TVP Nauka Wtorek, 25.07.2023 06:00 PODRÓŻNIK - JAIPUR Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Dżajpur (Jaipur), jedno z najbardziej niezwykłych miejsc na świecie, miasto na mapie każdego podróżnika. Stolica Radżastanu, zwana różowym miastem ze względu na kolor domów. Maharadża kazał tak pomalować ściany wszystkich domów miasta, aby podkreślić dobrobyt mieszkańców i ich nadzieję na bogactwa. Tak zostało do dziś. Wizyta w Dżajpurze rozpoczyna się od twierdzy Amber. Była ona przedsionkiem stolicy, potężną fortyfikacją, o którą musiały rozbić się siły wroga. Znajduje się ona na szczycie wysokiej góry, a prowadzi tam tylko wąska ścieżka. Z trudem przedziera się do bram Amberu stadko słoni. Ale dziś to największa atrakcja dla turystów. Każdego ranka rajd na słoniowym grzbiecie odbywa wielu chętnych. Przejażdżka trwa około godziny. Potem zaczyna się zwiedzanie twierdzy i pałacu. W Dżajpurze najważniejsze są pałace. Jest ich kilka i przytłaczają swoim rozmachem. Maharadża do dziś sprawuje władzę w tym kraju, choć trzeba pamiętać, że Indie (Radżastan jest stanem w Indiach) mają rząd demokratyczny i władza maharadżów jest tam zaledwie tytularna. Samo miasto od rana wygląda jak wielki jarmark. Wszędzie, gdzie tylko się da, rozkładają swoje stragany kupcy i sprzedawcy. Handluje się wszystkim, od warzyw i owoców po wszelakie dobra codziennej użyteczności. Panuje przy tym harmider i zgiełk nie do opisania. W "Podróżniku" znajdzie się wiele praktycznych porad dla tych, którzy chcą w Indiach spędzić wakacje. W Indiach bowiem trzeba zwracać pilną uwagę na wiele rzeczy, żeby uniknąć licznych niebezpieczeństw, zwłaszcza natury zdrowotnej. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:30 PODRÓŻNIK - ORISSA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Nad Zatoką Bengalską, nieco na południe od Kalkuty znajduje się kraina owiana legendami i mitami - Orissa. Uchodzi za jedno z najbardziej czarujących miejsc w Indiach, a jednocześnie za bardzo mistyczne i religijne. Stolicą regionu jest Bhubaneshwar, miasto kwiatów i zieleni. Przed wiekami było to królestwo ludu Kalinga. Podbił je Asoka, krwawy imperator z północy. Ale w Orissie, kiedy rzeki spłynęły krwią, Asoka doznał objawienia. Legenda mówi, że po jednej z bitew cesarz postanowił szerzyć pokój. Ustanowił nowe prawa, które spisał na kamieniu dla potomnych, by lud Kalingi nigdy więcej nie darzył go nienawiścią. Kamień ten można oglądać na miejscu owej bitwy, po której legendarny cesarz Asoka zaprowadził pokój na całej hinduskiej ziemi. Niedaleko Bhubaneshwar znajduje się również Konark, gdzie stoi olbrzymia świątynia słońca, tzw. czarna pagoda, jedna z najświetniejszych budowli na świecie. Miejsce kultu, symbol hinduizmu. Niezwykła świątynia o spektakularnej architekturze stanowi do dziś o potędze wyobraźni architektów Orissy. Do Konarku pielgrzymuje olbrzymia ilość ludzi. Hindusi muszą odwiedzić to miejsce z powodów religijnych. W "Podróżniku" pokażemy Orissę z jej najbardziej cennymi skarbami: świątyniami, pagodami, legendami. Dla tych, którzy wybierają się do Indii, trochę praktycznych porad. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /109/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /110/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /14/ MÓZG Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Korzystamy z niego w każdej sekundzie naszego życia. Ale czy dbamy o niego w odpowiedni i wystarczający sposób? Mózg - jeden z najważniejszych organów naszego ciała - każdego dnia wymaga konkretnej diety, regularnych ćwiczeń i należytej uwagi. W tym odcinku "Zacznij od zdrowia" trening mózgu, który przyda się każdemu z nas. 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 35 SIEDLCE Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Siedlce. Króluje tu klasycystyczna architektura z XVIII wieku - symbol złotego okresu tego miasta na pograniczu Mazowsza i Podlasia. Można tu podziwiać piękne zabytki, a w okolicy rozkoszować się mazowieckim krajobrazem. To tutaj odnalazło się jedno z największych arcydzieł europejskiego malarstwa - jedyne dzieło El Greca w Polsce - Ekstaza św. Franciszka. W Siedlcach przez stulecia biły dwa serca: obok tradycyjnego rynku drugim równoważnym centrum były dwór magnacki. Aż do upadku Rzeczypospolitej było to bowiem miasto prywatne. Świadczy o tym nawet herb Siedlec, Pogoń Litewska nawiązująca do herbu rodowego Czartoryskich, którzy rozbudowywali miasto pod koniec XVII wieku. Jak na 80 - tysięczną miejscowość ma bardzo dużo do zaoferowania turystom. Jest tu bardzo wiele dzieł najwybitniejszych architektów doby klasycyzmu, nawet więzienie sygnuje tu sam mistrz Henryk Marconi, a poczta to z kolei dzieło Antonio Corazziego, projektanta Teatru Wielkiego w Warszawie. W pięknych i zadbanych Siedlcach można nie tylko się zakochać, ale i poczuć ducha epoki Oświecenia, kiedy królował rozum i umiłowanie sztuki! 09:00 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KOSMICZNE POTWORY (COSMIC FRONT: THE MONSTERS OF THE UNIVERSE - GAMMA - RAY BURSTS) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Rozbłyski gamma to niezwykłe kosmiczne eksplozje. W ciągu kilku sekund uwalniają taką samą ilość energii, jaką nasze Słońce wyemituje w ciągu całego swojego życia. Ale wybuchy są również nieuchwytne. Ich zdarzenia są nieprzewidywalne i znikają zbyt szybko. Naukowcy zastanawiali się nad tą tajemnicą przez ponad pół wieku, kiedy w styczniu 2019 roku zespół z Uniwersytetu Tokijskiego z powodzeniem zaobserwował najsilniejszy zarejestrowany rozbłysk gamma z obserwatorium naziemnego. Czy jesteśmy bliżej prawdy? Najnowsze odkrycia z frontu. 10:00 TAJEMNICE EKONOMII KOPERNIKA Dokument fabularyzowany, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Scenariusz: Robert Szaj, Michał Juszczakiewicz Zdjęcia: Michał Juszczakiewicz, Grzegorz Dolecki Wykonawcy: Robert Cyrta, Krzysztof Matuszewski, Pietro Omodeo, Marta Twardowska, Eugeniusz Sienkiewicz, Philippe Debroise, Krzysztof Bartoszewicz, Grzegorz Duda Fabularyzowany film dokumentalny, prezentujący Mikołaja Kopernika, tym razem nie jako astronoma, a jako wybitnego ekonomistę i matematyka. To poruszająca historia naukowca, który wykorzystując swój intelekt, przygotowuje rewolucyjną reformę monety. Niestety, postulaty Kopernika dotyczące uznania pieniądza jako miary, nie znalazły do tej pory uznania wśród polityków i ekonomistów. W filmie odtworzono przebieg Sejmu Prus Królewskich w Grudziądzu, podczas którego Mikołaj Kopernik wygłosił swój traktat "O szacunku monety". Zaprezentowano działalność astronoma jako aktywnego administratora Kapituły Warmińskiej, który zasiedlał opuszczone i zniszczone przez wojnę polsko-krzyżacką gospodarstwa rolne Warmii. Obraz ukazuje naukowca również jako ważnego doradcę biskupów warmińskich. 11:00 PODRÓŻNIK - JAIPUR Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Dżajpur (Jaipur), jedno z najbardziej niezwykłych miejsc na świecie, miasto na mapie każdego podróżnika. Stolica Radżastanu, zwana różowym miastem ze względu na kolor domów. Maharadża kazał tak pomalować ściany wszystkich domów miasta, aby podkreślić dobrobyt mieszkańców i ich nadzieję na bogactwa. Tak zostało do dziś. Wizyta w Dżajpurze rozpoczyna się od twierdzy Amber. Była ona przedsionkiem stolicy, potężną fortyfikacją, o którą musiały rozbić się siły wroga. Znajduje się ona na szczycie wysokiej góry, a prowadzi tam tylko wąska ścieżka. Z trudem przedziera się do bram Amberu stadko słoni. Ale dziś to największa atrakcja dla turystów. Każdego ranka rajd na słoniowym grzbiecie odbywa wielu chętnych. Przejażdżka trwa około godziny. Potem zaczyna się zwiedzanie twierdzy i pałacu. W Dżajpurze najważniejsze są pałace. Jest ich kilka i przytłaczają swoim rozmachem. Maharadża do dziś sprawuje władzę w tym kraju, choć trzeba pamiętać, że Indie (Radżastan jest stanem w Indiach) mają rząd demokratyczny i władza maharadżów jest tam zaledwie tytularna. Samo miasto od rana wygląda jak wielki jarmark. Wszędzie, gdzie tylko się da, rozkładają swoje stragany kupcy i sprzedawcy. Handluje się wszystkim, od warzyw i owoców po wszelakie dobra codziennej użyteczności. Panuje przy tym harmider i zgiełk nie do opisania. W "Podróżniku" znajdzie się wiele praktycznych porad dla tych, którzy chcą w Indiach spędzić wakacje. W Indiach bowiem trzeba zwracać pilną uwagę na wiele rzeczy, żeby uniknąć licznych niebezpieczeństw, zwłaszcza natury zdrowotnej. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:30 PODRÓŻNIK - ORISSA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Nad Zatoką Bengalską, nieco na południe od Kalkuty znajduje się kraina owiana legendami i mitami - Orissa. Uchodzi za jedno z najbardziej czarujących miejsc w Indiach, a jednocześnie za bardzo mistyczne i religijne. Stolicą regionu jest Bhubaneshwar, miasto kwiatów i zieleni. Przed wiekami było to królestwo ludu Kalinga. Podbił je Asoka, krwawy imperator z północy. Ale w Orissie, kiedy rzeki spłynęły krwią, Asoka doznał objawienia. Legenda mówi, że po jednej z bitew cesarz postanowił szerzyć pokój. Ustanowił nowe prawa, które spisał na kamieniu dla potomnych, by lud Kalingi nigdy więcej nie darzył go nienawiścią. Kamień ten można oglądać na miejscu owej bitwy, po której legendarny cesarz Asoka zaprowadził pokój na całej hinduskiej ziemi. Niedaleko Bhubaneshwar znajduje się również Konark, gdzie stoi olbrzymia świątynia słońca, tzw. czarna pagoda, jedna z najświetniejszych budowli na świecie. Miejsce kultu, symbol hinduizmu. Niezwykła świątynia o spektakularnej architekturze stanowi do dziś o potędze wyobraźni architektów Orissy. Do Konarku pielgrzymuje olbrzymia ilość ludzi. Hindusi muszą odwiedzić to miejsce z powodów religijnych. W "Podróżniku" pokażemy Orissę z jej najbardziej cennymi skarbami: świątyniami, pagodami, legendami. Dla tych, którzy wybierają się do Indii, trochę praktycznych porad. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /109/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /110/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /14/ MÓZG Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Korzystamy z niego w każdej sekundzie naszego życia. Ale czy dbamy o niego w odpowiedni i wystarczający sposób? Mózg - jeden z najważniejszych organów naszego ciała - każdego dnia wymaga konkretnej diety, regularnych ćwiczeń i należytej uwagi. W tym odcinku "Zacznij od zdrowia" trening mózgu, który przyda się każdemu z nas. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 35 SIEDLCE Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Siedlce. Króluje tu klasycystyczna architektura z XVIII wieku - symbol złotego okresu tego miasta na pograniczu Mazowsza i Podlasia. Można tu podziwiać piękne zabytki, a w okolicy rozkoszować się mazowieckim krajobrazem. To tutaj odnalazło się jedno z największych arcydzieł europejskiego malarstwa - jedyne dzieło El Greca w Polsce - Ekstaza św. Franciszka. W Siedlcach przez stulecia biły dwa serca: obok tradycyjnego rynku drugim równoważnym centrum były dwór magnacki. Aż do upadku Rzeczypospolitej było to bowiem miasto prywatne. Świadczy o tym nawet herb Siedlec, Pogoń Litewska nawiązująca do herbu rodowego Czartoryskich, którzy rozbudowywali miasto pod koniec XVII wieku. Jak na 80 - tysięczną miejscowość ma bardzo dużo do zaoferowania turystom. Jest tu bardzo wiele dzieł najwybitniejszych architektów doby klasycyzmu, nawet więzienie sygnuje tu sam mistrz Henryk Marconi, a poczta to z kolei dzieło Antonio Corazziego, projektanta Teatru Wielkiego w Warszawie. W pięknych i zadbanych Siedlcach można nie tylko się zakochać, ale i poczuć ducha epoki Oświecenia, kiedy królował rozum i umiłowanie sztuki! 14:00 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KOSMICZNE POTWORY (COSMIC FRONT: THE MONSTERS OF THE UNIVERSE - GAMMA - RAY BURSTS) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Rozbłyski gamma to niezwykłe kosmiczne eksplozje. W ciągu kilku sekund uwalniają taką samą ilość energii, jaką nasze Słońce wyemituje w ciągu całego swojego życia. Ale wybuchy są również nieuchwytne. Ich zdarzenia są nieprzewidywalne i znikają zbyt szybko. Naukowcy zastanawiali się nad tą tajemnicą przez ponad pół wieku, kiedy w styczniu 2019 roku zespół z Uniwersytetu Tokijskiego z powodzeniem zaobserwował najsilniejszy zarejestrowany rozbłysk gamma z obserwatorium naziemnego. Czy jesteśmy bliżej prawdy? Najnowsze odkrycia z frontu. 15:00 SEKRETY FIZYKI KWANTOWEJ - /2/ (THE SECRETS OF QUANTUM PHYSICS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2014 Profesor Jim Al - Khalili śledzi historię prawdopodobnie najważniejszej, a jednocześnie wprawiającej w zakłopotanie teorii naukowej: fizyki kwantowej. Historia fizyki kwantowej zaczyna się na początku XX wieku, kiedy naukowcy starają się lepiej zrozumieć, jak działają żarówki. To proste pytanie wkrótce zaprowadziło naukowców w głąb ukrytych mechanizmów działania materii, w subatomowe elementy budulcowe otaczającego nas świata. Odkryli tu zjawiska niepodobne do żadnych wcześniej napotkanych - sferę, w której rzeczy mogą być w wielu miejscach naraz, gdzie rzeczywistość wydaje się istnieć naprawdę tylko wtedy, gdy ją obserwujemy. Profesor Al - Khalili stawia pytanie: czy rzeczywistość naprawdę istnieje, czy też przywołujemy ją do istnienia poprzez akt obserwacji? Przyjrzymy się także, w jaki sposób rośliny i drzewa wychwytują światło słoneczne podczas procesu fotosyntezy, przestrzegając najsłynniejszego prawa fizyki kwantowej - zasady nieoznaczoności. Czy mechanika kwantowa może wyjaśnić największą tajemnicę biologii - ewolucję? 16:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O BOBRZE: NIEOSIĄGALNA ARKADIA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski Bohaterem tego odcinka jest bóbr. Żywot 2-letniej bobrzycy zmienia się w okamgnieniu, gdy razem z innymi bobrami zostaje odłowiona przez ludzi w celu przesiedlenia na nowe tereny. Ucieka z transportu i zmuszona do wielokilometrowej wędrówki usilnie poszukuje własnego miejsca. Dociera do puszczy, ale i tu, gdzie znalazła nowy dom i założyła rodzinę, życie wciąż nie oszczędza jej kłopotów. W każdym razie powinna unikać ludzi. 17:00 PODRÓŻNIK - MALAKKA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Malakka była bramą do skarbów Azji. Najpierw dla sułtanów Kalkuty, potem Portugalczyków, Holendrów, Anglików. Uważa się, że historia Malezji zaczęła się właśnie od Malakki, z chwilą wzniesienia jej przez sumatrzańskiego księcia Parameswarę w roku 1400. Sułtan, który tam rządził, miał we władaniu największe centrum handlowe Azji. Bo Malakka była traktowana jako centrum przyprawowe. Kupcy z Chin, Indii i Europy docierali tam, aby zaopatrzyć się w towary tak poszukiwane w świecie. Portugalczycy stanęli u wrót miasta już w 1511 roku. Sto lat później w Malakce usadowili się Holendrzy i do dziś wpływy tych dwóch nacji widać w tradycji i kulturze kraju. Poza szlakami historycznymi Malakka oferuje mnóstwo innych atrakcji turystycznych: od plażowych kurortów, poprzez liczne restauracje, sklepy z pamiątkami, targi staroci, po rezerwaty, parki i ogrody. To wielka kopalnia możliwości wakacyjnych. Turystycznie Malezja jest jednym z najbardziej rozwiniętych krajów na świecie. Hotele, baza wypoczynkowa, bezpieczeństwo sprawiają, że wypad do Malakki może być początkiem świetnej wędrówki po całym półwyspie, od Kuala Lumpur po Langkawi i Penang. W tym wydaniu "Podróżnika" skupimy się na dziedzictwie historycznym i kulturowym Malakki. Zwiedzanie portugalskich zabytków, poznawanie lokalnej kuchni i wizyta na przyprawowym bazarze wypełnią ten odcinek. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:30 PODRÓŻNIK - ŻYCIE I ŚMIERĆ W PURI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Przejmujący reportaż z cyklu "Podróżnik". Autorzy popularnego magazynu zabierają nas tym razem do miasta Puri, położonego we wschodnich Indiach, nad Zatoką Bengalską. Miasto jest jednym z najbardziej religijnych miejsc w Indiach. Próżno szukać tam hoteli i turystycznych autobusów, ale dziennie ściąga tam kilkanaście tysięcy pielgrzymów. Nad miastem góruje potężna stupa świątyni Wisznu. Jest jedną z czterech najważniejszych. Każdy pobożny Hindus ma w planie odwiedzić tę świątynię za swojego życia. Na głównej ulicy miesza się tłum pielgrzymów z tysiącami trędowatych. Wokół palą się kremacyjne stosy. W niesamowitym upale, duchocie, życie miesza się ze śmiercią. Wśród zgiełku i w jazgocie ulicznych straganów ludzie odchodzą na zawsze, żegnani przez najbliższych, a tuż obok sprzedawcy kokosów i weselnych girland pokrzykują wesoło na przechodniów. Niesamowite wrażenie czynią te sceny z życia i śmierci. Mieszają się uczucia, losy i przeznaczenie. W "Podróżniku" dokumentalny zapis świata, do którego europejskie normy w ogóle nie pasują. Milcząco i dyskretnie kamera dokonuje obserwacji świętości i zwyczajności. Puri - miasto życia i śmierci. Unikatowe zdjęcie, niezwykłe sceny życia codziennego mieszkańców Puri i pielgrzymów docierających do świątyni. "Podróżnik" tym razem w roli obserwatora. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /111/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /112/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 OPERACJA ZDROWIE - PIĘKNY UŚMIECH I ZDROWIE - STOMATOLOGIA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski W dzisiejszym odcinku: Piękny uśmiech i zdrowie - stomatologia. Czy braki w uzębieniu to tylko problem estetyczny, a może również poważny problem zdrowotny? Czy każdy ubytek w uzębieniu powinien być uzupełniony? Dlaczego ubytki w uzębieniu mogą stać się poważnym problemem na starość? Na te i wiele innych pytań odpowiemy w tym wydaniu programu. Dowiemy się także, co to jest włoska i amerykańska droga do pięknego uśmiechu. Poznamy najnowocześniejszą metodę uzupełniania braków w uzębieniu, jaką jest implantologia. Będziemy mieli także okazję zobaczyć, jak robi się licówki. Odkłamiemy wiele mitów związanych z nimi. 19:20 POLACY ŚWIATU - HANNA HIRSZFELDOWA Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. Odcinek poświęcony jest Hannie Hirszfeldowej - polskiej lekarce, światowej sławy profesorce nauk medycznych w dziedzinie pediatrii, żyjącej w latach 1884 - 1964. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 36 KĘTRZYN Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Kętrzyn. To stare, mazurskie miasto, które prawa miejskie otrzymało w 1357 r. Położone na ziemiach dawnych Prus, założone przez zakon krzyżacki, miało burzliwe dzieje. Dziś można tu podziwiać krzyżacki zamek i jeden z nielicznych w Polsce kościołów obronnych. Są tu też ślady pozostawione przez masonerię oraz 140-letnia stadnina koni, która posiada jedną z najdłuższych stajni w Europie. W okolicznych lasach znajdziemy też słynną kwaterę Hitlera - Wilczy Szaniec, a w pobliskich Muławkach Muzeum Znaczków i Historii Poczty - raj dla każdego filatelisty. Zobaczymy tu m.in. jeden z egzemplarzy pierwszego na świecie znaczka z 1840 r. Kętrzyn i okolice urzekają swoją różnorodnością i kolorytem. To obowiązkowy punkt w programie dla każdego odwiedzającego Mazury. Można tu znaleźć nie tylko piękne jeziora i lasy, ale również fascynujące historie, wspaniałe zabytki i ciekawych ludzi. 20:00 PLANETA MOCY (PLANET POWER) Film dokumentalny, 40 min, Francja, 2018 Cała historia elektryczności opowiedziana w epickiej historii słonecznego samolotu Bertranda Piccarda, Solar Impulse. 21:00 NIEZWYKŁY KSIĘŻYC (WONDERS OF THE MOON) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: James van der Pool Księżyc w kolorze krwi, Superksiężyc, pełnia i całkowite zaćmienie. Poznamy wiele ciekawostek o tym jedynym naturalnym satelicie Ziemi. Jest nazywany srebrnym globem, miesiącem lub luną. To piąty co do wielkości Księżyc w Układzie Słonecznym. Zdjęcia robione aparatami o słabym świetle ukazują Księżyc w jego naturalnym blasku. Dowiemy się, jak fazy Księżyca wpływają na różne procesy na Ziemi, na przykład w podmorskim świecie Południowego Pacyfiku rafy koralowe rozmnażają się zgodnie z cyklami Księżyca. Przyjrzymy się zaćmieniom, gdy Słońce, Ziemia i Księżyc znajdują się w jednej linii. Występują one podczas nowiu, kiedy Księżyc znajduje się pomiędzy Ziemią a Słońcem. Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy z tego, iż Księżyc jest widoczny na nocnym niebie tylko przez kilka godzin. Wyjątkiem są tylko dni w okolicach pełni, kiedy Księżyc gości na niebie przez całą noc. W pierwszej kwadrze widoczny jest wieczorem i zachodzi około północy, a w ostatniej kwadrze wschodzi dopiero około północy. Poznamy też festiwale i festyny księżycowe, które odbywają się na świecie i wtedy uwaga wszystkich skupiona jest na srebrnym globie. 22:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O BOBRZE: NIEOSIĄGALNA ARKADIA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski Bohaterem tego odcinka jest bóbr. Żywot 2-letniej bobrzycy zmienia się w okamgnieniu, gdy razem z innymi bobrami zostaje odłowiona przez ludzi w celu przesiedlenia na nowe tereny. Ucieka z transportu i zmuszona do wielokilometrowej wędrówki usilnie poszukuje własnego miejsca. Dociera do puszczy, ale i tu, gdzie znalazła nowy dom i założyła rodzinę, życie wciąż nie oszczędza jej kłopotów. W każdym razie powinna unikać ludzi. 23:00 PODRÓŻNIK - MALAKKA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Malakka była bramą do skarbów Azji. Najpierw dla sułtanów Kalkuty, potem Portugalczyków, Holendrów, Anglików. Uważa się, że historia Malezji zaczęła się właśnie od Malakki, z chwilą wzniesienia jej przez sumatrzańskiego księcia Parameswarę w roku 1400. Sułtan, który tam rządził, miał we władaniu największe centrum handlowe Azji. Bo Malakka była traktowana jako centrum przyprawowe. Kupcy z Chin, Indii i Europy docierali tam, aby zaopatrzyć się w towary tak poszukiwane w świecie. Portugalczycy stanęli u wrót miasta już w 1511 roku. Sto lat później w Malakce usadowili się Holendrzy i do dziś wpływy tych dwóch nacji widać w tradycji i kulturze kraju. Poza szlakami historycznymi Malakka oferuje mnóstwo innych atrakcji turystycznych: od plażowych kurortów, poprzez liczne restauracje, sklepy z pamiątkami, targi staroci, po rezerwaty, parki i ogrody. To wielka kopalnia możliwości wakacyjnych. Turystycznie Malezja jest jednym z najbardziej rozwiniętych krajów na świecie. Hotele, baza wypoczynkowa, bezpieczeństwo sprawiają, że wypad do Malakki może być początkiem świetnej wędrówki po całym półwyspie, od Kuala Lumpur po Langkawi i Penang. W tym wydaniu "Podróżnika" skupimy się na dziedzictwie historycznym i kulturowym Malakki. Zwiedzanie portugalskich zabytków, poznawanie lokalnej kuchni i wizyta na przyprawowym bazarze wypełnią ten odcinek. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 23:35 PODRÓŻNIK - ŻYCIE I ŚMIERĆ W PURI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Przejmujący reportaż z cyklu "Podróżnik". Autorzy popularnego magazynu zabierają nas tym razem do miasta Puri, położonego we wschodnich Indiach, nad Zatoką Bengalską. Miasto jest jednym z najbardziej religijnych miejsc w Indiach. Próżno szukać tam hoteli i turystycznych autobusów, ale dziennie ściąga tam kilkanaście tysięcy pielgrzymów. Nad miastem góruje potężna stupa świątyni Wisznu. Jest jedną z czterech najważniejszych. Każdy pobożny Hindus ma w planie odwiedzić tę świątynię za swojego życia. Na głównej ulicy miesza się tłum pielgrzymów z tysiącami trędowatych. Wokół palą się kremacyjne stosy. W niesamowitym upale, duchocie, życie miesza się ze śmiercią. Wśród zgiełku i w jazgocie ulicznych straganów ludzie odchodzą na zawsze, żegnani przez najbliższych, a tuż obok sprzedawcy kokosów i weselnych girland pokrzykują wesoło na przechodniów. Niesamowite wrażenie czynią te sceny z życia i śmierci. Mieszają się uczucia, losy i przeznaczenie. W "Podróżniku" dokumentalny zapis świata, do którego europejskie normy w ogóle nie pasują. Milcząco i dyskretnie kamera dokonuje obserwacji świętości i zwyczajności. Puri - miasto życia i śmierci. Unikatowe zdjęcie, niezwykłe sceny życia codziennego mieszkańców Puri i pielgrzymów docierających do świątyni. "Podróżnik" tym razem w roli obserwatora. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 24:00 CZY WIESZ, ŻE? - /111/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:30 CZY WIESZ, ŻE? - /112/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:00 OPERACJA ZDROWIE - PIĘKNY UŚMIECH I ZDROWIE - STOMATOLOGIA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski W dzisiejszym odcinku: Piękny uśmiech i zdrowie - stomatologia. Czy braki w uzębieniu to tylko problem estetyczny, a może również poważny problem zdrowotny? Czy każdy ubytek w uzębieniu powinien być uzupełniony? Dlaczego ubytki w uzębieniu mogą stać się poważnym problemem na starość? Na te i wiele innych pytań odpowiemy w tym wydaniu programu. Dowiemy się także, co to jest włoska i amerykańska droga do pięknego uśmiechu. Poznamy najnowocześniejszą metodę uzupełniania braków w uzębieniu, jaką jest implantologia. Będziemy mieli także okazję zobaczyć, jak robi się licówki. Odkłamiemy wiele mitów związanych z nimi. 01:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 36 KĘTRZYN Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Kętrzyn. To stare, mazurskie miasto, które prawa miejskie otrzymało w 1357 r. Położone na ziemiach dawnych Prus, założone przez zakon krzyżacki, miało burzliwe dzieje. Dziś można tu podziwiać krzyżacki zamek i jeden z nielicznych w Polsce kościołów obronnych. Są tu też ślady pozostawione przez masonerię oraz 140-letnia stadnina koni, która posiada jedną z najdłuższych stajni w Europie. W okolicznych lasach znajdziemy też słynną kwaterę Hitlera - Wilczy Szaniec, a w pobliskich Muławkach Muzeum Znaczków i Historii Poczty - raj dla każdego filatelisty. Zobaczymy tu m.in. jeden z egzemplarzy pierwszego na świecie znaczka z 1840 r. Kętrzyn i okolice urzekają swoją różnorodnością i kolorytem. To obowiązkowy punkt w programie dla każdego odwiedzającego Mazury. Można tu znaleźć nie tylko piękne jeziora i lasy, ale również fascynujące historie, wspaniałe zabytki i ciekawych ludzi. 01:55 PLANETA MOCY (PLANET POWER) Film dokumentalny, 40 min, Francja, 2018 Cała historia elektryczności opowiedziana w epickiej historii słonecznego samolotu Bertranda Piccarda, Solar Impulse.