TVP Nauka Niedziela, 06.08.2023 06:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 15 TELESKOP Magazyn, 22 min, Polska, 2011 Na przykładzie urządzeń codziennego użytku wyjaśniamy podstawowe prawa fizyki rządzące zjawiskami w otaczającym nas świecie. Dzięki prostym i zarazem widowiskowym eksperymentom okaże się, że nauka nie jest wcale taka trudna i niezrozumiała. Pokażemy, jak potrzeba rozwiązania konkretnych problemów doprowadziła naukowców i wynalazców do skonstruowania wielu urządzeń, których używamy na co dzień. Temat tego odcinka: teleskop. Wyjaśnimy dokładnie, jak działa i jakie są rodzaje teleskopów. Porozmawiamy z entuzjastami astronomii oraz naukowcami, którzy na co dzień korzystają z teleskopu, obserwując niebo. Odwiedzimy obserwatorium astronomiczne znajdujące się w okolicach Warszawy. Opowiemy także o polskim obserwatorium astronomicznym w Chile. 06:25 JAK TO DZIAŁA - ODC. 16 FAJERWERKI Magazyn, 25 min, Polska, 2011 Fajerwerki, wielokolorowe, niemal żywe obrazy, ukazujące się na niebie jeden po drugim, robią nie tylko ogromne wrażenie, ale rodzą przede wszystkim serię pytań. W tym to jedno, najważniejsze: "Jak to działa?". Obejrzymy pokaz przygotowany specjalnie na potrzeby programu. 07:00 ALCHEMIK - ZNIKAJĄCY TUSZ, ODC. 44 Magazyn, 16 min, Polska, 2020 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski, Michalina Sosna W tym odcinku Malina przynosi do profesora Stożka księgę Alchemika. Niestety, okazuje się, że księga jest pusta. Alchemik szuka swojej księgi po całym zamku i opowiada o znikającym tuszu, który raz pojawia się, a raz znika. Ma to związek z chemią i nauką. Czarownica Wanda odnajduje Henryka Złotego Gagatka w królestwie Studni Prawdy. Ma plan, by przeszkodzić profesorowi Stożkowi w jego niecnych planach wobec królowej Kaliny. 07:20 ALCHEMIK - ZAMIESZANIE, ODC. 45 Magazyn, 14 min, Polska, 2020 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski, Michalina Sosna Królowa Kalina przychodzi do kucharza Cary Dela Pizzo, by porozmawiać o reformach w kuchni. Przy okazji dowiaduje się wielu ważnych rzeczy o roztworach. Okazuje się, że kucharz co nieco wie o chemii. Mirmił i Bartłomiej rapują o roztworach i zawiesinach, przygotowując występ dla Ala. 07:35 MAŁA URANIA - 3/22 (9) - ZŁOTA PLANETA 13 min, Polska, 2022 Rakieta krąży gdzieś w przestrzeni międzygwiezdnej i załoga zasypia. Robi wyłącza większość zespołów pokładowych. Urania spotyka w kosmosie słynną Złotą Planetę, której od lat poszukują wszyscy galaktyczni żeglarze. Złota Planeta kusi Uranię i prowadzi ją przez szereg niebezpieczeństw, od mgławicy planetarnej, poprzez otoczkę supernowej, pole fal grawitacyjnych i wreszcie w pobliże czarnej dziury. Przy okazji Urania dowiaduje się, jak powstały wszystkie pierwiastki we Wszechświecie. Po przebudzeniu okazuje się, że Złota Planeta to całkiem znajomy obiekt, na którym te pierwiastki pełnią bardzo ciekawe role. 08:00 HURAGANY - PRZEWIDZIEĆ NIEPRZEWIDYWALNE /1/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 09:05 CZY WIESZ, ŻE? - /120/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 09:35 CZY WIESZ, ŻE? - /122/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 10:05 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - SZALONY GENIUSZ - ŚWIATOWY SYSTEM BEZPRZEWODOWY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Nikola Tesla. Był genialnym inżynierem, który pokonał potężnego Edisona, opracowując pierwszy na świecie system dystrybucji energii elektrycznej na dużą skalę, zapoczątkowując tym samym Erę Elektryczności. Ponad sto lat temu realizował projekty mające na celu stworzenie praktycznej komunikacji bezprzewodowej, która pomogłaby napędzać nowoczesną technologię telefonii komórkowej, a nawet technologie bezprzewodowej dystrybucji energii elektrycznej. Niestety, im bardziej gorliwie dążył do swoich ideałów, tym częściej inwestorzy go omijali, ostatecznie spychając Teslę do roli szalonego naukowca z zaledwie garstką kultowych wyznawców. W tym odcinku odkrywamy tragedie i ukryte tajemnice z życia geniusza, który znacznie wyprzedzał swoje czasy. 11:05 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, a w Polsce jedynie w kręgach naukowych. 12:05 PODRÓŻNIK - TIKAL Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Gęsta dżungla w Gwatemali kryje wiele tajemnic. Jedną z nich jest odpowiedź na pytanie, dlaczego setki tysięcy ludzi zamieszkujących te tereny nagle opuściły żyzne pielesze i wyruszyły w daleką wędrówkę. Wiele wieków temu, w północnej części dzisiejszej Gwatemali znajdowało się miasto Tikal. Prowadziły do niego liczne trakty. Jezioro Peten było centrum życia gospodarczego i kulturalnego. Kwitły interesy, ożywiony handel, rodziła się sztuka, muzyka i edukacja. Miasto było potężnym ośrodkiem politycznym Majów. Nagle wszystko zamarło. Ludzie opuścili to miejsce. Potężne budowle poczęła zarastać dżungla. Na wieki zostały zapomniane. Odkryto je na nowo w XIX wieku. Gwatemala, w przeciwieństwie do Meksyku, nie była miejscem eksploracji na skalę Meksyku. Tam liczne miasta z epoki prekolumbijskiej szybko stały się miejscem badań archeologicznych. W malutkiej Gwatemali centra dawnego życia Majów pozostały zapomniane. Dopiero całkiem niedawno większość z nich została odrestaurowana, zabezpieczona i otwarta dla turystów. Tikal swoim rozmachem i finezją architektury zaskoczył wszystkich, nawet wytrawnych znawców kultury Majów. W "Podróżniku" pokażemy wszystko to, co kojarzy się z zamierzchłym początkiem historii Majów. Tło, życie codzienne, geografia, warunki naturalne. Następnie krok po kroku poruszać się będziemy po Tikalu. Ruiny miasta to obecnie Park Narodowy wpisany na listę UNESCO. To rozległy obszar porośnięty gęstą roślinnością. Zwiedzanie całego kompleksu architektonicznego zajmuje cały dzień. W programie porady, jak dostać się do Gwatemali i Tikalu, jak uniknąć niebezpieczeństw związanych z daleką podróżą do tego tropikalnego kraju. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 12:30 PODRÓŻNIK - W POGONI ZA NOA NOA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz "Noa Noa" to nazwa pamiętnika napisanego przez malarza, Paula Gauguina, podczas pobytu na Tahiti. U schyłku XIX wieku opuścił on Paryż i wyruszył w długą podróż na wyspy Polinezji Francuskiej. Jego losy i tragiczny finał znalazły się w wielu relacjach, powieściach, a nawet filmach. Stał się symbolem niestrudzonej walki artysty z nędzą i niechętną mu społecznością. Kiedy umarł, nie pozostawił po sobie nic, zaledwie kilka talerzy i parę ubrań. Ale obrazy, które malował i które dotąd były odrzucane przez krytykę, nagle stały się obiektami pożądania. Ich ceny z pozycji zero skoczyły do niebotycznych. Niemal chwilę po śmierci Gauguin, który nie miał czym opłacić bieżących potrzeb, stał się milionerem zdolnym do spełnienia każdej zachcianki. Ale wszystko to przyszło za późno. W "Podróżniku" pokażemy drogę, jaką odbył artysta po wylądowaniu na Tahiti. Odwiedzimy Papeete, miasto, w którym się zatrzymał i mieszkał przez jakiś czas. Niegdyś była to siedziba króla Pomare, który spotykał się z wysłannikami angielskiego króla Jerzego w celu sprzedaży sadzonek drzewa chlebowego. Historia została opisana w książce o buncie na statku Bounty i jest żywą po dziś dzień legendą Pacyfiku. Losy Gauguina na Polinezji zakończyły się na wyspie Hiva Oa, gdzie mieszkał pod koniec życia i gdzie zmarł. W reporterskim skrócie pokażemy tę drogę i jego ostatnie miesiąca życia. W programie jak zawsze oprócz spotkań z historią mnóstwo ciekawostek, ludzie związani z tymi miejscami oraz oszałamiające plenery Polinezji. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 13:00 CZY WIESZ, ŻE? - /124/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:30 NA WSZELKI WYPADEK! - UŻĄDLENIA OWADÓW 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. W tym odcinku o użądleniach owadów. 14:00 SZPIEDZY WŚRÓD ZWIERZĄT S.I - ODC. 1. MIŁOŚĆ (SPY IN THE WILD) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: John Downer Zdjęcia: Rod Clarke Muzyka: Will Gregory Najsprytniejsze zwierzęta. Fascynujące podobieństwa w sposobach zachowania u zwierząt i ludzi. Przebiegłość, techniki szpiegowskie i oszustwa są tu na porządku dziennym. Kolejne części dokumentalnej serii BBC Worldwide opowiedzą o blaskach i cieniach miłości, różnej inteligencji, odcieniach przyjaźni i łobuzerskich wyczynach w świecie fauny. Zwierzęta kochają, smucą się, oszukują i wymyślają sposoby na osiągnięcie celu - zupełnie jak ludzie. Nowa generacja kamer szpiegowskich ujawni, jak bardzo zwierzęta przypominają nasze zachowania. Czy jesteśmy w stanie zrozumieć, co naprawdę myślą i czują? By to zbadać, wysyła się ekipę tajnych agentów. Szpiedzy nie tylko wyglądają jak członkowie zwierzęcej rodziny, ale również się tak zachowują. Wyposażeni w najnowsze kamery przemierzą świat, by podejrzeć prawdziwą naturę napotkanych zwierząt, ukazać, jakie są inteligentne i bystre, jak paskudnie potrafią się zachowywać, jak ważna jest dla nich przyjaźń i czy łączy je prawdziwa miłość. Zwierzęta wiodą skomplikowane życie. Na ile wyrafinowane są ich uczucia? Na sawannie afrykańskiej żyje jedno z najinteligentniejszych i najbardziej rodzinnych zwierząt: likaon pstry. W przedstawionej w filmie watasze wszystkie szczeniaki są z jednej matki, ale myte są z czułością przez wszystkich członków licznej rodziny. Gdy dorośli udają się na polowanie, w stadzie pojawia się nowe szczenię. To tajny agent - zdradzić go może jedynie kamera w oku. Pojawił się, by filmować życie uczuciowe watahy. Najpierw jednak musi być zaakceptowany przez inne szczenięta, które z łatwością mogą go rozerwać na strzępy. Aby poczuły się bezpiecznie, szpieg naśladuje język ich ciała. Robi skłon na przednie łapy, będący uniwersalnym zaproszeniem do zabawy. Zdobywa ich zaufanie, mimo że ma odrobinę dziwny zapach. Tymczasem przekonać do siebie dorosłych może być trudniej. Tych wiele objawów miłości w świecie zwierząt może odzwierciedlać ludzką złożoność uczuć. Następnym razem ekipa szpiegów sfilmuje, jak inteligentne są zwierzęta i odkryje kilka rewelacji. 15:00 CZY WIESZ, ŻE? - /126/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 15:30 TAJEMNICE EKONOMII KOPERNIKA Dokument fabularyzowany, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Scenariusz: Robert Szaj, Michał Juszczakiewicz Zdjęcia: Michał Juszczakiewicz, Grzegorz Dolecki Wykonawcy: Robert Cyrta, Krzysztof Matuszewski, Pietro Omodeo, Marta Twardowska, Eugeniusz Sienkiewicz, Philippe Debroise, Krzysztof Bartoszewicz, Grzegorz Duda Fabularyzowany film dokumentalny, prezentujący Mikołaja Kopernika, tym razem nie jako astronoma, a jako wybitnego ekonomistę i matematyka. To poruszająca historia naukowca, który wykorzystując swój intelekt, przygotowuje rewolucyjną reformę monety. Niestety, postulaty Kopernika dotyczące uznania pieniądza jako miary, nie znalazły do tej pory uznania wśród polityków i ekonomistów. W filmie odtworzono przebieg Sejmu Prus Królewskich w Grudziądzu, podczas którego Mikołaj Kopernik wygłosił swój traktat "O szacunku monety". Zaprezentowano działalność astronoma jako aktywnego administratora Kapituły Warmińskiej, który zasiedlał opuszczone i zniszczone przez wojnę polsko-krzyżacką gospodarstwa rolne Warmii. Obraz ukazuje naukowca również jako ważnego doradcę biskupów warmińskich. 16:30 DORWAĆ WIRUSA - WIRUSY ZWIERZĘCE Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W tym odcinku pokażemy, jak wygląda walka z wirusami wścieklizny, grypy ptaków i świńskiej grypy. A także w jaki sposób rozpoznaje się i sekwencjonuje wirusy w laboratoriach. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 17:00 WSZYSTKO I NIC /1/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną. 18:10 TAJEMNICE PIRAMID - NIEZWYKŁE ODKRYCIE /5/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 19:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 15 TELESKOP Magazyn, 22 min, Polska, 2011 Na przykładzie urządzeń codziennego użytku wyjaśniamy podstawowe prawa fizyki rządzące zjawiskami w otaczającym nas świecie. Dzięki prostym i zarazem widowiskowym eksperymentom okaże się, że nauka nie jest wcale taka trudna i niezrozumiała. Pokażemy, jak potrzeba rozwiązania konkretnych problemów doprowadziła naukowców i wynalazców do skonstruowania wielu urządzeń, których używamy na co dzień. Temat tego odcinka: teleskop. Wyjaśnimy dokładnie, jak działa i jakie są rodzaje teleskopów. Porozmawiamy z entuzjastami astronomii oraz naukowcami, którzy na co dzień korzystają z teleskopu, obserwując niebo. Odwiedzimy obserwatorium astronomiczne znajdujące się w okolicach Warszawy. Opowiemy także o polskim obserwatorium astronomicznym w Chile. 19:30 JAK TO DZIAŁA - ODC. 16 FAJERWERKI Magazyn, 25 min, Polska, 2011 Fajerwerki, wielokolorowe, niemal żywe obrazy, ukazujące się na niebie jeden po drugim, robią nie tylko ogromne wrażenie, ale rodzą przede wszystkim serię pytań. W tym to jedno, najważniejsze: "Jak to działa?". Obejrzymy pokaz przygotowany specjalnie na potrzeby programu. 20:00 SZPIEDZY WŚRÓD ZWIERZĄT S.I - ODC. 1. MIŁOŚĆ (SPY IN THE WILD) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: John Downer Zdjęcia: Rod Clarke Muzyka: Will Gregory Najsprytniejsze zwierzęta. Fascynujące podobieństwa w sposobach zachowania u zwierząt i ludzi. Przebiegłość, techniki szpiegowskie i oszustwa są tu na porządku dziennym. Kolejne części dokumentalnej serii BBC Worldwide opowiedzą o blaskach i cieniach miłości, różnej inteligencji, odcieniach przyjaźni i łobuzerskich wyczynach w świecie fauny. Zwierzęta kochają, smucą się, oszukują i wymyślają sposoby na osiągnięcie celu - zupełnie jak ludzie. Nowa generacja kamer szpiegowskich ujawni, jak bardzo zwierzęta przypominają nasze zachowania. Czy jesteśmy w stanie zrozumieć, co naprawdę myślą i czują? By to zbadać, wysyła się ekipę tajnych agentów. Szpiedzy nie tylko wyglądają jak członkowie zwierzęcej rodziny, ale również się tak zachowują. Wyposażeni w najnowsze kamery przemierzą świat, by podejrzeć prawdziwą naturę napotkanych zwierząt, ukazać, jakie są inteligentne i bystre, jak paskudnie potrafią się zachowywać, jak ważna jest dla nich przyjaźń i czy łączy je prawdziwa miłość. Zwierzęta wiodą skomplikowane życie. Na ile wyrafinowane są ich uczucia? Na sawannie afrykańskiej żyje jedno z najinteligentniejszych i najbardziej rodzinnych zwierząt: likaon pstry. W przedstawionej w filmie watasze wszystkie szczeniaki są z jednej matki, ale myte są z czułością przez wszystkich członków licznej rodziny. Gdy dorośli udają się na polowanie, w stadzie pojawia się nowe szczenię. To tajny agent - zdradzić go może jedynie kamera w oku. Pojawił się, by filmować życie uczuciowe watahy. Najpierw jednak musi być zaakceptowany przez inne szczenięta, które z łatwością mogą go rozerwać na strzępy. Aby poczuły się bezpiecznie, szpieg naśladuje język ich ciała. Robi skłon na przednie łapy, będący uniwersalnym zaproszeniem do zabawy. Zdobywa ich zaufanie, mimo że ma odrobinę dziwny zapach. Tymczasem przekonać do siebie dorosłych może być trudniej. Tych wiele objawów miłości w świecie zwierząt może odzwierciedlać ludzką złożoność uczuć. Następnym razem ekipa szpiegów sfilmuje, jak inteligentne są zwierzęta i odkryje kilka rewelacji. 21:00 PODRÓŻNIK - SOWETO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Nazwa Soweto to skrót od angielskiego określenia południowo - wschodni township, czyli dzielnica przeznaczona w czasach apartheidu wyłącznie dla czarnych. Obecnie Soweto ma cztery miliony mieszkańców. Niespełna dziesięć procent to biali. Są tu biedne i bogate osiedla. A przede wszystkim niepowtarzalna atmosfera. Zapraszamy na wyprawę, podczas której odkryjemy historię i współczesność Soweto, zmierzymy się także ze stereotypami dotyczącymi tego miejsca. Administracyjnie Soweto jest dzielnicą Johanesburga, tyle że położoną kilkanaście kilometrów od centrum. To miejsce jest wyjątkowe ze względu na historię walki z apartheidem. To tutaj została przyjęta Karta Wolności, która stała się później fundamentem południowoafrykańskiej konstytucji. Tu odbył się historyczny kongres w 1955 roku. Dotrzemy do domu Nelsona Mandeli przy ulicy Vilikazi, tej samej, przy której mieszkał arcybiskup Desmond Tutu, to jedyne miejsce na świecie, gdzie w jednym miejscu mieszkało dwóch laureatów Pokojowej Nagrody Nobla. Pokażemy osiedla tworzone półlegalnie przez przybyszów z różnych części kraju, którzy w Soweto chcą znaleźć lepsze niż na prowincji życie. Na jednym z największych cmentarzy na świecie - Avalon - opowiemy historię Hektora Pietersena, trzynastoletniego chłopca, który został zabity przez policję w czasie strajku szkolnego w 1976 roku. 21:30 PODRÓŻNIK - JOHANNESBURG Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Proponujemy wyprawę do Johannesburga - największego z afrykańskich miast, położonego w Republice Południowej Afryki, na rozległej równinie, na której w 1886 r. odkryto złoto. Obóz jego poszukiwaczy w ciągu kilkunastu miesięcy rozrósł się do rozmiarów kilkusettysięcznego miasta. W programie historia Johannesburga, ale także jego współczesność. Architektura miasta przypomina o czasach apartheidu. W nowoczesnym centrum mieli prawo mieszkać wyłącznie biali mieszkańcy RPA. Na obrzeżach powstawały osiedla dla czarnej i kolorowej ludności. Autorzy odwiedzą jedne i drugie. Pokażą, jak współcześnie wygląda życie w Johannesburgu. Czy prawdziwe są opinie o tym, że to jedno z najbardziej niebezpiecznych miast na świecie? Autorzy zaprezentują też smaki afrykańskiej kuchni, a także wybiorą się do muzeum apartheidu, by przypomnieć historię ponad 50 lat prześladowań rasowych, które wzbudziły protesty światowej opinii publicznej. 22:00 24 GODZINY NA POKŁADZIE ISS (ISS: 24/7 ON A SPACE STATION) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Ten film zabiera widzów do wnętrza Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), najbardziej ambitnego projektu orbitalnego, jaki kiedykolwiek powstał. Ten gigantyczny obiekt o powierzchni około 9700 m2 pozwala mieszkańcom Ziemi m.in. przygotować się na długie okresy stanu nieważkości, będąc niejako prekursorem przyszłych wypraw Ziemian na Marsa. 23:15 RAPORT NAUKOWY - /44/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 23:50 HURAGANY - PRZEWIDZIEĆ NIEPRZEWIDYWALNE /1/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 00:45 PODRÓŻNIK - JOHANNESBURG Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Proponujemy wyprawę do Johannesburga - największego z afrykańskich miast, położonego w Republice Południowej Afryki, na rozległej równinie, na której w 1886 r. odkryto złoto. Obóz jego poszukiwaczy w ciągu kilkunastu miesięcy rozrósł się do rozmiarów kilkusettysięcznego miasta. W programie historia Johannesburga, ale także jego współczesność. Architektura miasta przypomina o czasach apartheidu. W nowoczesnym centrum mieli prawo mieszkać wyłącznie biali mieszkańcy RPA. Na obrzeżach powstawały osiedla dla czarnej i kolorowej ludności. Autorzy odwiedzą jedne i drugie. Pokażą, jak współcześnie wygląda życie w Johannesburgu. Czy prawdziwe są opinie o tym, że to jedno z najbardziej niebezpiecznych miast na świecie? Autorzy zaprezentują też smaki afrykańskiej kuchni, a także wybiorą się do muzeum apartheidu, by przypomnieć historię ponad 50 lat prześladowań rasowych, które wzbudziły protesty światowej opinii publicznej. 01:15 JAK TO DZIAŁA - ODC. 15 TELESKOP Magazyn, 22 min, Polska, 2011 Na przykładzie urządzeń codziennego użytku wyjaśniamy podstawowe prawa fizyki rządzące zjawiskami w otaczającym nas świecie. Dzięki prostym i zarazem widowiskowym eksperymentom okaże się, że nauka nie jest wcale taka trudna i niezrozumiała. Pokażemy, jak potrzeba rozwiązania konkretnych problemów doprowadziła naukowców i wynalazców do skonstruowania wielu urządzeń, których używamy na co dzień. Temat tego odcinka: teleskop. Wyjaśnimy dokładnie, jak działa i jakie są rodzaje teleskopów. Porozmawiamy z entuzjastami astronomii oraz naukowcami, którzy na co dzień korzystają z teleskopu, obserwując niebo. Odwiedzimy obserwatorium astronomiczne znajdujące się w okolicach Warszawy. Opowiemy także o polskim obserwatorium astronomicznym w Chile. 01:45 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - SZALONY GENIUSZ - ŚWIATOWY SYSTEM BEZPRZEWODOWY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Nikola Tesla. Był genialnym inżynierem, który pokonał potężnego Edisona, opracowując pierwszy na świecie system dystrybucji energii elektrycznej na dużą skalę, zapoczątkowując tym samym Erę Elektryczności. Ponad sto lat temu realizował projekty mające na celu stworzenie praktycznej komunikacji bezprzewodowej, która pomogłaby napędzać nowoczesną technologię telefonii komórkowej, a nawet technologie bezprzewodowej dystrybucji energii elektrycznej. Niestety, im bardziej gorliwie dążył do swoich ideałów, tym częściej inwestorzy go omijali, ostatecznie spychając Teslę do roli szalonego naukowca z zaledwie garstką kultowych wyznawców. W tym odcinku odkrywamy tragedie i ukryte tajemnice z życia geniusza, który znacznie wyprzedzał swoje czasy.