TVP Nauka Środa, 09.08.2023 06:00 PODRÓŻNIK - WYSPA WIELKANOCNA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Celem kolejnej wyprawy będzie Wyspa Wielkanocna, najbardziej oddalony od stałego lądu skrawek ziemi otoczony przez Ocean Spokojny, jedno z najbardziej niezwykłych i tajemniczych miejsc na świecie. W krainę mitów, historii i nierozwikłanych zagadek wyspy poprowadzi nas Wai, w prostej linii wywodząca się od dawnych jej mieszkańców. W programie również o sukcesach i porażkach naukowców, o badaniu słynnych Olbrzymów oraz o wyprawie Thora Heyerdala, jego odkryciach i prowadzonych na wyspie eksperymentach. Autorzy spróbują opowiedzieć historię Rano Raraku - umieszczonej w kraterze wulkanu, największej pracowni rzeźbiarskiej w dziejach ludzkości. Dotrą do ruin dawnych miast, tajemniczych płaskorzeźb oraz do Orongo, miejsca kultu ludzi - ptaków. Powędrują uliczkami Hanga Roa, jedynego miasteczka na wyspie i opowiedzą o burzliwych dziejach jej mieszkańców. 06:30 PODRÓŻNIK - SANTIAGO DE CHILE Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Stolica Chile, Santiago, nie należy być może do najbardziej uczęszczanych szlaków turystycznych, ale dla tych, którzy wybrali się do tego kraju na dłuższe zwiedzanie, jest obowiązkowym przystankiem. Położone wśród wysokich gór, jeszcze do niedawna było prowincjonalną mieściną, ale teraz, z 6-milionową populacją, należy do prężnych aglomeracji Ameryki Południowej. Warto przyjrzeć się temu miastu, pospacerować szerokimi, pełnymi zieleni alejami z bogactwem pomników i historycznych budynków. W programie autorzy przypomną tragiczny wrzesień 1973 roku i zamach stanu generała Pinocheta, ale też ślady dawnej koniunktury, kiedy port morski w Valparaiso był oknem na Pacyfik dla europejskich inwestorów. Odwiedzą z kamerą Plaza de Armas, gdzie wznosi się katedra, a także Mercado Central, który jest miejscem spotkań mieszkańców Santiago. Znajduje się tam największa być może w całej Ameryce restauracja serwująca owoce morza. Ponadto w programie porady i zalecenia dla tych, którzy planują spędzenie wakacji w Chile. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /131/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /132/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:50 OPERACJA ZDROWIE - CHOROBY KOBIECE CZ 2 Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski Tym razem o najnowocześniejszej, małoinwazyjnej metodzie stosowanej w leczeniu i diagnostyce chorób kobiecych. Nowoczesne urządzenie obrotowe umożliwia dostęp do wszystkich zmian patologicznych w macicy. Można je stosować do usuwania mięśniaków, polipów i przerośniętego endometrium. Metoda ta umożliwia całkowite usunięcie patologicznie zmienionej tkanki oraz pobranie jej do badania histopatologicznego przez jednoczesne wycinanie i zasysanie. 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 46 SZLAK ORLICH GNIAZD Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Celem tej podróży Tomasza Bednarka jest Szlak Orlich Gniazd. Ma długość prawie 165 kilometrów i leży na przepięknym obszarze, rozciągającym się pomiędzy Częstochową a Krakowem. Wśród wapiennych ostańców zachowały się niedostępne zamki, tajemnicze twierdze, ruiny strażnic i warowni. Większość z nich zbudowano na szczytach wapiennych skał, przez co przypominają orle gniazda. Na szlaku zabytki historii przeplatają się z wybitnymi okazami natury. Zachwycają porozrzucane po lesie malownicze skałki o fantastycznych kształtach. Jurajskie skały przez stulecia inspirowały poetów i bajarzy, a dla budowniczych były praktycznym, podręcznym budulcem. Na Szlaku Orlich Gniazd znajduje się też Pustynia Błędowska - największy obszar lotnych piasków w Polsce, uznawany za największą pustynię w Europie. 09:00 HURAGANY - WPŁYW NA PRZYRODĘ /2/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 10:00 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, a w Polsce jedynie w kręgach naukowych. 11:00 PODRÓŻNIK - WYSPA WIELKANOCNA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Celem kolejnej wyprawy będzie Wyspa Wielkanocna, najbardziej oddalony od stałego lądu skrawek ziemi otoczony przez Ocean Spokojny, jedno z najbardziej niezwykłych i tajemniczych miejsc na świecie. W krainę mitów, historii i nierozwikłanych zagadek wyspy poprowadzi nas Wai, w prostej linii wywodząca się od dawnych jej mieszkańców. W programie również o sukcesach i porażkach naukowców, o badaniu słynnych Olbrzymów oraz o wyprawie Thora Heyerdala, jego odkryciach i prowadzonych na wyspie eksperymentach. Autorzy spróbują opowiedzieć historię Rano Raraku - umieszczonej w kraterze wulkanu, największej pracowni rzeźbiarskiej w dziejach ludzkości. Dotrą do ruin dawnych miast, tajemniczych płaskorzeźb oraz do Orongo, miejsca kultu ludzi - ptaków. Powędrują uliczkami Hanga Roa, jedynego miasteczka na wyspie i opowiedzą o burzliwych dziejach jej mieszkańców. 11:30 PODRÓŻNIK - SANTIAGO DE CHILE Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Stolica Chile, Santiago, nie należy być może do najbardziej uczęszczanych szlaków turystycznych, ale dla tych, którzy wybrali się do tego kraju na dłuższe zwiedzanie, jest obowiązkowym przystankiem. Położone wśród wysokich gór, jeszcze do niedawna było prowincjonalną mieściną, ale teraz, z 6-milionową populacją, należy do prężnych aglomeracji Ameryki Południowej. Warto przyjrzeć się temu miastu, pospacerować szerokimi, pełnymi zieleni alejami z bogactwem pomników i historycznych budynków. W programie autorzy przypomną tragiczny wrzesień 1973 roku i zamach stanu generała Pinocheta, ale też ślady dawnej koniunktury, kiedy port morski w Valparaiso był oknem na Pacyfik dla europejskich inwestorów. Odwiedzą z kamerą Plaza de Armas, gdzie wznosi się katedra, a także Mercado Central, który jest miejscem spotkań mieszkańców Santiago. Znajduje się tam największa być może w całej Ameryce restauracja serwująca owoce morza. Ponadto w programie porady i zalecenia dla tych, którzy planują spędzenie wakacji w Chile. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:55 CZY WIESZ, ŻE? - /131/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:25 CZY WIESZ, ŻE? - /132/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:50 OPERACJA ZDROWIE - CHOROBY KOBIECE CZ 2 Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski Tym razem o najnowocześniejszej, małoinwazyjnej metodzie stosowanej w leczeniu i diagnostyce chorób kobiecych. Nowoczesne urządzenie obrotowe umożliwia dostęp do wszystkich zmian patologicznych w macicy. Można je stosować do usuwania mięśniaków, polipów i przerośniętego endometrium. Metoda ta umożliwia całkowite usunięcie patologicznie zmienionej tkanki oraz pobranie jej do badania histopatologicznego przez jednoczesne wycinanie i zasysanie. 13:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 46 SZLAK ORLICH GNIAZD Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Celem tej podróży Tomasza Bednarka jest Szlak Orlich Gniazd. Ma długość prawie 165 kilometrów i leży na przepięknym obszarze, rozciągającym się pomiędzy Częstochową a Krakowem. Wśród wapiennych ostańców zachowały się niedostępne zamki, tajemnicze twierdze, ruiny strażnic i warowni. Większość z nich zbudowano na szczytach wapiennych skał, przez co przypominają orle gniazda. Na szlaku zabytki historii przeplatają się z wybitnymi okazami natury. Zachwycają porozrzucane po lesie malownicze skałki o fantastycznych kształtach. Jurajskie skały przez stulecia inspirowały poetów i bajarzy, a dla budowniczych były praktycznym, podręcznym budulcem. Na Szlaku Orlich Gniazd znajduje się też Pustynia Błędowska - największy obszar lotnych piasków w Polsce, uznawany za największą pustynię w Europie. 14:00 HURAGANY - WPŁYW NA PRZYRODĘ /2/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 14:55 WYPRAWA KU SŁOŃCU (SOLAR ODYSSEY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Wraz z twórcami filmu dołączamy do sondy Parker Solar Probe NASA i Solar Orbiter ESA, aby zbadać najnowsze odkrycia i zdjęcia ze Słońca. Zapierająca dech w piersiach podróż, która zabierze widza bliżej Słońca niż kiedykolwiek przedtem, aby znaleźć odpowiedź na zadawane od dziesięcioleci pytania dotyczące działania naszej najbliższej gwiazdy. 15:55 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, a w Polsce jedynie w kręgach naukowych. 17:00 PODRÓŻNIK - ANDYJSKIE SZLAKI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy programu zapraszają na wyprawę do Chile. Wschodnia granica tego kraju, nazwanego przez noblistę Pabla Nerudę "chudym", przebiega wzdłuż pasma Andów. Ze stolicy kraju, Santiago de Chile, jest zaledwie 70 km do andyjskich szczytów. Odwiedzimy rezerwat przyrody El Morado, przedstawimy możliwości trekkingu. Dotrzemy do górskiego schroniska założonego w 1932 roku, które stało się ośrodkiem kultury niemieckiej kolonii w Chile. Nasz szlak wiedzie do doliny rzeki Maipo, gdzie spotkamy się z organizatorami raftingu i przedstawimy zarówno uroki, jak i niebezpieczeństwa związane z tym modnym sportem. Odwiedzimy miejsce, w którym w 1982 roku dokonano nieudanego zamachu na chilijskiego dyktatora Augusto Pinocheta. Poznamy też andyjskie smaki: ręcznie wyrabianego chleba oraz chicha - winogronowego napoju. 17:30 PODRÓŻNIK - MARRAKESZ Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wyprawa do Marrakeszu, jednego z najbardziej legendarnych i malowniczych miast Maroka. Położona na trasie starych karawan, dawna stolica imperium Almorawidów niemal od tysiąca lat wzbudza podziw przyjezdnych swoją architekturą i zielonymi ogrodami. Historia miasta jest bajeczna. Przed 10 wiekami była tam tylko pustynia. Przemierzali ją jedynie pasterze. W czasach berberyjskich nieopodal znajdowała się oaza. Dopiero wraz z przybyciem rycerzy nowej wiary zaczęto budować twierdze i mury obronne. Aby mogło powstać miasto, zbudowano regularny system kanałów zaopatrujących mieszkańców w wodę. Tak powstawała stolica państwa, która dała początek zjednoczenia Maroka pod wspólnym berłem Almorawidów właśnie. Armia emira Jusufa, silna i zjednoczona duchowo, pomaszerowała na północ, zajęła nadmorskie tereny atlantyckie, a następnie załamała opór chrześcijańskich obrońców Walencji i walnie przyczyniła się do utrwalenia na cztery wieki panowania Maurów w Hiszpanii. Dziś Marrakesz nadal wzbudza zachwyt swoim przepychem, cudowną architekturą, kolorem i roślinnością. W "Podróżniku" zwiedzimy ulice miasta, główny plac z majestatycznym minaretem, Kotubiją i wreszcie zobaczymy dom Yves Saint Laurenta, słynnego projektanta mody, który tam mieszkał przez 20 lat. Poznamy też zakamarki Jemaa El Fna, najsłynniejszego bazaru marokańskiego, na którym zaopatrywali się w przeróżne towary, w tym niewolników, kupcy z całej Afryki już w XII wieku. Przyprawy, zioła, cenne olejki - to wszystko i dziś można znaleźć na tym targowisku, podobnie jak nowe smaki w niedaleko położonych restauracjach. W jednej z nich dowiemy się, jak przyrządzać potrawy w tajine. To prastary sposób gotowania przez pustynnych nomadów. Tajine to nazwa glinianego naczynia, w którym piecze się mięso, ryby albo warzywa. Niegdyś proste danie, dziś wyszukane i eleganckie, serwowane w najlepszych restauracjach. W programie ponadto rady, jak korzystać z bazy noclegowej w Marrakeszu, niezbędne porady na wszelakie okoliczności. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /133/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /134/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /19/ KRĘGOSŁUP Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza W tym odcinku: kręgosłup. Brak aktywności fizycznej, nadwaga, praca siedząca - to główne przyczyny coraz powszechniejszych schorzeń kręgosłupa. Na ból pleców skarży się coraz więcej Polaków, a u sporej części osób dolegliwości nasiliły się podczas pandemii koronawirusa. Jak sobie pomóc? Jak zadbać o swój kręgosłup i gdzie szukać pomocy? 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 47 BUSKO - ZDRÓJ Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka jest Busko - Zdrój. Miasto ma ponad 700-letnią historię, w której kluczową rolę odegrało odkrycie niezwykłych właściwości tutejszych wód. Z ich dobrodziejstwa korzystała nawet królowa Jadwiga, która zażywała leczniczych kąpieli solankowych, przygotowywanych dla niej przez siostry norbertanki. Pierwsi "goście kąpielowi", bo takim mianem określano kiedyś tutejszych kuracjuszy, przyjechali do nowo utworzonego uzdrowiska w Busku - Zdroju w pierwszej połowie XIX wieku. Dziś, po blisko 200 latach, w buskich sanatoriach poza kąpielami siarczkowymi korzystać można z szerokiej gamy kuracji i zabiegów. Ale nie same wody lecznicze przyciągają tu kuracjuszy ceniących zdrowie i dobre samopoczucie. Równie ważne są wydarzenia kulturalne i doskonałe warunki do uprawiana sportów. 20:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LUDZKIE KLONY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. Witamy w mrocznych aktach spraw zakopanych głęboko w historii nauki. W tym odcinku zapoznamy się z badaniami nad klonami, które umożliwiają kopiowanie życia i powielanie go na masową skalę. Poznajcie naukowców, których urzekł pozornie niemożliwy pomysł klonowania ssaków. Gwiezdny naukowiec z dotykiem Midasa jako pierwszy sklonował mysz. Czy była to mistyfikacja? A może to wszystko było prawdziwe? Potem nastąpiły dość szokujące narodziny Dolly, pierwszej na świecie sklonowanej owcy. Obecnie trwa wręcz rewolucyjny biznes klonowania. Technologie klonowania otwierają przyszłość, która jest zarówno różowa, jak i przerażająca. Co będzie, gdy ludzie zaczną stąpać po terytorium bogów? 20:55 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - KU GWIAZDOM (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 21:50 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, a w Polsce jedynie w kręgach naukowych. 23:00 PODRÓŻNIK - ANDYJSKIE SZLAKI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy programu zapraszają na wyprawę do Chile. Wschodnia granica tego kraju, nazwanego przez noblistę Pabla Nerudę "chudym", przebiega wzdłuż pasma Andów. Ze stolicy kraju, Santiago de Chile, jest zaledwie 70 km do andyjskich szczytów. Odwiedzimy rezerwat przyrody El Morado, przedstawimy możliwości trekkingu. Dotrzemy do górskiego schroniska założonego w 1932 roku, które stało się ośrodkiem kultury niemieckiej kolonii w Chile. Nasz szlak wiedzie do doliny rzeki Maipo, gdzie spotkamy się z organizatorami raftingu i przedstawimy zarówno uroki, jak i niebezpieczeństwa związane z tym modnym sportem. Odwiedzimy miejsce, w którym w 1982 roku dokonano nieudanego zamachu na chilijskiego dyktatora Augusto Pinocheta. Poznamy też andyjskie smaki: ręcznie wyrabianego chleba oraz chicha - winogronowego napoju. 23:35 PODRÓŻNIK - MARRAKESZ Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wyprawa do Marrakeszu, jednego z najbardziej legendarnych i malowniczych miast Maroka. Położona na trasie starych karawan, dawna stolica imperium Almorawidów niemal od tysiąca lat wzbudza podziw przyjezdnych swoją architekturą i zielonymi ogrodami. Historia miasta jest bajeczna. Przed 10 wiekami była tam tylko pustynia. Przemierzali ją jedynie pasterze. W czasach berberyjskich nieopodal znajdowała się oaza. Dopiero wraz z przybyciem rycerzy nowej wiary zaczęto budować twierdze i mury obronne. Aby mogło powstać miasto, zbudowano regularny system kanałów zaopatrujących mieszkańców w wodę. Tak powstawała stolica państwa, która dała początek zjednoczenia Maroka pod wspólnym berłem Almorawidów właśnie. Armia emira Jusufa, silna i zjednoczona duchowo, pomaszerowała na północ, zajęła nadmorskie tereny atlantyckie, a następnie załamała opór chrześcijańskich obrońców Walencji i walnie przyczyniła się do utrwalenia na cztery wieki panowania Maurów w Hiszpanii. Dziś Marrakesz nadal wzbudza zachwyt swoim przepychem, cudowną architekturą, kolorem i roślinnością. W "Podróżniku" zwiedzimy ulice miasta, główny plac z majestatycznym minaretem, Kotubiją i wreszcie zobaczymy dom Yves Saint Laurenta, słynnego projektanta mody, który tam mieszkał przez 20 lat. Poznamy też zakamarki Jemaa El Fna, najsłynniejszego bazaru marokańskiego, na którym zaopatrywali się w przeróżne towary, w tym niewolników, kupcy z całej Afryki już w XII wieku. Przyprawy, zioła, cenne olejki - to wszystko i dziś można znaleźć na tym targowisku, podobnie jak nowe smaki w niedaleko położonych restauracjach. W jednej z nich dowiemy się, jak przyrządzać potrawy w tajine. To prastary sposób gotowania przez pustynnych nomadów. Tajine to nazwa glinianego naczynia, w którym piecze się mięso, ryby albo warzywa. Niegdyś proste danie, dziś wyszukane i eleganckie, serwowane w najlepszych restauracjach. W programie ponadto rady, jak korzystać z bazy noclegowej w Marrakeszu, niezbędne porady na wszelakie okoliczności. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 00:05 CZY WIESZ, ŻE? - /133/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:35 CZY WIESZ, ŻE? - /134/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /19/ KRĘGOSŁUP Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza W tym odcinku: kręgosłup. Brak aktywności fizycznej, nadwaga, praca siedząca - to główne przyczyny coraz powszechniejszych schorzeń kręgosłupa. Na ból pleców skarży się coraz więcej Polaków, a u sporej części osób dolegliwości nasiliły się podczas pandemii koronawirusa. Jak sobie pomóc? Jak zadbać o swój kręgosłup i gdzie szukać pomocy? 01:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 47 BUSKO - ZDRÓJ Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka jest Busko - Zdrój. Miasto ma ponad 700-letnią historię, w której kluczową rolę odegrało odkrycie niezwykłych właściwości tutejszych wód. Z ich dobrodziejstwa korzystała nawet królowa Jadwiga, która zażywała leczniczych kąpieli solankowych, przygotowywanych dla niej przez siostry norbertanki. Pierwsi "goście kąpielowi", bo takim mianem określano kiedyś tutejszych kuracjuszy, przyjechali do nowo utworzonego uzdrowiska w Busku - Zdroju w pierwszej połowie XIX wieku. Dziś, po blisko 200 latach, w buskich sanatoriach poza kąpielami siarczkowymi korzystać można z szerokiej gamy kuracji i zabiegów. Ale nie same wody lecznicze przyciągają tu kuracjuszy ceniących zdrowie i dobre samopoczucie. Równie ważne są wydarzenia kulturalne i doskonałe warunki do uprawiana sportów. 02:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LUDZKIE KLONY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. Witamy w mrocznych aktach spraw zakopanych głęboko w historii nauki. W tym odcinku zapoznamy się z badaniami nad klonami, które umożliwiają kopiowanie życia i powielanie go na masową skalę. Poznajcie naukowców, których urzekł pozornie niemożliwy pomysł klonowania ssaków. Gwiezdny naukowiec z dotykiem Midasa jako pierwszy sklonował mysz. Czy była to mistyfikacja? A może to wszystko było prawdziwe? Potem nastąpiły dość szokujące narodziny Dolly, pierwszej na świecie sklonowanej owcy. Obecnie trwa wręcz rewolucyjny biznes klonowania. Technologie klonowania otwierają przyszłość, która jest zarówno różowa, jak i przerażająca. Co będzie, gdy ludzie zaczną stąpać po terytorium bogów?