TVP Nauka Poniedziałek, 07.08.2023 06:00 PODRÓŻNIK - JOHANNESBURG Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Proponujemy wyprawę do Johannesburga - największego z afrykańskich miast, położonego w Republice Południowej Afryki, na rozległej równinie, na której w 1886 r. odkryto złoto. Obóz jego poszukiwaczy w ciągu kilkunastu miesięcy rozrósł się do rozmiarów kilkusettysięcznego miasta. W programie historia Johannesburga, ale także jego współczesność. Architektura miasta przypomina o czasach apartheidu. W nowoczesnym centrum mieli prawo mieszkać wyłącznie biali mieszkańcy RPA. Na obrzeżach powstawały osiedla dla czarnej i kolorowej ludności. Autorzy odwiedzą jedne i drugie. Pokażą, jak współcześnie wygląda życie w Johannesburgu. Czy prawdziwe są opinie o tym, że to jedno z najbardziej niebezpiecznych miast na świecie? Autorzy zaprezentują też smaki afrykańskiej kuchni, a także wybiorą się do muzeum apartheidu, by przypomnieć historię ponad 50 lat prześladowań rasowych, które wzbudziły protesty światowej opinii publicznej. 06:30 PODRÓŻNIK - LESEDI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Lesedi w języku ludu Soto znaczy światło. To metaforyczne określenie miejsca, gdzie znajduje się wioska, którą zamieszkują różne plemiona południowej Afryki. Kilkanaście kilometrów od Johannesburga, w samym sercu RPA, powstała wioska z myślą o zachowaniu i utrwaleniu wielowiekowej tradycji pierwotnych mieszkańców tych ziem. Johannesburg i Pretoria od wieków związane z osiadłymi tu Burami, czyli mieszkańcami pochodzenia holenderskiego, nie mają zbyt wielu pamiątek po różnorakich plemionach, które sto, dwieście lat temu odstępowały tamtejsze tereny pod budowę miast, osiedli, kopalń i fabryk, które przyniosły później dobrobyt Republice Południowej Afryki. Lesedi powstało więc z myślą o tych, którzy w wielkomiejskim i industrialnym świecie nie wiedzą, jak wyglądały tradycyjne stroje czy obrzędy Zulusów, Soto, Xhosa, Ndebele, czyli właśnie plemion południowoafrykańskich. Można zaryzykować twierdzenie, że Lesedi to skansen, muzeum na wolnym powietrzu, w którym przez cały dzień można podpatrywać codzienne życie mieszkańców, a także wynająć tradycyjną, murzyńską chatę, posłuchać muzyki, a nawet wziąć udział w tańcach i pokazach folklorystycznych. Dla zwiedzających prowincję jest jeszcze jedna atrakcja - jaskinie Sterkofontein. Tam znaleziono w 1936 roku najstarsze na świecie szczątki australopiteka, a wkrótce kompletny szkielet. To szczególne miejsce - wpisane na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO - zwraca uwagę niezwykłym położeniem i ciekawym muzeum, w którym można zobaczyć, jak dokonano owego spektakularnego odkrycia. W programie, który prowadzi Anna Kwiatkowska, znajdą się ponadto wskazówki, jak dotrzeć do Lesedi i Sterkofontein. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /127/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /128/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:50 OPERACJA ZDROWIE - NIEDOSŁUCH Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski Autorzy programu prezentują informacje dotyczące objawów, diagnostyki i leczenia wielu groźnych chorób. W programie prezentowane są najnowocześniejsze terapie światowe dostępne w Polsce. Duży nacisk autorzy programu kładą również na profilaktykę. Problemy z rozumieniem rozmów w szerszym gronie, z rozpoznawaniem wysokich dźwięków, przekonanie, że inni mówią niewyraźnie i za cicho. Tak między innymi objawia się niedosłuch. Przyczyną może być np. przebyta infekcja, zatkanie przewodu słuchowego, uraz ucha, otoskleroza. W tym odcinku powiemy, kiedy niedosłuch można wyleczyć. Pokażemy leczenie operacyjnie oraz jak właściwie dobrać aparat słuchowy, żeby spełniał swoją funkcję. 08:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 44 WIELKI GOŚCINIEC LITEWSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W tym odcinku Tomasz Bednarek ruszy w podróż jednym z najważniejszych niegdyś szlaków handlowych i pocztowych Europy, który łączył Warszawę z Wilnem. Wielki Gościniec Litewski brał swój początek na Krakowskim Przedmieściu, gdzie w dawnym Pałacu Wesslów mieściła się stacja Poczty Saskiej. Stąd podróżni wyruszali na daleką Litwę, docierając po drodze m.in. do Sulejówka, Węgrowa, Sokołowa Podlaskiego, Ciechanowca oraz Białegostoku. Dziś znów możemy podążać dawnym traktem i odkrywać malownicze miejscowości Mazowsza i Podlasia, pełne unikatowych zabytków i śladów wielokulturowego pogranicza. Na szlaku zachwyca też wspaniała przyroda oraz regionalna kuchnia. We wrześniu 2017 roku Wielki Gościniec Litewski otrzymał wyróżnienie w prestiżowym konkursie EDEN, organizowanym przez Komisję Europejską i został uznany za jedną z najlepszych destynacji turystycznych w Europie 2017 roku. Trakt łączący Warszawę z Wilnem zachwycił jurorów obfitością zabytków, atrakcji i lokalnych smaków. 09:00 TAJEMNICE PIRAMID - NIEZWYKŁE ODKRYCIE /5/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 10:00 RAPORT NAUKOWY - /44/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 10:30 ASTRONARIUM - 2/23 (153) - HORYZONT ZDARZEŃ Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski, Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Magazyn astronomiczny. 11:00 PODRÓŻNIK - JOHANNESBURG Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Proponujemy wyprawę do Johannesburga - największego z afrykańskich miast, położonego w Republice Południowej Afryki, na rozległej równinie, na której w 1886 r. odkryto złoto. Obóz jego poszukiwaczy w ciągu kilkunastu miesięcy rozrósł się do rozmiarów kilkusettysięcznego miasta. W programie historia Johannesburga, ale także jego współczesność. Architektura miasta przypomina o czasach apartheidu. W nowoczesnym centrum mieli prawo mieszkać wyłącznie biali mieszkańcy RPA. Na obrzeżach powstawały osiedla dla czarnej i kolorowej ludności. Autorzy odwiedzą jedne i drugie. Pokażą, jak współcześnie wygląda życie w Johannesburgu. Czy prawdziwe są opinie o tym, że to jedno z najbardziej niebezpiecznych miast na świecie? Autorzy zaprezentują też smaki afrykańskiej kuchni, a także wybiorą się do muzeum apartheidu, by przypomnieć historię ponad 50 lat prześladowań rasowych, które wzbudziły protesty światowej opinii publicznej. 11:30 PODRÓŻNIK - LESEDI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Lesedi w języku ludu Soto znaczy światło. To metaforyczne określenie miejsca, gdzie znajduje się wioska, którą zamieszkują różne plemiona południowej Afryki. Kilkanaście kilometrów od Johannesburga, w samym sercu RPA, powstała wioska z myślą o zachowaniu i utrwaleniu wielowiekowej tradycji pierwotnych mieszkańców tych ziem. Johannesburg i Pretoria od wieków związane z osiadłymi tu Burami, czyli mieszkańcami pochodzenia holenderskiego, nie mają zbyt wielu pamiątek po różnorakich plemionach, które sto, dwieście lat temu odstępowały tamtejsze tereny pod budowę miast, osiedli, kopalń i fabryk, które przyniosły później dobrobyt Republice Południowej Afryki. Lesedi powstało więc z myślą o tych, którzy w wielkomiejskim i industrialnym świecie nie wiedzą, jak wyglądały tradycyjne stroje czy obrzędy Zulusów, Soto, Xhosa, Ndebele, czyli właśnie plemion południowoafrykańskich. Można zaryzykować twierdzenie, że Lesedi to skansen, muzeum na wolnym powietrzu, w którym przez cały dzień można podpatrywać codzienne życie mieszkańców, a także wynająć tradycyjną, murzyńską chatę, posłuchać muzyki, a nawet wziąć udział w tańcach i pokazach folklorystycznych. Dla zwiedzających prowincję jest jeszcze jedna atrakcja - jaskinie Sterkofontein. Tam znaleziono w 1936 roku najstarsze na świecie szczątki australopiteka, a wkrótce kompletny szkielet. To szczególne miejsce - wpisane na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO - zwraca uwagę niezwykłym położeniem i ciekawym muzeum, w którym można zobaczyć, jak dokonano owego spektakularnego odkrycia. W programie, który prowadzi Anna Kwiatkowska, znajdą się ponadto wskazówki, jak dotrzeć do Lesedi i Sterkofontein. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /127/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /128/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:55 OPERACJA ZDROWIE - NIEDOSŁUCH Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski Autorzy programu prezentują informacje dotyczące objawów, diagnostyki i leczenia wielu groźnych chorób. W programie prezentowane są najnowocześniejsze terapie światowe dostępne w Polsce. Duży nacisk autorzy programu kładą również na profilaktykę. Problemy z rozumieniem rozmów w szerszym gronie, z rozpoznawaniem wysokich dźwięków, przekonanie, że inni mówią niewyraźnie i za cicho. Tak między innymi objawia się niedosłuch. Przyczyną może być np. przebyta infekcja, zatkanie przewodu słuchowego, uraz ucha, otoskleroza. W tym odcinku powiemy, kiedy niedosłuch można wyleczyć. Pokażemy leczenie operacyjnie oraz jak właściwie dobrać aparat słuchowy, żeby spełniał swoją funkcję. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 44 WIELKI GOŚCINIEC LITEWSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W tym odcinku Tomasz Bednarek ruszy w podróż jednym z najważniejszych niegdyś szlaków handlowych i pocztowych Europy, który łączył Warszawę z Wilnem. Wielki Gościniec Litewski brał swój początek na Krakowskim Przedmieściu, gdzie w dawnym Pałacu Wesslów mieściła się stacja Poczty Saskiej. Stąd podróżni wyruszali na daleką Litwę, docierając po drodze m.in. do Sulejówka, Węgrowa, Sokołowa Podlaskiego, Ciechanowca oraz Białegostoku. Dziś znów możemy podążać dawnym traktem i odkrywać malownicze miejscowości Mazowsza i Podlasia, pełne unikatowych zabytków i śladów wielokulturowego pogranicza. Na szlaku zachwyca też wspaniała przyroda oraz regionalna kuchnia. We wrześniu 2017 roku Wielki Gościniec Litewski otrzymał wyróżnienie w prestiżowym konkursie EDEN, organizowanym przez Komisję Europejską i został uznany za jedną z najlepszych destynacji turystycznych w Europie 2017 roku. Trakt łączący Warszawę z Wilnem zachwycił jurorów obfitością zabytków, atrakcji i lokalnych smaków. 14:00 TAJEMNICE PIRAMID - NIEZWYKŁE ODKRYCIE /5/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 15:00 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 9 POWSTANIE AFRYKI (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Podróżujemy po całym świecie, aby spotkać naukowców, którzy prowadzą najnowocześniejsze badania nad najbardziej charakterystycznymi miejscami dla wydarzeń geologicznych. Dzięki naukowcom oraz ich pracy odkrywamy miejsca w nowym świetle, krajobrazy, które często widzimy, ale rzadko przyglądamy się im z bliska. Ustalamy również kluczowe momenty dla życia w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia naziemnego, dinozaurów i człowieka. 16:00 RAPORT NAUKOWY - /44/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 16:30 ASTRONARIUM - 2/23 (153) - HORYZONT ZDARZEŃ Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski, Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Magazyn astronomiczny. 17:00 PODRÓŻNIK - ATACAMA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz "Podróżnik" odwiedza najbardziej suche miejsce na ziemi - pustynię Atacama w Chile. Z jednej strony jej granicą są Andy, z drugiej Ocean Spokojny. W XIX wieku nieurodzajne przestrzenie stały się powodem wojny między Chile a Boliwią i Peru. Pustynia kryje bowiem nieprzebrane bogactwa. Rudy miedzi, saletrę, sól, minerały, z których pozyskuje się rzadkie metale. Np. połowa światowej produkcji litu pochodzi właśnie z Atacamy. W programie geologiczna historia tego miejsca, niezwykłe dzieła natury, gigantyczne słone jezioro, którego powierzchnię tworzy kilkunastometrowa warstwa kryształów, Słone Góry z Doliną Księżycową i jej niezwykłymi krajobrazami. "Podróżnik" dotrze do położonych na wysokości 4, 5 tys. metrów n. p. m. gejzerów. Odwiedzi także wioski pasterzy lam, opowie o ich pustynnym życiu. Pokaże niezwykłe obyczaje i kulturę, której tradycje sięgają trzech tysięcy lat. Bazą wypadową będzie górska oaza San Pedro de Atacama, z którą wiąże się historia konkwisty Chile. 17:30 PODRÓŻNIK - VALPARAISO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Celem kolejnej wyprawy z programem "Podróżnik" jest największy port w Chile - Valparaiso. W połowie XIX wieku, nim zbudowano Kanał Panamski, było to okno na świat Ameryki Południowej. Miasto szybko się rozrosło i wąski pas wybrzeża okazał się za mały dla nowych inwestycji. Domy zaczęto budować na wzgórzach. Wygodzie mieszkańców służą kolejki linowe, których jest aż 15. Starówka Valparaiso została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Zwiedzimy zabytki miasta, wybierzemy się w rejs łodzią po porcie. Smak empanady - najpopularniejszej tutaj przekąski - poznamy w kawiarni założonej przez jednego z miejscowych malarzy. Valparaiso to bowiem miasto nie tylko wielkiego przemysłu, lecz także artystów. Przez nadmorski kurort Vina Del Mar dotrzemy aż na kraniec półwyspu, do siedzib lwów morskich i miejsc, gdzie rosną gigantyczne agawy. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /129/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /130/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /18/ CUKRZYCA Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Miliony Polaków chorują na cukrzycę. Wiele osób nawet o tym nie wie, tym bardziej, że jej objawy mogą być bardzo różne. Tymczasem bagatelizowanie tej choroby jest wyjątkowo niebezpieczne. Dlaczego? Jak zdiagnozować cukrzycę? Na co zwrócić uwagę? A przede wszystkim - jak jej zapobiec? 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 45 ŻOLIBORZ Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Małkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi jedną z najpiękniejszych warszawskich dzielnic: zielony i modernistyczny Żoliborz. Jego piękno sławi nawet nazwa, pochodząca z języka francuskiego, a będąca spolszczeniem dwóch słów: joli bord [żoli bo: r], co znaczy piękny brzeg. To właśnie tu można najlepiej poczuć klimat przedwojennej stolicy. Dzielnica, zbudowana w większości w dwudziestoleciu międzywojennym zasłynęła ze śmiałych eksperymentów architektonicznych. Można tu zobaczyć wiele modernistycznych willi oraz zabudowę w dworkowym stylu. Warto też odwiedzić Kościół św. Stanisława Kostki, z którym był związany bł. ks. Jerzy Popiełuszko, Centrum Olimpijskie i Park Kępa Potocka. Ważnym miejscem na Żoliborzu jest Cytadela - dawna twierdza, przez lata zamknięty teren wojskowy, a dziś coraz szerzej udostępniany zwiedzającym. To tu jesienią 2015 roku otwarto Muzeum Katyńskie - najważniejszą na świecie placówkę zajmującą się upowszechnianiem wiedzy o zbrodni katyńskiej. Obecnie na Cytadeli trwa budowa dwóch olbrzymich obiektów: Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego. Po ich ukończeniu Cytadela stanie się największą dzielnicą muzeów w Polsce. 20:00 ZAGADKI POWIERZCHNI (SECRETS OF THE SURFACE) Film dokumentalny, 60 min, Francja, 2020 Film opowiada o życiu i pracy Maryam Mirzakhani, irańskiej imigrantki do Stanów Zjednoczonych. W 2014 roku była pierwszą kobietą, która została uhonorowana najwyższą nagrodą w matematyce, Medalem Fieldsa. Wkład Mirzakhani wyjaśniają czołowi matematycy i ilustrują animowane sekwencje. Jej matematyczni koledzy z całego świata, a także byli nauczyciele, koledzy z klasy i studenci w Iranie, przekazują, jaki jest wpływ jej osiągnięć na naukę. Ścieżka edukacji, sukcesy w drużynie irańskiej Olimpiady Matematycznej i jej błyskotliwa praca sprawiają, że Mirzakhani jest idealnym wzorem do naśladowania dla dziewcząt szukających kariery w nauce i matematyce. 21:05 . - GRAWITACJA I JA. SIŁA, KTÓRA KSZTAŁTUJE NASZE ŻYCIE. /2/ (THE AMAZING WORLD OF GRAVITY (GRAVITY AND ME. FORCE THAT SHAPES OUR LIVES)) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2017 Wyjątkowa miniseria dokumentalna poświęcona grawitacji ukazuje nieoczekiwane spostrzeżenia historyczne, najnowsze osiągnięcia naukowe i ekscytujące, nowe eksperymenty. Z genialnym profesorem Jimem Al - Khalili, jako gospodarzem, odwiedzamy laboratorium LIGO w USA, gdzie odkryto fale grawitacyjne i odkrywamy najnowsze teorie na temat naszego kosmosu, które pochodzą z badania najintensywniejszych źródeł grawitacji, jakie można sobie wyobrazić - czarnych dziur. Profesor wykorzystuje w filmie teorię szczególnej i ogólnej teorii względności Alberta Einsteina, aby ustalić, w jaki sposób grawitacja i prędkość, z jaką się poruszamy, wpływa na tempo starzenia się organizmu. 22:05 RAPORT NAUKOWY - /44/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 22:35 ASTRONARIUM - 2/23 (153) - HORYZONT ZDARZEŃ Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski, Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Magazyn astronomiczny. 23:05 PODRÓŻNIK - ATACAMA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz "Podróżnik" odwiedza najbardziej suche miejsce na ziemi - pustynię Atacama w Chile. Z jednej strony jej granicą są Andy, z drugiej Ocean Spokojny. W XIX wieku nieurodzajne przestrzenie stały się powodem wojny między Chile a Boliwią i Peru. Pustynia kryje bowiem nieprzebrane bogactwa. Rudy miedzi, saletrę, sól, minerały, z których pozyskuje się rzadkie metale. Np. połowa światowej produkcji litu pochodzi właśnie z Atacamy. W programie geologiczna historia tego miejsca, niezwykłe dzieła natury, gigantyczne słone jezioro, którego powierzchnię tworzy kilkunastometrowa warstwa kryształów, Słone Góry z Doliną Księżycową i jej niezwykłymi krajobrazami. "Podróżnik" dotrze do położonych na wysokości 4, 5 tys. metrów n. p. m. gejzerów. Odwiedzi także wioski pasterzy lam, opowie o ich pustynnym życiu. Pokaże niezwykłe obyczaje i kulturę, której tradycje sięgają trzech tysięcy lat. Bazą wypadową będzie górska oaza San Pedro de Atacama, z którą wiąże się historia konkwisty Chile. 23:40 PODRÓŻNIK - VALPARAISO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Celem kolejnej wyprawy z programem "Podróżnik" jest największy port w Chile - Valparaiso. W połowie XIX wieku, nim zbudowano Kanał Panamski, było to okno na świat Ameryki Południowej. Miasto szybko się rozrosło i wąski pas wybrzeża okazał się za mały dla nowych inwestycji. Domy zaczęto budować na wzgórzach. Wygodzie mieszkańców służą kolejki linowe, których jest aż 15. Starówka Valparaiso została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Zwiedzimy zabytki miasta, wybierzemy się w rejs łodzią po porcie. Smak empanady - najpopularniejszej tutaj przekąski - poznamy w kawiarni założonej przez jednego z miejscowych malarzy. Valparaiso to bowiem miasto nie tylko wielkiego przemysłu, lecz także artystów. Przez nadmorski kurort Vina Del Mar dotrzemy aż na kraniec półwyspu, do siedzib lwów morskich i miejsc, gdzie rosną gigantyczne agawy. 00:10 CZY WIESZ, ŻE? - /129/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:40 CZY WIESZ, ŻE? - /130/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:10 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /18/ CUKRZYCA Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Miliony Polaków chorują na cukrzycę. Wiele osób nawet o tym nie wie, tym bardziej, że jej objawy mogą być bardzo różne. Tymczasem bagatelizowanie tej choroby jest wyjątkowo niebezpieczne. Dlaczego? Jak zdiagnozować cukrzycę? Na co zwrócić uwagę? A przede wszystkim - jak jej zapobiec? 01:40 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 45 ŻOLIBORZ Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Małkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi jedną z najpiękniejszych warszawskich dzielnic: zielony i modernistyczny Żoliborz. Jego piękno sławi nawet nazwa, pochodząca z języka francuskiego, a będąca spolszczeniem dwóch słów: joli bord [żoli bo: r], co znaczy piękny brzeg. To właśnie tu można najlepiej poczuć klimat przedwojennej stolicy. Dzielnica, zbudowana w większości w dwudziestoleciu międzywojennym zasłynęła ze śmiałych eksperymentów architektonicznych. Można tu zobaczyć wiele modernistycznych willi oraz zabudowę w dworkowym stylu. Warto też odwiedzić Kościół św. Stanisława Kostki, z którym był związany bł. ks. Jerzy Popiełuszko, Centrum Olimpijskie i Park Kępa Potocka. Ważnym miejscem na Żoliborzu jest Cytadela - dawna twierdza, przez lata zamknięty teren wojskowy, a dziś coraz szerzej udostępniany zwiedzającym. To tu jesienią 2015 roku otwarto Muzeum Katyńskie - najważniejszą na świecie placówkę zajmującą się upowszechnianiem wiedzy o zbrodni katyńskiej. Obecnie na Cytadeli trwa budowa dwóch olbrzymich obiektów: Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego. Po ich ukończeniu Cytadela stanie się największą dzielnicą muzeów w Polsce. 02:05 ZAGADKI POWIERZCHNI (SECRETS OF THE SURFACE) Film dokumentalny, 60 min, Francja, 2020 Film opowiada o życiu i pracy Maryam Mirzakhani, irańskiej imigrantki do Stanów Zjednoczonych. W 2014 roku była pierwszą kobietą, która została uhonorowana najwyższą nagrodą w matematyce, Medalem Fieldsa. Wkład Mirzakhani wyjaśniają czołowi matematycy i ilustrują animowane sekwencje. Jej matematyczni koledzy z całego świata, a także byli nauczyciele, koledzy z klasy i studenci w Iranie, przekazują, jaki jest wpływ jej osiągnięć na naukę. Ścieżka edukacji, sukcesy w drużynie irańskiej Olimpiady Matematycznej i jej błyskotliwa praca sprawiają, że Mirzakhani jest idealnym wzorem do naśladowania dla dziewcząt szukających kariery w nauce i matematyce.