TVP Historia Piątek, 04.08.2023 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1693 - Dom Perignon odkrył szampana; 1873 - zmarł Hans Christian Andersen; 1919 - otwarto muzeum Augusta Rodina; 1944 - poległ Krzysztof Kamil Baczyński; 07:10 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 18 TA ZIMA BYŁA GORĄCA. ROK 1945 Serial historyczny, 74 min, 19 odc. , Polska 1986 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Występują: Eugeniusz Kujawski, Janusz Sykutera, Tadeusz Szaniecki, Lidia Bienias, Maria Mielnikow - Krawczyk, Zbigniew Zaniewski, Marcin Sosnowski, Czesław Stopka, Stanisław Michalski, Henryk Stanek, Ewa Ziętek, Leszek Piskorz i inni Styczeń 1945. Jerzy Passtenreich - nowy dyrektor kopalni - postanawia ją zatopić. Jednak jego niecne zamiary w porę uniemożliwiają górnicy i partyzanci, którzy na czele z Zygmuntem, Robertem i Menderą zajmują kopalnię. Na szybie mocują biało - czerwoną flagę. Chcą w ten sposób powitać wkraczających na Śląsk polskich żołnierzy. 08:35 HISTORIA POLSKI - MÓJ KANAŁ Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2016 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler Film dokumentalny Sławomira Koehlera o młodych uczestnikach Powstania Warszawskiego, którzy podjęli ryzyko walki w desancie kanałowym ze Starówki do Śródmieścia, poprzez plac Bankowy, gdzie wielu z nich zginęło. W filmie wystąpili: Halina Dudzik - Jędrzejewska ps. Sławka, sanitariuszka batalionu Miotła ze zgrupowania Radosław, która opowie o swoich ostatnich chwilach przed godziną W i desancie kanałowym, Roman Staniewski, dowódca drużyny w plutonie Torpeda i Zofia Łazor ps. Zojda, łączniczka i sanitariuszka batalionu Parasol. Film przedstawia też wyjątkowo dramatyczne przeżycia powstańców przedostających się kanałami z Mokotowa do Śródmieścia, z ul. Szustra (dzisiaj Dąbrowskiego) do włazu na rogu Wilczej i al. Ujazdowskich, którzy uratowali się dzięki kanałom. Wspominają o tym: nieżyjący już Jerzy Stefan Stawiński, dowódca kompanii łączności pułku Baszta, scenarzysta filmu "Kanał" reżyserowanego przez Andrzeja Wajdę, i Ewa Orzechowska - Jeglińska ps. Ewa 319, łączniczka akowskich Komend Obwodów Mokotowa i Śródmieścia. W filmie zobaczymy miejsca akcji na warszawskiej Starówce, w Śródmieściu i na Mokotowie, też kanały, przez które przechodzili powstańcy. Wydarzenia dziejące się w kanałach stanowią istotny fragment Powstania Warszawskiego. Stopień wykorzystania kanałów w walce, a przede wszystkim dramaty dziejących się tam zdarzeń nie mają sobie równych w historii II wojny światowej. 09:40 SENSACJE XX WIEKU - SZALEŃSTWA BOGA WOJNY Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski To broń pancerna, a nie artyleria jest bogiem wojny. To opinia nie tylko prowadzącego ten program. Projektując ją, konstruktorzy często popuszczali wodze swej fantazji. Wiele zaprojektowanych przez nich pancernych pojazdów udało się odnaleźć autorom programu w Tank Museum Bovington Camp w Wielkiej Brytanii. 10:10 SENSACJE XX WIEKU - ODDZIAŁ SPECJALNY Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Przez wiele lat w stolicach państw świata działały specjalne zespoły wysyłane z Moskwy, aby przywiodły do kraju lub zlikwidowały uchodźców politycznych i wrogów stalinizmu. Oddziały te nazywane grupami Jaszy zamordowały lub uprowadziły wiele osób, w tym przywódców emigracji rosyjskiej, generałów Millera i Kutiepowa. Program przedstawia narodziny terroru w ZSRR za rządów Lenina, utworzenie grup Jaszy i działalność tych instytucji, wciąż będących tajemnicą rosyjskich archiwów. 10:40 KAMPINOSKA EPOPEJA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Prawie zupełnie nieznana historia z Powstania Warszawskiego. Jedyne ugrupowanie Wojska Polskiego, które z puszczy Nabolickiej - z ziemi Mickiewicza przyszło na pomoc powstańczej Warszawie. Około 900 żołnierzy przedostało się przez oblężenie modlińskie i broniło Dworca Gdańskiego, Starówki i Powiśla. To piękna opowieść o charakterze kresowym, o miłości do Ojczyzny. 11:35 NIE TAKA PROSTA HISTORIA - KRÓL Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Świetlik Prowadzący: Wiktor Świetlik Ile jest prawdy w wizji sanacyjnej Polski, jaką zaoferował widzom i czytelnikom Szczepan Twardoch, dowiemy się z odcinka poświęconego "Królowi". Czy marszałek Edward Rydz - Śmigły popierał rządy w stylu Hitlera, czy mieliśmy polską Noc Kryształową, i czy naprawdę planowano zabójstwo córki Piłsudskiego? 12:10 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 2/13 - POCZĄTEK Serial historyczny, 43 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Marzec 1920 r. Władek przenosi się do garnizonu położonego we wschodniej części Mazowsza. Tam poznaje właścicieli pobliskiego majątku w Dąbrówce, państwa Olszyńskich i ich dzieci, świetnego jeźdźca Teofila i piękną, choć wyniosłą Zosię. Bronek dzięki przyjaźni z Mieciem, człowiekiem wątpliwej reputacji, poznaje świat warszawskiej cyganerii, zakochuje się w artystce kabaretowej Lulu. Pensja oficera nie wystarcza jednak na wystawne życie, zapożycza się u Miecia, a ten zamiast zwrotu długu, proponuje wspólny interes. Józef w sztabie wywiadu poznaje nowo przyjętą sekretarkę szefa, Jadwigę. Zakochuje się w niej. Aleksander, komisarz polityczny bolszewickiego oddziału pod komendą Tkaczenki, zaprowadza rewolucyjne porządki w białoruskich wsiach. 13:00 RZECZPOSPOLITA NIEODBUDOWANA. WARSZAWA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Czułowski Scenariusz: Piotr Kornobis Zdjęcia: Robert Lis Zapraszamy w podróż po Rzeczypospolitej Nieodbudowanej - do miejsc celowo zniszczonych i świadomie nieodbudowanych przez dwa totalitaryzmy - narodowy socjalizm i komunizm. W cyklu traktujemy nieistniejące już zabytki jako punkt wyjścia do szerszych, a przez to ciekawszych opowieści o naszym wspólnym środkowoeuropejskim dziedzictwie. Piękno utracone w dziejowych kataklizmach jest dla nas świadectwem żywotności i geniuszu pokoleń mieszkańców Rzeczypospolitej. Dzięki wartkiej narracji i nowoczesnym technologiom przywracamy wspólnotom fragmenty ich dziedzictwa - odzyskujemy piękno, budzimy fascynację nim i rozbudzamy potrzebę szacunku dla pracy przeszłych pokoleń. Film przedstawia opowieść o Warszawie nieodbudowanej, czyli o zabytkowych elementach miasta, które zostały celowo zniszczone i świadomie nieodbudowane przez dwa totalitaryzmy: socjalizm i komunizm. To szeroki obraz miasta pokazany z perspektywy serca, siedziby władzy, centrum kulturalnego i edukacyjnego. To miejsce wyjątkowe, krzyżujące drogi i losy ludzkie, to sekret kultu stolicy, złożony ekosystem miasta, metropolia, która powstała z gruzów i która nie została jeszcze do końca dobudowana, biorąc pod uwagę wielokrotne, nieudane inicjatywy odbudowy jej serca - Pałacu Saskiego. Odbudowa Warszawy przedstawiona jako "akt uspołecznienia" mieszkańców i nacisk na fakt, że bez ludzi miasto nie powstanie, bez mieszkańców byłoby tylko makietą. Wypowiedzi i rozważania ekspertów uzupełnione o narrację i zobrazowane pięknymi ujęciami miasta widzianego z innej perspektywy. 15:40 I BYŁ SOBIE WIEŻOWIEC Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Helena Kwiatkowska Scenariusz: Helena Kwiatkowska Film pokazuje ludzi mediów radia i telewizji, którzy pracowali w ORTV Szczecin przy zbiegu ulicy Niedziałkowskiego i alei Wojska Polskiego od momentu budowy tego ośrodka w latach siedemdziesiątych, aż do opuszczenia wieżowca w latach 2005 - 2006. Powodem wyprowadzki Radia i Telewizji było między innymi niespełnianie wymogów przeciwpożarowych przez ten obiekt. Przez ten czas zrealizowano ogromną ilość programów lokalnych i ogólnopolskich, transmisji, reportaży i dokumentów, z których wiele było nagradzanych w Polsce i poza granicami. Media przeszły metamorfozę od czasu programów rejestrowanych i później odtwarzanych na antenie, do całodobowej emisji na żywo. Rewolucja techniczna doprowadziła do zmiany mediów z analogowych na cyfrowe. 17:00 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 19 NASTAŁA WIOSNA. ROK 1945 Serial historyczny, 79 min, Polska, 1986 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Maria Mielnikow-Krawczyk, Zbigniew Zaniewski, Czesław Stopka, Krzysztof Stroiński, Jacek Milczanowski, Dorota Pomykała, Lidia Bienias, Tadeusz Szaniecki, Teresa Lipowska, Ewa Ziętek, Adrianna Biedrzyńska Nadchodzi czerwiec 1945 roku. Z frontów, obozów i przymusowych robót Ślązacy wracają do domów lub tego, co z nich pozostało. Wanda otrzymuje propozycję wyjazdu do Henryka do Anglii. Waha się, co zrobić. Dopiero rozmowa z Gustkiem pomaga jej rozwiać wątpliwości. Kobieta decyduje się zostać w Katowicach. Tymczasem Gustka zaczyna poszukiwać milicja. Ścigany postanawia ukryć się na Ziemiach Odzyskanych. Tam, w małym miasteczku przypadkiem spotyka Wisię, którą po ewakuacji szpitala los rzucił na drugi koniec Polski. Gustek, korzystając z pomocy polskich żołnierzy, wyprawia dziewczynę do domu, na Śląsk. Sam wkrótce ginie w zaminowanej dzielnicy willowej. W rodzinne strony wraca też Rysiek, a Wisia niedługo po powrocie rodzi kolejnego Pasternika - syna Zygmunta. 18:35 MARSZE NIEPODLEGŁOŚCI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2017 Reżyseria: Maciej Gawlikowski Film jest opowieścią o Marszach Niepodległości, idących szlakiem I Kompanii Kadrowej Józefa Piłsudskiego. 19:40 HISTORIA POLSKI - NIE BĘDĄC - JESTEM. KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Lektor: Marcin Perchuć, Małgorzata Gadacz, Krzysztof Gadacz Zdjęcia: Maciej Mroziewski Muzyka: Zygmunt Konieczny Film przedstawia sylwetkę wybitnego poety, przedstawiciela pokolenia Kolumbów Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Opowieść o krótkim, ale bogatym życiu, zakończonym tragiczną śmiercią w czasie Powstania Warszawskiego uzupełniają wiersze poety i piosenki w wykonaniu Ewy Demarczyk i Grzegorza Turnaua. 20:35 ŻYCIE NA GORĄCO - ODC. 6/9 - TUPANACA Serial sensacyjny TVP, 85 min, Polska, 1978 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Leszek Teleszyński, Maria Kowalik - Kalinowska, Monika Dzienisiewicz - Olbrychska, Jan Kobuszewski, Andrzej Kopiczyński, Andrzej Krasicki, Józef Pieracki, Tadeusz Pluciński, Włodzimierz Wiszniewski Na zlecenie ONZ w południowoamerykańskiej republice Guademurca, w pobliżu jej stolicy Tupanaca, pracują obok siebie dwie ekspedycje: polska grupa budowniczych zapory wodnej i amerykańska ekipa archeologiczna. Maj zostaje wydelegowany przez jedną z agend ONZ do Tupanaki w celu wyjaśnienia zadrażnień powstałych między naukowcami i budowniczymi. Ktoś jednak chce zapobiec tej podróży. Maj cudem unika śmierci w zamachu bombowym. W Guademurca trwa kampania wyborcza. Na stanowisko prezydenta republiki kandydują: stary prezydent i młody przywódca opozycji, Merenez. Miejscowy szef bezpieczeństwa, Ocavio Alezano, zamierza skompromitować Mereneza - każe zamordować jego przyjaciółkę, sekretarkę dyrektora polskiej budowy, a podejrzenia kieruje przeciwko senatorowi. 22:10 JAN PAWEŁ II WCIĄŻ ŻYWY (JOHN PAUL II: STILL ALIVE) Film dokumentalny, 49 min, Włochy, 2020 Reżyseria: Antomio Olivie Dokument "Jan Paweł II: wciąż żywy" autorstwa Rome Reports został ogłoszony finalistą Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Mirabile Dictu. To główne wydarzenie w kinie katolickim, w którym co roku bierze udział blisko tysiąc produkcji z całego świata. Film zawiera świadectwa osób, które dzięki wstawiennictwu polskiego świętego skorzystały z niezwykłych uzdrowień. Wśród nich jest francuska zakonnica, u której w 2005 roku zdiagnozowano nieuleczalną chorobę Parkinsona. Jest też matka z Kostaryki, której powiedziano 10 lat temu, że zostało jej tylko kilka tygodni życia po tętniaku mózgu. 23:00 PAN MECENAS Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Szakalicka Scenariusz: Ewa Szakalicka Film opowiada o życiu i działalności mec. Leona Mireckiego, który był działaczem Stronnictwa Narodowego, żołnierzem NOW - AK, więźniem politycznym, seniorem ruchu narodowego oraz wychowawcą młodzieży. 00:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - LOTNISKO ŁAWICA ZDOBYTE Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Lotnisko Ławica zdobyte" Dzisiejszy odcinek poświęcimy miłośnikom lotnictwa, a właściwie historii zdobycia pokaźnej ilości sprzętu lotniczego, co umożliwiło wystawienie do walki kilku eskadr, które pomogły rozstrzygnąć wynik powstania wielkopolskiego. 6 stycznia 1919 roku w czasie bitwy o Ławicę, gdzie zlokalizowane było niemieckie lotnisko wojskowe, w ręce Polaków trafił sprzęt wartości 200 milionów marek niemieckich, będący największym łupem wojennym w dziejach polskiego oręża. 00:45 SENSACJE XX WIEKU - SZALEŃSTWA BOGA WOJNY Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski To broń pancerna, a nie artyleria jest bogiem wojny. To opinia nie tylko prowadzącego ten program. Projektując ją, konstruktorzy często popuszczali wodze swej fantazji. Wiele zaprojektowanych przez nich pancernych pojazdów udało się odnaleźć autorom programu w Tank Museum Bovington Camp w Wielkiej Brytanii. 01:15 SENSACJE XX WIEKU - ODDZIAŁ SPECJALNY Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Przez wiele lat w stolicach państw świata działały specjalne zespoły wysyłane z Moskwy, aby przywiodły do kraju lub zlikwidowały uchodźców politycznych i wrogów stalinizmu. Oddziały te nazywane grupami Jaszy zamordowały lub uprowadziły wiele osób, w tym przywódców emigracji rosyjskiej, generałów Millera i Kutiepowa. Program przedstawia narodziny terroru w ZSRR za rządów Lenina, utworzenie grup Jaszy i działalność tych instytucji, wciąż będących tajemnicą rosyjskich archiwów. 01:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - INWAZJA, KTÓREJ NIE BYŁO CZ. 2 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Ułłowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony alianckim przygotowaniom do lądowania w Normandii.