TVP Historia Środa, 02.08.2023 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 2 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1921 - głód w Rosji; 1943 - bunt w Treblince; 1945 - w Poczdamie ustalono granice Niemiec; 1968 - przemówienie radiowe Dubczeka; 07:05 KALENDARIUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Felieton, 1 min, Polska, 2018 Autor: Anna Szołajska Lektor: Krzysztof Ziemiec Kalendarium Powstania Warszawskiego obejmie dni od 1 sierpnia do 3 października 1944 roku. Jest to cykl 63 felietonów, poświęconych wydarzeniom poszczególnych dni powstania. Każdego dnia zostanie wyemitowany felieton na temat tego, co danego dnia działo się w Warszawie roku 1944. Kalendarium opatrzone zostanie specjalną grafiką, archiwalnymi zdjęciami oraz nagraniami obrazującymi wydarzenia z poszczególnych dni powstania oraz wypowiedziami świadków. 07:10 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 16 NASI SĄ DALEKO. ROK 1943 Serial historyczny, 73 min, Polska, 1986 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Tomasz Zaliwski, Zbigniew Zaniewski, Czesław Stopka, Krzysztof Stroiński, Ewa Ziętek, Teresa Lipowska, Tadeusz Szaniecki, Eugeniusz Kujawski, Lidia Bienias, Maria Mielnikow-Krawczyk, Adrianna Biedrzyńska Paulina za radą Tomasza podpisuje niemiecką listę narodowościową. Gestapo prowadzi śledztwo w sprawie dziwnej choroby, na którą zapadają Ślązacy służący w Wehrmachcie. Efektem jest aresztowanie i w końcu śmierć doktora Kulickiego. Zygmunt w obawie przed służbą w wojsku szuka ratunku u ojca ukrywającego się na terenie GG. 08:35 HISTORIA POLSKI - UMRZEĆ ZA WARSZAWĘ (POWSTANIE WARSZAWSKIE) Film dokumentalny, 51 min, Polska/Francja, 2013 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Krzysztof Talczewski Film "Umrzeć za Warszawę" w koprodukcji polsko - francuskiej przedstawia przyczyny i przebieg Powstania Warszawskiego. Pokazuje sytuację polityczną, w jakiej się znajdowała Polska w latach 1939 - 44 i która doprowadziła do podjęcia decyzji o rozpoczęciu bitwy o Warszawę. Przedstawia zarówno działania zbrojne w walczącej stolicy, jak i życie codzienne jej mieszkańców. W dokumencie wykorzystano przede wszystkim zdjęcia filmowe i fotografie zrobione przez żołnierzy - operatorów Armii Krajowej oraz w mniejszym stopniu niemieckie materiały propagandowe. Narracja filmu opiera się często na świadectwach uczestników powstania, co pozwala nadać bardziej osobisty i emocjonalny charakter. Prof. Norman Davies, dr Aleksandra Viatteau, dr Dariusz Gawin opowiadają o tym, co działo się w Londynie, Moskwie i Warszawie w kluczowych dla wydarzenia momentach. Tytuł filmu "Umrzeć za Warszawę" nawiązuje do popularnego w Europie Zachodniej, przed wybuchem drugiej wojny światowej, stwierdzenia poddającego w wątpliwość potrzebę umierania za Gdańsk. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - ZAGINIONE ARCHIWA, CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Pierwsza część odcinka poświęconego roli polskiego wywiadu w okresie II wojny światowej. 31 sierpnia 1939 roku pracownicy Ministerstwa Spraw Zagranicznych, archiwów wojskowych i wywiadu rozpoczęli gorączkowe palenie akt. Niestety, nie udało się zniszczyć lub zabezpieczyć wszystkich akt; niektóre bardzo ważne dokumenty trafiły w ręce Abwehry. Wiadomo, że na ich podstawie tylko w 1939 roku aresztowano 15 osób zwerbowanych przez wywiad polski, z których 10 skazano na śmierć. Śmierć poniosło także wielu oficerów II Oddziału, szczególnie zajadle tropionych przez Abwehrę. 10:20 SENSACJE XX WIEKU - ZAGINIONE ARCHIWA, CZ. 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Druga część odcinka poświęconego roli polskiego wywiadu w okresie II wojny światowej. 31 sierpnia 1939 pracownicy Ministerstwa Spraw Zagranicznych, archiwów wojskowych i wywiadu rozpoczęli gorączkowe palenie akt. Niestety nie udało się zniszczyć lub zabezpieczyć wszystkich akt; niektóre z bardzo ważnych dokumentów trafiły w ręce Abwehry. Wiadomo, że na ich podstawie tylko w 1939 roku aresztowano 15 osób zwerbowanych przez wywiad polski, z których 10 skazano na śmierć. Śmierć poniosło także wielu oficerów II Oddziału, szczególnie zajadle tropionych przez Abwehrę. 10:50 PLAC PAMIĘCI NARODOWEJ Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tadeusz Arciuch Plac marszałka Józefa Piłsudskiego zanim ostatecznie przybrał jego imię, przechodził burzliwe koleje dziejów. Usytuowany w centralnym, reprezentacyjnym miejscu w Warszawie jest sercem miasta, a zarazem symbolem historii Polski ostatnich stuleci. Od XVIII wieku zmieniał też nazwę w zależności od dziejowych zawirowań. Najpierw był to plac Saski, po upadku insurekcji kościuszkowskiej Sachsenplatz, a pod zaborem rosyjskim Saksonskaja płoszczad’. Potem kolejno: plac Józefa Piłsudskiego, Adolf - Hitler - Platz, plac Zwycięstwa i ponownie plac Marszałka Józefa Piłsudskiego. 11:50 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - "MARKET GARDEN" - WILLYS MB Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Prowadzący: Przemysław Predygier Wykonawcy: Jacek Sobieszczański "Market Garden" - Willys MB 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa - wielka jednostka Polskich Sił Zbrojnych, sformowana w Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej, w założeniach miała zostać zrzucona na terytorium Polski. Decyzją dowództwa alianckiego wzięła udział w największej operacji powietrznodesantowej noszącej kryptonim "Market Garden". Polscy spadochroniarze na swoim wyposażeniu mieli najbardziej znany pojazd terenowy Willys Jeep. Wraz z rekonstruktorami ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie poznamy wyposażenie elitarnej jednostki polskich spadochroniarzy. 12:25 BIAŁA WIZYTÓWKA - ODC. 6 ZARZĄD PRZYMUSOWY (ODC. 6 ZARZĄD PRZYMUSOWY) Serial obyczajowy, historyczny, 59 min, Polska/Niemcy, 1986 Reżyseria: Filip Bajon Scenariusz: Filip Bajon Zdjęcia: Piotr Sobociński Aktorzy: Olgierd Łukaszewicz, Jan Englert, Jan Nowicki, Maria Gładkowska, Bogusław Linda, Grażyna Szapołowska, Zygmunt Bielawski, Jerzy Binczycki, Marek Barbasiewicz, Włodzimierz Musiał, Mieczysław Janowski, Ryszard Zaorski, Emir Buczacki, Wiesław Wójcik, Mirosława Poślad, Mirosława Marcheluk, Erwin Niwaszak, Zygmunt Józefczak Franzel przychodzi do sparaliżowanego ojca, prosząc go, by złożył swój podpis pod skargą na rząd polski, utrudniający prowadzenie interesów rodzinnych. Stary książę odmawia. Bolko śledzi brata, jedzie za nim do willi, w której odbywa się spotkanie Franzla z wysokimi funkcjonariuszami NSDAP. Wkrótce zostaje aresztowany przez tajnych współpracowników gestapo, kiedy usiłuje z rodziną przedostać się do Polski, do ojca. Na skutek eksperymentów medycznych przeprowadzanych na nim w więzieniu Bolko umiera. Odchodzi również książę von Teuss. Wraz z jego śmiercią kończy się świetna tradycja rodowa. Po II wojnie światowej w 1957 roku, do pałacu w Pszczynie przyjeżdża książę Conrad. Chce odwiedzić rodzinne strony. Jako jeden z wielu uczestników wycieczki zwiedza z przewodnikiem pałac. W sali projekcyjnej wyświetlane są kroniki rodzinne. Dla oglądających je ludzi są to świadectwa nieistniejących już czasów. 13:30 NAJWSPANIALSZE LATARNIE MORSKIE IRLANDII - ŚWIADKOWIE HISTORII. ODC. 3/4 (THE GREAT LIGHTHOUSES OF IRELAND) Film dokumentalny, 51 min, Irlandia, 2020 Tajemnicze i romantyczne latarnie morskie pozostają istotną częścią infrastruktury morskiej Irlandii. Seria ta pokazuje zależność od morza i walkę z żywiołami Zielonej Wyspy oraz inżynierię, historię, a przede wszystkim ludzi stojących za tymi niezwykłymi budowlami oraz rolę, jaką odegrały w historycznych wydarzeniach. Dla Irlandii, przez wieki uzależnionej od morskiego transportu, latarnie są czymś szczególnym. Obecnie jest ich ponad sto, 66 wciąż działa. Najstarsza istniała już w średniowieczu - było to ognisko, rozpalane przez mnichów, chcących pokazać żeglarzom drogę do portu. Złota era latarni to XIX wiek: stały się symbolami ujarzmienia natury, ułatwiały nawigację na niebezpiecznych wodach przybrzeżnych. Gdzie fale atakują wyjątkowo wściekle, zaś wybrzeże jest skaliste. Irlandczycy są dumni ze swych latarni, porównują je do egipskich piramid i chińskiego muru. Pierwszy odcinek traktuje o życiu latarników, ich tradycjach, mundurach i zawodowym etosie tej prestiżowej, acz ciężkiej profesji. Drugi odcinek wyjaśnia, jak budowano te arcydzieła techniki w pięknych okolicznościach przyrody - na krawędzi klifu, wyspach, skałach ledwie wystających z wód Atlantyku, aż do latarni zakotwiczonych na dnie oceanu. Trzeci odcinek to rys historyczny - latarnie były świadkami bitew morskich, inwazji, katastrof, emigracji, wojny Irlandii o niepodległość i wojny domowej. Czwarty opowiada o końcu świata latarników (ostatni zszedł z posterunku w 1992 roku) i przyszłości, jaka je czeka w XXI wieku. Radar, radio, GPS i nowe technologie o dziwo nie odesłały latarni do lamusa, marynarze zapewniają, że nadal pomagają w ustaleniu pozycji. Poza tym romantyczne budowle działają na wyobraźnię i coraz częściej są celem turystycznych wypraw. 14:30 DZIKIE KRAINY AUSTRALII - WYSPA DIABŁA (AUSTRALIA’S WILD PLACES.) Cykl dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory McGuinness Pięcioczęściowa dokumentalna opowieść o dzikich krainach Australii - prastarego kontynentu, pełnego skrajności. Kraju najbardziej jadowitych węży, osobliwych gatunków zwierząt i roślin. Przez dziesiątki tysięcy lat ludzie przystosowywali się tu do życia. Znosili ekstremalne warunki środowiskowe tej nieokiełznanej krainy, by z czasem ją pokochać. Od bujnych lasów deszczowych po spieczone słońcem pustynie i ośnieżone góry. Dzikie piękno tego kontynentu do dziś zachowało się w parkach narodowych. Między Australią a Antarktydą, smagana przez "ryczące czterdziestki", leży Tasmania - największa i najdziksza wyspa przybrzeżna Australii. Nawet w środku lata silny wiatr zachodni wiejący wokół Antarktyki może przynosić sztormy, a niekiedy opady śniegu. Wyspa trwa tu jednak niewzruszenie, jakby na przekór niszczycielskim żywiołom. Urwiste góry tworzą wyjątkowe środowisko, w którym do dziś przetrwały pozostałości zaginionego świata. Tasmania powstała wskutek ruchu płyt tektonicznych, kiedy 45 milionów lat temu Australia odłączyła się od Antarktydy, co zakończyło rozpad superkontynentu Gondwany. Ponad jedną trzecią powierzchni wyspy zajmują parki narodowe, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Stare doliny porośnięte lasem deszczowym strefy umiarkowanej zostały objęte ochroną. Duża wilgotność i łagodne temperatury sprawiły, że korony drzew utworzyły niemal w pełni zamknięte sklepienie, funkcjonujące jak dach cieplarni. Wokół rozlegają się głosy dziwacznych zwierząt. W pierwotnym lesie jakby zatrzymał się zegar ewolucji. Żyją tu jedne z najbardziej osobliwych gatunków zwierząt na świecie: składający jaja ssak z dziobem kaczki, czteronogi mięsożerny torbacz o pysku psa i pręgach jak u tygrysa, i wreszcie istny diabeł. Torbacz, który żywi się mięsem, pokrzykuje jak upiór i jest nienasycony jak wampir. Wciąż panuje mit, że diabeł tasmański to dzika bestia, która zaatakuje nas w lesie. Wszyscy tak mówią, ale to nieprawda. Tymczasem na każdej fotografii czy w filmie diabeł tasmański ma otwarty pysk i złowrogo ryczy. W rzeczywistości to bardzo płochliwe zwierzę. Większość ludzi nigdy nie zobaczy go w naturalnym środowisku. W 1922 roku na tym niemal dziewiczym obszarze utworzono Park Narodowy Cradle Mountain - Lake Saint Clair, który ciągnie się od bazaltowych szczytów Cradle Mountain po leżące na południu Jezioro Saint Clair. To zupełnie wyjątkowe miejsce. 16:35 Z WIESZAKA HISTORII - ODC. 9 PODRÓŻ MA SWOJE PRAWA Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jarosław Migoń, Jarosław Migoń Scenariusz: Jarosław Migoń, Lucyna Rotter, Lucyna Rotter, Jarosław Migoń Prowadzący: Lucyna Rotter Lektor: Magdalena Zbylut - Wiśniewska Zdjęcia: Kacper Solan, Bartłomiej Gąsienica Muzyka: Marcin Gałażyn Cykl o tematyce dokumentalno - historycznej, który w kostiumowej formule, odsłania ukryte znaczenia, symbole i dzieje ubioru. W odcinku prof. Lucyna Rotter zagłębia się w historię ubioru podróżnego. Jak i w co się ubierano, by odpowiednio zabezpieczyć się i przygotować na drogę za horyzont. W odpowiednich okolicznościach przyrody opowiada o hipice. Razem z Mateuszem Drausem - rozmawia o wymaganiach ubioru w sportach jeździeckich. 17:05 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 17 PRZYJAZNA HAŁDA. ROK 1944 Serial historyczny, 69 min, Polska, 1986 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Zbigniew Zaniewski, Czesław Stopka, Krzysztof Stroiński, Maria Mielnikow-Krawczyk, Dorota Pomykała, Grażyna Barszczewska, Lidia Bienias, Ewa Ziętek, Teresa Lipowska, Tadeusz Szaniecki Czerwiec 1944 roku. Zygmunt przyjeżdża na urlop do domu. Na wieść o śmierci ojca postanawia nie wracac na front i uciec do partyzantki w GG. Tymczasem gestapo prowadzi na Śląsku "czystkę", mającą na celu likwidację wszystkich byłych powstańców. Na "czarnej liście" są m. in. Garus, Robert i Mendera. Zygmunt wspólnie z kolegami z wojska ratuje dwóch ostatnich przed niechybnym aresztowaniem. Razem uciekają do Krakowa, skąd dzięki Gustkowi dostają się do partyzantki. 18:20 WOJOWNICY CZASU - Z ZIEMI ŚLĄSKIEJ DO POLSKI, CZYLI OBLĘŻENIE NYSY 1807 Cykl reportaży, 27 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Piotr Matuś, Igor Awdiejew, Krzysztof Ridan Kiedy w listopadzie 1799 roku władzę we Francji przejął Napoleon Bonaparte, rozpoczęło to serię konfliktów zbrojnych, które przeszły do historii Europy jako wojny napoleońskie. Militarna epopeja boga wojny miała trwać przez kolejne 15 lat, a jeden z jej epizodów miał miejsce na Śląsku, w Nysie w 1807 roku. Rekonstruktorzy przypominają kulisy tego wydarzenia. 19:00 HISTORIA POLSKI - ODWAŻYĆ SIĘ BYĆ WOLNYM Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2004 Autor: Zofia Kunert, Andrzej Kunert Reżyseria: Zofia Kunert Scenariusz: Andrzej Kunert, Zofia Kunert Zdjęcia: Sławomir Woźniak Zrealizowany z okazji 60. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego film dokumentalny prezentujący aktualny stan wiedzy historycznej na ten temat, interesujące, mało znane materiały archiwalne ze zbiorów państwowych i prywatnych (m.in. Zygmunta Walkowskiego) komentowane przez uczestników tamtych dramatycznych wydarzeń. Plany powszechnego powstania, największej akcji militarnej polskiego ruchu oporu w II wojnie światowej, były opracowywane już od 1940 r. Ustalenia konferencji teherańskiej pod koniec 1943 r. i ostateczna decyzja o utworzeniu drugiego frontu w Normandii sprawiły, że sprawa zorganizowania powstania stawała się coraz pilniejsza. Informacje o zbliżaniu się oddziałów Armii Czerwonej do Warszawy stały się dla Komendy Głównej Armii Krajowej bezpośrednim impulsem do podjęcia decyzji o powstaniu. O zewnętrznych uwarunkowaniach polityczno - militarnych na przełomie lat 1943 - 44 mówią brytyjski historyk prof. Norman Davies z Oxfordu oraz Andrzej Pomian - podczas powstania kierownik działu krajowego w londyńskim Ministerstwie Informacji i Dokumentacji RP. Z wypowiedzi Stanisława Lakiernika - oficera Kedywu Okręgu Warszawskiego, prototypu postaci "Kolumba" z powieści Romana Bratnego, Czesława Łotarewicza ps. "Sokół", Stanisława Kawzana - żołnierza AK z Wileńszczyzny, Zdzisława Sierpińskiego ps. "Mały Świda", Stanisława Sieradzkiego ps. "Świst", Zbigniewa Ścibora - Rylskiego z batalionu "Czata 49", Zbigniewa Tyszki z Harcerskiej Poczty Polowej, Jerzego Stefana Stawińskiego Danuty Mancewicz z Kolegium A Kedywu Okręgu Warszawskiego, Małgorzaty Lorentowicz - Janczar ps. "Duda", Elżbiety Ostrowskiej ps. "Ela" i wielu innych wyłania się natomiast obraz przebiegu walk w różnych dzielnicach miastach i zbiorowy portret uczestników powstańczego zrywu: zdeterminowanych w oporze wobec okupanta, świadomych konieczności podjęcia takiego wyzwania, przepełnionych wolą walki mimo ogromnej nierówności sił i uzbrojenia. Jan Nowak - Jeziorański przybliża okoliczności rozpoczęcia walk, kreśli też sylwetkę dowódcy powstania - płk Antoniego Chruściela "Montera". O udziale obcych oddziałów kolaborujących z Niemcami w pacyfikacji powstania opowiada z kolei prof. Władysław Bartoszewski. 19:55 NARODZINY NAZIZMU S.I - POLITYKA (RISE OF THE NAZIS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Julian Jones Seria odpowiada na zasadnicze pytanie: jak doszło do tego, że rządy w Niemczech przejęli faszyści. Te filmy to spojrzenie od wewnątrz na drogę Hitlera do władzy. Historia zostaje opowiedziana z punktu widzenia osób z jego najbliższego otoczenia, tych, którzy utorowali mu drogę do władzy, i tych, którzy próbowali go powstrzymać. Od politycznych intryg, które zamieniły niemiecki parlament w prawdziwy "House of Cards", po demontaż demokracji, który uczynił z Hitlera wszechmocnego Fuhrera. W cyklu dokonana zostanie analiza, czy taki rozwój zdarzeń był nieunikniony, jakie pojawiły się znaki ostrzegawcze, jakie podjęto decyzje, jakich szans nie wykorzystano i jakie błędne oceny sformułowano, które mogły powstrzymać Hitlera i zmienić bieg historii. Episode 1: Politics Episode 2: The First Six Months in Power Episode 3: Night of the Long Knives 21:00 MÓJ TITANIC (TITANIC AND ME) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Wyjątkowa opowieść o jednej z najsłynniejszych katastrof w historii przybliżająca losy tych, którzy budowali, pracowali i podróżowali na Titanicu. Zatonięcie statku w 1912 roku dotknęło tysiące rodzin od Belfastu po Glasgow, od Liverpoolu po Southampton, od Wielkiej Brytanii po Stany Zjednoczone przez Francję, Niemcy i Rosję. Historie ocalałych, ofiar czy ratujących rozbitków to opowieści o stracie, miłości, triumfie i tragedii. Zostały one w tym filmie przekazane przez potomków osób dotkniętych katastrofą. 22:05 DZIEŃ CZWARTY Dramat, 77 min, Polska 1984 Scenariusz i reżyseria: Ludmiła Niedbalska Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz Występują: Krzysztof Pieczyński, Jarosław Domin, Bogdan Szcześniak, Witold Bieliński, Witold Kopeć, Katarzyna Kozak, Krzysztof Luft, Zdzisław Wardejn, Edmund Fetting i inni W roku 1984 nawet film o Baczyńskim nie uniknął nożyc cenzora. Z utworu Ludmiły Niedbalskiej wycięto wówczas m.in. nazwisko Czesława Miłosza, który 4 lata wcześniej otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Dziś "Dzień czwarty" można już oglądać w oryginale. Paradokumentalny obraz odtwarza początkowe dni Powstania. Główny bohater filmu, Krzysztof Kamil Baczyński, ukazany został na tle nierównych walk powstańców z Niemcami oraz licznych retrospekcji, w których wiele miejsca poświęcono jego żonie Barbarze. Ludmiła Niedbalska zaakcentowała to, co w postaci autora "Śpiewu z pożogi" naturalne, codzienne, zwykłe. Powstał portret nie tyle genialnego poety, co człowieka przedwcześnie dojrzałego, wrażliwego i świadomego tragizmu historii. Reżyserka przygotowywała się do realizacji "Dnia czwartego" niezwykle skrupulatnie. Nie tylko studiowała materiały dotyczące Powstania, ale też zbierała - wcześniej niepublikowane - relacje naocznych świadków ostatnich godzin życia Baczyńskiego. Na odtwórcę głównej roli wybrała Krzysztofa Pieczyńskiego. Zaryzykowała, albowiem typ urody i wiek tego aktora różnił się nieco od fizjonomii i wieku poety. Ryzyko wszakże się opłaciło. Pieczyński zebrał świetne recenzje. Jeden z krytyków tak pisał o jego kreacji: "Pełnia prawdy, osiągniętej środkami tak delikatnymi, że zbliżyć się tu można tylko na tę odległość, jaką wyznacza najbardziej chyba przejmujący wiersz Baczyńskiego "Elegia o chłopcu polskim". Wtórował mu inny:"Baczyński stał się wielką kreacją Krzysztofa Pieczyńskiego, zgodną z koncepcją całości; trafność reżyserskiego wyboru odtwórcy głównej roli nie ulega wątpliwości. Grał bez cienia sztuczności, bez cienia patosu, z ogromną powściągliwocią". Kolejną zaletą filmu jest też bezbłędne wtopienie w tkankę narracji materiałów archiwalnych. Autorka ukazała rzeczywistość Powstania bez patosu i wzniosłej symboliki. Nawet heroizm dwudziestokilkuletnich żołnierzy wolny jest od - właściwej często młodości - egzaltacji. Nie znaczy to oczywiście, że"Dzień czwarty"jest filmem pozbawionym dramatyzmu. Jeśli ktoś, tak jak Ludmiła Niedbalska, brał udział w Powstaniu, to nie może o nim mówić bez emocji. 23:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SERCE STAREGO MŁYNA Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Serce starego młyna. Umierają cicho i godnie gdzieś na obrzeżach naszej codzienności. Niegdyś ich nieustanny turkot był tętnem małych lokalnych społeczności. Ciągnęły do młynów karawany furmanek, kwitło wokół nich życie towarzyskie. Odeszły z wiekiem XX. Ale niektóre z nich, jak młyn w Błażowej, ciągle mają ciekawe historie do opowiedzenia. Z tym miejscem wiąże się wiele tajemnic. A my, wraz z miejscowymi pasjonatami spróbujemy odnaleźć prawdopodobnie przysypaną ziemią maszynownię, a w niej silnik, dawniej wprawiający koło młyńskie w ruch. Jeśli poszukiwania się powiodą, miejscowemu Muzeum Silników Stacjonarnych i Techniki Rolniczej w Konieczkowej przybędzie nowy eksponat. 24:00 SENSACJE XX WIEKU - ZAGINIONE ARCHIWA, CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Pierwsza część odcinka poświęconego roli polskiego wywiadu w okresie II wojny światowej. 31 sierpnia 1939 roku pracownicy Ministerstwa Spraw Zagranicznych, archiwów wojskowych i wywiadu rozpoczęli gorączkowe palenie akt. Niestety, nie udało się zniszczyć lub zabezpieczyć wszystkich akt; niektóre bardzo ważne dokumenty trafiły w ręce Abwehry. Wiadomo, że na ich podstawie tylko w 1939 roku aresztowano 15 osób zwerbowanych przez wywiad polski, z których 10 skazano na śmierć. Śmierć poniosło także wielu oficerów II Oddziału, szczególnie zajadle tropionych przez Abwehrę. 00:30 SENSACJE XX WIEKU - ZAGINIONE ARCHIWA, CZ. 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Druga część odcinka poświęconego roli polskiego wywiadu w okresie II wojny światowej. 31 sierpnia 1939 pracownicy Ministerstwa Spraw Zagranicznych, archiwów wojskowych i wywiadu rozpoczęli gorączkowe palenie akt. Niestety nie udało się zniszczyć lub zabezpieczyć wszystkich akt; niektóre z bardzo ważnych dokumentów trafiły w ręce Abwehry. Wiadomo, że na ich podstawie tylko w 1939 roku aresztowano 15 osób zwerbowanych przez wywiad polski, z których 10 skazano na śmierć. Śmierć poniosło także wielu oficerów II Oddziału, szczególnie zajadle tropionych przez Abwehrę. 01:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - MUSSOLINI Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Benito Mussoliniemu. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.