TVP3 Gorzów Wielkopolski Niedziela, 06.08.2023 06:00 DZIKA POLSKA - MIĘDZY NAMI JAJAMI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Zdjęcia: Tomasz Michałowski Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy program to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są szaleńcy natury ludzie, którzy ulegli głębokiej fascynacji jakąś cząstką przyrody polskiej, jakimś gatunkiem żywych organizmów, jakimś przejawem życia, jakąś sprawą. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Marcin Kostrzyński spotykaja tych szaleńców w terenie i ruszają śladem ich fascynacji. Z pierwszymi dniami wiosny na naszych łąkach, polach i zalewiskach pojawiają się naturalne pisanki i kraszanki. To jaja ptaków, które już wkrótce po stajaniu śniegu przystępują do lęgu: czajek, żurawi, gęsi. Natura zaopatrzyła je w naturalne desenie, zabezpieczając przed okiem drapieżników i jednocześnie ułatwiając odnalezienie ich przez prawowitych właścicieli. Trudno je odszukać i obejrzeć, ale zadanie to podejmują bohaterowie "Dzikiej Polski". Odwiedzają też olbrzymi, gromadzony przez dziesięciolecia, zbiór jaj ptasich, a zarazem ujawniają, skąd biorą się oryginalne kształty i desenie tych ptasich skarbów i w jak przemyślny sposób ptaki ukrywają je w swych gniazdach przed oczami intruzów. 06:35 NATURA BEZ GRANIC - ODC. 1 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Marcin Krzyżański Scenariusz: Marcin Krzyżański Zdjęcia: Krystian Matysek, Jan Mamoń Historia XX wieku i obecna wojna zdominowały myślenie o Ukrainie. Tymczasem nasze pogranicze to również obszar fascynującej i niezwykle zróżnicowanej przyrody: od Bieszczad, Gór Słonych i Pogórza Przemyskiego przez Roztocze i Polesie po Dolinę Bugu. Na tych terenach można spotkać gatunki zwierząt i roślin, których na próżno już dziś szukać w innych częściach Europy. Pogranicze jest domem niedźwiedzi, rysi i wilków. Wielkie leśne przestrzenie przemierzają stada jeleni i żubrów. Przyroda nie zna granic. Wilcze rodziny z pogranicza mają swoje terytoria na terenie obu państw. Po jednej stronie polują, po drugiej mają bezpieczne ostoje, w których wychowują potomstwo. Stada roślinożerców, jeleni czy żubrów, w rocznym cyklu wędrówki w poszukiwaniu najlepszych żerowisk regularnie przekraczają graniczny San. Administracyjne linie podziałów nie są też znane ptakom. Bociany gnieżdżące się w przygranicznych wioskach regularnie latają na łowy na łąki po obu stronach granicy. Podobnie rzecz ma się z orłami przednimi i orlikami zamieszkującymi lasy Pogórza Przemyskiego. Razem odpowiadamy za ochronę tego dziedzictwa. Polscy i Ukraińscy przyrodnicy od lat podejmują wspólne działania na rzecz ochrony unikalnych środowisk i gatunków. Współczesne metody badawcze potwierdzają, że czasami obserwują te same osobniki po obu stronach granicy. 07:05 TURYSTYCZNA JAZDA - ODC. 122 SPISKIE PODGRODZIE 10 min, Polska, 2020 Autor: Wojciech Lubiński, Grzegorz Skrzypak W tym wydaniu powracamy na Słowację. Tym razem odwiedzimy malownicze miasteczko, które jest wpisane na listę UNESCO. Wybierzemy się na Zamek Spiski oraz odwiedzimy miejsce zaliczane do klejnotów kultury naszych południowych sąsiadów, zwane "słowackim Watykanem". 08:30 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - BREJDAKI Z LUBLINA Cykl reportaży, 10 min, Polska, 2023 W pierwszych dniach sierpnia 1944 r. Jan Markowski wraz z Mirosławem Jezierskim skomponowali "Marsz Mokotowa" - hymn walczącej Warszawy. Mimo iż studiował na Politechnice Warszawskiej, od zawsze pociągała muzyka. Piosenki zaczął tworzyć jeszcze przed wojną. Zadebiutował w 1936 r. piosenkami dla Chóru Juranda. Komponował dla Mieczysława Fogga (Jan Markowski był także wyłącznym akompaniatorem piosenkarza) oraz Reny Rolskiej. W czasie wojny był dowódcą oddziału saperów w Warszawie. Oprócz Marszu Mokotowa stworzył takie piosenki Powstania jak: "Mała dziewczynka z AK" czy "Sanitariuszka Małgorzatka". Brejdak (brat Jana) - Andrzej, pseudonim Marek Andrzejewski, podczas II wojny światowej był żołnierzem AK i również brał udział w Powstaniu Warszawskim. Był też autorem okupacyjnych piosenek. Po wojnie tworzył głównie utwory orkiestrowe i instrumentalne, ale też rozrywkowe. Był dyrygentem, dyrektorem Filharmonii Wrocławskiej (1965 -1968), twórcą Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans i jego pierwszym dyrektorem. O to, by pamięć o wybitnych kompozytorach, pochodzących z Lublina, braciach Markowskich, była należycie kultywowana, od lat zabiega i czyni liczne starania pasjonat historii, pan Andrzej Namiota, który czynnie działa w zespole Lubelska Baszata, pisze teksty piosenek oraz komponuje. 08:45 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - SIŁACZKA Z KAMIONKA Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2023 Maja Pietrasik podjęła się niemożliwego. Będąc zwykłym referendarzem sądowym, odkupiła za grosze zawalony dom podcieniowy we wsi Kamionek Wielki na Wysoczyźnie Elbląskiej. Został z niego jedynie kikut w postaci tzw. wystawki podcienia. A ona ma ambicje go odbudować! Do tej pory udało jej się doprowadzić do staniu używalności przylegającą doń część gospodarczą, gdzie organizuje warsztaty ceramiczne i wypala flizy. Zresztą ma ambicje uczynić z niego taki dom spotkań twórczych z akcentem na te profesje, które wiązały się historycznie z tym miejscem, czyli właśnie ceramiką i wypałem cegieł. Budynek jest o tyle ciekawy, że liczy sobie ponad 250 lat i znana jest cała jego historia. Po siedmiu latach własnej pracy właścicielka dostrzegła światełko w tunelu, bo pierwszy raz otrzymała publiczną dotację w postaci dofinansowania od wojewódzkiego konserwatora zabytków. 09:00 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - JAK CHŁOP W "BABKĄ" TAŃCOWAŁ Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2023 Pan Bogdan nauczył się tego od swojego dziadka. A jego dziadek od swojego dziadka. I tak się złożyło, że teraz nie rusza się z domu bez babki. To takie dziwne urządzenie, bez którego nikt nie jest w stanie wyklepać kosy. Od kilkudziesięciu lat klepie kosy wszystkim, którzy tego potrzebują. Ma już prawie 80 lat, ale umysł młodzieniaszka. I żarty się go trzymają. Jednym z tych gospodarzy, do których wybiera się co kilka tygodni, jest pan Bolesław. On nad Bugiem ma od zatrzęsienia łąk. Nie da się tam wjechać ciężkim sprzętem, a łąki trzeba skosić. Pan Bogdan klepie więc kosy w gospodarstwie pana Bolesława. W tym czasie jego sąsiad Eryk Puchacz zaprzęga do wozu ostatniego konia, który został w gospodarstwie. Nie z sentymentu, ale dlatego, że wciąż jest potrzebny do pracy. 10:01 SPORT WEEKEND 05.08.2023 Magazyn, 10 min, Polska, 2023 10:12 LUBUSKIE INWESTYCJE Magazyn, 10 min, Polska, 2023 Lubuskie inwestycje 10:22 SŁODKA KUCHNIA PSZCZÓŁEK - CIASTECZKOWE SŁODKOŚCI W CZEKOLADZIE Magazyn kulinarny, 20 min, Polska, 2022 Scenariusz: Justyna Pszczółka - Oślizło, Dorota Pszczółka - Habdas Justyna Pszczółka i Dorota Pszczółka - Habdas - pasjonatki słodkich wypieków, siostry, blogerki kulinarne i uczestniczki 2. edycji Bake Off - Ale Ciacho! W swojej słodkiej kuchni przedstawią przepis na pyszny i efektowny wypiek lub deser. 10:42 ŻYJ W PRZYRODZIE Magazyn, 13 min, Polska, 2021 Autor: Magda Lipiec Jaremek ROZMÓWCY TEMATYKA: Lubelskim szlakiem Władysława Taczanowskiego XIX - wiecznego ojca ornitologii polskiej rodem z Jabłonnej k/Lublina 1. Edyta Majewska Dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej im. Władysława Taczanowskiego w Jabłonnej Wójt Gminy Jabłonna Magdalena Sałek Lewczyk Władysław Taczanowski, późniejszy ornitolog światowej sławy, przyszedł na świat dnia 1 marca 1819 r. w majątku Jabłonna położonym na południe od Lublina, obecnie znajdującym się niemal w samym sercu Czerniejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. - pokażemy miejsce urodzin, przyrodę tych terenów, które poznawał dzięki ojcu pasjonacie rodzimej przyrody, przyrodnicze zainteresowania ojca stały się inspiracją dla młodego Taczanowskiego do późniejszej, zawodowej pracy; - przedstawimy także współczesną pielęgnację pamięci o tym wybitnym XIX - wiecznym naukowcu, m.in. Bibliotekę Gminną; Rada Gminy Jabłonna na sesji w dniu 26 lutego 2021 r. podjęła uchwałę w sprawie nadania Gminnej Bibliotece Publicznej w Jabłonnie imienia Władysława Taczanowskiego - światowej sławy ornitologa pochodzącego z Jabłonny; - znajdziemy się też w Bychawce k/Lublina, ponieważ proboszcz ówczesnej parafii ks. Baranowski był mentorem dla Taczanowskiego; podczas pobytu w Bychawce Taczanowski intensywnie pracował, prowadził obserwacje i gromadził kolekcję ptaków, która w znacznej części trafiła do warszawskiego Gabinetu Zoologicznego. Wyniki swoich obserwacji opublikował w Bibliotece Warszawskiej (Tabele przylotów i odlotów ptaków w Bychawce w latach 1845 - 49 i Spis ptaków guberni lubelskiej). Prace te do dziś stanowią bardzo interesujący materiał porównawczy dla lubelskich ornitologów. 2. Tomasz Buczek ornitolog, przyrodnik, nauczyciel biologii - znajdziemy się przy szkole w której uczył się Władysław Taczanowski przy Państwowym Gimnazjum Męskim, czyli I - szym LO im. Stanisława Staszica w Lublinie Tomasz Buczek, współcześnie kontynuuje dzieło Władysława Taczanowskiego w badaniu ptactwa regionu lubelskiego. Od wielu lat prowadzi badania z zakresu ekologii i ochrony ptaków a zwieńczeniem jego blisko 25 - letnich zainteresowań ornitologicznych jest współautorstwo, wydanego w 2005 roku Atlasu ptaków lęgowych Lubelszczyzny; atlas, który w swych założeniach merytorycznych nawiązuje do prac naukowych Taczanowskiego; 3. prof. PWSZ w Chełmie IGNACY KITOWSKI Instytut Nauk Rolniczych, ornitolog - w okolicach Chełma Władysław Taczanowski pracował w 1878 r. , czego owocem była publikacja Wiadomości o wycieczce entomologicznej odbytej w roku bieżącym w okolicach Chełma - spróbujemy porównać gatunki o których w XIX wieku pisał Władysław Taczanowski ze współczesną przyrodą Chełmszczyzny; 4. Prof. UP Grzegorz Grzywaczewski, ornitolog, Wydział Biologii Środowiskowej, Katedra Zoologii i Ekologii Zwierząt Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, Prezes WFOŚiGW - porozmawiamy o tym, w jaki sposób współczesna ornitologia czerpie z dziedzictwa naukowego Władysława Taczanowskiego Władysław Taczanowski w 1862 r. wydał dzieło: Oologia ptaków polskich wystawiona na 170 tablicach Było to największe opracowanie dotyczące jaj rodzimych gatunków ptaków. Jego precyzyjność zachwyca do dziś. W 1882 r. opublikował dwutomowe (ponad 800 stron) dzieło Ptaki krajowe będące na owe czasy najpełniejszym opisem awifauny naszych ziem a jednocześnie podsumowaniem jego dotychczasowych badań nad ptakami ziem dawnej Rzeczpospolitej. Dzieło to do dziś cieszy się olbrzymią popularnością jako swego rodzaju materiał porównawczy dotyczący rozmieszczenia czy częstości występowania poszczególnych gatunków. 10:56 LEŚNY KALEJDOSKOP Magazyn, 13 min, Polska, 2020 Scenariusz: Magdalena Lipiec - Jaremek Zdjęcia: Marcin Szczepański Jak wyglądałby pokój całkowicie ogołocony z drewna?! Aby odkryć taki świat bez drewna, należy poczekać aż do ostatniej minuty tego odcinka, a wcześniej m.in. Justyna Długosiewicz - nadleśniczy Nadleśnictwa Nowa Dęba i mjr Mariusz Kseń z Ośrodka Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Dęba pokażą nam, jak wygląda specyfika pracy nadleśnictwa i wojska. Lasy Państwowe przodują we wprowadzaniu osiągnięć najnowszych technologii, nie tylko w trudnych czasach pandemii; rejestratory leśniczego - zinformatyzowanie, klucze podpisu elektronicznego itp. Lasy Państwowe dysponują swoimi danymi na własnych serwerach - podkreśla Piotr Mróz - zastępca dyrektora ds. ekonomicznych RDLP w Lublinie, obserwując na bieżąco pracę podleśniczego Leśnictwa Siostrzytów Marcina Wadowskiego z Nadleśnictwa Świdnik. Z kolei Tomasz Drzewicki - specjalista służby leśnej z RDLP w Lublinie pokaże widzom program najnowszej generacji: aplikacja Leśnik Plus i mapa Leśnik Plus. 11:09 DZIECIAKI ZDOLNIAKI - MUZYKA Magazyn, 13 min, Polska, 2023 Autor: Anna Rapcewicz - Wiśniewska, Piotr Kędziora W dzisiejszym odcinku odwiedziliśmy miejsce, gdzie kształcą się przyszli muzycy. Dzieci poznały różne instrumenty, próbowały na nich zagrać, opowiadały o roli muzyki w swoich rodzinach. 11:23 ŚWIAT POMIARÓW (14.04.2023) 12 min, Polska, 2023 Autor: Elżbieta Dziewięcka - Mąkosa Cykl, który ma wpłynąć na zwiększenie świadomości metrologicznej wśród młodych ludzi, ma przyczynić się do popularyzacji tej dziedziny nauki, edukować i przybliżyć towarzyszące jej zagadnienia. Wiedzę chcemy pokazywać na zasadzie prezentacji licznych przykładów i doświadczeń obrazujących zastosowanie metrologii w życiu codziennym. 11:36 PIOSENKA U CIEBIE Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2022 Autor: Barłomiej Wieczorek, Iza Fatalska Zdjęcia: Mariusz Kaźmiersi 14:31 INFORMACJE LUBUSKIE 06.08.2023 (14:30) 8 min, Polska, 2023 14:40 POGODA 06.08.2023 14:38 0 min, Polska, 2023 14:41 INWESTYCJA W POLSKĘ Magazyn, 3 min, Polska, 2023 Inwestycje w Polskę 16:31 INFORMACJE LUBUSKIE 06.08.2023 (16:30) 8 min, Polska, 2023 16:42 POGODA 06.08.2023 14:38 0 min, Polska, 2023 17:00 QULSZOŁ - KULINARNE POTYCZKI Magazyn kulinarny, 23 min, Polska, 2021 17:24 INWESTYCJA W POLSKĘ Magazyn, 2 min, Polska, 2023 Inwestycje w Polskę 17:28 INFORMACJE LUBUSKIE - FLESZ 06.08.2023 17:30 4 min, Polska, 2023 17:33 POGODA 06.08.2023 17:35 2 min, Polska, 2023 17:36 PIOSENKA U CIEBIE Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2022 Autor: Barłomiej Wieczorek, Iza Fatalska Zdjęcia: Mariusz Kaźmiersi 17:59 TURYSTYCZNA JAZDA - ODC. 123 BARDEJÓW, PRESZÓW I POŁONINY 10 min, Polska, 2020 Autor: Wojciech Lubiński, Grzegorz Skrzypak Wyruszamy w podróż po północno - wschodniej Słowacji. Zajrzymy do urokliwego Bardejowa, odwiedzimy stolicę regionu Preszów oraz wybierzemy się na turystyczne szlaki w Połoninach. 18:10 WAKACYJNY DROGOWSKAZ Magazyn, 12 min, Polska, 2023 Co robić w wakacje? Jak, gdzie z kim spędzić czas? 18:23 SIEWCY SŁOWA - PROGRAM RELIGIJNY - 05.08.2023 4 min, Polska, 2023 Autor: Sławomir Mazur Program religijny. 18:30 INFORMACJE LUBUSKIE - WYDANIE GŁÓWNE 06.08.2023 18:30 20 min, Polska, 2023 18:57 POGODA 06.08.2023 17:35 2 min, Polska, 2023 19:01 ICHTIS Magazyn, 12 min, Polska, 2023 Program poświęcony wydarzeniom z życia Kościoła w Diecezji Zielonogórsko - Gorzowskiej, prezentujący wydarzenia liturgiczne, działalność misyjną, pielgrzymki wiernych, Katolickie Stow. Młodzieży, Caritas, hospicja oraz sylwetki Świętych. 19:16 ŚWIAT POMIARÓW (14.04.2023) 12 min, Polska, 2023 Autor: Elżbieta Dziewięcka - Mąkosa Cykl, który ma wpłynąć na zwiększenie świadomości metrologicznej wśród młodych ludzi, ma przyczynić się do popularyzacji tej dziedziny nauki, edukować i przybliżyć towarzyszące jej zagadnienia. Wiedzę chcemy pokazywać na zasadzie prezentacji licznych przykładów i doświadczeń obrazujących zastosowanie metrologii w życiu codziennym. 22:30 INFORMACJE LUBUSKIE - WYDANIE GŁÓWNE 06.08.2023 22:30 14 min, Polska, 2023 01:25 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - BREJDAKI Z LUBLINA Cykl reportaży, 10 min, Polska, 2023 W pierwszych dniach sierpnia 1944 r. Jan Markowski wraz z Mirosławem Jezierskim skomponowali "Marsz Mokotowa" - hymn walczącej Warszawy. Mimo iż studiował na Politechnice Warszawskiej, od zawsze pociągała muzyka. Piosenki zaczął tworzyć jeszcze przed wojną. Zadebiutował w 1936 r. piosenkami dla Chóru Juranda. Komponował dla Mieczysława Fogga (Jan Markowski był także wyłącznym akompaniatorem piosenkarza) oraz Reny Rolskiej. W czasie wojny był dowódcą oddziału saperów w Warszawie. Oprócz Marszu Mokotowa stworzył takie piosenki Powstania jak: "Mała dziewczynka z AK" czy "Sanitariuszka Małgorzatka". Brejdak (brat Jana) - Andrzej, pseudonim Marek Andrzejewski, podczas II wojny światowej był żołnierzem AK i również brał udział w Powstaniu Warszawskim. Był też autorem okupacyjnych piosenek. Po wojnie tworzył głównie utwory orkiestrowe i instrumentalne, ale też rozrywkowe. Był dyrygentem, dyrektorem Filharmonii Wrocławskiej (1965 -1968), twórcą Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans i jego pierwszym dyrektorem. O to, by pamięć o wybitnych kompozytorach, pochodzących z Lublina, braciach Markowskich, była należycie kultywowana, od lat zabiega i czyni liczne starania pasjonat historii, pan Andrzej Namiota, który czynnie działa w zespole Lubelska Baszata, pisze teksty piosenek oraz komponuje. 03:00 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - KOTLINA JELENIOGÓRSKA Reportaż, 8 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Prowadzący: Krzysztof Grzybowski Kotlina Jeleniogórska często nazywana jest śląskim Elizjum od mitologicznej krainy wiecznej szczęśliwości i wiecznej wiosny. To pamiątka po czasach, gdy na odpoczynek zjeżdżały tu najdostojniejsze pruskie rody. Pozostało po nich kilkadziesiąt niezwykłych kompleksów pałacowo - parkowych, które dziś są unikatem na skalę europejską. Na zaledwie 100 kilometrach kwadratowych podziwiać można aż 30 zabytkowych rezydencji. Jedenaście pałaców wpisano na prestiżową listę Pomników Historii. W Dolinie Pałaców i Ogrodów odnajdziemy praktycznie wszystkie style architektoniczne od gotyckich zamków z wieżami obronnymi, renesansowych dworów i klasycystycznych rezydencji, po barokowe pałace. To, co je łączy, to rozległe parki i widok na Śnieżkę - górę w tamtym czasie uznawaną za magiczną. Po latach zapomnienia i zaniedbań, dzięki pracom konserwatorskim, rezydencje w dużej mierze odnowiono i udostępniono turystom. Dziś mieszczą się w nich hotele, szkoły, siedziba fundacji, muzeum i galeria sztuki. 03:10 POWSTANIE WARSZAWSKIE W DOKUMENTACH Film dokumentalny, 51 min, Polska, 1994 Scenariusz: Witold Zadrowski Lektor: Władysław Kowalski, Tomasz Marzecki Wykonawcy: Władysław Kowalski Muzyka: Eugeniusz Rudnik Witold Zadrowski przedstawia film oparty na dokumentach w większości dotąd nieznanych, dotyczących powstania warszawskiego i działań polityków, które z tamtymi wydarzeniami były związane. Swój film, będący kroniką Powstania Warszawskiego, Witold Zadrowski zrealizował z wyjątkową starannością. Przygotowując scenariusz i komentarz, sięgnął do sześciu książek: "Armia Krajowa w dokumentach", "Samotny bój" Tadeusza Żenczykowskiego, "W sojuszniczym Londynie" Edwarda Raczyńskiego, "Polska w II wojnie światowej" Józefa Garlińskiego, "Dni walczącej stolicy" Władysława Bartoszewskiego i "Wielka Koalicja" Włodzimierza Kowalskiego. Sam też przygotowując się do nakręcenia filmu, odnalazł wiele wcześniej nieznanych dokumentów. Poprosił również o wspomnienia przed kamerą uczestników powstania: prof. Aleksandra Gieysztora - wówczas kierownika Wydziału Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK i Tadeusza Żenczykowskiego - wówczas szefa Wydziału Propagandy AK. Wykorzystał też sekwencje wybrane z siedmiu godzin filmów dokumentalnych z powstania, fragmenty niemieckich kronik filmowych, materiały z archiwów Wytwórni Filmów Dokumentalnych i "Czołówki". Z tak bogatego materiału zbudował szczegółową kronikę powstania, lecz opowiedział ją w bardzo osobisty sposób. Opowieść o tragedii stolicy i jej mieszkańców rozpoczął od września 1939 roku, dostrzegając w bohaterskiej obronie miasta nieuchronną zapowiedź późniejszego zrywu. Relacjonując rozwój wydarzeń poprzedzających powstanie, a potem kronikę walki, pokazał działania polityków związanych z wydarzeniami, a także - jak je widziały wszystkie zaangażowane w nie strony: polska, brytyjska, radziecka i niemiecka. Przedstawił też prawdę o osamotnieniu walczącego miasta, z wyrachowaniem skazanego na zagładę. 05:25 RZECZPOSPOLITA WAPIENNICZA Program historyczny, 21 min, Polska, 2014 Bohaterem tej opowieści jest Jacek Rybczyński, grafik, który przed laty własnym sumptem odremontował XVIII - wieczny piec do wytapiania wapna, wzniesiony przez księżniczkę Mariannę Orańską u stóp Śnieżnika w Starej Morawie. Od tamtej pory Wapiennik stał się centrum prowokacyjnej, choć realizowanej z dużą brawurą i wyobraźnią utopii. Terytorium Wapiennika wraz z przyległymi włościami zostało ogłoszone republiką. Jej samozwańczy prezydent bije własną monetę, wydaje przyjaciołom i nieprzyjaciołom paszporty dyplomatyczne oraz dysponuje własnym organem prasowym. Zabytek przemysłowy w środku gór stał się gniazdem dla całej wielopokoleniowej rodziny Rybczyńskich, w której nie sztuka i szalone projekty są obowiązującym sposobem na życie. "Obserwując osiedleńców w Kotlinie Kłodzkiej, zauważa się pewien znamienny fakt: to domy posiadają ludzi, a nie odwrotnie. Złudzeniem jest więc zdroworozsądkowa relacja, która wyraża się stwierdzeniem, że ktoś ma dom. Nie, to dom ma kogoś. Sama jestem posiadana przez mój dom" - napisała kiedyś Olga Tokarczuk. Podobnie jest z rodziną Rybczyńskich, posiadaną przez ponad dwustuletni kamienny piec, w którym temperatury dochodziły kiedyś do 1500 stopni. W pięknie odnowionych wnętrzach obiektu, zbudowanego na planie sześciokąta, działa galeria i prywatny salon artystyczny, ale wbrew pozorom nie jest to tylko elitarne getto dla artystów. Wapiennik, dzięki rozlicznym inwestycjom, stał się istotnym elementem życia całej okolicy, która musiała się jakoś określić wobec ekstrawagancji mieszkańców republiki. Stosunki nie zawsze układały się poprawnie, prawdę powiedziawszy, układały się raczej źle. Okolicznością, która wydatnie polepszyła relacje między Wapiennikiem a wsią okazał się dzwon Adamel, odlany przez rodzinę Rybczyńskich w jedynej czynnej wówczas w Polsce ludwisarni na Śląsku, i zainstalowany w Wapienniku. W ciągu ostatniej dekady Adamelowi przybyło jeszcze dwóch braci. Dzwony odzywają się codziennie na Anioł Pański, regulując życie mieszkańców doliny. Spiżowa orkiestra stała się na tyle niezbędnym momentem życia codziennego, że obywatele wsi zaproponowali, że pod nieobecność mieszkańców Wapiennika sami będą pełnili dyżury dzwonników. Władza duchowa dzwonów zaniepokoiła proboszcza z sąsiedniej wsi, który postanowił uruchomić milczący dotąd dzwon na wieży kościelnej. Odmówił również poświęcenia konkurencyjnego Adamela, na skutek czego pierwszy dzwon Wapiennika poświęcił ksiądz importowany z Czech. Rybczyńscy lubią rytualizować życie codzienne mieszkańców, przeszczepili więc na grunt sudecki wielkopolskie tradycje związane z dniem św. Marcina. Od kilku lat organizują z tej okazji efektowne parady z lampionami i kiermaszem rogalików oraz Dzień św, Hildegardy, poświęcony sztuce zielarskiej. Wapiennik ma prócz tego kilkoro nadzwyczajnych lokatorów: jest nim duch Franz, milczący, choć wciąż niezwykle żywotny świadek historii oraz kilka okazów nietoperzy z rzadkiego gatunku Podkowca Małego. Te ginące ssaki, które upodobały sobie ciemne zakamarki pieca, pozostają pod obserwacją kamer, zainstalowanych w Wapienniku przez Instytut Zoologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Obecność Republiki Wapienniczej i jej inicjatyw jest nieustannym wyzwaniem dla okolicznej ludności. Jej obecność nie tylko prowokuje, ale i kształtuje lokalną tożsamość. Chcemy pokazać jej gospodarzy w życiu codziennym, podczas pełnienia regulaminowych republikańskich obowiązków, i w relacjach z okoliczną ludnością, na linii konfliktu i nieoczekiwanych zbliżeń, wzajemnej obcości i prób porozumienia.