TVP Nauka Czwartek, 03.08.2023 06:00 PODRÓŻNIK - UCIEC PRZED ZIMĄ Cykl reportaży, 16 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Tym razem w magazynie propozycja dla tych, którzy nie akceptują zimowej aury. Koniec stycznia i początek lutego to okres promocji w biurach podróży, sprzedaży typu last minute, ostatnich miejsc w samolotach, to także okazja do podreperowania swojej kondycji fizycznej, wyleczenia się z zimowej depresji gdzieś daleko w świecie, wśród palm kokosowych i szumu ciepłego morza. "Podróżnik" przedstawia kilka propozycji na spędzanie wolnego czasu w tropikach. Na początek Karaiby - bodaj najbardziej lubiane przez europejskich zmarzluchów, a więc Kuba, Antyle Francuskie i Holenderskie, Cancun i wybrzeże Jukatanu. Najpiękniejsze plaże, świetne warunki do uprawiania sportów wodnych, nurkowanie. Przyjrzymy się warunkom hotelowym w tym regionie, dowiemy, gdzie i jak można za stosunkowo niewielkie pieniądze dobrze wypocząć, poznać miejscową kulturę i lokalne smaki. Z wysp Morza Karaibskiego przeniesiemy się na Mauritius, rajską wyspę położoną na Oceanie Indyjskim, o kilka godzin lotu od południowego krańca Afryki. Mauritius uchodzi za wakacyjny raj z powodu niezwykle korzystnych warunków atmosferycznych, tsunami tu nie zagraża, nie ma też zagrożenia chorobami tropikalnymi. Być może dlatego jest tak oblegane przez turystów z całego świata. Świetna kuchnia i fantastyczne warunki do uprawiania wszelakich sportów czynią z tej wyspy doskonałe miejsce do spędzania wakacji. W programie mnóstwo porad dla tych, którzy chcą skorzystać z oferty last minute, informacje, jak ustrzec się przed niebezpieczeństwami umów zawieranymi w biurach podróży, zwłaszcza w tak szybkim tempie. A do tego ceny, warunki pogodowe, oferty dla rodzin z dziećmi. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:25 PODRÓŻNIK - TIKAL Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Gęsta dżungla w Gwatemali kryje wiele tajemnic. Jedną z nich jest odpowiedź na pytanie, dlaczego setki tysięcy ludzi zamieszkujących te tereny nagle opuściły żyzne pielesze i wyruszyły w daleką wędrówkę. Wiele wieków temu, w północnej części dzisiejszej Gwatemali znajdowało się miasto Tikal. Prowadziły do niego liczne trakty. Jezioro Peten było centrum życia gospodarczego i kulturalnego. Kwitły interesy, ożywiony handel, rodziła się sztuka, muzyka i edukacja. Miasto było potężnym ośrodkiem politycznym Majów. Nagle wszystko zamarło. Ludzie opuścili to miejsce. Potężne budowle poczęła zarastać dżungla. Na wieki zostały zapomniane. Odkryto je na nowo w XIX wieku. Gwatemala, w przeciwieństwie do Meksyku, nie była miejscem eksploracji na skalę Meksyku. Tam liczne miasta z epoki prekolumbijskiej szybko stały się miejscem badań archeologicznych. W malutkiej Gwatemali centra dawnego życia Majów pozostały zapomniane. Dopiero całkiem niedawno większość z nich została odrestaurowana, zabezpieczona i otwarta dla turystów. Tikal swoim rozmachem i finezją architektury zaskoczył wszystkich, nawet wytrawnych znawców kultury Majów. W "Podróżniku" pokażemy wszystko to, co kojarzy się z zamierzchłym początkiem historii Majów. Tło, życie codzienne, geografia, warunki naturalne. Następnie krok po kroku poruszać się będziemy po Tikalu. Ruiny miasta to obecnie Park Narodowy wpisany na listę UNESCO. To rozległy obszar porośnięty gęstą roślinnością. Zwiedzanie całego kompleksu architektonicznego zajmuje cały dzień. W programie porady, jak dostać się do Gwatemali i Tikalu, jak uniknąć niebezpieczeństw związanych z daleką podróżą do tego tropikalnego kraju. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:50 CZY WIESZ, ŻE? - /123/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:15 CZY WIESZ, ŻE? - /124/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:45 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /17/ ZĘBY Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Każdy dorosły człowiek powinien mieć 32 zęby. To jednak tylko teoria. Praktyka pokazuje, że Polacy po 30. roku życia mają ich średnio tylko 22. Dlaczego tak się dzieje? Brak odpowiedniej higieny, strach przed stomatologiem, złe odżywianie. Wszystko to prowadzi do problemów jamy ustnej, a te z kolei mogą powodować bardzo groźne, czasem nawet zagrażające życiu, choroby. 08:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 42 PUSZCZA KAMPINOSKA Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W kolejnym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Puszczę Kampinoską, piękną enklawę nieskażonej przyrody, uznaną przez UNESCO w 2000 roku za światowy rezerwat biosfery i europejską ostoję ptaków. Cuda przyrody spotykają się tutaj z historią, a wśród drzew ukrywają się perełki architektury. Puszcza Kampinoska to jeden z dwóch parków narodowych w Europie i trzech na świecie, które bezpośrednio graniczą ze stolicą kraju. Na ciągnących się wśród wydm, bagien i torfowisk ścieżkach można łatwo zapomnieć o codzienności i spokojnie odetchnąć pełną piersią. Pasjonaci historii znajdą coś dla siebie w Zaborowie Leśnym, Lipkowie, Zawadach oraz Palmirach. Wędrówka śladami naszej burzliwej przeszłości na długo zapada w pamięć. 09:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - SZALONY GENIUSZ - ŚWIATOWY SYSTEM BEZPRZEWODOWY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Nikola Tesla. Był genialnym inżynierem, który pokonał potężnego Edisona, opracowując pierwszy na świecie system dystrybucji energii elektrycznej na dużą skalę, zapoczątkowując tym samym Erę Elektryczności. Ponad sto lat temu realizował projekty mające na celu stworzenie praktycznej komunikacji bezprzewodowej, która pomogłaby napędzać nowoczesną technologię telefonii komórkowej, a nawet technologie bezprzewodowej dystrybucji energii elektrycznej. Niestety, im bardziej gorliwie dążył do swoich ideałów, tym częściej inwestorzy go omijali, ostatecznie spychając Teslę do roli szalonego naukowca z zaledwie garstką kultowych wyznawców. W tym odcinku odkrywamy tragedie i ukryte tajemnice z życia geniusza, który znacznie wyprzedzał swoje czasy. 09:55 HURAGANY - PRZEWIDZIEĆ NIEPRZEWIDYWALNE /1/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 10:50 PODRÓŻNIK - UCIEC PRZED ZIMĄ Cykl reportaży, 16 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Tym razem w magazynie propozycja dla tych, którzy nie akceptują zimowej aury. Koniec stycznia i początek lutego to okres promocji w biurach podróży, sprzedaży typu last minute, ostatnich miejsc w samolotach, to także okazja do podreperowania swojej kondycji fizycznej, wyleczenia się z zimowej depresji gdzieś daleko w świecie, wśród palm kokosowych i szumu ciepłego morza. "Podróżnik" przedstawia kilka propozycji na spędzanie wolnego czasu w tropikach. Na początek Karaiby - bodaj najbardziej lubiane przez europejskich zmarzluchów, a więc Kuba, Antyle Francuskie i Holenderskie, Cancun i wybrzeże Jukatanu. Najpiękniejsze plaże, świetne warunki do uprawiania sportów wodnych, nurkowanie. Przyjrzymy się warunkom hotelowym w tym regionie, dowiemy, gdzie i jak można za stosunkowo niewielkie pieniądze dobrze wypocząć, poznać miejscową kulturę i lokalne smaki. Z wysp Morza Karaibskiego przeniesiemy się na Mauritius, rajską wyspę położoną na Oceanie Indyjskim, o kilka godzin lotu od południowego krańca Afryki. Mauritius uchodzi za wakacyjny raj z powodu niezwykle korzystnych warunków atmosferycznych, tsunami tu nie zagraża, nie ma też zagrożenia chorobami tropikalnymi. Być może dlatego jest tak oblegane przez turystów z całego świata. Świetna kuchnia i fantastyczne warunki do uprawiania wszelakich sportów czynią z tej wyspy doskonałe miejsce do spędzania wakacji. W programie mnóstwo porad dla tych, którzy chcą skorzystać z oferty last minute, informacje, jak ustrzec się przed niebezpieczeństwami umów zawieranymi w biurach podróży, zwłaszcza w tak szybkim tempie. A do tego ceny, warunki pogodowe, oferty dla rodzin z dziećmi. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:15 PODRÓŻNIK - TIKAL Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Gęsta dżungla w Gwatemali kryje wiele tajemnic. Jedną z nich jest odpowiedź na pytanie, dlaczego setki tysięcy ludzi zamieszkujących te tereny nagle opuściły żyzne pielesze i wyruszyły w daleką wędrówkę. Wiele wieków temu, w północnej części dzisiejszej Gwatemali znajdowało się miasto Tikal. Prowadziły do niego liczne trakty. Jezioro Peten było centrum życia gospodarczego i kulturalnego. Kwitły interesy, ożywiony handel, rodziła się sztuka, muzyka i edukacja. Miasto było potężnym ośrodkiem politycznym Majów. Nagle wszystko zamarło. Ludzie opuścili to miejsce. Potężne budowle poczęła zarastać dżungla. Na wieki zostały zapomniane. Odkryto je na nowo w XIX wieku. Gwatemala, w przeciwieństwie do Meksyku, nie była miejscem eksploracji na skalę Meksyku. Tam liczne miasta z epoki prekolumbijskiej szybko stały się miejscem badań archeologicznych. W malutkiej Gwatemali centra dawnego życia Majów pozostały zapomniane. Dopiero całkiem niedawno większość z nich została odrestaurowana, zabezpieczona i otwarta dla turystów. Tikal swoim rozmachem i finezją architektury zaskoczył wszystkich, nawet wytrawnych znawców kultury Majów. W "Podróżniku" pokażemy wszystko to, co kojarzy się z zamierzchłym początkiem historii Majów. Tło, życie codzienne, geografia, warunki naturalne. Następnie krok po kroku poruszać się będziemy po Tikalu. Ruiny miasta to obecnie Park Narodowy wpisany na listę UNESCO. To rozległy obszar porośnięty gęstą roślinnością. Zwiedzanie całego kompleksu architektonicznego zajmuje cały dzień. W programie porady, jak dostać się do Gwatemali i Tikalu, jak uniknąć niebezpieczeństw związanych z daleką podróżą do tego tropikalnego kraju. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:45 CZY WIESZ, ŻE? - /123/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:10 CZY WIESZ, ŻE? - /124/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:40 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /17/ ZĘBY Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Każdy dorosły człowiek powinien mieć 32 zęby. To jednak tylko teoria. Praktyka pokazuje, że Polacy po 30. roku życia mają ich średnio tylko 22. Dlaczego tak się dzieje? Brak odpowiedniej higieny, strach przed stomatologiem, złe odżywianie. Wszystko to prowadzi do problemów jamy ustnej, a te z kolei mogą powodować bardzo groźne, czasem nawet zagrażające życiu, choroby. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 42 PUSZCZA KAMPINOSKA Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W kolejnym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Puszczę Kampinoską, piękną enklawę nieskażonej przyrody, uznaną przez UNESCO w 2000 roku za światowy rezerwat biosfery i europejską ostoję ptaków. Cuda przyrody spotykają się tutaj z historią, a wśród drzew ukrywają się perełki architektury. Puszcza Kampinoska to jeden z dwóch parków narodowych w Europie i trzech na świecie, które bezpośrednio graniczą ze stolicą kraju. Na ciągnących się wśród wydm, bagien i torfowisk ścieżkach można łatwo zapomnieć o codzienności i spokojnie odetchnąć pełną piersią. Pasjonaci historii znajdą coś dla siebie w Zaborowie Leśnym, Lipkowie, Zawadach oraz Palmirach. Wędrówka śladami naszej burzliwej przeszłości na długo zapada w pamięć. 14:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - SZALONY GENIUSZ - ŚWIATOWY SYSTEM BEZPRZEWODOWY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Nikola Tesla. Był genialnym inżynierem, który pokonał potężnego Edisona, opracowując pierwszy na świecie system dystrybucji energii elektrycznej na dużą skalę, zapoczątkowując tym samym Erę Elektryczności. Ponad sto lat temu realizował projekty mające na celu stworzenie praktycznej komunikacji bezprzewodowej, która pomogłaby napędzać nowoczesną technologię telefonii komórkowej, a nawet technologie bezprzewodowej dystrybucji energii elektrycznej. Niestety, im bardziej gorliwie dążył do swoich ideałów, tym częściej inwestorzy go omijali, ostatecznie spychając Teslę do roli szalonego naukowca z zaledwie garstką kultowych wyznawców. W tym odcinku odkrywamy tragedie i ukryte tajemnice z życia geniusza, który znacznie wyprzedzał swoje czasy. 15:00 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - ŁOWCY PLANET (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 16:00 HURAGANY - PRZEWIDZIEĆ NIEPRZEWIDYWALNE /1/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 17:00 PODRÓŻNIK - W POGONI ZA NOA NOA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz "Noa Noa" to nazwa pamiętnika napisanego przez malarza, Paula Gauguina, podczas pobytu na Tahiti. U schyłku XIX wieku opuścił on Paryż i wyruszył w długą podróż na wyspy Polinezji Francuskiej. Jego losy i tragiczny finał znalazły się w wielu relacjach, powieściach, a nawet filmach. Stał się symbolem niestrudzonej walki artysty z nędzą i niechętną mu społecznością. Kiedy umarł, nie pozostawił po sobie nic, zaledwie kilka talerzy i parę ubrań. Ale obrazy, które malował i które dotąd były odrzucane przez krytykę, nagle stały się obiektami pożądania. Ich ceny z pozycji zero skoczyły do niebotycznych. Niemal chwilę po śmierci Gauguin, który nie miał czym opłacić bieżących potrzeb, stał się milionerem zdolnym do spełnienia każdej zachcianki. Ale wszystko to przyszło za późno. W "Podróżniku" pokażemy drogę, jaką odbył artysta po wylądowaniu na Tahiti. Odwiedzimy Papeete, miasto, w którym się zatrzymał i mieszkał przez jakiś czas. Niegdyś była to siedziba króla Pomare, który spotykał się z wysłannikami angielskiego króla Jerzego w celu sprzedaży sadzonek drzewa chlebowego. Historia została opisana w książce o buncie na statku Bounty i jest żywą po dziś dzień legendą Pacyfiku. Losy Gauguina na Polinezji zakończyły się na wyspie Hiva Oa, gdzie mieszkał pod koniec życia i gdzie zmarł. W reporterskim skrócie pokażemy tę drogę i jego ostatnie miesiąca życia. W programie jak zawsze oprócz spotkań z historią mnóstwo ciekawostek, ludzie związani z tymi miejscami oraz oszałamiające plenery Polinezji. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:30 PODRÓŻNIK - SOWETO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Nazwa Soweto to skrót od angielskiego określenia południowo - wschodni township, czyli dzielnica przeznaczona w czasach apartheidu wyłącznie dla czarnych. Obecnie Soweto ma cztery miliony mieszkańców. Niespełna dziesięć procent to biali. Są tu biedne i bogate osiedla. A przede wszystkim niepowtarzalna atmosfera. Zapraszamy na wyprawę, podczas której odkryjemy historię i współczesność Soweto, zmierzymy się także ze stereotypami dotyczącymi tego miejsca. Administracyjnie Soweto jest dzielnicą Johanesburga, tyle że położoną kilkanaście kilometrów od centrum. To miejsce jest wyjątkowe ze względu na historię walki z apartheidem. To tutaj została przyjęta Karta Wolności, która stała się później fundamentem południowoafrykańskiej konstytucji. Tu odbył się historyczny kongres w 1955 roku. Dotrzemy do domu Nelsona Mandeli przy ulicy Vilikazi, tej samej, przy której mieszkał arcybiskup Desmond Tutu, to jedyne miejsce na świecie, gdzie w jednym miejscu mieszkało dwóch laureatów Pokojowej Nagrody Nobla. Pokażemy osiedla tworzone półlegalnie przez przybyszów z różnych części kraju, którzy w Soweto chcą znaleźć lepsze niż na prowincji życie. Na jednym z największych cmentarzy na świecie - Avalon - opowiemy historię Hektora Pietersena, trzynastoletniego chłopca, który został zabity przez policję w czasie strajku szkolnego w 1976 roku. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /125/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /126/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. 19:15 MOC ZIÓŁ - JARZĘBINA Program poradnikowy, 14 min, Polska, 2020 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 43 OLSZTYN Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Magdalena Felis Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Olsztyn - stolicę Warmii i Mazur, jedno z najpiękniejszych i najciekawszych historycznie miejsc regionu. Mieszkał tu jeden z najwybitniejszych uczonych w historii, Mikołaj Kopernik, który zasłużył się w obronie miasta przed Krzyżakami. To właśnie tutaj można zobaczyć jedyną w zbiorach Polski książkę z biblioteki znakomitego astronoma - na marginesach zachowały się notatki odręcznie przez niego sporządzone. W Olsztynie warto odwiedzić zamek z XIV wieku, gotycką bazylikę, Muzeum Nowoczesności, założone w budynku dawnego tartaku z XIX w. oraz drugie co do wielkości w Polsce planetarium. Miasto zachwyca też wspaniałą przyrodą, która harmonijnie wtapia się w krajobraz. W granicach Olsztyna znajduje się 11 jezior i ponad 1800 hektarów lasów. A tereny zielone stanowią ponad połowę powierzchni miasta. To dlatego oddycha ono zielonymi płucami! 20:00 WSZYSTKO I NIC /1/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną. 21:10 GIGANCI NAUKI - POLSKA NAUKA W DOBIE OŚWIECENIA Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Tematem tego odcinka teleturnieju będzie polska nauka w dobie Oświecenia. Polskie podręczniki, czasopisma i publikacje naukowe epoki. Czołowe postacie polskiej nauki oświeceniowej. Rozwój archeologii i muzealnictwa. Najważniejsze dokonania naukowe doby Oświecenia w zakresie nauk ścisłych, biologii, medycyny, ekonomii. Ośrodki nauki na ziemiach polskich. Akademie i organizacje naukowe, Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Idee "wieku świateł" przenikały wszelkie dziedziny życia we wszystkich krajach europejskich. W Polsce najważniejszym ośrodkiem Oświecenia stał się dwór królewski. Wokół Stanisława Augusta Poniatowskiego skupili się pisarze, uczeni i politycy reprezentujący nurt reformatorski. Wiek światła i rozumu przyniósł Polsce drugą na świecie a pierwszą w Europie Konstytucję oraz pionierski na świecie zalążek Ministerstwa Oświaty, jakim była Komisja Edukacji Narodowej. Rozkwit przeżywała nad Wisłą nauka. W rozwój zarówno nauk przyrodniczych, jak i matematycznych wniosło wkład wielu ówczesnych uczonych, proponując nowe rozwiązania i teorie. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej. To znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów - pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 22:10 HURAGANY - PRZEWIDZIEĆ NIEPRZEWIDYWALNE /1/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 23:10 PODRÓŻNIK - W POGONI ZA NOA NOA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz "Noa Noa" to nazwa pamiętnika napisanego przez malarza, Paula Gauguina, podczas pobytu na Tahiti. U schyłku XIX wieku opuścił on Paryż i wyruszył w długą podróż na wyspy Polinezji Francuskiej. Jego losy i tragiczny finał znalazły się w wielu relacjach, powieściach, a nawet filmach. Stał się symbolem niestrudzonej walki artysty z nędzą i niechętną mu społecznością. Kiedy umarł, nie pozostawił po sobie nic, zaledwie kilka talerzy i parę ubrań. Ale obrazy, które malował i które dotąd były odrzucane przez krytykę, nagle stały się obiektami pożądania. Ich ceny z pozycji zero skoczyły do niebotycznych. Niemal chwilę po śmierci Gauguin, który nie miał czym opłacić bieżących potrzeb, stał się milionerem zdolnym do spełnienia każdej zachcianki. Ale wszystko to przyszło za późno. W "Podróżniku" pokażemy drogę, jaką odbył artysta po wylądowaniu na Tahiti. Odwiedzimy Papeete, miasto, w którym się zatrzymał i mieszkał przez jakiś czas. Niegdyś była to siedziba króla Pomare, który spotykał się z wysłannikami angielskiego króla Jerzego w celu sprzedaży sadzonek drzewa chlebowego. Historia została opisana w książce o buncie na statku Bounty i jest żywą po dziś dzień legendą Pacyfiku. Losy Gauguina na Polinezji zakończyły się na wyspie Hiva Oa, gdzie mieszkał pod koniec życia i gdzie zmarł. W reporterskim skrócie pokażemy tę drogę i jego ostatnie miesiąca życia. W programie jak zawsze oprócz spotkań z historią mnóstwo ciekawostek, ludzie związani z tymi miejscami oraz oszałamiające plenery Polinezji. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 23:40 PODRÓŻNIK - SOWETO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Nazwa Soweto to skrót od angielskiego określenia południowo - wschodni township, czyli dzielnica przeznaczona w czasach apartheidu wyłącznie dla czarnych. Obecnie Soweto ma cztery miliony mieszkańców. Niespełna dziesięć procent to biali. Są tu biedne i bogate osiedla. A przede wszystkim niepowtarzalna atmosfera. Zapraszamy na wyprawę, podczas której odkryjemy historię i współczesność Soweto, zmierzymy się także ze stereotypami dotyczącymi tego miejsca. Administracyjnie Soweto jest dzielnicą Johanesburga, tyle że położoną kilkanaście kilometrów od centrum. To miejsce jest wyjątkowe ze względu na historię walki z apartheidem. To tutaj została przyjęta Karta Wolności, która stała się później fundamentem południowoafrykańskiej konstytucji. Tu odbył się historyczny kongres w 1955 roku. Dotrzemy do domu Nelsona Mandeli przy ulicy Vilikazi, tej samej, przy której mieszkał arcybiskup Desmond Tutu, to jedyne miejsce na świecie, gdzie w jednym miejscu mieszkało dwóch laureatów Pokojowej Nagrody Nobla. Pokażemy osiedla tworzone półlegalnie przez przybyszów z różnych części kraju, którzy w Soweto chcą znaleźć lepsze niż na prowincji życie. Na jednym z największych cmentarzy na świecie - Avalon - opowiemy historię Hektora Pietersena, trzynastoletniego chłopca, który został zabity przez policję w czasie strajku szkolnego w 1976 roku. 00:05 CZY WIESZ, ŻE? - /125/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:40 CZY WIESZ, ŻE? - /126/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:05 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. 01:20 MOC ZIÓŁ - JARZĘBINA Program poradnikowy, 14 min, Polska, 2020 01:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 43 OLSZTYN Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Magdalena Felis Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Olsztyn - stolicę Warmii i Mazur, jedno z najpiękniejszych i najciekawszych historycznie miejsc regionu. Mieszkał tu jeden z najwybitniejszych uczonych w historii, Mikołaj Kopernik, który zasłużył się w obronie miasta przed Krzyżakami. To właśnie tutaj można zobaczyć jedyną w zbiorach Polski książkę z biblioteki znakomitego astronoma - na marginesach zachowały się notatki odręcznie przez niego sporządzone. W Olsztynie warto odwiedzić zamek z XIV wieku, gotycką bazylikę, Muzeum Nowoczesności, założone w budynku dawnego tartaku z XIX w. oraz drugie co do wielkości w Polsce planetarium. Miasto zachwyca też wspaniałą przyrodą, która harmonijnie wtapia się w krajobraz. W granicach Olsztyna znajduje się 11 jezior i ponad 1800 hektarów lasów. A tereny zielone stanowią ponad połowę powierzchni miasta. To dlatego oddycha ono zielonymi płucami! 02:10 WSZYSTKO I NIC /1/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną.