TVP Kultura Czwartek, 03.08.2023 08:25 MAZURKI NAD WISŁĄ - BARTOSZ IZBICKI Cykl reportaży, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marzena Strąk Scenariusz: Janusz Prusinowski W tym odcinku bohaterem jest Bartosz Izbicki, organista w Brochowie (od 20 lat), muzykolog, śpiewak. Przywraca słuchaczom dawny polski repertuar religijny z XVII, XVIII i XIX wieku, miłośnik tradycyjnego śpiewu i otwartego głosu. Prowadzi zespół Jerycho i Bractwo Śpiewacze z Brochowa. Gra na wielu instrumentach historycznych (w domu ma ich ponad 50). 10:30 STO MINUT WAKACJI Film dla młodych widzów, 90 min, Polska/Niemcy 1998 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Maleszka Zdjęcia: Jacek Januszyk Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Jolanta Fraszyńska, Andrzej Zieliński, Kamila Natkaniec, Piotr Budzowski, Tomek Wroński, January Brunov, Zofia Czerwińska, Edyta Jungowska, Lech Łotocki, Anna Milewska, Cezary Morawski, Radosław Pazura, Bronisław Wrocławski, Zbigniew Zamachowski i inni Andrzej Maleszka, urodzony w 1955 roku scenarzysta i reżyser, niemal od początków swej kariery specjalizuje się w produkcjach dla młodych widzów. W 1992 roku otrzymał Nagrodę Prezesa Komitetu ds. Radia i Telewizji za programy dla najmłodszych. W tym samym mniej więcej czasie postanowił spróbować sił w filmie. Zrealizował m. in. seriale: "Mama - Nic" (1992), "Jacek" (1993) i bardzo popularną "Maszynę zmian" (1995 - 1996). Ma też na koncie filmy telewizyjne ("Polowanie", "Koniec świata u Nowaków"). Powstałe w 1998 roku "Sto minut wakacji" to koprodukcja polsko - niemiecka, która wyróżnia się tym, że mogą ją z powodzeniem oglądać i dzieci, i rodzice. Zwłaszcza ci zapracowani i zabiegani, z trudem znajdujący wolną chwilę na zabawę lub choćby dłuższą rozmowę ze swymi pociechami. Mama Tosi jest znaną aktorką, zaś ojciec Piotrka - wziętym reporterem telewizyjnym. Oboje nie spędzają ze swymi dziećmi zbyt wiele czasu. Dlatego zarówno Tosia, jak i Piotrek bardzo cieszą się na od dawna zaplanowane wspólne wakacje. Tymczasem w życiu zawodowym rodziców pojawiają się niespodziewane kłopoty. Mamie dziewczynki wydłużają się zdjęcia do filmu i w efekcie spóźnia się na samolot do Włoch. Tosia jest ogromnie zawiedziona. Obietnica, że pojadą samochodem, tylko trochę poprawia jej humor. Tymczasem ojciec Piotrka tuż przed urlopem dostaje od redaktora naczelnego zadanie śledzenia z kamerą matki Tosi. A wszystko dlatego, że najnowszy film z jej udziałem dostał nominację do Oscara. Pomimo wielu przeszkód i często zabawnych perypetii, obie rodziny lądują wreszcie na urokliwej wyspie, położonej na jednym z mazurskich jezior. Czy jednak dane im będzie spokojnie spędzić wakacje? 12:15 ZIELONA MIŁOŚĆ - ODC. 2/3 - IWONA Serial obyczajowy, 90 min, Polska, 1978 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Aleksander Minkowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Andzrej Korzyński Aktorzy: Joanna Pacuła, Jan Frycz, Andrzej Pieczyński, Hanna Bieluszko, Barbara Wrzesińska, Mieczysław Milecki, Bronisław Pawlik, Mieczysław Voit, Roman Wilhelmi, Magda Teresa Wójcik, Wacław Kowalski, Cezary Morawski, Bożena Miller Po samobójczej próbie Iwony życie Sarny zmienia się zasadniczo. Jej największą troską jest teraz walka o życie przyjaciółki. W szpitalu Sarna spędza coraz więcej czasu, oswaja się z pracą, zaprzyjaźnia z pacjentami, jest dla nich wyrozumiała i milsza. Unika spotkań z Pawłem, broni się przed miłością. Oboje w napięciu czekają na wynik leczenia. Wreszcie po ryzykownym zabiegu chirurgicznym Iwona odzyskuje przytomność. 14:30 OBYWATEL KOLCZASTEGO ŚWIATA. GUSTAW HERLING - GRUDZIŃSKI Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Filmowa podróż po życiu i twórczości Gustawa Herlinga - Grudzińskiego. Głównym narratorem jest sam bohater, jego archiwalne wypowiedzi prowadzą od dzieciństwa na ukochanej kielecczyźnie, poprzez lata młodości, pierwsze literackie fascynacje, dramatyczne przeżycia wojenne, pobyt w radzieckim łagrze, udział w bitwie pod Monte Cassino, trudne lata rzymskie, pracy w "Kulturze", dramatyczne wydarzenia w życiu prywatnym, po trudne, często samotne lata w Neapolu. Film ilustrowany bogatym materiałem archiwalnym i ikonograficznym, fragmenty spektakli Teatru Telewizji. Wśród narratorów córka Marta Herling, literaturoznawcy, biografowie i przyjaciele pisarza. 15:40 PAPUSZA Dramat biograficzny, 125 min, Polska, 2013 Reżyseria: Krzysztof Krauze, Joanna Kos - Krauze Scenariusz: Krzysztof Krauze, Joanna Kos - Krauze, Anna Wunderlich Zdjęcia: Krzysztof Ptak, Wojciech Staroń Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Sebastian Wesołowski, Leokadia Brzezińska, Paloma Mirga, Andrzej Walden, Antoni Pawlicki, Artur Steranko, Jowita Budnik, Zbigniew Waleryś "Niezwykła historia wyjątkowej kobiety, która miała odwagę być sobą" - reklamowali "Papuszę" na plakacie filmowym producenci. Podstawą scenariusza filmu stała się rzeczywista historia przejmujących losów tytułowej bohaterki, poetki cygańskiej, piszącej w języku romskim. Była pierwszą romską autorką, która sama spisała swoje wiersze oraz pierwszą, której twórczość tłumaczono na język polski i wydano w oficjalnym obiegu. Do opublikowania jej wierszy doszło dzięki zaangażowaniu Jerzego Ficowskiego, który odkrył talent Papuszy, oraz dzięki staraniom Juliana Tuwima. Wydany w 1956 r. tomik "Pieśni Papuszy" przyniósł poetce rozgłos. Fabuła "Papuszy" charakteryzuje się wielowarstwową strukturą, nie ma prostej, linearnej akcji, jest wielkim splotem życiowych doświadczeń, różnych spostrzeżeń, emocji i zachowań. Branżowa prasa zwracała uwagę na stronę wizualną i muzyczną filmu: na wspaniałe zdjęcia, świetne aktorstwo oraz utwory Pawluśkiewicza, genialnie podkreślające nastrój i wydźwięk opowieści. Film przedstawia wydarzenia rozgrywające się w ciągu kilkudziesięciu lat, ukazując kolejne etapy życia i twórczości romskiej poetki. Nigdy nie uczęszczała do szkoły, sama zadbała o to, by nauczyć się czytać i pisać. Odważyła się sprzeciwić tradycyjnej roli cygańskiej kobiety. I chociaż była samodzielna i wyzwolona, nie kwestionowała patriarchalnej władzy swego starszego o ponad dwadzieścia lat i niekochanego męża, harfiarza Dionizego Wajsa. W filmie jest on jedną z głównych postaci, podobnie jak znany tłumacz i pisarz Jerzy Ficowski, ukrywający się w taborze Wajsa przed bezpieką. Nagrody: 2013 Karlove Vary (MFF) Wyróżnienie Specjalne Jury; Gdynia - nagroda za drugoplanową rolę męską dla Zbigniewa Walerysia, Nagroda za charakteryzację, nagroda za muzykę dla Jana Kantego Pawluśkiewicza, Valladolid (MFF) - nagroda za reżyserię i za najlepszą rolę męską; 2014 MFF w Pune - nagroda dla najlepszego filmu; nagroda za reżyserię; Polska Nagroda Filmowa Orzeł w kategoriach: najlepsze zdjęcia dla Krzysztofa Ptaka i Wojciecha Staronia, najlepsza scenografia dla Anny Wunderlich, najlepsze kostiumy dla Barbary Sikorskiej - Bouffał, najlepsza muzyka dla J. K. Pawluśkiewicza. 17:55 ŚWITEZIANKA Film fantasy, dramat, krótkometrażowy, 16 min, Polska, 2017 Autor: Adam Mickiewicz Reżyseria: Julia Bui - Ngoc Scenariusz: Julia Bui - Ngoc Aktorzy: Nikodem Rozbicki, Paula Szpakowska, Patrycja Gacka Zdjęcia: Mai Bui - Ngoc, Adam Wasiak "Świtezianka", krótkometrażowa adaptacja ballady Adama Mickiewicza, to film o nieszczęśliwej miłości, w którym współczesny świat przeplata się ze światem podań ludowych. Głównym bohaterem jest Michał, 16 - letni chłopak, pasjonat fotografii, któremu towarzyszymy podczas rodzinnej podróży na wakacje. Gdy rodzina dojeżdża do letniskowego domku, chłopak udaje się do młodego lasu, gdzie oddaje się obserwacji otaczającej go przyrody. Jego wzrok przykuwa sarna, która początkowo wydaje się nie być spłoszona towarzystwem chłopaka. Michał zaczyna za nią podążać, lecz ta znika w gęstych zaroślach. Michał rozchyla pnącza i nie zauważa, że znajduje się w mrocznym tunelu, który prowadzi go na drugą stronę lasu. Teraz znajduje się w ciemnym, wilgotnym, starym borze, który okala przepiękne jezioro. 20:00 TEATR TELEWIZJI - DZIEWCZĘTA Z NOWOLIPEK - FRANIA Spektakl, 60 min, Polska, 1970 Reżyseria: Stanisław Wohl Aktorzy: Elżbieta Kępińska, Mieczysław Milecki, Emilia Krakowska, Zofia Kucówna, Ewa Wiśniewska, Eugenia Herman, Barbara Klimkiewicz, Renata Kossobudzka, Jadwiga Kuryluk, Wiesława Niemyska, Barbara Rachwalska, Jolanta Zykun, Ewa Żukowska, Zdzisława Życzkowska, Andrzej Gawroński Czteroczęściowy spektakl na podstawie powieści Poli Gojawiczyńskiej przedstawia losy czterech dziewcząt, mieszkanek biednej, warszawskiej dzielnicy Nowolipki. Utrzymany jest w formie opowieści tytułowej bohaterki o swoim życiu. Bohaterką pierwszej części jest Frania, która interesuje się literaturą, marzy o dalszej nauce i karierze pisarki. Po ukończeniu szkoły powszechnej Frania uczęszcza na lekcje prowadzone przez panie z towarzystwa, choruje na tyfus, mieszka w zakładzie dla samotnych. Podejmuje pracę w charakterze osoby zarządzającej domem profesora. Frania zakochuje się nim. Profesor, który nie chce zostawić rodziny, proponuje jej pracę w bibliotece. Załamana dziewczyna popełnia samobójstwo. 21:45 SERIALOWA NOSTALGIA - GLINA - ODC. 9/25 Serial kryminalny TVP, 55 min, Polska, 2004 Reżyseria: Władysław Pasikowski Scenariusz: Maciej Maciejewski Zdjęcia: Jarosław Szoda Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Jerzy Radziwiłowicz, Maciej Stuhr, Jacek Barciak, Anna Cieślak, Urszula Grabowska, Robert Gonera, Agnieszka Pilaszewska Agata wyprowadza się od Andrzeja. Tymczasem w opuszczonym ośrodku wypoczynkowym policja odkrywa zwłoki mężczyzny. Przy denacie nie znaleziono żadnych dokumentów. Opróżniona fiolka po środkach nasennych może sugerować samobójstwo. Sekcja zwłok nie wykazuje jednak niczego podejrzanego. Nie ma też żadnych wyraźnych śladów, że mężczyzna został zamordowany. 22:55 W TRZY MIESIĄCE DOOKOŁA ŚWIATA - DROGA ŻYCIA (THE WAY) Dramat, 123 min, USA/Hiszpania, 2010 Reżyseria: Emilio Estevez Scenariusz: Emilio Estevez Aktorzy: Martin Sheen, Deborah Kara Unger, Tcheky Karyo, James Nesbitt, Spencer Garrett, Emilio Estevez, Antonio Gil Dr Thomas Avery przyjeżdża z Ameryki do Francji śladem swojego syna. Daniel zginął podczas burzy w Pirenejach, na pielgrzymkowym Szlaku Świętego Jakuba, wiodącym do Santiago de Compostela. Celem podróży Thomasa do Francji jest odzyskanie ciała syna i sprowadzenie do kraju. W rezultacie postanawia złożyć hołd zmarłemu, idąc tym samym szlakiem z jego prochami w plecaku. W czasie wędrówki dr Avery spotyka na swej drodze wielu ludzi, którzy z różnych powodów zdecydowali się na tę długą i wyczerpującą trasę. Głównym celem ich pielgrzymowania jest odnalezienie sensu istnienia, ucieczka od życiowych problemów. Chcąc nie chcąc Tom przyłącza się wędrowców. Okazuje się, że może na nich liczyć, kiedy zostaje mu skradziony plecak z prochami syna. 01:15 KINO NOCNE - TRZECI Film obyczajowy, 96 min, Polska, 2004 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Wojciech Zimiński Zdjęcia: Marek Rajca Muzyka: Wojciech Waglewski Aktorzy: Marek Kondrat, Magdalena Cielecka, Jacek Poniedziałek, Edyta Olszówka, Rafał Królikowski, Jacek Braciak, Paweł Królikowski, Redbad Klynstra, Grażyna Suchocka Motyw podróży jako symbolu ludzkiego losu, dojrzewania, przemiany, odrodzenia funkcjonuje w literaturze i kinie właściwie od ich narodzin. Bo tak jak w podróży, tak i w życiu ciągle doświadczamy czegoś nowego, nieznanego, zdobywamy doświadczenia, które nas kształtują, stanowią sprawdzian naszych charakterów, pozwalają zmienić dotychczasowe relacje z ludźmi lub stworzyć nowe związki. Zależnie od tego, kto i co stanie na naszej drodze, podróż przebiegnie pomyślnie lub nie, ale u kresy drogi nigdy już nie jesteśmy tacy sami jak na początku. Opowieścią o takiej podróży jest film Jana Hryniaka, to typowe kino drogi. Zawiązanie akcji trochę przypomina słynny "Nóż w wodzie" Romana Polańskiego, tyle że w tym przypadku tym, który zaburza dotychczasowy porządek, nie jest zuchwały młodzieniec, lecz człowiek dojrzały, który niejedno już w życiu widział. Nie ma imienia: w jednej ze scen proponuje bohaterce żartem, żeby mówiła mu po prostu "ty" lub "Boże Ojcze". Paweł i Ewa, małżeństwo 30 - latków z Krakowa, to typowi przedstawiciele ludzi sukcesu. Są ładni, zadbani, dobrze ustawieni zawodowo. Na urlop wybierają się eleganckim jachtem o nazwie Prosperity, jeżdżą luksusowym samochodem. W pogoni za karierą i pieniędzmi gdzieś jednak zagubiło się ich dawne uczucie. Wypad nad morze, który miał im pomóc w przezwyciężeniu kryzysu, nagle trzeba przerwać, bo Paweł musi pilnie wrócić do firmy. Gdy zmierzają do portu w Gdańsku, ich jacht nieoczekiwanie zderza się z łódką podstarzałego, samotnego mężczyzny. Wskutek zderzenia mężczyzna wpada do wody, łódka tonie. Paweł i Ewa zabierają nieznajomego na pokład, docierają z nim do Gdańska i, chcąc mu jakoś powetować doznaną krzywdę, proponują, że podwiozą go gdzieś samochodem, jeśli też się wybiera w kierunku Krakowa. Obcy skwapliwie przystaje na propozycję. Szybko zauważa, że małżonkowie z trudem skrywają wzajemne żale, chłód, poczucie zawodu i rozgoryczenia. Paweł dodatkowo niepokoi się o ważny kontrakt, Ewa z trudem maskuje zazdrość o asystentkę męża, do której ten wydzwania po drodze. Oboje są spięci, podenerwowani, obecność obcego jeszcze podnosi napięcie. Tymczasem nieznajomy tryska humorem, jest wyluzowany, nawet kpiący, nigdzie się nie spieszy, za to umie cieszyć się życiem, każdym jego przejawem. Proponuje piknik w lesie zamiast nerwowego pogryzania w samochodzie, nocleg w stogu siana, beztroską grę w piłkarzyki zamiast gnania wciąż naprzód. Nie przejmuje się dziurawą oponą. Bardziej interesuje go, czy Ewa jest zazdrosna o męża i czy on jej nie zdradza z asystentką. Pokazuje im, jak miło przeżyć dreszcz emocji, jak łatwo rzucać słowa na wiatr. Udając, że nagle źle się poczuł, aranżuje sytuację, w której zostają sami na pustej, leśnej drodze. Zdani tylko na siebie, małżonkowie znów zaczynają rozmawiać, wspominać. Uświadamiają sobie, jak wiele dla siebie znaczą, jak bardzo nie chcą się wzajemnie stracić. I kiedy niecierpliwie wyczekują na szpitalnym korytarzu na wieści o stanie zdrowia swojego dziwnego współtowarzysza podróży, on nagle znika bez śladu. Ale zostawi parę całkowicie inną od tej, którą spotkał na morzu. 03:40 BEZLITOSNY MIKE WALLACE (MIKE WALLACE IS HERE) Film dokumentalny, 90 min, USA, 2019 Reżyseria: Avi Belkin Scenariusz: Avi Belkin Miał silny, wyrazisty głos. Pobrzmiewały w nim zdecydowanie i inteligencja, a także nuta bezczelności. Ten głos stanowił jego główne narzędzie pracy. W końcu był dziennikarzem. Zadawał nim pytania nieubłaganie, jedno śmielsze od drugiego. W trakcie trwającej wiele dekad kariery Mike Wallace przepytał cały korowód prominentnych postaci, w tym Kirka Douglasa, Salvadora Dalego, Orianę Fallaci, Ruhollaha Chomeiniego, Donalda Trumpa i Władimira Putina. W dokumencie Aviego Belkina można zobaczyć fragmenty jego najważniejszych wywiadów. Szybko zmontowane, często wyświetlane na podzielonym ekranie, układają się w imponujące portfolio Wallace’a. Film skupia się na życiu zawodowym bohatera, ale pokazuje również przebłyski tego, kim był prywatnie, a był wrażliwszym człowiekiem, niż sugerowałby to jego telewizyjny wizerunek.