TVP Kultura Czwartek, 17.08.2023 07:25 TRZECI PUNKT WIDZENIA Program publicystyczny, 24 min, Polska, 2023 Scenariusz: Marek Cichocki, Dariusz Gawin, Dariusz Karłowicz Prowadzący: Marek Cichocki, Dariusz Karłowicz, Dariusz Gawin W kolejnym wydaniu "Trzeciego punktu widzenia": 1. Demografia, dlaczego w Polsce rodzi się coraz mniej dzieci? Problem ze spadającą liczbą rodzących się w Polsce dzieci narasta. W zeszłym roku urodziło się lekko ponad 300 tysięcy dzieci, a czterdzieści lat temu te liczby oscylowały wokół 700 tysięcy. Program 500+ nie zmienił niestety tego trendu. Choć pozwolił radykalnie ograniczyć poziom ubóstwa wśród dzieci. 2. Nowe zamki Odbudowane zamki, a szerzej zabytki dawnej architektury to wielka atrakcja, która ściąga turystów. Atrakcja znacznie większa niż najlepiej nawet zakonserwowane i malownicze ruiny. A turystyka to miejsca pracy i pieniądze. Trudno się zatem dziwić, że władze miast, w których są jakieś pozostałości zamków dążą do ich odbudowy. Druga sprawa to kwestia tożsamości. Historia materialna unaocznia nam, kim jesteśmy, a i czegoś przy okazji dowodzi. Przypomina o zakorzenieniu, sile, powadze kultury. W wypadku zabytków średniowiecznych jest to również dowód europejskości, która ma historię starszą niż data akcesji do UE. 3. Kenneth Clark "Cywilizacja". Książka Kennetha Clarka "Cywilizacja" inspiruje do wielu przemyśleń w dzisiejszych czasach. Dotyczy ona bowiem kwestii cywilizacji, a dokładniej Tej Cywilizacji, a więc cywilizacji zachodniej. We wstępie Clark pisze o tym, jak David Attenborough, który był szefem BBC 2, zwrócił się do Clarka z propozycją przygotowania serii programów poświęconych historii sztuki europejskiej, i użył wtedy pojęcia cywilizacji. Clark pisze, że to pojęcie go przekonało, aby w realizację programu się zaangażować. 08:05 MAZURKI NAD WISŁĄ - BEATA FRANKOWSKA Cykl reportaży, 27 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marzena Strąk Scenariusz: Janusz Prusinowski "Mazurki nad Wisłą" to cykl reportaży poświęconych ludziom związanym z szeroko pojętym regionem Mazowsza, jego tradycjami muzycznymi, artystycznymi i rzemieślniczymi. Są to zarówno wiejscy mistrzowie wyrastający ze swoich społeczności jak i ludzie miasta, którzy świadomie wybrali tradycyjne sztuki jako przestrzeń osobistego spełnienia i rozwoju. Ich ścieżki krzyżują się nad Wisłą, na festiwalu Wszystkie Mazurki Świata, tworzącym przestrzeń inspiracji, kontynuacji i twórczości zakorzenionej głęboko w języku muzyki i sztuki tradycyjnej. W kolejnych odcinkach poznamy osoby z różnych stron mazowieckiej równiny, które z pasją przekazują dalej to, czego nauczyły się od swoich mistrzyń i mistrzów. 10:10 CHCE SIĘ ŻYĆ Film obyczajowy, 106 min, Polska, 2013 Reżyseria: Maciej Pieprzyca Scenariusz: Maciej Pieprzyca Zdjęcia: Paweł Dyllus Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Dawid Ogrodnik, Kamil Tkacz, Dorota Kolak, Arkadiusz Jakubik, Anna Nehrebecka, Katarzyna Zawadzka, Mikołaj Roznerski, Anna Karczmarczyk, Janusz Chabior Na 37. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Montrealu w 2013 r. widownia przyjęła "Chce się żyć" owacjami na stojąco, a przypieczętowaniem sukcesu były festiwalowe nagrody jury i publiczności. Nie inaczej było tegoż roku w Gdyni, gdzie film również zdobył wielkie uznanie i został uhonorowany Srebrnymi Lwami oraz nagrodą publiczności. Poruszający obraz dedykowany pamięci przedwcześnie zmarłej dokumentalistki Ewy Pięty, autorki dokumentu "Jak motyl", który stał się inspiracją dla twórców "Chce się żyć". Bohaterem w filmie jest Mateusz, cierpiący na porażenie mózgowe. Podejmuje on walkę o godność i prawo do normalnego życia. Mimo choroby i trudności w komunikacji ze światem zewnętrznym, udowadnia wszystkim, jak wiele może zdziałać siła ludzkiego ducha. Urodził się z poważnym defektem. Lekarze nie dawali mu żadnych szans. Jego rodzice nie mogli się jednak pogodzić z lekarską diagnozą. Od początku wierzyli, że ich syn, mimo kalectwa jest w pełni sprawny intelektualnie. Mateusz dorasta w miłości, otoczony troskliwą opieką najbliższych. Ma też u swego boku wierną przyjaciółkę - mieszkającą w sąsiedztwie Ankę. Splot okoliczności sprawia jednak, że chłopiec musi przeżyć rozłąkę z rodziną. Zostaje umieszczony w specjalistycznym ośrodku. Nie poddaje się, próbuje walczyć o swoją przyszłość, choć jest mu bardzo ciężko. W końcu w jego życiu pojawia się iskierka nadziei. Wiele się zmienia, kiedy do ośrodka trafia młoda wolontariuszka. Ponadto pacjent zwraca uwagę lekarki pracującej nad eksperymentalnymi metodami leczenia porażenia. 12:15 TRZECIA GRANICA - ODC. 2/8 - BLISKO NIEBA (.) Serial wojenny, 53 min, Polska/Węgry 1975 Reżyseria: Wojciech Solarz Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Sandor Kocsis Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Andrzej Wasilewicz, Borys Marynowski, Zygmunt H?bner, Jerzy Jogałła, Teresa Szmigielówna, Edward Rączkowski, Zofia Saretok, Józef Morgała, Jerzy Bączek, Maciej Rayzacher, Aleksander Fabisiak, Wiesław Kańtoch i inni Kolejnym zadaniem kurierskim Andrzeja Bukowiana jest przeprowadzenie na Węgry grupy polskich lotników, którzy chcą stamtąd przedostać się do Francji i Anglii. Na Słowacji cała grupa zostaje zatrzymana przez gestapo. Bukowianowi udaje się uciec. 13:45 DZIEŃ DOBRY DZIŚ Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2016 Reżyseria: Andrzej Ciecierski Scenariusz: Andrzej Ciecierski Zdjęcia: Andrzej Ciecierski Inspiracją do realizacji tego reportażu stała się historia Francoise Bourbon - Grisard, która w 1957 roku przyjechała do Polski wraz z rodzicami. Jej ojciec został w Gdańsku konsulem Francji. Młoda Francuzka chętnie nawiązywała znajomości z Polakami, poznała środowisko artystyczne teatru Bim - Bom. Często bywała na spektaklach, przyjaźniła się ze Zbigniewem Cybulskim, Bogumiłem Kobielą i Wowo Bielickim. Jej osoba stała się inspiracją scenariusza do filmu "Do widzenia, do jutra", który wyreżyserował jako swój debiut Janusz Morgenstern. Francoise Bourbon przekazała Galerii Fotografii Muzeum Narodowego w Gdańsku 190 zdjęć Gdańska i okolic z okresu, kiedy jej ojciec był w Polsce konsulem. Jest to bardzo cenny zbiór fotografii z lat 1956 - 1960, pokazujący nie tylko miasto z tego okresu ale i życie zwykłych ludzi. 14:30 NA PÓŁNOC OD KALABRII Film dokumentalny, 67 min, Polska, 2009 Reżyseria: Marcin Sauter Scenariusz: Marcin Sauter Zdjęcia: Radosław Ładczuk, Łukasz Gutt Muzyka: Maciej Cieślak "Dokument bajkowy" o wymarzonym miejscu do życia, gdzie czas płynie powoli, ludzie dobrze się znają, akceptują swoje niedoskonałości, spotykają się, żeby porozmawiać i po prostu być razem. Sauterowi i jego ekipie udało się do filmu zaangażować całe miasteczko. Wystarczyło tylko dać mieszkańcom parę lekcji kuchni śródziemnomorskiej i sztuki carpe diem, by polska prowincja zaczęła przypominać malowniczą Kalabrię, a film - włoską komedię. 15:55 ŚWIAT CYRKU (CIRCUS WORLD) Film obyczajowy, 131 min, USA, 1964 Reżyseria: Henry Hathaway Aktorzy: John Wayne, Claudia Cardinale, Rita Hayworth, Lloyd Nolan, Richard Conte W filmie Henry'ego Hathawaya ("Niagara", "Złoto Alaski") zwracają uwagę przede wszystkim spektakularne popisy cyrkowe, gwiazdorska obsada i bez wątpienia zdjęcia Jacka Hildyarda (zdobywca Oscara za "Most na rzece Kwai"). Rozgrywająca się w europejskiej scenerii, w świecie cyrkowców, opowieść o miłości, wierności i zerwanych więzach rodzinnych sięga korzeniami do odległej przeszłości bohaterów, ale - jak przystało na hollywoodzką produkcję tamtych czasów - wszystko zakończy się szczęśliwie. Choć dramatyczne wydarzenia rozegrały się przed 14 laty, właściciel cyrku, Matt Masters (John Wayne), nie może o nich zapomnieć. Zginął wówczas - spadając z wysokości - akrobata Alfredo, a jego żona, również artystka cyrkowa, zniknęła po tej tragedii, nie dając więcej znaku życia. W środowisku szeptano, że nie był to tragiczny wypadek lecz samobójstwo. Lili Alfredo (Rita Hayworth) miała romans z Mattem, a jej mąż, nie mogąc pogodzić się ze zdradą, wolał zginąć. Osieroconą Toni Alfredo przygarnął Masters i przez te lata wychowywał jak własną córkę, dając jej miłość i poczucie bezpieczeństwa. Toni (Claudia Cardinale w swoim piątym anglojęzycznym filmie) wyrosła na urodziwą pannę oddaną Mattowi i cyrkowej trupie. Chcąc ratować podupadający finansowo cyrk, Matt Masters postanawia wyruszyć na wielkie tournée po Europie. W głębi duszy ma nadzieję, że odnajdzie za oceanem ukochaną Lili, za którą wciąż bardzo tęskni. Ukrywa jednak swój prawdziwy cel podróży, opłacając nawet sowicie milczenie reportera miejscowego brukowca, który już zwęszył sensację, wyobrażając sobie krzykliwy nagłówek na pierwszej stronie: "Słynna artystka Lili Alfredo po 14 latach wychodzi z ukrycia". Gdy statek dobija do portu w Barcelonie, podczas powitalnego pokazu cyrkowego dochodzi do dramatycznych wydarzeń. Napierający tłum gapiów powoduje przechylenie się statku, wybucha pożar, ludzie uciekają w panice. Na szczęście, nikt nie ginie, ale ucierpiały cyrkowe zwierzęta, a sprzęt został kompletnie zrujnowany. Matt nie załamuje się pierwszym niepowodzeniem i już planuje kolejny etap zagranicznego tournée. Z Hiszpanii rusza na podbój Francji, a towarzyszą mu wierni druhowie: Toni, jej chłopak Steve McCabe i Cap Carson. Widowiskowy spektakl z kowbojami na koniach i sceną napadu na dyliżans, zorganizowany na Polach Elizejskich, podbija serca paryżan. Następnego dnia gazety rozpisują się o wielkim show amerykańskiej trupy cyrkowej, natychmiast sypią się nowe propozycje. Toni wbrew woli swego przybranego ojca zaczyna intensywnie ćwiczyć, marząc o karierze akrobatki. Matt nie chce jednak, by dziewczyna poszła w ślady matki i spędziła całe życie na tułaczce w cyrkowej trupie. Tymczasem długo oczekiwane spotkanie z Lili staje się coraz bardziej realne. Matt dowiaduje się od cyrkowca Aldo Alfredo, brata zmarłego tragicznie męża Lili, że kobieta być może przebywa w Hamburgu. 20:00 TEATR TELEWIZJI - DZIEWCZĘTA Z NOWOLIPEK. BRONKA Spektakl teatralny, 76 min, Polska, 1970 Autor: Pola Gojawiczyńska Reżyseria: Stanisław Wohl Aktorzy: Zofia Kucówna, Zbigniew Zapasiewicz, Ewa Wiśniewska, Elżbieta Kępińska, Emilia Krakowska, Barbara Horowianka, Teofila Koronkiewicz, Barbara Ludwiżanka, Barbara Rachwalska, Wiesława Niemyska, Hanna Stankówna, Aniela Świderska, Elżbieta Wieczorkowska, Jolanta Zykun, Henryk Boukołowski Spektakl na podstawie powieści Poli Gojawiczyńskiej przedstawiającej losy czterech dziewcząt, mieszkanek biednej, warszawskiej dzielnicy Nowolipki. Bohaterką trzeciej części jest Bronka (w tej roli Zofia Kucówna), która zawsze była ufna i życzliwa dla ludzi. Po skończeniu szkoły powszechnej uczęszcza na lekcje prowadzone przez panie z towarzystwa, zakochuje się w koledze brata Ignasiu. Ignaś wyjeżdża do Krakowa, rodzice po wybuchu wojny wyjeżdżają w głąb Rosji. Osamotniona Bronka przeprowadza się do małego pokoiku na Pradze. Z obawy przed samotnością wiąże się z różnymi mężczyznami. Pracując jako sekretarka, spotyka męża swojej szefowej - Ignasia. Uczucie odżywa na nowo, Ignaś pomimo składanych wcześniej obietnic, nie porzuca żony. Wychodząc ze spotkania z koleżankami, Bronka wpada pod pojazd. 22:00 SERIALOWA NOSTALGIA - GLINA - ODC. 11/25 Serial kryminalny TVP, 50 min, Polska, 2004 Reżyseria: Władysław Pasikowski Scenariusz: Maciej Maciejewski Zdjęcia: Jarosław Szoda Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Jerzy Radziwiłowicz, Maciej Stuhr, Jacek Barciak, Anna Cieślak, Urszula Grabowska, Robert Gonera, Agnieszka Pilaszewska Prokurator zwalnia Pulpeta z aresztu. Andrzej i Artur wracają do śledztwa w sprawie morderstwa w hotelowym pokoju. Po raz kolejny obserwują Grubego, który regularnie spotyka się z Tośkiem. Okazuje się, że kierowcą Tośka jest poszukiwany listem gończym Kajtek, prawa ręka Karbowiaka. Komisarz aresztuje go. Zastraszony mężczyzna zaczyna sypać. 23:00 W TRZY MIESIĄCE DOOKOŁA ŚWIATA - UCZCIWY CZŁOWIEK (LERD) Dramat, 112 min, Francja/Niemcy/Czechy, 2017 Reżyseria: Mohammad Rasoulof Scenariusz: Mohammad Rasoulof Aktorzy: Reza Akhlaghirad, Soudabeh Beizaee, Nasim Adabi Zdjęcia: Ashkan Ashkani Muzyka: Peyman Yazdanian "Na twoim miejscu żyłbym w zgodzie ze swoim sąsiadem" - słyszy główny bohater Reza, ale dla niego jest już za późno. Pobił Abbasa, który na zlecenie pewnej korporacji prawdopodobnie zatruł hodowane przez Rezę ryby. Teraz mężczyzna twierdzi w sądzie, że w bójce złamano mu rękę. Reza, mąż dyrektorki szkoły i ojciec marzącego o Xboxie Sahanda, będzie musiał walczyć ze skorumpowaną machiną administracyjną. Ale do kogo wnieść skargę? W irańskiej matni na każdym progu stoi urzędnik, a każdemu urzędnikowi trzeba zapłacić, by ustąpił miejsca. [opis festiwalowy] 03:25 CHAVELA Film dokumentalny, 90 min, USA, 2017 Reżyseria: Catherine Gund, Daresha Kyi Legendarna pieśniarka, znana jako kobieta w czerwonym ponczo, zdobyła sławę w latach 60. XX wieku. Była postacią bardzo charakterystyczną: nosiła męskie stroje, specjalizowała się w meksykańskim stylu muzycznym ranchera, wykonywanym głównie przez mężczyzn i opiewającym ich pożądanie wobec kobiet. Często koncertowała z legendarnym piosenkarzem Jos Alfredo Jimnezem. Stylizowana po męsku Chavela paliła cygara i do lat 80. nie stroniła od alkoholu. Wystąpiła jako aktorka w filmie "Krzyk kamienia" Wernera Herzoga (1991), a w 2003 r. współtworzyła ścieżkę dźwiękową do filmu "Frida".