TVP Dokument Sobota, 29.07.2023 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - PTASI KOCIOŁ Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Wielki kompleks stawów w okolicach Przemkowa na zachodnich rubieżach Polski to prawdziwe uroczysko. Wokół ciągnęły się jeszcze niedawno radzieckie poligony, dziś to prawdziwe odludzie. Stawy są dzikie, zarastają nadmiarem trzciny. Na otaczających je łąkach żyją rzadkie kuliki wielkie, bekasy, brodźce i czajki. Nie mógł tego nie zauważyć Marek Cieślak, dyrektor Przemkowskiego Parku Krajobrazowego, z zamiłowania ornitolog. Chcąc uchronić siedliska ptaków poprzez wykaszanie częściowo już zakrzaczonych łąk, a lustra stawów przed nadmierną inwazją trzciny, stał się propagatorem kotłów do spalania biomasy. Taki kocioł ogrzewa już siedzibę parku. Z siana i trzciny robi się tu tzw. balaty, stanowiące opał dla kotłów. Marek Cieślak nie jest zwolennikiem przerabiania trawiastej biomasy na brykiety, bo to energochłonny zabieg, ale jest orędownikiem instalowania kolejnych kotłów. W rozmowach z energetykami wyznaje jednak prostą, godną przyrodnika filozofię: "Jeżeli w pierwszym rzędzie mówią o kotle i energii - to z nimi nie współpracuję, jeżeli najpierw o przyrodzie - to tak!" 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 38 ŁÓDŹ FILMOWA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Nie byłoby polskiego kina bez miasta, które określa się mianem Hollyłódź. Dlatego Radosław Kotarski przybywa do Łodzi, gdzie poznaje tajniki historycznych produkcji filmowych. Przygląda się temu, jak tworzono filmy fabularne, gdzie wyświetlano pierwsze ruchome obrazy i tworzy własną animację w legendarnym studiu Se - Ma - For. Będzie to podróż pełna dawnych, filmowych wspomnień. 07:00 NOTACJE - JERZY KULEJ. NIGDY NIE LEŻAŁEM NA DESKACH Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2012 Autor: Krzysztof Tadej Jerzy Kulej wspomina swoje dzieciństwo, opowiada o pierwszych bokserskich walkach i najważniejszych sportowych sukcesach. Urodził się w 1940 roku w Częstochowie, zmarł w 2012 r. w Warszawie. Jeden z najsłynniejszych polskich bokserów, zdobył złote medale na Igrzyskach Olimpijskich w Tokio (1964) i w Meksyku (1968). W swojej karierze stoczył 348 walk, z tego wygrał 317, zremisował 6, przegrał 25. Komentator sportowy i organizator zawodowych walk bokserskich, w latach 2001 - 2005 był posłem Sejmu RP. 07:15 GŁOSY Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1959 Reżyseria: Marek Nowicki Zdjęcia: Marek Nowicki Film eksperymentalny w niekonwencjonalny sposób opowiadający o malarstwie Jerzego Nowosielskiego. Prezentuje obrazy artysty, ikony i przedstawienia sakralne w zestawieniu z maszynami tkackimi, krosnami w zakładzie przemysłowym, umieszcza je w procesie tworzenia tkanin, przyrównuje ich konstrukcje do budynków fabrycznych. Film pozbawiony komentarza. 07:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 132 STARE MIASTO WE WROCŁAWIU Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Katarzyna Kamińska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Stare Miasto we Wrocławiu. To najstarsza część lewobrzeżnej części stolicy Dolnego Śląska. Znajdziemy tu kilkadziesiąt zabytkowych kamienic, kościoły, muzea, ale też mnóstwo zaułków, w których wciąż pobrzmiewają echa burzliwej historii. A ponadto imponujący rynek - trzeci największy dawny plac handlowy w Polsce. Z czterech stron otacza go 60 pięknych, kolorowych kamienic, ufundowanych przez wrocławskich patrycjuszy. W średniowieczu rynek był wyznacznikiem potęgi miasta mierzonej również liczbą ulic, które z niego wychodziły. W przypadku Wrocławia, jest ich aż 11. Zwiedzanie Starego Miasta warto zacząć od ratusza. Dwukondygnacyjny budynek pełnił funkcję siedziby władz miejskich i sądownictwa. Dziś to jeden z najpiękniejszych polskich zabytków architektury gotyckiej i renesansowej, z licznymi płaskorzeźbami i wykuszami oraz trzydziestometrową wieżą z zabytkowym zegarem, którego mechanizm pochodzi z XIV wieku. Inne ciekawe obiekty to m.in. Pałac Królewski, którego dzieje sięgają początku XVIII wieku, katedra św. Marii Magdaleny - jeden z najstarszych kościołów w mieście oraz kościół św. Elżbiety, wybudowany na początku XIV wieku. Ciekawym punktem wycieczki może też być spacer po Dzielnicy Czterech Wyznań. Na jej terenie znajdują się położone po sąsiedzku świątynie: ewangelicko - augsburska, prawosławna, rzymskokatolicka oraz synagoga. Z kolei jednym z najciekawszych punktów widokowych we Wrocławiu jest położony na wysokości 45 metrów mostek łączący dwie wieże kościoła św. Marii Magdaleny, nazywany Mostkiem Pokutnic lub Czarownic. 07:55 WETERYNARZE Z SERCEM - /152/ 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program "Weterynarze z sercem" powstał na fali mody na świadome i odpowiedzialne wprowadzanie zwierząt domowych do życia polskich rodzin. Prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Autorzy odwiedzają ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policję czy służby celne. W "Weterynarzach z sercem" prezentowane są także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program spełnia również funkcję edukacyjną, wskazuje jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. 08:25 SUPERBROŃ MIKROBIOM. NIEPOZORNY UZDROWICIEL (WONDER WEAPON MICROBIOME - THE CLEVER HEALERS IN YOUR GUT / SUPERWAFFE MIKROBIOM: KLUGE HEILER IM DARM) Film dokumentalny, 43 min, Austria, 2021 Reżyseria: Christian Kugler Film dokumentalny o mikrobiomie człowieka, czyli bakteryjnej kolonizacji naszego organizmu. Zobaczymy jaka to cudowna broń. Poznamy najnowsze odkrycia w tej dziedzinie medycyny, które pomogą nam w odżywianiu i stylu życia, co odgrywa coraz większą rolę, jeśli chodzi o utrzymanie naszego zdrowia. Składamy się z ogromnej ilości bakterii, fakt ten jest równie spektakularny, co ekscytujący. Sama flora jelitowa waży tyle co nasz mózg i jest tak samo niezbędna dla organizmu. W ostatnich latach nauka odkrywała coraz więcej szczegółów na temat ogromnego znaczenia zdrowotnego mikrobiomu. Odkrycia te są obecnie coraz częściej stosowane klinicznie. Od flory jelitowej w czasie ciąży, przez poród i dzieciństwo, po poważne choroby w starszym wieku mikrobiom jest stosowany jako środek leczniczy w prawie wszystkich dziedzinach medycyny. Jednocześnie jednak coraz częściej uznaje się, że bakterie organizmu mogą również stanowić zagrożenie dla zdrowia lub zaostrzać istniejące choroby. 09:15 SIŁA NATURY - ODC. 3 TWÓRCY IMPERIUM (WILD WORKERS EMPIRE ENGINEERS 3/3) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Jeremy Hogarth Seria o najbardziej pracowitych stworzeniach świata. Każdego dnia, gdy idziemy do pracy, aby spędzić kolejny dzień w biurze lub gdziekolwiek prowadzi nas nasza działalność, niewielu, jeśli w ogóle, myśli o miliardach dzikich robotników, którzy dzień po dniu trudzą się, aby utrzymać naszą planetę w dobrym stanie. Jednak bez ogromnych stad, które pasą się na otwartych łąkach, niezliczonych armii mrówek i termitów, niewidzialnych i cichych kopaczy, którzy pomagają utrzymać żyzne gleby, nasz świat byłby innym miejscem. Dzicy robotnicy pracują w oceanach, a także w lasach i na równinach - właściwie wszędzie. W trzech wciągających odcinkach seria opowiada historie o tym, jak nasz świat jest kształtowany i zorganizowany, często bez naszej wiedzy. 10:20 WIELKI MUR CZ. 2 (THE GREAT WALL 2) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2018 Dwuczęściowy dokument, w który zobaczymy ciekawe rekonstrukcje śledzące przebieg powstania i historię Wielkiego Muru, który wije się przez chiński krajobraz przez tysiące kilometrów. Zapierający dech w piersiach zasięg budowli jest zarówno symboliczny, jak też odzwierciedla 3000 lat chińskiej historii. To struktura, która zmieniła świat. Wielki Mur odegrał znaczącą rolę zarówno w powstaniu, jak i upadku imperium i dynastii. Zdeterminował niestabilną historię Chin i całego świata. Jak rozwinął się Wielki Mur, by stać się cudem, którym jest dzisiaj? Ten film przedstawia kilka niesamowitych odkryć. 11:10 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.II - JAN SOSIŃSKI Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Panorama polskiego dokumentu - filmowe portrety twórców, ich drogi artystycznej i twórczości na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem odcinka jest Jan Sosiński. 11:45 RAFAEL - KSIĄŻĘ SZTUKI (RAPHAEL - THE LORD OF THE ARTS) Film dokumentalny, 90 min, Włochy, 2018 Reżyseria: Luca Viotto Dokumentalny portret Rafaela Santiego - jednego z najwybitniejszych malarzy renesansu, autora fresków w bazylice św. Piotra. 13:15 PUSZCZA BIAŁOWIESKA Film przyrodniczy, 15 min, Polska, 1964 Reżyseria: Włodzimierz Puchalski Scenariusz: Włodzimierz Puchalski Film przyrodniczy o tytułowej puszczy zrealizowany przez jednego z najwybitniejszych polskich autorów fotografii i filmów o tematyce przyrodniczej. Przedstawia historię i dzień dzisiejszy największej polskiej puszczy. Na zdjęciach ukazana została zróżnicowana przyroda białowieskich borów z żubrem, jej królem, na czele. Film Włodzimierza Puchalskiego nagrodzono w 1964 r. Srebrnym Lajkonikiem na festiwalu w Krakowie. 13:30 W KRAKOWSKIM OGRODZIE BOTANICZNYM Film dokumentalny, 11 min, Polska, 1968 Reżyseria: Włodzimierz Puchalski Film o najstarszym Ogrodzie Botanicznym w Krakowie, po którym przewodnikiem jest jego długoletni dyrektor, prof. Władysław Szafer. Opowiada on także o historii botaniki jako dziedziny naukowej w Polsce i wpływie jej na społeczeństwo. Relację tę uzupełnia prezentacja unikalnych okazów drzew, krzewów i kwiatów - gatunków krajowych i zamorskich. 13:50 RODZINA NIEDŹWIEDZI (MEET THE BEARS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Anuschka Schofield Od potężnego niedźwiedzia grizzly, po pandę jedzącą bambusy i dziwnie wyglądającego niedźwiedzia leniwca, ta niezwykła rodzina zwierząt od dawna pobudza naszą wyobraźnię. Jako jedne z największych ssaków lądowych na naszej planecie, potrzebują wielu zasobów, aby przetrwać i muszą wykorzystać wszystkie swoje umiejętności, siłę i mózg, aby uzyskać to, czego potrzebują - niezależnie od tego, czy napadają na spiżarnię w naturze, stawiają czoła rywalom lub wychowują młode. Będziemy śledzić przygody ośmiu gatunków niedźwiedzi z całego świata, które wykorzystują swoje unikalne adaptacje, aby przetrwać w ciągle zmieniającym się świecie i dowiemy się, co jest tak naprawdę potrzebne, aby być niedźwiedziem. 14:50 NIEZWYKŁE MIASTA - LIZBONA ODC. 1/3 (SECRET CITIES SERIA 2) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Prowadzący: Janina Ramirez, Alastair Sooke Eksperci sztuki Janina Ramirez i Alastair Sooke przybliżają tajemnice sztuki trzech pięknych miast - Baku, Bejrutu i Lizbony. Razem odkrywają fundamenty kultur, które ukształtowały te miasta w przeszłości. Robią to dzięki spotkaniom z lokalnymi artystami i mieszkańcami, którzy pomagają im odnaleźć artystyczne atrakcje i mało znane skarby. W Lizbonie odkrywają starożytne nadmorskie miasto ukształtowane przez kultury: rzymską, arabską i krzyżowców. W Bejrucie zobaczą, jak Paryż Bliskiego Wschodu wznosi się z ruin wojny domowej. A w Baku w Azerbejdżanie podczas poszukiwania skarbów sztuki dostrzegają, że miasto znajduje się na skrzyżowaniu kultur. Seria maluje prowokujące portrety najbardziej fascynujących metropolii świata. 15:50 ROZBÓJNICY WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 2 WALKA O POŻYWIENIE (NATURAL BORN REBELS EP. 2 HUNGER WARS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Holly Spearing Zwierzęta nie przetrwają bez pożywienia. Dzień po dniu stają przed podobnym wyzwaniem: muszą zdobyć posiłek. A to niełatwa sztuka. Nic dziwnego, że zdeterminowane, uciekają się do drastycznych praktyk: od kradzieży po zaskakujące sztuczki, łamanie zasad współpracy, a nawet stosowanie przemocy. Jeśli wziąć pod uwagę, jakim wyzwaniom muszą sprostać, trudno nie docenić ich zachowania. U zwierząt walczących o przetrwanie wykształciły się wyjątkowe strategie, dzięki którym mogą one zdobyć pożywienie. Okazuje się, że skłonności przestępcze nie są wyłącznie ludzką cechą. Również wśród zwierząt zdarzają się gangsterzy, oszuści, złodzieje czy porywacze, którzy niecnymi metodami zdobywają pożywienie, terytorium, możliwość przekazania swoich genów czy przychylność silniejszych. W tym trzyodcinkowym dokumencie BBC podglądamy zaskakujące zwyczaje papug kakadu, pawi, makaków królewskich, hien, krabów palmowych czy nieświszczuków (piesków preriowych). Co ciekawe, podobnie jak u ludzi, i wśród zwierząt są również takie osobniki, które "łamią prawo" bez żadnego usprawiedliwienia. 16:55 SIMON REEVE W AMERYCE PÓŁNOCNEJ - ODC. 1 (NORTH AMERICA WITH SIMON REEVE / THE AMERICAS WITH SIMON REEVE: SERIES) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chris Mitchell Autor i poszukiwacz przygód, Simon Reeve wyrusza w kolejną podróż, tym razem do Ameryki Północnej. Odnajduje rozległy i zróżnicowany kontynent, z lodowcami, pustyniami i dżunglami, gdzie istnieje wielkie bogactwo obok zupełnej biedy, podziałów politycznych i ludzkich dramatów. Będziemy wraz z nim podziwiać piękno Gór Skalistych i surowy blask lasów zachodniego wybrzeża kontynentu. Spotkamy kowbojów z Montany, stojących w obliczu niepewnej przyszłości i rdzennych mieszkańców Gwatemali, migrujących na północ w poszukiwaniu lepszego życia. Simon, wygrzewając się w meksykańskim słońcu i drżąc w Arktyce, przetestuje temperaturę naprawdę fascynującego kontynentu. W pierwszej części: Simon jest na Alasce, na początku wielkiej wyprawy. W jej trakcie przemierzy dwa kontynenty, których powierzchnia jest większa niż ćwierć całej powierzchni Ziemi. Jego podróż wiedzie wzdłuż obu Ameryk. Od krańców północy po sam kraniec południa. Pokona 8 tysięcy km i zobaczy najpiękniejsze rejony świata. W trakcie podróży zajrzy do miejsc pełnych mitów i tajemnic. To jak zaczarowane królestwo. Zwiedzi regiony, którymi rządzi przemoc. Gangi wszędzie mają swoje czujki. Zobaczy, jak zmienia się klimat. Odwiedzi największe miasta świata. Dotrze do pięknych, lecz okaleczonych tropików. Znajdzie się w sercu walki o uratowanie planety. 18:00 PASJONACI S.I - JASIEK Dokument fabularyzowany, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Artur Dziurman Scenariusz: Aneta Wróbel, Artur Dziurman, Ewa Zuberek Zdjęcia: Artur Michalik Muzyka: Robert Bylica Aktorzy: Janusz Bąk, Alicja Czarnuszka, Artur Dziurman, Artur Kruczek, Danuta Damek, Anna Korcz, Elżbieta Sielawa, Grzegorz Daniluk, Irena Suchan, Stefania Mleko, Małgorzata Lewińska, Aldona Jankowska, Agata Chmielowska, Elżbieta Dudek, Fryderyka Sarga Odcinek opowiada historię nietuzinkowego artysty z maleńkiej wioski w górach. Jasiek musi przejść wiele kilometrów pieszo bez względu na warunki atmosferyczne, aby dojść do najbliższego przystanku, z którego może dostać się na próby teatralne. Ma poważne problemy ze wzrokiem, ale w swoim otoczeniu nie znajduje zrozumienia dla pasji, jaką wkłada w teatr i sport. Z trudem znajduje partnera do treningów przed maratonem. Czy Jasiek spełni swoje marzenia o aktorstwie? Czy kobieta, która skradła mu serce, podzieli jego pasje? Odcinek ósmy uchyli rąbka tej tajemnicy. 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 15 TURNIEJ O RÓG KRÓLOWEJ Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski rusza do Anglii w towarzystwie polskich rycerzy, którzy będą bronili honoru Rzeczpospolitej na Turnieju Rycerskim o Jubileuszowy Róg Królowej i Miecz Honoru. W 2015 roku polscy reprezentaci okazali się najlepsi! Czy powtórzą sukces w 2016 roku? Przy okazji widzowie poznają tajemnice turniejów rycerskich organizowanych w przeszłości i dzisiaj. Jakie zwyczaje z nimi związane przetrwały do dzisiaj? Jaką rolę pełniły dawniej? 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 27 ŁAŃCUT Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Łańcut, gdzie znajduje się najbogatsze muzeum rezydencjonalne w Polsce. Można w nim zobaczyć, jak żyli członkowie dwóch potężnych rodów Rzeczypospolitej: Lubomirscy i Potoccy. Świetnie zachowany zamek pokazuje ich salony, sypialnie, łazienki, a także miejsca, w których oddawali się rozrywkom, takim jak na przykład dworski teatr. Wyjątkowe bogactwo zbiorów sprawia, że Muzeum Zamek w Łańcucie pozwala każdemu poczuć niepowtarzalny klimat minionych czasów. Warto tu przyjechać również ze względu na bogatą spuściznę, która przypomina o wielokulturowości tego regionu. Wyjątkowym miejscem jest muzeum w Markowej, które upamiętnia rodzinę Ulmów oraz innych Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej. 19:40 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - MIROSŁAW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Seria składa się z dwunastu filmów poświęconych ludziom mieszkającym w Żywcu. To opowieść o tradycji, ciągłości pokoleniowej i o pracy, która w tym mieście uważana jest za coś, co tworzy człowieka. W poszczególnych odcinkach cyklu poznamy żywieckie rodziny mieszczańskie i góralskie, które międzypokoleniowo kultywują tradycję, nawet, jeśli rozumieją ją trochę inaczej niż ich antenaci. Mirosław Staszkiewicz, dyrektor szkoły, wspólnie z synami Jakubem, prawnikiem, i Kacprem, studentem medycyny, konfrontuje się z historią swoich pradziadków. Mierzy się z przeszłością, zadając pytanie, czym jest współczesny patriotyzm i jakie jest miejsce tradycji we współczesnym świecie. 20:15 HOME - S. O. S. ZIEMIA! (HOME TV VERSION) Film dokumentalny, 113 min, Francja, 2009 Reżyseria: Yann Arthus - Betrand Scenariusz: Isabelle Delannoy, Denis Carot Et Yen Le Van Francuski film dokumentalny. Podróż przez wszystkie kontynenty, której celem jest zwrócenie uwagi świata na problemy oraz zagrożenia środowiska naturalnego: globalne ocieplenie, umierające lasy, wymieranie gatunków zwierząt i roślin oraz kończące się zasoby naturalne. 22:25 WOJNY GANGÓW W SALWADORZE (EL SALVADOR: MS - 13 VS BARRIO 18) Film dokumentalny, 58 min, Francja, 2021 Reżyseria: Vincent Prado Z piaszczystymi plażami, hiszpańską architekturą kolonialną, wulkanicznymi jeziorami i z restauracjami, Salwador ma wszystkie atuty wymarzonego miejsca turystycznego. Jednak zagraniczni goście są rzadkością. Powód: ten maleńki kraj w Ameryce Środkowej jest najniebezpieczniejszy na świecie. Każdego roku mordowanych jest od 3000 do 6000 osób. W Salwadorze od trzydziestu lat toczą się wojny gangów, które pochłonęły już 60 tysięcy ofiar. Gangi terroryzują ludność, pobierają haracze i mordują wszystkich, którzy nie chcą współpracować. Od lat 90. kraj jest rozdzierany przez brutalną wojnę gangów. Członkowie MS - 13 i Barrio 18 toczą krwawą wojnę o kontrolę nad dzielnicami. Julio, jeden z liderów Barrio 18, decyduje się wystąpić w filmie, sfilmować brutalną ceremonię wprowadzenia nowego członka. Spotykamy także Zorro, zabójcę, który popełnił jedne z najgorszych okrucieństw. Patolog sądowy, Riccardo, specjalizuje się w najtrudniejszych miejscach zbrodni. Bada trzy poćwiartowane i pozbawione głowy ciała, które właśnie znaleziono w wąwozie. Jego kolega Israel Ticas, kryminolog sądowy, pracuje nad masowym grobem, w którym około 15 lat temu pochowano 26 ciał. Wśród ofiar jest policjant i żołnierze rozstrzelani przez gangi. W tym dokumencie rząd Salwadoru upoważnił filmowców do wejścia do więzienia o zaostrzonym rygorze w San Francisco Gotera. Wewnątrz 1700 członków gangów jest przetrzymywanych w opłakanych warunkach higienicznych i przeludnieniu. Od rana do wieczora więźniowie poddawani są prawdziwie ewangelicznym uwarunkowaniom religijnym, a zaprzysięgli wrogowie rywalizujących gangów muszą nauczyć się współżyć w tych samych celach. Każdego roku z powodu przemocy w Salwadorze ginie 3 tysiące ludzi. To proporcjonalnie 40 razy więcej niż we Francji. 23:35 ARABY Reportaż, 11 min, Polska, 1963 Reżyseria: Zbigniew Raplewski Tabun rasowych koni na tle pięknych krajobrazów. Zdjęcia powstały na terenie stadniny koni arabskich w Janowie Podlaskim. 23:45 MIEJSCE ZAMIESZKANIA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1957 Reżyseria: Maksymilian Wrocławski Nowa Huta ma niewiele wspólnego ze swoim propagandowym wizerunkiem. Warunki mieszkaniowe są skandaliczne, ludzie żyją w przepełnionych hotelach robotniczych, alkoholizm jest na porządku dziennym. 00:15 KRAINA OŚWIECONYCH (THE LAND OF THE ENLIGHTENED) Film dokumentalny, 83 min, Afganistan/Belgia/Niemcy/Irlandia/Niderlandy (Holandia), 2016 Reżyseria: Pieter - Jan De Pue Scenariusz: David Dusa, Pieter - Jan De Pue Zdjęcia: Pieter - Jan De Pue Muzyka: Denis Clohessy Nakręcona z ogromnym rozmachem wojenna epopeja o Afganistanie. Najpierw poznajemy historię początków narodu afgańskiego, by później przenieść się w dzisiejsze czasy, w tereny górskie. Tam rządzi dziki gang nastoletnich chłopców z plemienia Kuchi, dowodzony przez niejakiego Cholama. Nastolatkowie handlują opium i znajdywanymi w górach materiałami wybuchowymi, a w zamian dostają od amerykańskich żołnierzy stary sprzęt wojskowy. Co jednak, gdy Amerykanie wycofają się z Afganistanu? To nie tylko opowieść o pojedynku zwaśnionych górskich gangów (w walce o pieniądze chłopcom Cholana depcze po pietach "konkurencja" z sąsiedniej szajki), ale i piękna historia zachowania tożsamości w kraju rozdartym wojną. W dodatku fantastycznie sfotografowana. Reżyser i operator "Krainy oświeconych" Pieter - Jan De Pue zdobył główną nagrodę w konkursie na najlepsze zdjęcia podczas festiwalu Sundance. 01:50 TADEUSZ RÓŻEWICZ - TWARZE Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2012 Reżyseria: Piotr Lachmann Od roku 1980 Tadeusz Różewicz i Piotr Lachmann, spotykając się w różnych miejscach (Kraków, Gliwice, Wrocław, Warszawa, Konstancin), kontynuowali swój zamiar nakręcenia materiałów, które miały posłużyć pierwotnie jako "kulisy" spektakli videoteatralnych z żywym udziałem samego poety. Materiał jednak stawał się coraz bardziej obfity i wykraczał daleko poza pierwotnie założone ramy. Tak więc narodziła się myśl wygenerowania z niego oddzielnego dokumentu, z natury rzeczy poetyckiego, w którym Różewicz ukazałby twarz inną od tej, którą prezentował na oficjalnych wieczorach autorskich, które ograniczają amplitudę jego nie tylko poetyckiego przesłania. Nazywa je "pogrzebowymi ceremoniałami", na których aż za bardzo potwierdza się jego teza o "śmierci poezji". Dążył zawsze do żywej poezji mówionej. Okazało się, że materiały nakręcone zawierają długie sekwencje, w których poezja publikowana, na nowo odczytana i komentowana przez poetę i poezja jakby tworzona w obecności kamery i operatora (w roli mini - widowni i niekiedy rozmówcy) jest właśnie pierwszym i jedynym zapisem tego rodzaju "poezji mówionej". Można więc mówić o dokumencie poetyckim, który demonstruje proces rodzenia się poezji i jej końcowy rezultat. W odpowiedniej aranżacji, po uprzedniej selekcji i montażu pod kątem określonym w (roboczym) tytule "Twarze Różewicza" ma powstać podmiotowy dokument, którego bohater jest jednocześnie dyskretnym "sterownikiem" kierunku i metody samego filmu. Sugeruje szczegóły, aż po sprawy montażu. Z drugiej strony zostawia reżyserowi wolność, potrzebną do spełnienia jasno wyrażonych postulatów. Dyskursy dotyczą najbardziej dramatycznych, nurtujących poetę problemów: religii, wiary i odchodzenia od niej, pustki społeczeństwa po "śmierci Boga", wojny i związanych z nią dylematów byłego partyzanta, który jako jeden z pierwszych (jeśli nie jako pierwszy) wyciągnął rękę w stronę byłych wrogów, poezji skierowanej na "istotę słowa", a nie na obraz i metaforę. W jedenastu oddzielnych scenach, które przechodzą jedna w drugą na zasadzie asocjacji i kontrapunktów, ujawnia się nieznana dotąd twarz poety, dla którego problematyka twarzy i jej metafizyka jest jednym z elementarnych i jednocześnie ewidentnie filmowych motywów, które konstruują również strukturę tego dokumentu. Będzie tu okazja do ujawnienia nagrań, które od początku miały ambiwalentny status: pozornie prywatne, z fascynującymi scenami wypowiedzi improwizowanych, miały jednak od początku za cel pokazanie się poety przyszłej widowni od zupełnie innej strony, o czym świadczy zacytowany w prologu wiersz "Do Piotra", w którym autor wręcz domaga się od Piotra (Lachmanna) "zakończenia filmu o mnie, o mojej poezji". 02:50 WYŚLĘ WAM KARTKĘ Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2014 Reżyseria: Anna Duda-Ziętek Scenariusz: Anna Duda-Ziętek Opowieść o niezwykłej 16 - letniej Adzie, która w przyszłości chce zamieszkać w Nowym Jorku, by tam grać koncerty, adoptować dzieci i wozić jedzenie do Afryki. Tymczasem jej życie to cztery ściany sali na zamkniętym oddziale szpitala dziecięcego, chemioterapia, dźwięk pompy, tęsknota za nieobecnym ojcem, któremu chce tę nieobecność wybaczyć, troska o mamę - przyjaciółkę, której "dobrze wychodzi bycie mamą i tatą", i z którą Ada, z tego zamkniętego oddziału, chciałaby jak najszybciej uciec. 03:50 DOM NA SARDYNII Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2009 Reżyseria: Krzysztof Piotrowski Scenariusz: Krzysztof Piotrowski Filmowa opowieść o trzech polskich kobietach, które wyemigrowały przed laty do Włoch, mieszkają na Sardynii, gdzie spędzają swoje życie, będąc żonami i matkami we włoskich rodzinach. Starają się zachować swoją tożsamość, wychowują swoje dzieci po polsku, zapewniając im na przyszłość możliwość wyboru, czy chcą być Polakami, czy Włochami. Film opowiada o mieszaniu się kultur i obyczajów w sferze historii, tradycji i codzienności oraz o życiu na obczyźnie w dobie Unii Europejskiej.