TVP Nauka Poniedziałek, 14.08.2023 06:00 PODRÓŻNIK - MIASTO GWATEMALA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Guatemala City, stolica Gwatemali, kryje wiele tajemnic i niezwykłych historii. Wielu turystów udających się do Gwatemali od razu kieruje się w stronę dżungli, gdzie znajdują się ruiny pradawnych miast Majów. Z reguły omijają oni miasto, jednak dla turystów z Polski przystanek w stolicy tego kraju jest niemal obowiązkowy, bo Guatemala City to miasto Stanisławy Samułowskiej i Andrzeja Bobkowskiego. Stanisława Samułowska była zakonnicą w tamtejszym klasztorze szarytek, przebywała w Gwatemali 50 lat, tam zmarła i została pochowana na cmentarzu miejskim. Jako młoda dziewczyna w Gietrzwałdzie doznała objawienia, cudu widzenia Matki Boskiej. Do dziś to objawienie jest jedynym w Polsce uznanym przez Kościół. Gietrzwałd - zwany także polskim Lourdes - ściąga corocznie tysiące wiernych i pielgrzymów. Nie wszyscy jednak pamiętają, że Samułowska spędziła niemal całe swoje życie w Gwatemali, pomagając biednym i pracując w szpitalach w Guatemala City i Queztaltenango. Na tym samym cmentarzu spoczywa Andrzej Bobkowski, wybitny pisarz emigracyjny, który ostatnie lata swojego życia spędził właśnie w Gwatemali. Autor "Szkiców piórkiem" był tam znanym konstruktorem modeli latających. Miał również sklep modelarski w centrum Guatemala City. Autorzy "Podróżnika" odnajdują groby obojga Polaków, przypominają ich sylwetki. W programie również przechadzka po starej części Gwatemali, wizyta na placu katedralnym, gdzie znajduje się okazały budynek pałacu prezydenckiego. Ponadto w "Podróżniku" znajdą się inne cenne informacje przydatne podczas wizyty w kraju. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:25 PODRÓŻNIK - MAMA LOLO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Tytułowa Mama Lolo to jedna z najbardziej znanych postaci w Soweto, legendarnej dzielnicy Johannesburga, w Republice Południowej Afryki. Mama Lolo była nauczycielką w szkole powszechnej. Soweto w czasach apartheidu stanowiło zamknięte getto dla czarnej społeczności RPA. Mieszkańcy nie mogli opuszczać miasta bez specjalnego zezwolenia. Pracowali w fabrykach i kopalniach złota Gautengu, najbogatszego regionu południowoafrykańskiego, obfitującego w diamenty, złoto, platynę, rudę żelaza. Bogactwo tej ziemi przysporzyło fortuny białym osadnikom, właścicielom kopalń i przedsiębiorstw. Potęga i legendarny dobrobyt Johannesburga były w dużej mierze wynikiem niewolniczej pracy czarnej społeczności. Soweto było miejscem narodzin walki o równe prawa i demokrację. Tutaj mieszkali Nelson Mandela i Walter Sisulu, najbardziej wpływowi przywódcy czarnych mieszkańców Afryki. W ciągu wielu lat Soweto wstrząsały demonstracje i krwawe zamieszki. Cmentarz na przedmieściach przypomina wielu bohaterów tamtych dni. Na tle tej wielkiej polityki Mama Lolo jest postacią maleńką. To, o co walczyła, to dostęp dzieci do nauki, książek i religii oraz prawo do wypowiadania własnych poglądów. Dziś wydaje się to może banalne, ale trzydzieści lat temu takie działanie mogło być traktowane przez władze niemal jak terroryzm. Mama Lolo prowadzi pensjonat dla turystów. Nadal uczy, choć teraz zamiast dzieci w szkolnych ławkach ma podróżników, którym pokazuje, co to jest walka o godność, uczy pokory, historii i tego, co najważniejsze: godności. Bo turyści nie zawsze wiedzą, o co chodziło w walce z apartheidem. Większość z nich to biali turyści z Europy. W programie poznamy dom Mamy Lolo, będzie wspólny posiłek i wyjście do kościoła na niedzielną mszę, zwiedzanie Soweto oraz jego niezwykłych zakamarków. Kiedyś było to miasto zakazane, skażone. Dziś jest kolorowe, wesołe i zapatrzone w przyszłość. Bo tak chciał Mandela: nieważne, co było, patrzmy, co będzie - mawiał. W programie porady, jak dotrzeć do RPA, a potem do Soweto, do domu Mamy Lolo, praktyczne informacje na temat zakwaterowania i wskazówki, jak uniknąć nieprzyjemnych przygód w trakcie tej podróży. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /137/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:20 CZY WIESZ, ŻE? - /138/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:55 OPERACJA ZDROWIE - CHOROBY PŁUC W KONTEKŚCIE COVID 19 Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski W Polsce pierwszy przypadek zakażenia koronawirusem odnotowano 4 marca 2020 roku. 12 marca minister zdrowia, Łukasz Szumowski, poinformował o pierwszej ofierze śmiertelnej koronawirusa. Zdecydowano wtedy o wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemicznego, a także przekształceniu pierwszych 19 szpitali w szpitale jednoimienne, przeznaczone do leczenia osób zakażonych koronawirusem. 20 marca wprowadzono w Polsce stan epidemii. Mądre decyzje władz o izolacji i samodyscyplina Polaków przyniosły pozytywne efekty. Udało nam się opanować epidemię w jej pierwszym okresie. Niestety, ostatnio liczba zarażonych niepokojąco wzrasta. Światowa Organizacja Zdrowia WHO wzywa państwa do kontynuowania wysiłków na rzecz powstrzymania koronawirusa. W ostatnim apelu podkreślono, że pandemia pogarsza się na całym świecie, a w Ameryce Południowej nie osiągnęła jeszcze szczytu. Na całym świecie ponad 7 mln ludzi zostało zakażonych COVID - 19, a ponad 400 tysięcy zmarło. Koronawirus wywołuje u chorych infekcje dróg oddechowych. U większości pacjentów infekcja przebiega łagodnie, może jednak wywoływać nieodwracalne zmiany w płucach. 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 49 DOLINKI KRAKOWSKIE Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym miejscem, które odwiedzi Tomasz Bednarek, jest Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie. Kilometry malowniczych tras rowerowych, szlaki turystyczne pośród lasów i białych wapiennych skał oraz liczne drogi wspinaczkowe są rajem dla miłośników spędzania czasu na łonie natury. Najpopularniejszą i najdłuższą jest Dolina Będkowska - jej uroki podziwiać można na rowerze, pieszo lub zdobywając jedną z wielu dróg wspinaczkowych na okolicznych ostańcach. Wśród formacji skalnych wyróżnia się Sokolica - dochodząca do 80 metrów wysokości, najwyższa poza Tatrami skała wspinaczkowa w Polsce. Pasjonatów historii i warownych twierdz zachwyci górujący nad okolicą zamek Tenczyn. Z kolei ci, którzy poszukują wyciszenia, znajdą go na stokach jednej z dolinek Eliaszówki, gdzie wznosi się zabytkowy klasztor karmelitów bosych. W jego barokowym kościele podziwiać można obraz Matki Boskiej Szkaplerznej. Kompleks klasztorny jest otwarty dla wiernych i stanowi jeden z większych ośrodków pielgrzymkowych na terenie Małopolski. 09:00 TAJEMNICE PIRAMID - ZAGINIONA PIRAMIDA /6/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 10:00 RAPORT NAUKOWY - /45/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 10:30 ASTRONARIUM - 3/23 (154) - BIAŁE KARŁY Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Co by się stało, gdyby gwiazdę o masie Słońca ścisnąć do rozmiarów Ziemi? Odpowiedzią są białe karły. To pozostałości po ewolucji gwiazd podobnych do naszej własnej. W tym programie pokażemy, co wiadomo na temat tych niezwykłych obiektów. 11:00 PODRÓŻNIK - MIASTO GWATEMALA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Guatemala City, stolica Gwatemali, kryje wiele tajemnic i niezwykłych historii. Wielu turystów udających się do Gwatemali od razu kieruje się w stronę dżungli, gdzie znajdują się ruiny pradawnych miast Majów. Z reguły omijają oni miasto, jednak dla turystów z Polski przystanek w stolicy tego kraju jest niemal obowiązkowy, bo Guatemala City to miasto Stanisławy Samułowskiej i Andrzeja Bobkowskiego. Stanisława Samułowska była zakonnicą w tamtejszym klasztorze szarytek, przebywała w Gwatemali 50 lat, tam zmarła i została pochowana na cmentarzu miejskim. Jako młoda dziewczyna w Gietrzwałdzie doznała objawienia, cudu widzenia Matki Boskiej. Do dziś to objawienie jest jedynym w Polsce uznanym przez Kościół. Gietrzwałd - zwany także polskim Lourdes - ściąga corocznie tysiące wiernych i pielgrzymów. Nie wszyscy jednak pamiętają, że Samułowska spędziła niemal całe swoje życie w Gwatemali, pomagając biednym i pracując w szpitalach w Guatemala City i Queztaltenango. Na tym samym cmentarzu spoczywa Andrzej Bobkowski, wybitny pisarz emigracyjny, który ostatnie lata swojego życia spędził właśnie w Gwatemali. Autor "Szkiców piórkiem" był tam znanym konstruktorem modeli latających. Miał również sklep modelarski w centrum Guatemala City. Autorzy "Podróżnika" odnajdują groby obojga Polaków, przypominają ich sylwetki. W programie również przechadzka po starej części Gwatemali, wizyta na placu katedralnym, gdzie znajduje się okazały budynek pałacu prezydenckiego. Ponadto w "Podróżniku" znajdą się inne cenne informacje przydatne podczas wizyty w kraju. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:30 PODRÓŻNIK - MAMA LOLO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Tytułowa Mama Lolo to jedna z najbardziej znanych postaci w Soweto, legendarnej dzielnicy Johannesburga, w Republice Południowej Afryki. Mama Lolo była nauczycielką w szkole powszechnej. Soweto w czasach apartheidu stanowiło zamknięte getto dla czarnej społeczności RPA. Mieszkańcy nie mogli opuszczać miasta bez specjalnego zezwolenia. Pracowali w fabrykach i kopalniach złota Gautengu, najbogatszego regionu południowoafrykańskiego, obfitującego w diamenty, złoto, platynę, rudę żelaza. Bogactwo tej ziemi przysporzyło fortuny białym osadnikom, właścicielom kopalń i przedsiębiorstw. Potęga i legendarny dobrobyt Johannesburga były w dużej mierze wynikiem niewolniczej pracy czarnej społeczności. Soweto było miejscem narodzin walki o równe prawa i demokrację. Tutaj mieszkali Nelson Mandela i Walter Sisulu, najbardziej wpływowi przywódcy czarnych mieszkańców Afryki. W ciągu wielu lat Soweto wstrząsały demonstracje i krwawe zamieszki. Cmentarz na przedmieściach przypomina wielu bohaterów tamtych dni. Na tle tej wielkiej polityki Mama Lolo jest postacią maleńką. To, o co walczyła, to dostęp dzieci do nauki, książek i religii oraz prawo do wypowiadania własnych poglądów. Dziś wydaje się to może banalne, ale trzydzieści lat temu takie działanie mogło być traktowane przez władze niemal jak terroryzm. Mama Lolo prowadzi pensjonat dla turystów. Nadal uczy, choć teraz zamiast dzieci w szkolnych ławkach ma podróżników, którym pokazuje, co to jest walka o godność, uczy pokory, historii i tego, co najważniejsze: godności. Bo turyści nie zawsze wiedzą, o co chodziło w walce z apartheidem. Większość z nich to biali turyści z Europy. W programie poznamy dom Mamy Lolo, będzie wspólny posiłek i wyjście do kościoła na niedzielną mszę, zwiedzanie Soweto oraz jego niezwykłych zakamarków. Kiedyś było to miasto zakazane, skażone. Dziś jest kolorowe, wesołe i zapatrzone w przyszłość. Bo tak chciał Mandela: nieważne, co było, patrzmy, co będzie - mawiał. W programie porady, jak dotrzeć do RPA, a potem do Soweto, do domu Mamy Lolo, praktyczne informacje na temat zakwaterowania i wskazówki, jak uniknąć nieprzyjemnych przygód w trakcie tej podróży. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:55 CZY WIESZ, ŻE? - /137/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:20 CZY WIESZ, ŻE? - /138/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:55 OPERACJA ZDROWIE - CHOROBY PŁUC W KONTEKŚCIE COVID 19 Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski W Polsce pierwszy przypadek zakażenia koronawirusem odnotowano 4 marca 2020 roku. 12 marca minister zdrowia, Łukasz Szumowski, poinformował o pierwszej ofierze śmiertelnej koronawirusa. Zdecydowano wtedy o wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemicznego, a także przekształceniu pierwszych 19 szpitali w szpitale jednoimienne, przeznaczone do leczenia osób zakażonych koronawirusem. 20 marca wprowadzono w Polsce stan epidemii. Mądre decyzje władz o izolacji i samodyscyplina Polaków przyniosły pozytywne efekty. Udało nam się opanować epidemię w jej pierwszym okresie. Niestety, ostatnio liczba zarażonych niepokojąco wzrasta. Światowa Organizacja Zdrowia WHO wzywa państwa do kontynuowania wysiłków na rzecz powstrzymania koronawirusa. W ostatnim apelu podkreślono, że pandemia pogarsza się na całym świecie, a w Ameryce Południowej nie osiągnęła jeszcze szczytu. Na całym świecie ponad 7 mln ludzi zostało zakażonych COVID - 19, a ponad 400 tysięcy zmarło. Koronawirus wywołuje u chorych infekcje dróg oddechowych. U większości pacjentów infekcja przebiega łagodnie, może jednak wywoływać nieodwracalne zmiany w płucach. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 49 DOLINKI KRAKOWSKIE Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym miejscem, które odwiedzi Tomasz Bednarek, jest Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie. Kilometry malowniczych tras rowerowych, szlaki turystyczne pośród lasów i białych wapiennych skał oraz liczne drogi wspinaczkowe są rajem dla miłośników spędzania czasu na łonie natury. Najpopularniejszą i najdłuższą jest Dolina Będkowska - jej uroki podziwiać można na rowerze, pieszo lub zdobywając jedną z wielu dróg wspinaczkowych na okolicznych ostańcach. Wśród formacji skalnych wyróżnia się Sokolica - dochodząca do 80 metrów wysokości, najwyższa poza Tatrami skała wspinaczkowa w Polsce. Pasjonatów historii i warownych twierdz zachwyci górujący nad okolicą zamek Tenczyn. Z kolei ci, którzy poszukują wyciszenia, znajdą go na stokach jednej z dolinek Eliaszówki, gdzie wznosi się zabytkowy klasztor karmelitów bosych. W jego barokowym kościele podziwiać można obraz Matki Boskiej Szkaplerznej. Kompleks klasztorny jest otwarty dla wiernych i stanowi jeden z większych ośrodków pielgrzymkowych na terenie Małopolski. 14:05 TAJEMNICE PIRAMID - ZAGINIONA PIRAMIDA /6/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 15:00 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 10 AFRYKA DZIŚ (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Podróżujemy po całym świecie, aby spotkać naukowców, którzy prowadzą najnowocześniejsze badania nad najbardziej charakterystycznymi miejscami dla wydarzeń geologicznych. Dzięki naukowcom oraz ich pracy odkrywamy miejsca w nowym świetle, krajobrazy, które często widzimy, ale rzadko przyglądamy się im z bliska. Ustalamy również kluczowe momenty dla życia w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia naziemnego, dinozaurów i człowieka. 16:00 RAPORT NAUKOWY - /45/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 16:30 ASTRONARIUM - 3/23 (154) - BIAŁE KARŁY Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Co by się stało, gdyby gwiazdę o masie Słońca ścisnąć do rozmiarów Ziemi? Odpowiedzią są białe karły. To pozostałości po ewolucji gwiazd podobnych do naszej własnej. W tym programie pokażemy, co wiadomo na temat tych niezwykłych obiektów. 17:00 PODRÓŻNIK - AMBOSELI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Amboseli to jeden z najpiękniejszych parków narodowych w Kenii. Położony w malowniczym miejscu u stóp Kilimandżaro, w zapierającej dech scenerii: wśród jezior i wiosek Masajów, na terenach obfitujących w dziką zwierzynę. W "Podróżniku" autorzy pokażą świat natury, niesamowite gry i zabawy zwierząt, przyjrzą się kilku niezwykłym gatunkom zwierząt, w tym antylopom gnu, będą podążać śladami słoni i nosorożców. Podpowiedzą, jakie turyści mają możliwości spędzania czasu w tak niezwykłym miejscu. Złożą też wizytę w wiosce Masajów, spotkają się z przedstawicielami tego legendarnego ludu nomadów cieszących się sławą Rzymian Afryki. Pokażą ich stroje, biżuterię, przyjrzą się, jak wykonują codzienne prace, takie jak gotowanie czy rozpalanie ognia. Będzie też krótka lekcja masajskich tańców i śpiewu. Widzowie dowiedzą się ponadto, jak dotrzeć do Amboseli z Nairobi, stolicy Kenii, w której lądują samoloty z Europy, jak rezerwować tamtejsze hotele, poznają warunki pobytu i sposoby unikania różnych niebezpieczeństw. W programie również wiele innych porad związanych z pobytem na kontynencie afrykańskim. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:25 PODRÓŻNIK - SŁONIE Z TSAVO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy cyklu zapraszają na wyprawę do znajdującego się w Kenii parku narodowego Tsavo. Podzielony na dwie części, zachodnią i wschodnią, jest on jednym z największych parków narodowych świata. W Zachodnim Tsavo "zapolujemy" na hipopotamy przy Mzima Springs - źródłach mających swój początek na stokach Kilimandżaro i zaopatrujących w wodę Mombasę. Zaś we Wschodnim Tsavo powędrujemy szlakami migracji słoni. Spotkamy bezgrzywe lwy i odwiedzimy miejsce, w którym na początku XX wieku znajdował się obóz budowniczych kolei. Drapieżne koty budziły wśród nich grozę i omal nie sparaliżowały budowy linii łączącej Mombasę z portem Kisumu nad Jeziorem Wiktorii. Będzie to spotkanie z dziką, afrykańską przyrodą oraz opowieściami o niezwykłych przygodach dawnych podróżników i myśliwych. 17:50 CZY WIESZ, ŻE? - /139/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:25 CZY WIESZ, ŻE? - /140/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /20/ SŁUCH Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna - to tylko część z nich. Zaburzenia słuchu to często efekt powikłań pocovidowych, lecz nie tylko. Problemy z uszami dotyczą najczęściej osób starszych, ale także dzieci i młodzieży. Niestety, lekarzy w tej sprawie odwiedzamy zdecydowanie zbyt rzadko. Jak zadbać o swój słuch? Jak się go sprawdza? A przede wszystkim - jak zaczynają się kłopoty ze słyszeniem? 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 50 WIELOKULTUROWY NURT BUGU Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W kolejnym odcinku Tomasz Bednarek podąży nurtem jednej z najbardziej dzikich rzek na naszym kontynencie. Jej malownicze brzegi stanowią naturalną ostoję dla ptactwa, a kapryśne wody przyciągają amatorów kajakarstwa. Nawet nazwa rzeki, pochodząca od praindoeuropejskiego rdzenia beugh, oznaczającego łuk lub wygięcie, zdradza jej swobodnie meandrujący charakter. Poznamy wschodnie rubieże Polski, położone nad Bugiem przygraniczne tereny, które od wieków były miejscem, gdzie stykały się ze sobą różne narodowości, kultury i wyznania. Odwiedzone miejscowości - Janów Podlaski, Kostomłoty, Jabłeczna i Włodawa - znajdują się na szlaku turystycznym określanym jako Wielokulturowy Nurt Bugu. Tu na każdym kroku można napotkać ślady po dawnych mieszkańcach wschodnich Kresów, zanurzyć się w ich wierzeniach i obyczajowości. Wielokulturowy Nurt Bugu to marka szczególnie ostatnio doceniona - szlak otrzymał w 2017 roku I nagrodę i tytuł Najlepszej Destynacji Turystycznej w Polsce w polskiej edycji konkursu EDEN, organizowanego przez Komisję Europejską. Ta niezwykła i jakże różnorodna kraina, zachwyca o każdej porze roku. 20:00 SZKOŁA JUTRA - NEURONAUKA W SŁUŻBIE EDUKACJI ODC. 1 (THE SCHOOL OF TOMORROW) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Neuronauka i nowe technologie rewolucjonizują edukację. Spotykając się z naukowcami i innowatorami, a także nauczycielami, dziećmi i rodzicami na całym świecie, miniserial odpowiada na palące pytanie: jak nauka może pomóc nam kształtować szkołę jutra? Korelacja między klasą społeczną a wynikami w szkole jest głównym problemem na całym świecie. Ten miniserial w dwóch odcinkach jest próbą wyjścia poza ideologiczne ujęcia problemu. Jest pragmatycznym, naukowym i międzynarodowym badaniem technik edukacyjnych. 21:05 SEKRETY CHAOSU (SECRET LIFE OF CHAOS) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2007 Teoria chaosu ma złą sławę. Przywołuje obrazy nieprzewidywalnej pogody, krachów gospodarczych i błędów w nauce. Istnieje jednak fascynująca i ukryta strona chaosu, którą naukowcy dopiero teraz zaczynają rozumieć. Okazuje się, że teoria chaosu odpowiada na pytanie, które ludzkość zadawała od tysiącleci: jak się tu dostaliśmy? Profesor Jim Al - Khalili ujawnia naukę stojącą za pięknem i strukturą świata natury i odkrywa, że jest on nieodłączną częścią praw fizyki. Co zaskakujące, okazuje się, że matematyka chaosu może wyjaśnić, jak i dlaczego wszechświat tworzy wyjątkowy porządek i wzór. Świat przyrody jest pełen inspirujących przykładów tego, jak natura przekształca prostotę w złożoność. Od drzew, przez chmury, po ludzi. 22:10 RAPORT NAUKOWY - /45/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 22:45 ASTRONARIUM - 3/23 (154) - BIAŁE KARŁY Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Co by się stało, gdyby gwiazdę o masie Słońca ścisnąć do rozmiarów Ziemi? Odpowiedzią są białe karły. To pozostałości po ewolucji gwiazd podobnych do naszej własnej. W tym programie pokażemy, co wiadomo na temat tych niezwykłych obiektów. 23:15 PODRÓŻNIK - AMBOSELI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Amboseli to jeden z najpiękniejszych parków narodowych w Kenii. Położony w malowniczym miejscu u stóp Kilimandżaro, w zapierającej dech scenerii: wśród jezior i wiosek Masajów, na terenach obfitujących w dziką zwierzynę. W "Podróżniku" autorzy pokażą świat natury, niesamowite gry i zabawy zwierząt, przyjrzą się kilku niezwykłym gatunkom zwierząt, w tym antylopom gnu, będą podążać śladami słoni i nosorożców. Podpowiedzą, jakie turyści mają możliwości spędzania czasu w tak niezwykłym miejscu. Złożą też wizytę w wiosce Masajów, spotkają się z przedstawicielami tego legendarnego ludu nomadów cieszących się sławą Rzymian Afryki. Pokażą ich stroje, biżuterię, przyjrzą się, jak wykonują codzienne prace, takie jak gotowanie czy rozpalanie ognia. Będzie też krótka lekcja masajskich tańców i śpiewu. Widzowie dowiedzą się ponadto, jak dotrzeć do Amboseli z Nairobi, stolicy Kenii, w której lądują samoloty z Europy, jak rezerwować tamtejsze hotele, poznają warunki pobytu i sposoby unikania różnych niebezpieczeństw. W programie również wiele innych porad związanych z pobytem na kontynencie afrykańskim. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 23:45 PODRÓŻNIK - SŁONIE Z TSAVO Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy cyklu zapraszają na wyprawę do znajdującego się w Kenii parku narodowego Tsavo. Podzielony na dwie części, zachodnią i wschodnią, jest on jednym z największych parków narodowych świata. W Zachodnim Tsavo "zapolujemy" na hipopotamy przy Mzima Springs - źródłach mających swój początek na stokach Kilimandżaro i zaopatrujących w wodę Mombasę. Zaś we Wschodnim Tsavo powędrujemy szlakami migracji słoni. Spotkamy bezgrzywe lwy i odwiedzimy miejsce, w którym na początku XX wieku znajdował się obóz budowniczych kolei. Drapieżne koty budziły wśród nich grozę i omal nie sparaliżowały budowy linii łączącej Mombasę z portem Kisumu nad Jeziorem Wiktorii. Będzie to spotkanie z dziką, afrykańską przyrodą oraz opowieściami o niezwykłych przygodach dawnych podróżników i myśliwych. 00:15 CZY WIESZ, ŻE? - /139/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:45 CZY WIESZ, ŻE? - /140/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:20 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /20/ SŁUCH Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna - to tylko część z nich. Zaburzenia słuchu to często efekt powikłań pocovidowych, lecz nie tylko. Problemy z uszami dotyczą najczęściej osób starszych, ale także dzieci i młodzieży. Niestety, lekarzy w tej sprawie odwiedzamy zdecydowanie zbyt rzadko. Jak zadbać o swój słuch? Jak się go sprawdza? A przede wszystkim - jak zaczynają się kłopoty ze słyszeniem? 01:50 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 50 WIELOKULTUROWY NURT BUGU Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W kolejnym odcinku Tomasz Bednarek podąży nurtem jednej z najbardziej dzikich rzek na naszym kontynencie. Jej malownicze brzegi stanowią naturalną ostoję dla ptactwa, a kapryśne wody przyciągają amatorów kajakarstwa. Nawet nazwa rzeki, pochodząca od praindoeuropejskiego rdzenia beugh, oznaczającego łuk lub wygięcie, zdradza jej swobodnie meandrujący charakter. Poznamy wschodnie rubieże Polski, położone nad Bugiem przygraniczne tereny, które od wieków były miejscem, gdzie stykały się ze sobą różne narodowości, kultury i wyznania. Odwiedzone miejscowości - Janów Podlaski, Kostomłoty, Jabłeczna i Włodawa - znajdują się na szlaku turystycznym określanym jako Wielokulturowy Nurt Bugu. Tu na każdym kroku można napotkać ślady po dawnych mieszkańcach wschodnich Kresów, zanurzyć się w ich wierzeniach i obyczajowości. Wielokulturowy Nurt Bugu to marka szczególnie ostatnio doceniona - szlak otrzymał w 2017 roku I nagrodę i tytuł Najlepszej Destynacji Turystycznej w Polsce w polskiej edycji konkursu EDEN, organizowanego przez Komisję Europejską. Ta niezwykła i jakże różnorodna kraina, zachwyca o każdej porze roku. 02:20 SZKOŁA JUTRA - NEURONAUKA W SŁUŻBIE EDUKACJI ODC. 1 (THE SCHOOL OF TOMORROW) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Neuronauka i nowe technologie rewolucjonizują edukację. Spotykając się z naukowcami i innowatorami, a także nauczycielami, dziećmi i rodzicami na całym świecie, miniserial odpowiada na palące pytanie: jak nauka może pomóc nam kształtować szkołę jutra? Korelacja między klasą społeczną a wynikami w szkole jest głównym problemem na całym świecie. Ten miniserial w dwóch odcinkach jest próbą wyjścia poza ideologiczne ujęcia problemu. Jest pragmatycznym, naukowym i międzynarodowym badaniem technik edukacyjnych.