TVP Nauka Czwartek, 27.07.2023 06:00 PODRÓŻNIK - NEW DELHI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Stolicą Indii jest New Delhi. Miasto zbudowane z wielkim rozmachem przez Brytyjczyków, obok starej siedziby dynastii Mogołów, wśród kwitnących ogrodów i angielskich parków. Najważniejszym jego punktem jest India Gate, 42-metrowy łuk triumfalny. Umieszczono na nim 85 000 nazwisk żołnierzy indyjskich poległych na frontach I wojny światowej. Stamtąd blisko już do Rasztrapati Bhawan, oficjalnej rezydencji prezydenta Indii. Przed uzyskaniem niepodległości była ona siedzibą wicekróla. W "Podróżniku" wizyta w domu Indiry Gandhi, mieszkała tam w ostatnim okresie swojego życia i tam została zamordowana, a także historia Mahatmy Gandhiego, "ojca" narodu. Na moment przeniesiemy się do Durbanu w Republice Południowej Afryki, gdzie twórca niepodległości Indii spędził 25 lat i tam stworzył swoją filozofię walki z okupantem. Zwiedzimy jego dom i drukarnię, gdzie wydawał gazetę "Opinion". W programie przypomnimy też historię miasta wraz częścią nazywaną potocznie Old Delhi, głównie z uwagi na architekturę z czasów Wielkich Mogołów. Wizyta w Delhi zakończy się krótkim spacerem po Ćandni Ćauk. Jest to dniem i nocą zatłoczony jarmark, obowiązkowe miejsce wizyt dla każdego turysty, który chciałby poznać klimaty i smaki Indii. Można tam kupić wszystko: od butów i ubrań w europejskim stylu po elektronikę, ale nade wszystko lokalne smakołyki, przyprawy, owoce i prawdziwe skarby Orientu - wyroby ze srebra, biżuterię i kolorowe sari. W "Podróżniku" ponadto mnóstwo praktycznych informacji nt. bezpiecznego poruszania się po Delhi, cen i porad, jak korzystać z bogactwa hinduskiej kuchni. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:30 PODRÓŻNIK - LANGKAWI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Langkawi to wyspa na Morzu Andamańskim u wrót cieśniny Malakki. Jest niewielka, ale zasłynęła z tego, że jako jedyna uniknęła katastrofy tsunami dwa lata temu, chociaż leży w pobliżu wybrzeża Tajlandii i słynnych tamtejszych kurortów. Uległy one kompletnemu zniszczeniu, zginęły tam wówczas tysiące osób. Władze Langkawi, przewidując wiele lat temu nadejście tsunami, nakazały na całym wybrzeżu zasadzić drzewa mangrowe. Przez lata tak się rozrosły, że utworzyły wokół wyspy coś w rodzaju ażurowego falochronu. Kiedy nadciągnęły fale tsunami, na Langkawi nie doszło do żadnych strat ani nawet zatopienia plaż. Fale załamały się na mangrowcach. Tymczasem kilka lat wcześniej na słynnych tajskich wyspach Phuket i Ko Samui władze kazały wyciąć wszelką roślinność z brzegów, aby poszerzyć plaże i zrobić miejsce pod nowe hotele i kurorty. Tam nastąpiła przerażająca katastrofa. Langkawi uchodzi za najbezpieczniejszy kurort Malezji. Specyfika miejsca i jego położenie sprawiły, że jest oblegany przez turystów. Poza hotelami i efektownymi plażami Langkawi może się pochwalić także parkiem narodowym z unikatową roślinnością i ptactwem. Wyspę można zwiedzać samochodem albo łodzią. Lokalna społeczność to Chińczycy i Malajowie z fascynującą kulturą, kuchnią i bogactwem historii. W programie porady, jak najłatwiej i najtaniej dolecieć na Langkawi, gdzie zamieszkać i jak korzystać z uroków wyspy. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /113/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /114/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /15/ OTYŁOŚĆ Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Nadwagę ma już trzech na pięciu dorosłych Polaków. Co czwarty jest otyły. Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że otyłość jest zaliczana do najistotniejszych przewlekłych chorób niezakaźnych, a powikłania mogą być śmiertelne. Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje, że już co dziesiąte dziecko jest otyłe, a polskie dzieci tyją najszybciej w Europie. 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 37 WAŁCZ Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Wałcz - miasto położone pomiędzy dwoma malowniczymi jeziorami. Wyjątkowe walory przyrodnicze przyciągają nie tylko turystów, ale i wioślarzy oraz wędkarzy. Sportowców można tu spotkać na każdym kroku, trenują w Ośrodku Przygotowań Olimpijskich, a najsłynniejszych uhonorowano w Alei Gwiazd Sportu. Wałcz zachwyca pięknym rynkiem, dobrze zachowanymi zabytkami architektonicznymi oraz pozostałościami dawnych fortyfikacji. Warto też odwiedzić pobliskie, maleńkie miasto Tuczno, gdzie zachował się w dobrym stanie zamek jedyny na całej Ziemi Wałeckiej. Wałcz i okolice to raj dla sportowców i wszystkich szukających dobrego miejsca do aktywnego wypoczynku. Miasto przyciąga jak magnes pasjonatów historii i poszukiwaczy przygód, bo naprawdę nie brak tu atrakcji. 09:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - SUPERLUDZIE LUDZIE, CZY MASZYNY? (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Choć trudno w to uwierzyć, nauka pracuje nad powstaniem nadludzi, połączenia człowieka i maszyny, o zdolnościach wykraczających poza to, co potrafi człowiek. W tym odcinku poznajemy naukowców zajmujących się najnowocześniejszymi badaniami nad cyborgami i stworzeniem cyborgów nowej generacji oraz zdumiewającym planem ich wykorzystania. Szukamy też odpowiedzi na pytanie, czy jeśli stworzymy roboty - ludzi zdolnych do nadludzkich wyczynów, czy będą to ludzie, czy maszyny? 10:00 PLANETA MOCY (PLANET POWER) Film dokumentalny, 40 min, Francja, 2018 Cała historia elektryczności opowiedziana w epickiej historii słonecznego samolotu Bertranda Piccarda, Solar Impulse. 11:00 PODRÓŻNIK - NEW DELHI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Stolicą Indii jest New Delhi. Miasto zbudowane z wielkim rozmachem przez Brytyjczyków, obok starej siedziby dynastii Mogołów, wśród kwitnących ogrodów i angielskich parków. Najważniejszym jego punktem jest India Gate, 42-metrowy łuk triumfalny. Umieszczono na nim 85 000 nazwisk żołnierzy indyjskich poległych na frontach I wojny światowej. Stamtąd blisko już do Rasztrapati Bhawan, oficjalnej rezydencji prezydenta Indii. Przed uzyskaniem niepodległości była ona siedzibą wicekróla. W "Podróżniku" wizyta w domu Indiry Gandhi, mieszkała tam w ostatnim okresie swojego życia i tam została zamordowana, a także historia Mahatmy Gandhiego, "ojca" narodu. Na moment przeniesiemy się do Durbanu w Republice Południowej Afryki, gdzie twórca niepodległości Indii spędził 25 lat i tam stworzył swoją filozofię walki z okupantem. Zwiedzimy jego dom i drukarnię, gdzie wydawał gazetę "Opinion". W programie przypomnimy też historię miasta wraz częścią nazywaną potocznie Old Delhi, głównie z uwagi na architekturę z czasów Wielkich Mogołów. Wizyta w Delhi zakończy się krótkim spacerem po Ćandni Ćauk. Jest to dniem i nocą zatłoczony jarmark, obowiązkowe miejsce wizyt dla każdego turysty, który chciałby poznać klimaty i smaki Indii. Można tam kupić wszystko: od butów i ubrań w europejskim stylu po elektronikę, ale nade wszystko lokalne smakołyki, przyprawy, owoce i prawdziwe skarby Orientu - wyroby ze srebra, biżuterię i kolorowe sari. W "Podróżniku" ponadto mnóstwo praktycznych informacji nt. bezpiecznego poruszania się po Delhi, cen i porad, jak korzystać z bogactwa hinduskiej kuchni. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:30 PODRÓŻNIK - LANGKAWI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Langkawi to wyspa na Morzu Andamańskim u wrót cieśniny Malakki. Jest niewielka, ale zasłynęła z tego, że jako jedyna uniknęła katastrofy tsunami dwa lata temu, chociaż leży w pobliżu wybrzeża Tajlandii i słynnych tamtejszych kurortów. Uległy one kompletnemu zniszczeniu, zginęły tam wówczas tysiące osób. Władze Langkawi, przewidując wiele lat temu nadejście tsunami, nakazały na całym wybrzeżu zasadzić drzewa mangrowe. Przez lata tak się rozrosły, że utworzyły wokół wyspy coś w rodzaju ażurowego falochronu. Kiedy nadciągnęły fale tsunami, na Langkawi nie doszło do żadnych strat ani nawet zatopienia plaż. Fale załamały się na mangrowcach. Tymczasem kilka lat wcześniej na słynnych tajskich wyspach Phuket i Ko Samui władze kazały wyciąć wszelką roślinność z brzegów, aby poszerzyć plaże i zrobić miejsce pod nowe hotele i kurorty. Tam nastąpiła przerażająca katastrofa. Langkawi uchodzi za najbezpieczniejszy kurort Malezji. Specyfika miejsca i jego położenie sprawiły, że jest oblegany przez turystów. Poza hotelami i efektownymi plażami Langkawi może się pochwalić także parkiem narodowym z unikatową roślinnością i ptactwem. Wyspę można zwiedzać samochodem albo łodzią. Lokalna społeczność to Chińczycy i Malajowie z fascynującą kulturą, kuchnią i bogactwem historii. W programie porady, jak najłatwiej i najtaniej dolecieć na Langkawi, gdzie zamieszkać i jak korzystać z uroków wyspy. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /113/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /114/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /15/ OTYŁOŚĆ Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Nadwagę ma już trzech na pięciu dorosłych Polaków. Co czwarty jest otyły. Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że otyłość jest zaliczana do najistotniejszych przewlekłych chorób niezakaźnych, a powikłania mogą być śmiertelne. Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje, że już co dziesiąte dziecko jest otyłe, a polskie dzieci tyją najszybciej w Europie. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 37 WAŁCZ Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Wałcz - miasto położone pomiędzy dwoma malowniczymi jeziorami. Wyjątkowe walory przyrodnicze przyciągają nie tylko turystów, ale i wioślarzy oraz wędkarzy. Sportowców można tu spotkać na każdym kroku, trenują w Ośrodku Przygotowań Olimpijskich, a najsłynniejszych uhonorowano w Alei Gwiazd Sportu. Wałcz zachwyca pięknym rynkiem, dobrze zachowanymi zabytkami architektonicznymi oraz pozostałościami dawnych fortyfikacji. Warto też odwiedzić pobliskie, maleńkie miasto Tuczno, gdzie zachował się w dobrym stanie zamek jedyny na całej Ziemi Wałeckiej. Wałcz i okolice to raj dla sportowców i wszystkich szukających dobrego miejsca do aktywnego wypoczynku. Miasto przyciąga jak magnes pasjonatów historii i poszukiwaczy przygód, bo naprawdę nie brak tu atrakcji. 14:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - SUPERLUDZIE LUDZIE, CZY MASZYNY? (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Choć trudno w to uwierzyć, nauka pracuje nad powstaniem nadludzi, połączenia człowieka i maszyny, o zdolnościach wykraczających poza to, co potrafi człowiek. W tym odcinku poznajemy naukowców zajmujących się najnowocześniejszymi badaniami nad cyborgami i stworzeniem cyborgów nowej generacji oraz zdumiewającym planem ich wykorzystania. Szukamy też odpowiedzi na pytanie, czy jeśli stworzymy roboty - ludzi zdolnych do nadludzkich wyczynów, czy będą to ludzie, czy maszyny? 15:00 TAJEMNICZY SZÓSTY ZMYSŁ (BEYOND MOVEMENT: OUR 6TH SENSE REVEALED) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Wszyscy wiemy o istnieniu naszych pięciu zmysłów. Okazuje się jednak, że istnieje jeszcze jeden rodzaj zmysłu: propriocepcja, która pozwala nam poruszać się, pisać i chwytać obiekt w ruchu. Jak zorganizowany jest szósty zmysł? 16:00 PLANETA MOCY (PLANET POWER) Film dokumentalny, 40 min, Francja, 2018 Cała historia elektryczności opowiedziana w epickiej historii słonecznego samolotu Bertranda Piccarda, Solar Impulse. 17:00 PODRÓŻNIK - PENANG Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz W cieśninie Malakka, pomiędzy Sumatrą a Malezją, leży wyspa Penang. Dotrzeć można na nią samolotem, promem albo mostem łączącym ją z wybrzeżem Malezji. Przed dwustu laty Anglicy założyli tam fort Cornwallis, którego celem była ochrona rejonu przed piratami i holenderskimi oraz francuskimi okrętami. Europejczycy szukali tam dróg handlowych. Spokojne wody Morza Andamańskiego i cieśnina Malakki były celem ich ekspansji. Anglicy, kiedy usadowili się na wyspie Penang, natychmiast sprowadzili tam Hindusów i Chińczyków do pracy w koloniach. Dlatego współcześni mieszkańcy wyspy to nie tylko Malajowie, ale przede wszystkim potomkowie chińskich i hinduskich przybyszów. Stolicą wyspy jest Georgetown, dziś ruchliwe miasto, kryjące jednak wiele tajemnic i ciekawych miejsc, jak np. nigdy nieukończona świątynia Buddy. Aby zdobyć środki na jej budowę, mnisi zbierają datki od turystów. Każdy, kto da parę groszy, może wymalować na dachówce swoje nazwisko, stając się na wieki donatorem świątyni. W latach 60. i 70. XX w. zbudowano na wyspie wiele kurortów, wyodrębniono plaże dla turystów. Penang stał się modnym miejscem na spędzanie wakacji. W "Podróżniku" odwiedzimy wiele miejsc związanych z burzliwą historią wyspy: Fort Cornwallis, domy malajskie z czasów kolonialnych, chińskie świątynie i dzielnice, a wreszcie hinduski targ. Poznamy skarby tropikalnych ogrodów, niezwykłe owoce i przyprawy, jak np. durian, pinang, kakao. W programie liczne informacje na temat podróżowania na wyspę Penang, praktyczne wiadomości o klimacie, zakwaterowaniu i możliwości spędzenia wolnego czasu w otoczeniu niezwykłych śladów historii Malajów. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:30 PODRÓŻNIK - KOLORY MALEZJI - KUALA LUMPUR Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Malezja była bramą do skarbów Azji najpierw dla sułtanów Kalkuty, a potem Portugalczyków, Holendrów i Anglików. Obecnie uchodzi za jeden z najbardziej atrakcyjnych krajów na świecie. Inwestorów przyciąga kwitnąca gospodarka i korzystne warunki do jej rozwoju, niskie podatki i tolerancja dla przyjezdnych. Turystów wabią egzotyczne miasta, zabytki, kolorowy świat przygody i urokliwych wakacji. Symbolem tej mieszanki tradycji i nowoczesności jest stolica Malezji - Kuala Lumpur, metropolia zbudowana z majestatem i rozmachem. Stolica uderza futurystycznym stylem, osiągnięciami techniki i nowoczesną infrastrukturą. Mimo to zachowała swój staroświecki urok, którego przejawem są majestatyczne budynki z epoki kolonialnej. Nazwa miasta oznacza muliste zlewisko rzeki. Tutaj założyło swoją osadę 87 chińskich poszukiwaczy, którzy wybrali się do dżungli w poszukiwaniu bogatych złóż metali. Siedemnastu z nich umarło z powodu malarii, ale żadne choroby nie mogły już powstrzymać śmiałków, którzy ruszyli ich śladem. Kuala Lumpur szybko się rozrosło, dzisiaj mieszka tu dwa i pół miliona ludzi. Rzekę uregulowano, śladu po mule już nie ma. Nie ma też komarów ani malarii. Przez wieki Malezja była kluczem do zdobywania bogactw korzennych wysp - goździków, cynamonu, pieprzu, kardamonu. W średniowiecznej Europie były one stosowane nie tylko jako przyprawy, ale przede wszystkim jako konserwanty i lekarstwa. Właśnie z ich powodu spotykali się w Malezji ludzie różnych kultur, wyznań i religii. Wszystkie kolory i smaki Malezji najlepiej widać na talerzu. Kuchnia malezyjska to kwintesencja azjatyckich smaków, egzotycznych przypraw i europejskich wpływów. Modę na ślimaki wprowadzili tam w XVII wieku Holendrzy. Portugalczycy przywieźli z Afryki okrę, która w Angoli i Mozambiku była podstawowym warzywem. Oni też dostarczyli na dwór sułtana ostrą paprykę odkrytą wcześniej w Meksyku i Brazylii. Zaś azjatyckie targowiska pełne były przypraw poszukiwanych przez Europejczyków. W "Podróżniku" wędrówka po Kuala Lumpur, jego zabytkach, placach, dzielnicy chińskiej, straganach, bazarach i hinduistycznych świątyniach. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /115/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /116/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. 19:15 MOC ZIÓŁ - DZIURAWIEC Program poradnikowy, 11 min, Polska, 2020 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 38 DĘBLIN Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Magdalena Felis Scenariusz: Justyna Zahor Zdjęcia: Jacek Sołtysiak, Jarosław Wątor, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek Żadne inne miasto w Polsce nie jest tak blisko nieba jak Dęblin - siedziba jednej z trzech najstarszych szkół lotniczych świata. Z dęblińskiej Szkoły Orląt wywodzą się bohaterowie powietrznych bitew nad Warszawą, Anglią, Atlantykiem, Bałkanami, a nawet Chinami. Tu pierwsze loty odbywali najwięksi mistrzowie polskiego lotnictwa, a w cieniu parku otaczającego rektorat tworzyła Maria Pawlikowska - Jasnorzewska. W kolejnym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza mały punkt na mapie Polski, który odegrał tak dużą rolę w historii Europy. Tylko tu można przechadzać się między śmigłowcami, które zapisały się w dziejach naszego kraju. A jeśli od lotniczych atrakcji zakręci się nam w głowie, można odpocząć... na rybach. Tam gdzie Wieprz wpada do Wisły, bieg rzeki zwalnia i tworzy idealne miejsce dla wędkarzy, którzy zjeżdżają tu z całej Polski. 20:00 PORZĄDEK I NIEPORZĄDEK - /2/ (ORDER AND DISORDER) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2012 W drugim odcinku profesor fizyki Jim Al-Khalili odkrywa, w jaki sposób ujarzmiliśmy moc symboli od pierwszego alfabetu, przez telegraf elektryczny, po współczesną erę cyfrową. Jednak podczas tej podróży dowiaduje się, że informacje dotyczą nie tylko komunikacji międzyludzkiej, ale są bardzo głęboko wplecione w tkankę rzeczywistości. 21:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LUDZKIE KLONY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. Witamy w mrocznych aktach spraw zakopanych głęboko w historii nauki. W tym odcinku zapoznamy się z badaniami nad klonami, które umożliwiają kopiowanie życia i powielanie go na masową skalę. Poznajcie naukowców, których urzekł pozornie niemożliwy pomysł klonowania ssaków. Gwiezdny naukowiec z dotykiem Midasa jako pierwszy sklonował mysz. Czy była to mistyfikacja? A może to wszystko było prawdziwe? Potem nastąpiły dość szokujące narodziny Dolly, pierwszej na świecie sklonowanej owcy. Obecnie trwa wręcz rewolucyjny biznes klonowania. Technologie klonowania otwierają przyszłość, która jest zarówno różowa, jak i przerażająca. Co będzie, gdy ludzie zaczną stąpać po terytorium bogów? 22:00 PLANETA MOCY (PLANET POWER) Film dokumentalny, 40 min, Francja, 2018 Cała historia elektryczności opowiedziana w epickiej historii słonecznego samolotu Bertranda Piccarda, Solar Impulse. 23:05 PODRÓŻNIK - PENANG Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz W cieśninie Malakka, pomiędzy Sumatrą a Malezją, leży wyspa Penang. Dotrzeć można na nią samolotem, promem albo mostem łączącym ją z wybrzeżem Malezji. Przed dwustu laty Anglicy założyli tam fort Cornwallis, którego celem była ochrona rejonu przed piratami i holenderskimi oraz francuskimi okrętami. Europejczycy szukali tam dróg handlowych. Spokojne wody Morza Andamańskiego i cieśnina Malakki były celem ich ekspansji. Anglicy, kiedy usadowili się na wyspie Penang, natychmiast sprowadzili tam Hindusów i Chińczyków do pracy w koloniach. Dlatego współcześni mieszkańcy wyspy to nie tylko Malajowie, ale przede wszystkim potomkowie chińskich i hinduskich przybyszów. Stolicą wyspy jest Georgetown, dziś ruchliwe miasto, kryjące jednak wiele tajemnic i ciekawych miejsc, jak np. nigdy nieukończona świątynia Buddy. Aby zdobyć środki na jej budowę, mnisi zbierają datki od turystów. Każdy, kto da parę groszy, może wymalować na dachówce swoje nazwisko, stając się na wieki donatorem świątyni. W latach 60. i 70. XX w. zbudowano na wyspie wiele kurortów, wyodrębniono plaże dla turystów. Penang stał się modnym miejscem na spędzanie wakacji. W "Podróżniku" odwiedzimy wiele miejsc związanych z burzliwą historią wyspy: Fort Cornwallis, domy malajskie z czasów kolonialnych, chińskie świątynie i dzielnice, a wreszcie hinduski targ. Poznamy skarby tropikalnych ogrodów, niezwykłe owoce i przyprawy, jak np. durian, pinang, kakao. W programie liczne informacje na temat podróżowania na wyspę Penang, praktyczne wiadomości o klimacie, zakwaterowaniu i możliwości spędzenia wolnego czasu w otoczeniu niezwykłych śladów historii Malajów. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 23:40 PODRÓŻNIK - KOLORY MALEZJI - KUALA LUMPUR Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Malezja była bramą do skarbów Azji najpierw dla sułtanów Kalkuty, a potem Portugalczyków, Holendrów i Anglików. Obecnie uchodzi za jeden z najbardziej atrakcyjnych krajów na świecie. Inwestorów przyciąga kwitnąca gospodarka i korzystne warunki do jej rozwoju, niskie podatki i tolerancja dla przyjezdnych. Turystów wabią egzotyczne miasta, zabytki, kolorowy świat przygody i urokliwych wakacji. Symbolem tej mieszanki tradycji i nowoczesności jest stolica Malezji - Kuala Lumpur, metropolia zbudowana z majestatem i rozmachem. Stolica uderza futurystycznym stylem, osiągnięciami techniki i nowoczesną infrastrukturą. Mimo to zachowała swój staroświecki urok, którego przejawem są majestatyczne budynki z epoki kolonialnej. Nazwa miasta oznacza muliste zlewisko rzeki. Tutaj założyło swoją osadę 87 chińskich poszukiwaczy, którzy wybrali się do dżungli w poszukiwaniu bogatych złóż metali. Siedemnastu z nich umarło z powodu malarii, ale żadne choroby nie mogły już powstrzymać śmiałków, którzy ruszyli ich śladem. Kuala Lumpur szybko się rozrosło, dzisiaj mieszka tu dwa i pół miliona ludzi. Rzekę uregulowano, śladu po mule już nie ma. Nie ma też komarów ani malarii. Przez wieki Malezja była kluczem do zdobywania bogactw korzennych wysp - goździków, cynamonu, pieprzu, kardamonu. W średniowiecznej Europie były one stosowane nie tylko jako przyprawy, ale przede wszystkim jako konserwanty i lekarstwa. Właśnie z ich powodu spotykali się w Malezji ludzie różnych kultur, wyznań i religii. Wszystkie kolory i smaki Malezji najlepiej widać na talerzu. Kuchnia malezyjska to kwintesencja azjatyckich smaków, egzotycznych przypraw i europejskich wpływów. Modę na ślimaki wprowadzili tam w XVII wieku Holendrzy. Portugalczycy przywieźli z Afryki okrę, która w Angoli i Mozambiku była podstawowym warzywem. Oni też dostarczyli na dwór sułtana ostrą paprykę odkrytą wcześniej w Meksyku i Brazylii. Zaś azjatyckie targowiska pełne były przypraw poszukiwanych przez Europejczyków. W "Podróżniku" wędrówka po Kuala Lumpur, jego zabytkach, placach, dzielnicy chińskiej, straganach, bazarach i hinduistycznych świątyniach. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 00:05 CZY WIESZ, ŻE? - /115/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:35 CZY WIESZ, ŻE? - /116/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:00 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. 01:15 MOC ZIÓŁ - DZIURAWIEC Program poradnikowy, 11 min, Polska, 2020 01:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 38 DĘBLIN Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Magdalena Felis Scenariusz: Justyna Zahor Zdjęcia: Jacek Sołtysiak, Jarosław Wątor, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek Żadne inne miasto w Polsce nie jest tak blisko nieba jak Dęblin - siedziba jednej z trzech najstarszych szkół lotniczych świata. Z dęblińskiej Szkoły Orląt wywodzą się bohaterowie powietrznych bitew nad Warszawą, Anglią, Atlantykiem, Bałkanami, a nawet Chinami. Tu pierwsze loty odbywali najwięksi mistrzowie polskiego lotnictwa, a w cieniu parku otaczającego rektorat tworzyła Maria Pawlikowska - Jasnorzewska. W kolejnym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza mały punkt na mapie Polski, który odegrał tak dużą rolę w historii Europy. Tylko tu można przechadzać się między śmigłowcami, które zapisały się w dziejach naszego kraju. A jeśli od lotniczych atrakcji zakręci się nam w głowie, można odpocząć... na rybach. Tam gdzie Wieprz wpada do Wisły, bieg rzeki zwalnia i tworzy idealne miejsce dla wędkarzy, którzy zjeżdżają tu z całej Polski. 02:00 PORZĄDEK I NIEPORZĄDEK - /2/ (ORDER AND DISORDER) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2012 W drugim odcinku profesor fizyki Jim Al-Khalili odkrywa, w jaki sposób ujarzmiliśmy moc symboli od pierwszego alfabetu, przez telegraf elektryczny, po współczesną erę cyfrową. Jednak podczas tej podróży dowiaduje się, że informacje dotyczą nie tylko komunikacji międzyludzkiej, ale są bardzo głęboko wplecione w tkankę rzeczywistości.