TVP Dokument Poniedziałek, 31.07.2023 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - PROMYK NAD ŻABIM OCZKIEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Cykl filmów przyrodniczych prezentujący piękne zakątki, dzikie zwierzęta i ludzi, którzy je chronią. W tym odcinku wizyta w Wigierskim Parku Narodowym. Poszukiwanie naturalnych kolektorów słonecznych. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 40 ŻUŁAWSKA DEPRESJA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Od wieków na polskich ziemiach mieszkała niesamowicie ciekawa społeczność, którą nazywano mennonitami. Przez całe stulecia wzbogacała swoją kulturą oraz budowlami krajobraz Żuław i terenów położonych blisko Wisły. Dlaczego przybyli do Polski? Co sprawiło, że nieustannie musieli walczyć z powodziami? Jak radzili sobie z żuławską depresją? Na te pytania odpowie Radosław Kotarski w najnowszym odcinku "Podróży z historią". 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 134 RZESZÓW - ŚWIĘTO PANIAGI Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponownie odwiedzamy Rzeszów, który zaskakuje różnorodnością miejskich atrakcji. Stolica Podkarpacia może bowiem zachwycić niezwykłą historią, schowaną pod płytą rynku i udostępnioną w postaci Podziemnej Trasy Turystycznej, ale z pewnością nie zawiedzie też tych, którzy chcą zasmakować w tradycjach kulinarnych i muzycznych regionu. Rzeszów uruchamia wszystkie zmysły turysty. Warty odwiedzenia jest zwłaszcza w czasie weekendu majowego, kiedy mieszkańcy wychodzą na ulice i bawią się podczas lokalnego Święta Paniagi tak nazywano niegdyś obecną ulicę 3 Maja. Każda edycja ma swój temat przewodni - w roku 2019 celebrowane jest partnerstwo z chorwackim miastem Split, a jedną z atrakcji dla smakoszy jest popularna w tym kraju zupa Gazdaricin. Kolejną propozycją dla świętujących jest wystawa archiwalnych zdjęć - fotografie pokazują jak wyglądały te same miejsca i przeszłości i obecnie. Dla kolekcjonerów wspomnień i zdjęć idealna jest podróż ekologicznym autobusem w te rejony miasta, które rzadko odwiedzają turyści i sami mieszkańcy. Miasto od 2006 roku powiększyło swoją powierzchnię dwukrotnie, zatem ta krajoznawcza wyprawa to też dobra lekcja współczesnej historii Rzeszowa. Sercem muzycznych operacji miasta jest Rzeszowska Estrada instytucja z 60 - letnim stażem. To tu zaczynali swe muzyczne kariery Anna German, Mira Kubasińska i Tadeusz Nalepa. Miejską ciekawostką jest też mural przedstawiający miasteczko na Dzikim Zachodzie. Widzimy szeryfa dumnie kroczącego przez ulicę i krzesełko reżysera. To nawiązanie do wybitnego reżysera Freda Zinnemanna, który urodził się w Rzeszowie. Ten zdobywca czterech Oskarów wyreżyserował znane filmy m.in. kultowy "W samo południe". 07:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /154/ Reality show, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Zapraszamy do Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt w Piotrkowie Trybunalskim w każdą ostatnią sobotę miesiąca na dni "Przygarnij mnie". Będziecie mogli pójść na spacer łapa w łapę z "bezdomniakiem", z wybranym przez Was psiakiem i sprawdzić czy to właśnie ten, któremu chcielibyście zaoferować więcej spacerów i ciepły dom. W warszawskiej przychodni weterynaryjnej będziecie świadkami przeglądu medycznego gadów, które są pod opieką Natalii z Fundacji Gadzi Zakątek. 08:10 TAJEMNICE BLIŹNIĄT (SECRET LIFE OF TWINS) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Luke Wiles Film dokumentalny BBC Worldwide o bliźniętach - kalkach matki - natury. Identyczne, a zarazem całkowicie odmienne. Przez 9 miesięcy żyją razem w łonie matki. Potem często przez wiele lat są nierozłączne. Nic dziwnego, że bliźnięta łączy szczególna więź fizyczna, psychiczna i emocjonalna. Badania nad bliźniętami pozwalają nam odkryć nie tylko ich tajemnice, ale także zagadkę ludzkiej tożsamości. Poznamy bliźnięta, które, choć wychowały się osobno, mają identyczne nawyki; i takie, które w niczym nie są podobne. Będziemy też towarzyszyć parze sióstr w pierwszych latach życia. Dziś odkryjemy tajemnice bliźniąt. Naukowcy stwierdzili, że w 80% przypadków bliźnięta wychowane wspólnie mają niemal identyczny iloraz inteligencji. Dlatego na egzaminach zwykle wypadają tak samo. Stąd badacze wyciągnęli wniosek, że 2/3 inteligencji zawdzięczamy rodzicom. Bliźnięta łączy też podobieństwo fizyczne. Często mają te same nawyki; te same nietypowe przyzwyczajenia. 09:05 WIELKIE KOTY W DOMU ODC. 1 (BIG CATS ABOUT THE HOUSE EP. 1) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Jo Shinner Trzyczęściowy dokument BBC, w którym śledzimy losy osieroconej malutkiej samiczki jaguara o imieniu Maya. Mając 5 dni została uratowana przez Gilesa Clarka, specjalistę od "wielkich kotów" i zamieszkała w jego domu. Obserwujemy rozwój Mai, walkę z chorobą, zdobywanie kolejnych umiejętności, a także interakcję z Gilesem i jego rodziną. Jednocześnie jesteśmy świadkami codziennych wydarzeń w prowadzonym przez Gilesa ośrodku opieki dla różnych gatunków "wielkich kotów". Uważnie obserwując zachowania zwierząt i starając się poznać ich charaktery i zwyczaje, Giles i jego współpracownicy dążą do stworzenia jak najlepszych warunków życia mieszkańcom ośrodka. Przed nami opowieść o problemach okresu dorastania dwóch potężnych drapieżników. W tym odcinku Giles pomaga młodej samicy jaguara w decydujących o przetrwaniu pierwszych tygodniach jej życia. Clark opiekuje się wielkimi kotami od ponad dwudziestu lat. Ostatnie dziesięć spędził w australijskim zoo pod Brisbane. Wychowywanie dzikich kotów przez człowieka budzi wiele kontrowersji. Część badaczy twierdzi, że u zwierząt mogą pojawiać się zaburzenia behawioralne. Na całym świecie wielkim kotom grozi wyginięcie. W ostatnich stu latach liczebność niektórych gatunków zmniejszyła się o ponad 90 procent. Naukowcy twierdzą, że wiele z nich może wyginąć w naturalnym środowisku w ciągu kolejnej dekady. 10:05 JEZIORA Z SIMONEM REEVEM - CZĘŚĆ 2. (THE LAKES WITH SIMON REEVE) Serial dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Sam Bagnall Trzyczęściowa seria BBC Studios. Od pracowników łodzi podwodnych po farmerów górskich, Simon Reeve spotyka mieszkańców Cumbrii, odkrywając nowe spojrzenie na ten wspaniały zakątek Wielkiej Brytanii. Kraina Jezior to największy park narodowy w Anglii. Rozsławiony przez poetę Williama Wordswortha, jego surowe piękno zajmuje wyjątkowe miejsce w brytyjskim życiu. Ale jest to również sedno wielu kluczowych problemów, przed którymi stoi świat od zrównoważonego rozwoju po zmiany klimatyczne. Simon Reeve spotyka najbardziej fascynujące postacie z Krainy Jezior, dowiaduje się o zagrożeniach dla jej delikatnej przyrody i odwiedza niektóre ze spektakularnych i kontrowersyjnych projektów energetycznych znajdujących się w jej granicach. 11:15 MIZIOWA, ZGŁOŚ SIĘ Reportaż, 18 min, Polska, 1989 Scenariusz: Małgorzata Kałużyńska Jasak Zdjęcia: Stanisław Scieszko, Dariusz Gąsowski Jeden dzień z życia ratownika Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, pełniącego służbę na Hali Miziowej w Beskidzie Żywieckim. 11:35 SZKOŁA UCZUĆ Film dokumentalny, 3 min, Polska, 1963 Reżyseria: Edward Bernstein Zdjęcia: Dziworski Bogdan Walka bokserska, emocje publiczności z każdą minutą stają się coraz silniejsze. Nokaut, publiczność szaleje. Etiuda Szkoły Filmowej. 11:40 JUTRO. 31 KWIETNIA - 1 MAJA Film dokumentalny, 8 min, Polska, 1970 Reżyseria: Wojciech Wiszniewski Opowieść o kolejnym pokoleniu robotniczym - tzw. bumelanckiej młodzieży, która nie podziela już ideałów swoich rodziców. Nie ma w nich dawnego etosu pracy. Pragną wygodnego i łatwego życia. Obraz rodzimych bumelantów zderzony został z komentarzem oficjalnej propagandy o bezideowości amerykańskiego ruchu dzieci - kwiatów. Wiszniewski przedstawił w filmie nieistniejący dzień, który poprzedza Święto Pracy. Etiuda Szkoły Filmowej. 11:55 PASJONACI S.I - ALA I JASIEK Dokument fabularyzowany, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Artur Dziurman Scenariusz: Aneta Wróbel, Artur Dziurman, Ewa Zuberek Zdjęcia: Artur Michalik Muzyka: Robert Bylica Aktorzy: Janusz Bąk, Alicja Czarnuszka, Artur Dziurman, Artur Kruczek, Antoni Budzyń, Danuta Walecka, Danuta Damek, Szymon Sędrowski, Katarzyna Jamróz, Leszek Piskorz, Dariusz Gnatowski, Dorota Lulka, Dorota Pomykała, Beata Paluch, Aldona Jankowska Ten odcinek opowiada o niezwykle uzdolnionej kobiecie, która podporządkowała życie swojej największej miłości - teatrowi. Słabo widzi, ale pragnie samodzielnie podejmować decyzje, aby móc walczyć o marzenia. Z tego powodu jest zmuszona poddać próbie swoje relacje z matką. Krok po kroku uwalnia się od toksycznych lub ograniczających oczekiwań otoczenia i oddaje się ukochanemu zajęciu. Czy wytrwa? Znajdzie kogoś, kto wesprze ją w dążeniach do szczęścia? Znając historię Jaśka - bohatera poprzedniego odcinka - koniecznie trzeba obejrzeć również ten, który opowiada historię Ali. 12:30 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - MIROSŁAW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Seria składa się z dwunastu filmów poświęconych ludziom mieszkającym w Żywcu. To opowieść o tradycji, ciągłości pokoleniowej i o pracy, która w tym mieście uważana jest za coś, co tworzy człowieka. W poszczególnych odcinkach cyklu poznamy żywieckie rodziny mieszczańskie i góralskie, które międzypokoleniowo kultywują tradycję, nawet, jeśli rozumieją ją trochę inaczej niż ich antenaci. Mirosław Staszkiewicz, dyrektor szkoły, wspólnie z synami Jakubem, prawnikiem, i Kacprem, studentem medycyny, konfrontuje się z historią swoich pradziadków. Mierzy się z przeszłością, zadając pytanie, czym jest współczesny patriotyzm i jakie jest miejsce tradycji we współczesnym świecie. 13:05 WETERYNARZE Z SERCEM - /37/ Reality show, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Zapraszamy do Lublina, gdzie znajduje się pierwsze w Polsce schronisko dla zwierząt egzotycznych, będące jednocześnie centrum rehabilitacji gadów i płazów oraz ośrodkiem edukacyjnym. To tutaj, w Lubelskim Egzotarium, znalazły schronienie m.in. agama brodata, legwan zielony, pająk ptasznik i dwa pytony. Odwiedzimy też gminę Mirosławiec, gdzie w Dzikiej Zagrodzie, stworzonej przez Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze, realizowany jest imponujący projekt - powrót rysia do lasów północno - zachodniej Polski. Czy po trzystu pięćdziesięciu latach uda się tu odtworzyć ten gatunek ssaka drapieżnego z rodziny kotowatych? Bo ryś, jak to kot, własnymi ścieżkami chadza. 13:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /38/ Reality show, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W ostatnią kwietnia niedzielę obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Psa Ratowniczego. Tego święta w "Weterynarzach z sercem" nie mogliśmy pominąć. Dlatego w dzisiejszym odcinku zobaczymy bohaterów niejednokrotnie ratujących ludzkie życie. Biorą udział w poszukiwaniach osób zaginionych pod gruzami, narażając własne życie. Zdają trudne, systematycznie powtarzane egzaminy licencyjne. Odwiedzimy też lecznicę, gdzie ratunek mogą znaleźć ptaki wszelkich gatunków, te najbardziej popularne i te egzotyczne. Wszystkie, które nie mają szans poradzić sobie bez pomocy człowieka. 14:00 DZIKIE OPOWIEŚCI - ODC. 1 UCHATKA AUSTRALIJSKA I JEJ KRÓLESTWO (WILD TALES. EP. 1 THE SEA LION KING) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Kylie Stott Fascynująca seria przyrodnicza, ukazująca historie kultowych, australijskich zwierząt oraz biologiczne i ewolucyjne czynniki, które je łączą. Każdy film opowiada jedną historię, ale połączone w "Dzikie opowieści" tworzą serię tak urzekającą i różnorodną, jak sama natura. Odcinek pierwszy poświęcony jest uchatce australijskiej. Ta opowieść pochodzi z południowo - zachodniego wybrzeża Australii. Poznamy życie uchatki australijskiej, jej dwa światy, narodziny na skalistym wybrzeżu i walkę o przetrwanie. Ten gatunek jest zagrożony między innymi przez żarłacze białe i ludzi. Przez pierwsze 18 miesięcy życia matka karmi i chroni swoje dziecko, to wyjątkowo długi czas. Większość fok zapewnia macierzyńską opiekę swojemu potomstwu tylko przez 12 miesięcy. Dodatkowy czas zostanie tu wykorzystany na naukę techniki żerowania i sposobów na znalezienie pożywienia. Serial dokumentalny, 15:00 GWADALKIWIR. WIELKA RZEKA HISZPANII (GUADALQUIVIR THE GREAT RIVER) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2014 Reżyseria: Joaquin Gutierrez Acha Filmowa opowieść o przyrodzie okalającej hiszpańską wielką rzekę Gwadalkiwir, o długości około 680 km. Jej źródła znajdują się na stokach Canada de las Fuentes na wysokości ok. 1400 m n.p.m. , na terenie Parku Narodowego Sierra de Cazorla i Las Villas. Ekipa filmowa podąża z kamerą jej biegiem aż do Zatoki Kadyksu, zatoki Oceanu Atlantyckiego. 16:00 ZWYKŁE ZABURZENIE (NATURAL DISORDER) Film dokumentalny, 56 min, Dania, 2015 Reżyseria: Christian Sonderby Jepsen Scenariusz: Christian Sonderby Jepsen Wykonawcy: Pilou Asbaek Zdjęcia: Christian Sonderby Jepsen Muzyka: Maja Romm, Jonas Colstrup Jacob Nossell to 27 - letni student dziennikarstwa i satyryk cierpiący na porażenie mózgowe. Ma trudności z koordynacją mowy i ruchów ciała, cierpi na sztywność i skurcze mięśni, ale pod względem umysłowym jest na równi z kolegami. I na tym polega problem. Jest zbyt inny od reszty, aby ta zaakceptowała go jako normalnego, a zbyt normalny, aby móc zaakceptować proponowany mu w społeczeństwie los. Jak zatem można zdefiniować pojęcia normalności i inności? Film dokumentuje postać uwięzionego w nie do końca sprawnym ciele zdrowego psychicznie człowieka, który chce zrozumieć swoje przeznaczenie, pokazać, że jego życie jest coś warte. Kwestionuje utarte pojęcia normalności i ludzkich ułomności, dowodząc jak cienka granica dzieli obie koncepcje. Dlatego w Duńskim Teatrze Królewskim reżyseruje spektakl, w którym odkrywa sens tożsamości i normalności, rozważając przy okazji, czym tak naprawdę jest życie. Wychodzi na ulice z kamerą i mikrofonem, pytając zatrzymanych przypadkowo ludzi, co ich zdaniem jest w życiu normalne. Rozmawia z doktorem filozofii i neurologii o pojęciu normalności i pozwala na zeskanowanie własnego mózgu oraz DNA. Musi jednak zmierzyć się z własnymi ograniczeniami, z którymi ma do czynienia od dzieciństwa. Największym z nich jest strach przed uznaniem za niepełnosprawnego, czego za wszelką cenę stara się uniknąć. Film jest pogodnym portretem człowieka, którego odważna, autoironiczna postawa wobec świata zmusza do konfrontacji z problemem dotyczącym nas wszystkich. Czym jest dziś pojęcie normalności i czy uległo ono konstruktywnej zmianie w czasach, w których nauka wyprzedziła ewolucję? 17:05 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 1 ANDORA - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 1 ANDORRA - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek pierwszy to wycieczka do Andory. Jest to małe państwo w południowo - zachodniej Europie, bez dostępu do morza. Leży w Pirenejach, granicząc od północy z Francją, a od południa z Hiszpanią. Niektórym kojarzy się wyłącznie z zakupami w strefie bezcłowej, innym z jazdą na nartach zimą, ale to fascynujący kraj w pięknych górach - świetne miejsce na spędzenie wakacji. 18:10 MAX FACTOR (THE MAX FACTOR) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Julia Kuperberg, Clara Kuperberg Film o człowieku, który stworzył twarze Hollywood, urodził się w Polsce - Maksymilian vel Michaił Faktor, vel Faktorowicz. Został perukarzem i wizażystą na dworze cara Mikołaja II. Z powodu szerzącego się antysemityzmu na początku XX wieku on i jego rodzina uciekli do Ameryki, gdzie mieszkali jego krewni. Urzędnik imigracyjny nieumyślnie zmienił nazwisko na Factor. Max Factor przeniósł się do Hollywood w odpowiednim momencie. Charakteryzacja teatralna nie działała zbyt dobrze z projektorami i zbliżeniami, a wprowadzenie technikoloru stworzyły inne problemy, które Factor genialnie rozwiązał. W 1935 stworzył imperium makijażu, które pozwoliło mu poprosić słynnego architekta S. Charlesa Lee o zbudowanie dla niego biura w stylu art - deco, które jest obecnie Muzeum Hollywood w Los Angeles. Max Factor był królem makijażu. To on stworzył hollywoodzką charakteryzację filmową. To jemu największe gwiazdy złotej ery kina zawdzięczają swój wdzięk i urodę. Dzięki genialnemu makijażowi, dzięki cieniowaniu i rozświetlaniu, Max Factor stworzył najpiękniejsze gwiazdy filmowe swoich czasów. Największym hołdem dla niego jest to, że dzisiejsze młode celebrytki wciąż próbują osiągnąć ten efekt. Max Factor, polski Żyd z Łodzi, który robił peruki dla cara, nagle znalazł się w Nowym Jorku. Historia teatru i filmu wiele mu zawdzięcza. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - ARMENIA - KRAINA NOEGO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Armenia, położona między morzami Czarnym, Kaspijskim i Śródziemnym, jest krajem nieznanym, choć pięknym. Graniczy z Gruzją, Azerbejdżanem, Iranem i Turcją. W ciągu tysiącleci niezwykła siła duchowa Ormian i ich umiejętność przystosowywania się do zmieniających się warunków ukształtowały niezłomną chrześcijańską cywilizację uznawaną dziś za jedną z najstarszych na świecie. W roku 1991 ten mały kraj, o powierzchni około 30 tysięcy kilometrów, uzyskał niepodległość od ZSRR. Szybko stał się krajem nowoczesnym, zaspokajającym potrzeby najbardziej wymagających turystów. W Armenii cofamy się do najczystszych korzeni ludzkiej tradycji i odkrywamy fascynujące europejskie enklawy. 20:15 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.II - GRZEGORZ BRZOZOWICZ Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2022 Panorama polskiego dokumentu - filmowe portrety twórców, ich drogi artystycznej i twórczości na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem odcinka jest Grzegorz Brzozowicz. 20:50 EASY RIDER Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Brzozowicz Scenariusz: Grzegorz Brzozowicz Poza powrotem do czasów chwały Tomasza Tłuczkiewicza (lata 60. do 90. XX w.), ważnym elementem filmu jest pokazanie upływu czasu, tempa przemian w pojmowaniu sztuki i roli artysty oraz zmieniający się świat pod względem technologii i sposobu reagowania na sztukę. Narratorem opowieści jest Tomasz Tłuczkiewicz. Jego opowieść snuje się z off - u. Jest to podróż przez miejsca oraz z życia wzięte anegdoty opowiadane przez bohatera i spotykanych przez niego ludzi. Ważną składową jest wykorzystanie materiałów dokumentalnych w tym zdjęć, prac graficznych i fragmentów filmów, kronik filmowych czy amatorskich zapisów. Wykorzystano archiwalia pokazujące życie miast, ulicy, klimat tamtej epoki, obrazy obnażające socjalistyczną rzeczywistość. Z bohaterem odwiedzamy dzisiejszą Warszawę, Wrocław, Kalisz i Polanicę. Przeplatają się współczesne zdjęcia z ujęciami archiwalnymi. Wśród są muzycy, organizatorzy życia kulturalnego, przyjaciele, naukowcy, szefowie wytwórni płytowych, którzy współpracowali z Tomaszem Tłuczkiewiczem. Ważną rolę odgrywa muzyka, autorstwa Konrada Kucza (polski artysta grafik oraz instrumentalista i kompozytor specjalizujący się w muzyce elektronicznej. Występuje w zespole Futro, współpracuje z nim m.in. Gabą Kulką). 22:00 ZAGUBIONY DIAMENT - ANDRZEJ KORZYŃSKI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2015 Reżyseria: Grzegorz Brzozowicz Scenariusz: Grzegorz Brzozowicz Film dokumentalny o znanym polskim kompozytorze Andrzeju Korzyńskim. Urodzony w 1940 r. Korzyński odniósł sukces zarówno w muzyce rozrywkowej, eksperymentalnej, jak i filmowej. Mimo swego bogatego dorobku pozostaje w Polsce relatywnie nieznany, ale na Zachodzie jego twórczość spotyka się z dużym zainteresowaniem. Nakładem brytyjskiej wytwórni Finders Keepers ukazało się pięć płyt z jego muzyką filmową. Film opowiada niezwykłą historię kompozytora od lat 60. i jego pracy z czołowymi wykonawcami polskiej estrady, poprzez tworzenie muzyki do wybitnych polskich i zagranicznych filmów w latach 70. i 80. , przedstawia też równoległe działania artysty na polu elektronicznego eksperymentu. Klamrą spinającą film jest kultowy status polskiego kompozytora w Anglii ukazany poprzez poświęcone mu koncerty i wydawnictwa. 23:10 PRZYJACIELE NA 33 OBROTY (ROSŁAW SZAYBO I STANISŁAW ZAGÓRSKI) Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2013 Reżyseria: Grzegorz Brzozowicz Scenariusz: Grzegorz Brzozowicz Zdjęcia: Rymwid Błaszczak Film opowiada historię przyjaźni dwóch światowej sławy grafików pochodzących z Polski i przebieg ich równoległych, bardzo podobnych karier artystycznych. Pokazujemy wybitnych twórców, którzy mieli odwagę opuścić Polskę, gdzie odnosili sukcesy, i zmierzyć siłę swego talentu ze światem anglosaskiej sztuki pop. Tak jak czarna, winylowa płyta z jednej strony jest reliktem przeszłości, a z drugiej wciąż niedoścignionym jakościowo nośnikiem zapisu dźwięku, tak twórczość Szaybo i Zagórskiego była związana z kierunkami artystycznymi (Szkoła Polskiego Plakatu, Record Design), które miały w latach 60. i 70. , przy zachowaniu sporej wartości artystycznej, także i duży oddźwięk społeczny. 00:15 RODZINNA OPOWIEŚĆ O SADZIE Reportaż, 17 min, Polska, 1979 Scenariusz: Jadwiga Wileńska Zdjęcia: Adam Kaczanowski Historia państwa Krzywickich - rodziny, która od czterech pokoleń mieszka w Topoli Królewskiej. Wszyscy zajmują się rolnictwem i sadownictwem. Kolejne pokolenia przekazują sobie tradycje rolnicze i społecznikowskie. Są przykładem i wzorem dla sąsiadów. Bohaterem reportażu jest pan Marek Krzywicki - obecny gospodarz Topoli Królewskiej. Dzięki swojemu wykształceniu i pasji, nadal tę rodową spuściznę rozwija i unowocześnia. Kontynuuje też tradycje społecznikowskie. Działa w Banku Spółdzielczym w Łęczycy, pomaga rolnikom. 00:40 NOTACJE - MAREK BUDZYŃSKI. ZAWÓD ARCHITEKT Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2012 Autor: Anna Więckowska Marek Budzyński (ur. 7 kwietnia 1939 R. w Poznaniu), architekt i urbanista, profesor Politechniki Warszawskiej, laureat Honorowej Nagrody SARP z 1993 roku. W latach 70. i 80. generalny projektant warszawskiego Ursynowa. Autor najciekawszych gmachów współczesnej Warszawy, takich jak BUW i Sąd Najwyższy. 01:00 GNIEWOSZ PLAMISTY Film dokumentalny, 20 min, Polska, 2006 Reżyseria: Jerzy Bezkowski Scenariusz: Jerzy Bezkowski, Włodzimierz Stanisławski Lektor: Janusz German Zdjęcia: Jerzy Bezkowski Muzyka: Bogumiła Kłopotowska Film przyrodniczy przedstawiający szerokiej publiczności gniewosza plamistego - bardzo mało znany gatunek węża występującego na terenie naszego kraju. Film zapoznaje widza z cechami charakterystycznymi gniewosza oraz jego zachowaniami (np. zdobywania pokarmu, w trakcie godów). Gniewosz plamisty został uznany za gatunek zagrożony wyginięciem. Łódzcy naukowcy we współpracy z Miejskim Ogrodem Zoologicznym w roku 2000 uruchomili program ochrony gniewosza w Polsce środkowej mający na celu wspomaganie rozrodu tego węża. 01:25 TEATR LALEK Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1954 Reżyseria: Marian Ussorowski Scenariusz: S. Jaśkiewicz Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Film o charakterze edukacyjnym, przedstawia teatry lalkarskie w Polsce oraz trudną sztukę tworzenia lalek i rekwizytów na potrzeby spektaklu. W filmie na przykładzie Teatru Lalek "Arlekin" w Łodzi pokazywany jest spektakl lalkarski od kulis. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODKRYWCY PORTRET Z ODDALI (ODC. 298) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. "Odkrywcy portret z oddali" Ksiądz Antoni Chotyński to postać, która złotymi zgłoskami zapisała się w dziejach polskiej archeologii. Jeszcze przed I wojną światową odkrył na lubelskim Powiślu grody, w tym najsławniejszy w Chodliku i wprowadził trwale do pojęć naukowych kategorię Kultury Trzcinieckiej. Dziś o wyjątkowym kapłanie - archeologu pamięć jest prawie żadna, ale my zamierzamy ją przywrócić. Zawsze czujemy satysfakcję, gdy wyraziste i zasłużone postaci z przeszłości powracają na należne im miejsce w pokoleniowej pamięci. 02:20 KURACJUSZ JESTEM Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2017 Reżyseria: Karolina Drogowska, Amelia Radecka Scenariusz: Karolina Drogowska, Amelia Radecka Zdjęcia: Adam Fręśko Niezwykle zabawna i bliska życiu opowieść dokumentalna o ludziach, którzy przeżywają swoją drugą młodość i są bywalcami sanatoriów. Starsi ludzie często narzekają na samotność, jednak niektórzy nie poddają się temu nurtowi życia i wolą wziąć sprawy w swoje ręce. Bohaterowie filmu to szóstka emerytów i rencistów, dla których przyjazd do sanatorium jest spowodowany chęcią podreperowania zdrowia, ale także poszukiwaniem przyjaźni i miłości. Kuracyjne, często zabawne perypetie, pokażą, że młodość to przede wszystkim stan ducha i że nigdy nie jest za późno na podryw i romans. 03:25 O ŚWICIE I PRZED ZMIERZCHEM Film dokumentalny, 55 min, Polska, 1999 Reżyseria: Kazimierz Karabasz Scenariusz: Kazimierz Karabasz Zdjęcia: Zbigniew Wichłacz, Kazimierz Karabasz Pasażerowie pociągu. Często nawiązują rozmowy, lecz równie często jadą obok siebie w tym samym kierunku milcząc, nic o sobie nie wiedząc. Kazimierz Karabasz rzeczywistemu pociągowi nadaje rangę symbolu, a z jego pasażerów wybiera dwóch, emeryta i maturzystę. Umieszcza ich następnie najpierw w grupach rówieśników, potem przygląda się im jeszcze bliżej - w mniejszych gronach przyjaciół. Dokonuje w ten sposób próby poznania, choćby fragmentarycznego, dwóch pokoleń, i to w momencie szczególnym, po kilku latach transformacji ustrojowej. A to, co się w ciągu tych lat dokonało, zmieniło nie tylko rzeczywistość, warunki bytu i mentalność. Zmusiło także do przewartościowań, ocen, innego spojrzenia na to, co było. Generacja emerytów przybita jest ciężarem materialnych trosk, czuje się zepchnięta na drugi plan, bez szans na dodatkową pracę. Wielu jest zmęczonych i znudzonych życiem. Z łatwością wskazują, co było lepsze w przeszłości. Niepokoi ich rozluźnienie obyczajów i powszechna pogoń za pieniądzem, choć doceniają to, że teraz lżej się oddycha. Generacja maturzystów natomiast robi wrażenie zagubionej, niepewnej, wylęknionej tym, co ją wkrótce czeka - koniecznością wyboru drogi na przyszłość. Obie te generacje tak naprawdę niewiele o sobie wiedzą. Wiedza ta zaś wynika bardziej z naskórkowych obserwacji i obiegowych opinii niż z rzeczywiście uważnego przyjrzenia się sobie nawzajem. Ich opinie o sprawach społecznych, rodzinie, obyczajach, ludzkich dążeniach, przy wszystkich wynikających z wieku różnicach, są jednak również zbieżne, zwłaszcza w ocenie teraźniejszości. Kazimierz Karabasz, dostrzegając pełen rozterek, wahań, wątpliwości i obaw stan ducha i jednych, i drugich bohaterów filmu, kończy swój film cytatem z wiersza Tadeusza Różewicza doskonale go wyrażającym. Poeta, niepewny tego, co się rzeczywiście dzieje, zastanawiając się nad końcem czy też może już od dawna początkiem epoki, mówi: "... Coś się skończyło nic się nie chce zacząć, może się już zaczęło?"