TVP Nauka Piątek, 11.08.2023 06:00 PODRÓŻNIK - COYOACAN Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Jedna z najbardziej znanych dzielnic miasta Meksyk, subtelne miejsce na spacery śladami poetów, artystów, a także historii kraju. Coyoacan, czyli dzielnica Kojota, zaskakuje przede wszystkim klimatem i atmosferą bohemy, w porównaniu ze zgiełkiem Meksyku jest tu oaza spokoju i nastroju sztuki. Bo na Coyoacanie zwiedza się przede wszystkim sztukę: tę dawną, zatopioną w pomnikach i architekturze, jak i tę nowszą, zaklętą w obrazach. Casa Rosada, dom Corteza, ale nade wszystko wspaniałe wnętrza domu Fridy Kahlo, wielkiej meksykańskiej malarki. W "Podróżniku" poznamy najważniejsze miejsca na Coyoacanie, związane z historią dzielnicy, a także wspomniany dom Fridy Kahlo. Zobaczymy też pałac Corteza, w którym sprawował władzę w podbitej przez siebie Ameryce Łacińskiej. Niedaleko tego miejsca jedna z restauracji serwuje pozole, kultowe danie w Meksyku, znane jeszcze w czasach azteckich, uchodzące za najważniejszą potrawę w tamtejszych domach. Jest to zupa z kukurydzy gotowana na łbie świńskim z dodatkiem warzyw i rzodkiewki. Niegdyś w Meksyku, kiedy nie było jeszcze świń, Aztekowie gotowali kukurydzę z mięsem psa lub ryb albo niewolników. Restauracja, w której serwuje się pozole, oczywiście w wersji współczesnej, np. z kurczaka lub wieprzowiny, jest też owiana legendą; na miejsce przy stole czeka się kilkanaście minut, a pozole uchodzi tam za najlepsze w całym Meksyku. To jedno z ważniejszych miejsc na Coyoacanie, podobnie jak liczne kawiarnie, księgarnie, antykwariaty. W programie porady, jak dotrzeć do Meksyku, a potem na Coyoacan, praktyczne informacje na temat zakwaterowania i tego, jak uniknąć nieprzyjemnych przygód w trakcie podróży. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:30 PODRÓŻNIK - NOWY AGADIR Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Agadir to tętniące życiem miasto na zachodnim wybrzeżu Maroka. Uchodzi za jeden z najlepiej rozpoznawalnych kurortów wakacyjnych świata. Luksusowe hotele, szerokie plaże, mnóstwo restauracji, kawiarni, sklepów z pamiątkami, a co najważniejsze - renoma spokojnego miejsca, idealnego na wakacyjny odpoczynek. Do Agadiru latają czarterowe samoloty z Polski i wielu innych miast w Europie. Miasto leży na południu kraju, obok głównej panafrykańskiej trasy biegnącej w kierunku Zachodniej Sahary i Mauretanii. Agadir został w 1960 r. dotknięty katastrofalnym trzęsieniem ziemi. Niemal całe miasto zostało wtedy zrównane z ziemią. Coco Polizzi, architekt i rzeźbiarz, postanowił odbudować starą medinę. Kupił tereny niedaleko centrum Agadiru i tam zaczął budować nowe stare miasto. Po dwudziestu latach medina rozrosła się, wokół krętych uliczek pojawiły się sklepy i restauracje. Nowa medina stała się wielką atrakcją turystyczną Agadiru. Przyprawy, zioła, cenne olejki i inne skarby Maroka można znaleźć na targowisku w centrum miasta, a w niedaleko położonych restauracjach odkryć nowe smaki. W jednej z nich dowiemy się, jak przyrządzać harirę, tradycyjną zupę marokańską znaną jako główne danie podczas ramadanu. Ta aromatyczna zupa przygotowywana z baraniny, soczewicy, kolendry i pomidorów uchodzi za wielki przysmak. Serwuje się ją z daktylami, co dodatkowo wzmaga jej krzepiące właściwości. W programie ponadto rady, jak korzystać z bazy noclegowej w Agadirze, wizyta w tamtejszym spa oraz niezbędne porady dla wybierających się z wizytą do Maroka. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /135/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /136/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:55 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj, Jerzy Ernst Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. 08:05 MOC ZIÓŁ - CZARNY BEZ - OWOCE Program poradnikowy, 12 min, Polska, 2020 08:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 48 NOWY SĄCZ Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem Tomasz Bednarek odwiedzi Nowy Sącz. Miasto ma ponad siedem wieków historii, niezwykłą przyrodę wokół oraz malowniczą starówkę, której sercem jest duży rynek - drugi pod względem wielkości w Małopolsce, zaraz po Krakowie. O królewskiej przeszłości Nowego Sącza świadczą ruiny zamku wzniesionego na polecenie Kazimierza Wielkiego w połowie XIV wieku. W mieście warto też zwiedzić Bazylikę św. Małgorzaty oraz Sądecki Park Etnograficzny, w którym zgromadzono 70 oryginalnych budowli, przeniesionych z całego regionu. W pobliżu Nowego Sącza znajduje się o kilka dekad starsze, bratnie miasto - Stary Sącz. W przeszłości było ono ważnym punktem szlaku handlowego prowadzącego na Węgry. Pamiątką tamtych czasów jest świetnie zachowany średniowieczny układ rynku. Obydwa miasta oferują mnóstwo atrakcji. Do tego w każdej chwili można wejść na jedną z okolicznych gór, by rozkoszować się widokami na dolinę Dunajca czy Popradu. 08:55 WSZYSTKO I NIC /2/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną. 10:05 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LUDZKIE KLONY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. Witamy w mrocznych aktach spraw zakopanych głęboko w historii nauki. W tym odcinku zapoznamy się z badaniami nad klonami, które umożliwiają kopiowanie życia i powielanie go na masową skalę. Poznajcie naukowców, których urzekł pozornie niemożliwy pomysł klonowania ssaków. Gwiezdny naukowiec z dotykiem Midasa jako pierwszy sklonował mysz. Czy była to mistyfikacja? A może to wszystko było prawdziwe? Potem nastąpiły dość szokujące narodziny Dolly, pierwszej na świecie sklonowanej owcy. Obecnie trwa wręcz rewolucyjny biznes klonowania. Technologie klonowania otwierają przyszłość, która jest zarówno różowa, jak i przerażająca. Co będzie, gdy ludzie zaczną stąpać po terytorium bogów? 11:00 PODRÓŻNIK - COYOACAN Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Jedna z najbardziej znanych dzielnic miasta Meksyk, subtelne miejsce na spacery śladami poetów, artystów, a także historii kraju. Coyoacan, czyli dzielnica Kojota, zaskakuje przede wszystkim klimatem i atmosferą bohemy, w porównaniu ze zgiełkiem Meksyku jest tu oaza spokoju i nastroju sztuki. Bo na Coyoacanie zwiedza się przede wszystkim sztukę: tę dawną, zatopioną w pomnikach i architekturze, jak i tę nowszą, zaklętą w obrazach. Casa Rosada, dom Corteza, ale nade wszystko wspaniałe wnętrza domu Fridy Kahlo, wielkiej meksykańskiej malarki. W "Podróżniku" poznamy najważniejsze miejsca na Coyoacanie, związane z historią dzielnicy, a także wspomniany dom Fridy Kahlo. Zobaczymy też pałac Corteza, w którym sprawował władzę w podbitej przez siebie Ameryce Łacińskiej. Niedaleko tego miejsca jedna z restauracji serwuje pozole, kultowe danie w Meksyku, znane jeszcze w czasach azteckich, uchodzące za najważniejszą potrawę w tamtejszych domach. Jest to zupa z kukurydzy gotowana na łbie świńskim z dodatkiem warzyw i rzodkiewki. Niegdyś w Meksyku, kiedy nie było jeszcze świń, Aztekowie gotowali kukurydzę z mięsem psa lub ryb albo niewolników. Restauracja, w której serwuje się pozole, oczywiście w wersji współczesnej, np. z kurczaka lub wieprzowiny, jest też owiana legendą; na miejsce przy stole czeka się kilkanaście minut, a pozole uchodzi tam za najlepsze w całym Meksyku. To jedno z ważniejszych miejsc na Coyoacanie, podobnie jak liczne kawiarnie, księgarnie, antykwariaty. W programie porady, jak dotrzeć do Meksyku, a potem na Coyoacan, praktyczne informacje na temat zakwaterowania i tego, jak uniknąć nieprzyjemnych przygód w trakcie podróży. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:30 PODRÓŻNIK - NOWY AGADIR Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Agadir to tętniące życiem miasto na zachodnim wybrzeżu Maroka. Uchodzi za jeden z najlepiej rozpoznawalnych kurortów wakacyjnych świata. Luksusowe hotele, szerokie plaże, mnóstwo restauracji, kawiarni, sklepów z pamiątkami, a co najważniejsze - renoma spokojnego miejsca, idealnego na wakacyjny odpoczynek. Do Agadiru latają czarterowe samoloty z Polski i wielu innych miast w Europie. Miasto leży na południu kraju, obok głównej panafrykańskiej trasy biegnącej w kierunku Zachodniej Sahary i Mauretanii. Agadir został w 1960 r. dotknięty katastrofalnym trzęsieniem ziemi. Niemal całe miasto zostało wtedy zrównane z ziemią. Coco Polizzi, architekt i rzeźbiarz, postanowił odbudować starą medinę. Kupił tereny niedaleko centrum Agadiru i tam zaczął budować nowe stare miasto. Po dwudziestu latach medina rozrosła się, wokół krętych uliczek pojawiły się sklepy i restauracje. Nowa medina stała się wielką atrakcją turystyczną Agadiru. Przyprawy, zioła, cenne olejki i inne skarby Maroka można znaleźć na targowisku w centrum miasta, a w niedaleko położonych restauracjach odkryć nowe smaki. W jednej z nich dowiemy się, jak przyrządzać harirę, tradycyjną zupę marokańską znaną jako główne danie podczas ramadanu. Ta aromatyczna zupa przygotowywana z baraniny, soczewicy, kolendry i pomidorów uchodzi za wielki przysmak. Serwuje się ją z daktylami, co dodatkowo wzmaga jej krzepiące właściwości. W programie ponadto rady, jak korzystać z bazy noclegowej w Agadirze, wizyta w tamtejszym spa oraz niezbędne porady dla wybierających się z wizytą do Maroka. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /135/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /136/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:55 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj, Jerzy Ernst Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. 13:15 MOC ZIÓŁ - CZARNY BEZ - OWOCE Program poradnikowy, 12 min, Polska, 2020 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 48 NOWY SĄCZ Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem Tomasz Bednarek odwiedzi Nowy Sącz. Miasto ma ponad siedem wieków historii, niezwykłą przyrodę wokół oraz malowniczą starówkę, której sercem jest duży rynek - drugi pod względem wielkości w Małopolsce, zaraz po Krakowie. O królewskiej przeszłości Nowego Sącza świadczą ruiny zamku wzniesionego na polecenie Kazimierza Wielkiego w połowie XIV wieku. W mieście warto też zwiedzić Bazylikę św. Małgorzaty oraz Sądecki Park Etnograficzny, w którym zgromadzono 70 oryginalnych budowli, przeniesionych z całego regionu. W pobliżu Nowego Sącza znajduje się o kilka dekad starsze, bratnie miasto - Stary Sącz. W przeszłości było ono ważnym punktem szlaku handlowego prowadzącego na Węgry. Pamiątką tamtych czasów jest świetnie zachowany średniowieczny układ rynku. Obydwa miasta oferują mnóstwo atrakcji. Do tego w każdej chwili można wejść na jedną z okolicznych gór, by rozkoszować się widokami na dolinę Dunajca czy Popradu. 14:00 WSZYSTKO I NIC /2/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną. 15:10 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - NOBEL - KRÓL DYNAMITU (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku - Alfred Nobel. Był chemikiem, który miał obsesję na punkcie materiałów wybuchowych. Wynalazł dynamit, materiał wybuchowy o niesamowitej sile niszczenia. Dynamit umożliwił prace inżynieryjne i eksplorację w kopalniach na skalę wcześniej uważaną za niemożliwą, był także używany jako potężna broń w działaniach wojennych. Nobel nie miał żadnych oporów przed przekształceniem swojego wynalazku w broń. Podróżował nawet po świecie, aby sprzedawać dynamit i zbił na tym ogromną fortunę. Jaka była ostatnia wola i testament, który pozostawił światu? W tym odcinku odkrywamy tajemnicę Alfreda Nobla, króla dynamitu. 16:05 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LUDZKIE KLONY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. Witamy w mrocznych aktach spraw zakopanych głęboko w historii nauki. W tym odcinku zapoznamy się z badaniami nad klonami, które umożliwiają kopiowanie życia i powielanie go na masową skalę. Poznajcie naukowców, których urzekł pozornie niemożliwy pomysł klonowania ssaków. Gwiezdny naukowiec z dotykiem Midasa jako pierwszy sklonował mysz. Czy była to mistyfikacja? A może to wszystko było prawdziwe? Potem nastąpiły dość szokujące narodziny Dolly, pierwszej na świecie sklonowanej owcy. Obecnie trwa wręcz rewolucyjny biznes klonowania. Technologie klonowania otwierają przyszłość, która jest zarówno różowa, jak i przerażająca. Co będzie, gdy ludzie zaczną stąpać po terytorium bogów? 17:00 PODRÓŻNIK - MIASTO GWATEMALA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Guatemala City, stolica Gwatemali, kryje wiele tajemnic i niezwykłych historii. Wielu turystów udających się do Gwatemali od razu kieruje się w stronę dżungli, gdzie znajdują się ruiny pradawnych miast Majów. Z reguły omijają oni miasto, jednak dla turystów z Polski przystanek w stolicy tego kraju jest niemal obowiązkowy, bo Guatemala City to miasto Stanisławy Samułowskiej i Andrzeja Bobkowskiego. Stanisława Samułowska była zakonnicą w tamtejszym klasztorze szarytek, przebywała w Gwatemali 50 lat, tam zmarła i została pochowana na cmentarzu miejskim. Jako młoda dziewczyna w Gietrzwałdzie doznała objawienia, cudu widzenia Matki Boskiej. Do dziś to objawienie jest jedynym w Polsce uznanym przez Kościół. Gietrzwałd - zwany także polskim Lourdes - ściąga corocznie tysiące wiernych i pielgrzymów. Nie wszyscy jednak pamiętają, że Samułowska spędziła niemal całe swoje życie w Gwatemali, pomagając biednym i pracując w szpitalach w Guatemala City i Queztaltenango. Na tym samym cmentarzu spoczywa Andrzej Bobkowski, wybitny pisarz emigracyjny, który ostatnie lata swojego życia spędził właśnie w Gwatemali. Autor "Szkiców piórkiem" był tam znanym konstruktorem modeli latających. Miał również sklep modelarski w centrum Guatemala City. Autorzy "Podróżnika" odnajdują groby obojga Polaków, przypominają ich sylwetki. W programie również przechadzka po starej części Gwatemali, wizyta na placu katedralnym, gdzie znajduje się okazały budynek pałacu prezydenckiego. Ponadto w "Podróżniku" znajdą się inne cenne informacje przydatne podczas wizyty w kraju. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:30 PODRÓŻNIK - MAMA LOLO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Tytułowa Mama Lolo to jedna z najbardziej znanych postaci w Soweto, legendarnej dzielnicy Johannesburga, w Republice Południowej Afryki. Mama Lolo była nauczycielką w szkole powszechnej. Soweto w czasach apartheidu stanowiło zamknięte getto dla czarnej społeczności RPA. Mieszkańcy nie mogli opuszczać miasta bez specjalnego zezwolenia. Pracowali w fabrykach i kopalniach złota Gautengu, najbogatszego regionu południowoafrykańskiego, obfitującego w diamenty, złoto, platynę, rudę żelaza. Bogactwo tej ziemi przysporzyło fortuny białym osadnikom, właścicielom kopalń i przedsiębiorstw. Potęga i legendarny dobrobyt Johannesburga były w dużej mierze wynikiem niewolniczej pracy czarnej społeczności. Soweto było miejscem narodzin walki o równe prawa i demokrację. Tutaj mieszkali Nelson Mandela i Walter Sisulu, najbardziej wpływowi przywódcy czarnych mieszkańców Afryki. W ciągu wielu lat Soweto wstrząsały demonstracje i krwawe zamieszki. Cmentarz na przedmieściach przypomina wielu bohaterów tamtych dni. Na tle tej wielkiej polityki Mama Lolo jest postacią maleńką. To, o co walczyła, to dostęp dzieci do nauki, książek i religii oraz prawo do wypowiadania własnych poglądów. Dziś wydaje się to może banalne, ale trzydzieści lat temu takie działanie mogło być traktowane przez władze niemal jak terroryzm. Mama Lolo prowadzi pensjonat dla turystów. Nadal uczy, choć teraz zamiast dzieci w szkolnych ławkach ma podróżników, którym pokazuje, co to jest walka o godność, uczy pokory, historii i tego, co najważniejsze: godności. Bo turyści nie zawsze wiedzą, o co chodziło w walce z apartheidem. Większość z nich to biali turyści z Europy. W programie poznamy dom Mamy Lolo, będzie wspólny posiłek i wyjście do kościoła na niedzielną mszę, zwiedzanie Soweto oraz jego niezwykłych zakamarków. Kiedyś było to miasto zakazane, skażone. Dziś jest kolorowe, wesołe i zapatrzone w przyszłość. Bo tak chciał Mandela: nieważne, co było, patrzmy, co będzie - mawiał. W programie porady, jak dotrzeć do RPA, a potem do Soweto, do domu Mamy Lolo, praktyczne informacje na temat zakwaterowania i wskazówki, jak uniknąć nieprzyjemnych przygód w trakcie tej podróży. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:55 CZY WIESZ, ŻE? - /137/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:20 CZY WIESZ, ŻE? - /138/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:55 OPERACJA ZDROWIE - CHOROBY PŁUC W KONTEKŚCIE COVID 19 Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski W Polsce pierwszy przypadek zakażenia koronawirusem odnotowano 4 marca 2020 roku. 12 marca minister zdrowia, Łukasz Szumowski, poinformował o pierwszej ofierze śmiertelnej koronawirusa. Zdecydowano wtedy o wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemicznego, a także przekształceniu pierwszych 19 szpitali w szpitale jednoimienne, przeznaczone do leczenia osób zakażonych koronawirusem. 20 marca wprowadzono w Polsce stan epidemii. Mądre decyzje władz o izolacji i samodyscyplina Polaków przyniosły pozytywne efekty. Udało nam się opanować epidemię w jej pierwszym okresie. Niestety, ostatnio liczba zarażonych niepokojąco wzrasta. Światowa Organizacja Zdrowia WHO wzywa państwa do kontynuowania wysiłków na rzecz powstrzymania koronawirusa. W ostatnim apelu podkreślono, że pandemia pogarsza się na całym świecie, a w Ameryce Południowej nie osiągnęła jeszcze szczytu. Na całym świecie ponad 7 mln ludzi zostało zakażonych COVID - 19, a ponad 400 tysięcy zmarło. Koronawirus wywołuje u chorych infekcje dróg oddechowych. U większości pacjentów infekcja przebiega łagodnie, może jednak wywoływać nieodwracalne zmiany w płucach. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 49 DOLINKI KRAKOWSKIE Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym miejscem, które odwiedzi Tomasz Bednarek, jest Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie. Kilometry malowniczych tras rowerowych, szlaki turystyczne pośród lasów i białych wapiennych skał oraz liczne drogi wspinaczkowe są rajem dla miłośników spędzania czasu na łonie natury. Najpopularniejszą i najdłuższą jest Dolina Będkowska - jej uroki podziwiać można na rowerze, pieszo lub zdobywając jedną z wielu dróg wspinaczkowych na okolicznych ostańcach. Wśród formacji skalnych wyróżnia się Sokolica - dochodząca do 80 metrów wysokości, najwyższa poza Tatrami skała wspinaczkowa w Polsce. Pasjonatów historii i warownych twierdz zachwyci górujący nad okolicą zamek Tenczyn. Z kolei ci, którzy poszukują wyciszenia, znajdą go na stokach jednej z dolinek Eliaszówki, gdzie wznosi się zabytkowy klasztor karmelitów bosych. W jego barokowym kościele podziwiać można obraz Matki Boskiej Szkaplerznej. Kompleks klasztorny jest otwarty dla wiernych i stanowi jeden z większych ośrodków pielgrzymkowych na terenie Małopolski. 20:00 TAJEMNICE PIRAMID - ZAGINIONA PIRAMIDA /6/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 21:00 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 10 AFRYKA DZIŚ (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Podróżujemy po całym świecie, aby spotkać naukowców, którzy prowadzą najnowocześniejsze badania nad najbardziej charakterystycznymi miejscami dla wydarzeń geologicznych. Dzięki naukowcom oraz ich pracy odkrywamy miejsca w nowym świetle, krajobrazy, które często widzimy, ale rzadko przyglądamy się im z bliska. Ustalamy również kluczowe momenty dla życia w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia naziemnego, dinozaurów i człowieka. 22:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LUDZKIE KLONY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. Witamy w mrocznych aktach spraw zakopanych głęboko w historii nauki. W tym odcinku zapoznamy się z badaniami nad klonami, które umożliwiają kopiowanie życia i powielanie go na masową skalę. Poznajcie naukowców, których urzekł pozornie niemożliwy pomysł klonowania ssaków. Gwiezdny naukowiec z dotykiem Midasa jako pierwszy sklonował mysz. Czy była to mistyfikacja? A może to wszystko było prawdziwe? Potem nastąpiły dość szokujące narodziny Dolly, pierwszej na świecie sklonowanej owcy. Obecnie trwa wręcz rewolucyjny biznes klonowania. Technologie klonowania otwierają przyszłość, która jest zarówno różowa, jak i przerażająca. Co będzie, gdy ludzie zaczną stąpać po terytorium bogów? 22:50 PODRÓŻNIK - MIASTO GWATEMALA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Guatemala City, stolica Gwatemali, kryje wiele tajemnic i niezwykłych historii. Wielu turystów udających się do Gwatemali od razu kieruje się w stronę dżungli, gdzie znajdują się ruiny pradawnych miast Majów. Z reguły omijają oni miasto, jednak dla turystów z Polski przystanek w stolicy tego kraju jest niemal obowiązkowy, bo Guatemala City to miasto Stanisławy Samułowskiej i Andrzeja Bobkowskiego. Stanisława Samułowska była zakonnicą w tamtejszym klasztorze szarytek, przebywała w Gwatemali 50 lat, tam zmarła i została pochowana na cmentarzu miejskim. Jako młoda dziewczyna w Gietrzwałdzie doznała objawienia, cudu widzenia Matki Boskiej. Do dziś to objawienie jest jedynym w Polsce uznanym przez Kościół. Gietrzwałd - zwany także polskim Lourdes - ściąga corocznie tysiące wiernych i pielgrzymów. Nie wszyscy jednak pamiętają, że Samułowska spędziła niemal całe swoje życie w Gwatemali, pomagając biednym i pracując w szpitalach w Guatemala City i Queztaltenango. Na tym samym cmentarzu spoczywa Andrzej Bobkowski, wybitny pisarz emigracyjny, który ostatnie lata swojego życia spędził właśnie w Gwatemali. Autor "Szkiców piórkiem" był tam znanym konstruktorem modeli latających. Miał również sklep modelarski w centrum Guatemala City. Autorzy "Podróżnika" odnajdują groby obojga Polaków, przypominają ich sylwetki. W programie również przechadzka po starej części Gwatemali, wizyta na placu katedralnym, gdzie znajduje się okazały budynek pałacu prezydenckiego. Ponadto w "Podróżniku" znajdą się inne cenne informacje przydatne podczas wizyty w kraju. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 23:20 PODRÓŻNIK - MAMA LOLO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Tytułowa Mama Lolo to jedna z najbardziej znanych postaci w Soweto, legendarnej dzielnicy Johannesburga, w Republice Południowej Afryki. Mama Lolo była nauczycielką w szkole powszechnej. Soweto w czasach apartheidu stanowiło zamknięte getto dla czarnej społeczności RPA. Mieszkańcy nie mogli opuszczać miasta bez specjalnego zezwolenia. Pracowali w fabrykach i kopalniach złota Gautengu, najbogatszego regionu południowoafrykańskiego, obfitującego w diamenty, złoto, platynę, rudę żelaza. Bogactwo tej ziemi przysporzyło fortuny białym osadnikom, właścicielom kopalń i przedsiębiorstw. Potęga i legendarny dobrobyt Johannesburga były w dużej mierze wynikiem niewolniczej pracy czarnej społeczności. Soweto było miejscem narodzin walki o równe prawa i demokrację. Tutaj mieszkali Nelson Mandela i Walter Sisulu, najbardziej wpływowi przywódcy czarnych mieszkańców Afryki. W ciągu wielu lat Soweto wstrząsały demonstracje i krwawe zamieszki. Cmentarz na przedmieściach przypomina wielu bohaterów tamtych dni. Na tle tej wielkiej polityki Mama Lolo jest postacią maleńką. To, o co walczyła, to dostęp dzieci do nauki, książek i religii oraz prawo do wypowiadania własnych poglądów. Dziś wydaje się to może banalne, ale trzydzieści lat temu takie działanie mogło być traktowane przez władze niemal jak terroryzm. Mama Lolo prowadzi pensjonat dla turystów. Nadal uczy, choć teraz zamiast dzieci w szkolnych ławkach ma podróżników, którym pokazuje, co to jest walka o godność, uczy pokory, historii i tego, co najważniejsze: godności. Bo turyści nie zawsze wiedzą, o co chodziło w walce z apartheidem. Większość z nich to biali turyści z Europy. W programie poznamy dom Mamy Lolo, będzie wspólny posiłek i wyjście do kościoła na niedzielną mszę, zwiedzanie Soweto oraz jego niezwykłych zakamarków. Kiedyś było to miasto zakazane, skażone. Dziś jest kolorowe, wesołe i zapatrzone w przyszłość. Bo tak chciał Mandela: nieważne, co było, patrzmy, co będzie - mawiał. W programie porady, jak dotrzeć do RPA, a potem do Soweto, do domu Mamy Lolo, praktyczne informacje na temat zakwaterowania i wskazówki, jak uniknąć nieprzyjemnych przygód w trakcie tej podróży. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 23:45 CZY WIESZ, ŻE? - /137/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:10 CZY WIESZ, ŻE? - /138/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:45 OPERACJA ZDROWIE - CHOROBY PŁUC W KONTEKŚCIE COVID 19 Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski W Polsce pierwszy przypadek zakażenia koronawirusem odnotowano 4 marca 2020 roku. 12 marca minister zdrowia, Łukasz Szumowski, poinformował o pierwszej ofierze śmiertelnej koronawirusa. Zdecydowano wtedy o wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemicznego, a także przekształceniu pierwszych 19 szpitali w szpitale jednoimienne, przeznaczone do leczenia osób zakażonych koronawirusem. 20 marca wprowadzono w Polsce stan epidemii. Mądre decyzje władz o izolacji i samodyscyplina Polaków przyniosły pozytywne efekty. Udało nam się opanować epidemię w jej pierwszym okresie. Niestety, ostatnio liczba zarażonych niepokojąco wzrasta. Światowa Organizacja Zdrowia WHO wzywa państwa do kontynuowania wysiłków na rzecz powstrzymania koronawirusa. W ostatnim apelu podkreślono, że pandemia pogarsza się na całym świecie, a w Ameryce Południowej nie osiągnęła jeszcze szczytu. Na całym świecie ponad 7 mln ludzi zostało zakażonych COVID - 19, a ponad 400 tysięcy zmarło. Koronawirus wywołuje u chorych infekcje dróg oddechowych. U większości pacjentów infekcja przebiega łagodnie, może jednak wywoływać nieodwracalne zmiany w płucach. 01:10 POLACY ŚWIATU - JERZY IWANOW - SZAJNOWICZ Magazyn, 5 min, Polska, 2022 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. Bohaterem tego odcinka jest Jerzy Iwanow - Szajnowicz (1911 - 1943), pływak, piłkarz nożny, harcerz, agent polskich i brytyjskich służb specjalnych, grecki bohater narodowy, odznaczony pośmiertnie Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari (1945), Krzyżem Jerzego w Wielkiej Brytanii (1962), Złotym Krzyżem Męstwa w Grecji (1976). 01:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 49 DOLINKI KRAKOWSKIE Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym miejscem, które odwiedzi Tomasz Bednarek, jest Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie. Kilometry malowniczych tras rowerowych, szlaki turystyczne pośród lasów i białych wapiennych skał oraz liczne drogi wspinaczkowe są rajem dla miłośników spędzania czasu na łonie natury. Najpopularniejszą i najdłuższą jest Dolina Będkowska - jej uroki podziwiać można na rowerze, pieszo lub zdobywając jedną z wielu dróg wspinaczkowych na okolicznych ostańcach. Wśród formacji skalnych wyróżnia się Sokolica - dochodząca do 80 metrów wysokości, najwyższa poza Tatrami skała wspinaczkowa w Polsce. Pasjonatów historii i warownych twierdz zachwyci górujący nad okolicą zamek Tenczyn. Z kolei ci, którzy poszukują wyciszenia, znajdą go na stokach jednej z dolinek Eliaszówki, gdzie wznosi się zabytkowy klasztor karmelitów bosych. W jego barokowym kościele podziwiać można obraz Matki Boskiej Szkaplerznej. Kompleks klasztorny jest otwarty dla wiernych i stanowi jeden z większych ośrodków pielgrzymkowych na terenie Małopolski. 01:50 TAJEMNICE PIRAMID - ZAGINIONA PIRAMIDA /6/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej.