TVP Nauka Środa, 16.08.2023 06:00 PODRÓŻNIK - ZUPA NERUDY Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Ekipa "Podróżnika" wybiera się tym razem do Chile śladem laureata literackiej Nagrody Nobla, Pabla Nerudy. Odwiedzi jego dom w Isla Negra zaprojektowany zgodnie z chilijskimi tradycjami i artystycznym smakiem pisarza. Dotrze do Valparaiso, do miejsc, w których wypoczywał i które inspirowały jego twórczość. Spróbuje caudillo del congrio - rybnej zupy, na cześć której sławny poeta napisał jeden ze swoich wierszy. Pozna jej recepturę i odwiedzi rybaków, którzy łowią gigantyczne congrio. Pozna także tajemnice chilijskich winnic i chilijskiego wina, które podbiło świat, a dla Nerudy było symbolem chilijskich smaków i życiowej filozofii. 06:25 PODRÓŻNIK - WIELKA PIĄTKA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz "Wielka piątka" to słowa klucze obrazujące współczesne safari w Afryce. Mianem safari w potocznym znaczeniu określa się turystyczny wypad - najlepiej terenowym samochodem z napędem na cztery koła. Przygoda w trudnych warunkach, wyprawa w niedostępne miejsca, podglądanie natury - tak w folderach turystycznych określają safari biura podróży. W istocie safari oznacza po prostu podróżowanie. Dla Anglików w XIX i początkach XX wieku było to przeżycie wielkiej przygody: polowania, wyprawy w busz, sawannę i dżunglę. Wtedy też utarło się powiedzenie: "zdobyć wielką piątkę". Oznaczało to upolować lwa, lamparta, bawołu, nosorożca i słonia. Obecnie, kiedy polowania są zakazane, słowa te mówią o zobaczeniu wielkiej piątki i sfotografowaniu. W Kenii czy Republice Południowej Afryki celem turystycznych wypadów jest właśnie zarejestrowanie tych wspomnianych gatunków, choć jest to o wiele trudniejsze niż przed stu laty, kiedy dzikiej zwierzyny było w bród. Dziś z wielkim trudem znajduje się nosorożce i lamparty. Gatunki te są na granicy całkowitego wyginięcia. Niemniej wyprawy na safari należą do najlepszych sposobów spędzania wakacji. W programie będzie mowa o "wielkiej piątce" i sposobie jej upolowania, realizatorzy pokażą miejsca w Afryce, gdzie najlepiej i najłatwiej odbyć prawdziwe safari w stylu romantycznych wypraw odkrywców z połowy XIX wieku. W programie także rady dla udających się do Afryki na wakacje, ważne informacje na temat pobytu i bezpieczeństwa. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /141/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /142/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:00 OPERACJA ZDROWIE - BORELIOZA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski Borelioza to ciężka choroba przenoszona przez kleszcze. Jest chorobą rozpoznaną stosunkowo niedawno. Po raz pierwszy usłyszeliśmy o niej dopiero w drugiej połowie lat 80. XX wieku. Objawia się przewlekłym bólem stawów, drętwieniem twarzy, kończyn i języka, wysypką skórną, a nawet stanami depresyjnymi. Niestety, wciąż nie wynaleziono szczepionki. Trzeba jednak podkreślić, że borelioza jest całkowicie wyleczalna. 08:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 51 KOSZALIN Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka jest Koszalin. To miasto było niegdyś znaczącym portem morskim, śmiało konkurującym na wodach Bałtyku z Kołobrzegiem. Koszalin przez stulecia był ważnym miastem Hanzy, czyli związku miast handlowych pobrzeża Morza Bałtyckiego. O czasach jego świetności przypominają imponujące gotyckie zabytki. Od morza Koszalin oddziela jezioro Jamno, królestwo leszcza, oraz mierzeja, której plaże przez dekady były mekką awangardowych artystów. Miasto wielokrotnie nawiedzały pożary, wielkie zniszczenia przyniosła także okupacja szwedzka podczas wojny trzydziestoletniej. Ostatnią tragedią był sowiecki ostrzał w pierwszych dniach marca 1945 roku, który obrócił zabudowę śródmieścia w morze ruin. Mimo dramatycznych wydarzeń miasto podniosło się z popiołów i dziś jest magicznym połączeniem historii i nowoczesności. Nawet morska historia Koszalina, choć wydaje się odległym wspomnieniem, jest jednak wciąż żywa. Pojawia się jako reminiscencja nawet we współczesnej architekturze. Otwarta w 2013 roku siedziba Filharmonii im. Stanisława Moniuszki, jedna z nowych ikon miasta, ma salę koncertową, której drewniana bryła wygląda jak wielki statek zamknięty w szklanym pudełku. 09:00 HURAGANY - NISZCZYCIELSKA SIŁA W PRZYSZŁOŚĆ /3/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 10:05 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, a w Polsce jedynie w kręgach naukowych. 11:05 PODRÓŻNIK - ZUPA NERUDY Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Ekipa "Podróżnika" wybiera się tym razem do Chile śladem laureata literackiej Nagrody Nobla, Pabla Nerudy. Odwiedzi jego dom w Isla Negra zaprojektowany zgodnie z chilijskimi tradycjami i artystycznym smakiem pisarza. Dotrze do Valparaiso, do miejsc, w których wypoczywał i które inspirowały jego twórczość. Spróbuje caudillo del congrio - rybnej zupy, na cześć której sławny poeta napisał jeden ze swoich wierszy. Pozna jej recepturę i odwiedzi rybaków, którzy łowią gigantyczne congrio. Pozna także tajemnice chilijskich winnic i chilijskiego wina, które podbiło świat, a dla Nerudy było symbolem chilijskich smaków i życiowej filozofii. 11:30 PODRÓŻNIK - WIELKA PIĄTKA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz "Wielka piątka" to słowa klucze obrazujące współczesne safari w Afryce. Mianem safari w potocznym znaczeniu określa się turystyczny wypad - najlepiej terenowym samochodem z napędem na cztery koła. Przygoda w trudnych warunkach, wyprawa w niedostępne miejsca, podglądanie natury - tak w folderach turystycznych określają safari biura podróży. W istocie safari oznacza po prostu podróżowanie. Dla Anglików w XIX i początkach XX wieku było to przeżycie wielkiej przygody: polowania, wyprawy w busz, sawannę i dżunglę. Wtedy też utarło się powiedzenie: "zdobyć wielką piątkę". Oznaczało to upolować lwa, lamparta, bawołu, nosorożca i słonia. Obecnie, kiedy polowania są zakazane, słowa te mówią o zobaczeniu wielkiej piątki i sfotografowaniu. W Kenii czy Republice Południowej Afryki celem turystycznych wypadów jest właśnie zarejestrowanie tych wspomnianych gatunków, choć jest to o wiele trudniejsze niż przed stu laty, kiedy dzikiej zwierzyny było w bród. Dziś z wielkim trudem znajduje się nosorożce i lamparty. Gatunki te są na granicy całkowitego wyginięcia. Niemniej wyprawy na safari należą do najlepszych sposobów spędzania wakacji. W programie będzie mowa o "wielkiej piątce" i sposobie jej upolowania, realizatorzy pokażą miejsca w Afryce, gdzie najlepiej i najłatwiej odbyć prawdziwe safari w stylu romantycznych wypraw odkrywców z połowy XIX wieku. W programie także rady dla udających się do Afryki na wakacje, ważne informacje na temat pobytu i bezpieczeństwa. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /141/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /142/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:05 OPERACJA ZDROWIE - BORELIOZA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski Borelioza to ciężka choroba przenoszona przez kleszcze. Jest chorobą rozpoznaną stosunkowo niedawno. Po raz pierwszy usłyszeliśmy o niej dopiero w drugiej połowie lat 80. XX wieku. Objawia się przewlekłym bólem stawów, drętwieniem twarzy, kończyn i języka, wysypką skórną, a nawet stanami depresyjnymi. Niestety, wciąż nie wynaleziono szczepionki. Trzeba jednak podkreślić, że borelioza jest całkowicie wyleczalna. 13:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 51 KOSZALIN Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka jest Koszalin. To miasto było niegdyś znaczącym portem morskim, śmiało konkurującym na wodach Bałtyku z Kołobrzegiem. Koszalin przez stulecia był ważnym miastem Hanzy, czyli związku miast handlowych pobrzeża Morza Bałtyckiego. O czasach jego świetności przypominają imponujące gotyckie zabytki. Od morza Koszalin oddziela jezioro Jamno, królestwo leszcza, oraz mierzeja, której plaże przez dekady były mekką awangardowych artystów. Miasto wielokrotnie nawiedzały pożary, wielkie zniszczenia przyniosła także okupacja szwedzka podczas wojny trzydziestoletniej. Ostatnią tragedią był sowiecki ostrzał w pierwszych dniach marca 1945 roku, który obrócił zabudowę śródmieścia w morze ruin. Mimo dramatycznych wydarzeń miasto podniosło się z popiołów i dziś jest magicznym połączeniem historii i nowoczesności. Nawet morska historia Koszalina, choć wydaje się odległym wspomnieniem, jest jednak wciąż żywa. Pojawia się jako reminiscencja nawet we współczesnej architekturze. Otwarta w 2013 roku siedziba Filharmonii im. Stanisława Moniuszki, jedna z nowych ikon miasta, ma salę koncertową, której drewniana bryła wygląda jak wielki statek zamknięty w szklanym pudełku. 14:05 HURAGANY - NISZCZYCIELSKA SIŁA W PRZYSZŁOŚĆ /3/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 15:05 ZMIANA KLIMATU: FAKTY - /1/ (CLIMATE CHANGE: THE FACTS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 David Attenborough wnikliwie przygląda się faktom dotyczącym zmian klimatycznych w dzisiejszym świecie, wyszczególniając niebezpieczeństwa, z którymi już mamy do czynienia i przyszłe zagrożenia, ale także możliwości zapobiegania i radykalnych zmian politycznych, społecznych i kulturowych. 16:05 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, a w Polsce jedynie w kręgach naukowych. 17:05 PODRÓŻNIK - TAHITI, BOUNTY I ARTYŚCI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Podróż na legendarną wyspę Tahiti. Położona w archipelagu Wysp Towarzystwa Polinezji Francuskiej, sześć godzin lotu od Nowej Zelandii, osiem od Kalifornii. Była i jest marzeniem wielu podróżników, ucieleśnieniem marzeń o rajskim miejscu na Ziemi, cudownym spełnieniem wszelakich pragnień, czego dowodem jest obecność Tahiti w literaturze, filmach, sztukach pięknych. W "Podróżniku" wielokrotnie zaglądaliśmy już na błogie wyspy Polinezji, tym razem zawiodła nas tam chęć spotkania z legendarnym pisarzem, Jamesem Normanem Hallem. Był postacią głośną już za swojego życia, bowiem jako pilot w czasie I wojny światowej walczył w dywizjonie La Fayette na terenach Francji. Potem osiedlił się na Tahiti i poświęcił poszukiwaniom przodków załogi statku Bounty, który u schyłku XVIII wieku zawinął tamże w poszukiwaniu owoców drzewa chlebowego. Legenda Bounty stała się za sprawą Halla największym mitem mórz południowych. To on napisał "Bunt na Bounty", a wiele lat później na podstawie tej książki nakręcono film z Marlonem Brando w roli głównej. Jest to historia załogi, która nie chciała poddać się rygorowi okrutnego kapitana i postanowiła osiedlić się na Tahiti. W "Podróżniku" podążamy tropem tej historii, poznajemy dom pisarza, a także jego córkę Nancy, która zgodziła się wystąpić przed kamerą Telewizji Polskiej. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:35 PODRÓŻNIK - BORA BORA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Polinezyjska wyspa Bora Bora jest symbolem wakacyjnych marzeń. Lagunę mieniącą się wszystkimi odcieniami błękitu i ginące w chmurach góry rozsławiły gwiazdy Hollywood, takie jak Tom Cruise, Harrison Ford czy Arnold Schwarzenegger, które od ćwierć wieku przyjeżdżają na Bora Bora nie tylko po to, żeby wypoczywać. Zakątki wyspy stały się plenerami dla wielu hollywoodzkich produkcji. W "Podróżniku" wyprawa na wyspę nie tylko szlakiem gwiazd. Widzowie odwiedzą stolicę Bora Bora, Vaitape - niewielkie miasteczko, w którym pochowany jest Alain Gerbault, pierwszy człowiek, który samotnie przepłynął Atlantyk. Wraz z prowadzącą zapuszczą się jeepem na niedostępne górskie szlaki. Odkryją niezwykłe właściwości polinezyjskich roślin i dotrą do dział oraz bunkrów pamiętających czasy II wojny światowej. Poznają również historię amerykańskiego garnizonu, który stacjonował na wyspie. Dzięki temu powstało tu pierwsze polinezyjskie lotnisko. Uroki Bora Bora będą poznawali nie tylko z perspektywy lądu, lecz także wody. Podczas wyprawy łodzią zobaczą gigantyczne płaszczki (raje) i poznają smak polinezyjskich specjałów. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /143/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:35 CZY WIESZ, ŻE? - /144/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:05 ZACZNIJ OD ZDROWIA - DEPRESJA Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Depresja. Choć słyszymy o niej niemalże codziennie, nasza wiedza na ten temat wciąż jest znikoma. W tym odcinku programu cała prawda o depresji, a także sprawdzone sposoby na zachowanie równowagi w życiu, poprawę samopoczucia i obniżenie stresu. 19:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 52 SWOŁOWO - EUROPEJSKA WIEŚ DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka będzie Swołowo - stolica urokliwej i magicznej "Krainy w Kratę". Nazwa jest związana z występującą tutaj charakterystyczną zabudową szkieletową; domy mają bielone ściany ujęte w ciemną kratownicę drewnianych belek. Swołowo, niewielka miejscowość, położona 14 km na zachód od Słupska, jest najlepiej zachowaną wsią w Polsce z zabudową szkieletową. Do naszych czasów przetrwało ponad 70 historycznych budynków w kratkę. W 2012 roku otwarto tu nowe Muzeum Kultury Ludowej Pomorze, które powstało w odremontowanych XIX - wiecznych budynkach kilku zagród. Przy okazji zwiedzającym udostępniono odratowane obiekty gospodarcze: dom chlebowy z piecem do pieczenia chleba, lodownię oraz kuźnię. Dziś Swołowo rozsławia Pomorze Środkowe w całej Europie. Świetnie zachowany średniowieczny układ zabudowy miejscowości oraz jej niezwykłe walory architektoniczne przesądziły o tym, że miejscowość otrzymała w 2017 roku prestiżowy tytuł Europejskiej Wsi Dziedzictwa Kulturowego. Było to możliwe dzięki muzeum i skansenowi, które pozwalają przenieść się do świata, jakby wprost wyciętego z malarskiego landszaftu! Warto też odwiedzić okolicę. W pobliskim Starkowie koło Ustki działa Muzeum Śledzia, a w Krzemienicy Pasieka "Wędrowna Barć" - tutejsi pszczelarze mają ciekawy pomysł na pozyskiwanie pysznych miodów odmianowych. 20:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - ASPERGER I NAZIŚCI (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Dr Hans Asperger był austriackim pediatrą, od którego pochodzi nazwa Zespół Aspergera. Dr Asperger na nowo zdefiniował pojęcie autyzmu, któremu - jak uważano - towarzyszy niepełnosprawność intelektualna. Za swoją pracę był przez długi czas uważany za sumiennego lekarza, który chronił autystyczne dzieci przed eutanazją dokonywaną na dzieciach niepełnosprawnych przez nazistowskie Niemcy podczas II wojny światowej. Ale niedawne badania ujawniły inną stronę doktora Aspergera. Tak jak można było się spodziewać... 21:00 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - W POSZUKIWANIU ŻYCIA (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 22:00 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, a w Polsce jedynie w kręgach naukowych. 23:05 PODRÓŻNIK - TAHITI, BOUNTY I ARTYŚCI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Podróż na legendarną wyspę Tahiti. Położona w archipelagu Wysp Towarzystwa Polinezji Francuskiej, sześć godzin lotu od Nowej Zelandii, osiem od Kalifornii. Była i jest marzeniem wielu podróżników, ucieleśnieniem marzeń o rajskim miejscu na Ziemi, cudownym spełnieniem wszelakich pragnień, czego dowodem jest obecność Tahiti w literaturze, filmach, sztukach pięknych. W "Podróżniku" wielokrotnie zaglądaliśmy już na błogie wyspy Polinezji, tym razem zawiodła nas tam chęć spotkania z legendarnym pisarzem, Jamesem Normanem Hallem. Był postacią głośną już za swojego życia, bowiem jako pilot w czasie I wojny światowej walczył w dywizjonie La Fayette na terenach Francji. Potem osiedlił się na Tahiti i poświęcił poszukiwaniom przodków załogi statku Bounty, który u schyłku XVIII wieku zawinął tamże w poszukiwaniu owoców drzewa chlebowego. Legenda Bounty stała się za sprawą Halla największym mitem mórz południowych. To on napisał "Bunt na Bounty", a wiele lat później na podstawie tej książki nakręcono film z Marlonem Brando w roli głównej. Jest to historia załogi, która nie chciała poddać się rygorowi okrutnego kapitana i postanowiła osiedlić się na Tahiti. W "Podróżniku" podążamy tropem tej historii, poznajemy dom pisarza, a także jego córkę Nancy, która zgodziła się wystąpić przed kamerą Telewizji Polskiej. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 23:35 PODRÓŻNIK - BORA BORA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Polinezyjska wyspa Bora Bora jest symbolem wakacyjnych marzeń. Lagunę mieniącą się wszystkimi odcieniami błękitu i ginące w chmurach góry rozsławiły gwiazdy Hollywood, takie jak Tom Cruise, Harrison Ford czy Arnold Schwarzenegger, które od ćwierć wieku przyjeżdżają na Bora Bora nie tylko po to, żeby wypoczywać. Zakątki wyspy stały się plenerami dla wielu hollywoodzkich produkcji. W "Podróżniku" wyprawa na wyspę nie tylko szlakiem gwiazd. Widzowie odwiedzą stolicę Bora Bora, Vaitape - niewielkie miasteczko, w którym pochowany jest Alain Gerbault, pierwszy człowiek, który samotnie przepłynął Atlantyk. Wraz z prowadzącą zapuszczą się jeepem na niedostępne górskie szlaki. Odkryją niezwykłe właściwości polinezyjskich roślin i dotrą do dział oraz bunkrów pamiętających czasy II wojny światowej. Poznają również historię amerykańskiego garnizonu, który stacjonował na wyspie. Dzięki temu powstało tu pierwsze polinezyjskie lotnisko. Uroki Bora Bora będą poznawali nie tylko z perspektywy lądu, lecz także wody. Podczas wyprawy łodzią zobaczą gigantyczne płaszczki (raje) i poznają smak polinezyjskich specjałów. 24:00 CZY WIESZ, ŻE? - /143/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:35 CZY WIESZ, ŻE? - /144/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:05 ZACZNIJ OD ZDROWIA - DEPRESJA Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Depresja. Choć słyszymy o niej niemalże codziennie, nasza wiedza na ten temat wciąż jest znikoma. W tym odcinku programu cała prawda o depresji, a także sprawdzone sposoby na zachowanie równowagi w życiu, poprawę samopoczucia i obniżenie stresu. 01:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 52 SWOŁOWO - EUROPEJSKA WIEŚ DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka będzie Swołowo - stolica urokliwej i magicznej "Krainy w Kratę". Nazwa jest związana z występującą tutaj charakterystyczną zabudową szkieletową; domy mają bielone ściany ujęte w ciemną kratownicę drewnianych belek. Swołowo, niewielka miejscowość, położona 14 km na zachód od Słupska, jest najlepiej zachowaną wsią w Polsce z zabudową szkieletową. Do naszych czasów przetrwało ponad 70 historycznych budynków w kratkę. W 2012 roku otwarto tu nowe Muzeum Kultury Ludowej Pomorze, które powstało w odremontowanych XIX - wiecznych budynkach kilku zagród. Przy okazji zwiedzającym udostępniono odratowane obiekty gospodarcze: dom chlebowy z piecem do pieczenia chleba, lodownię oraz kuźnię. Dziś Swołowo rozsławia Pomorze Środkowe w całej Europie. Świetnie zachowany średniowieczny układ zabudowy miejscowości oraz jej niezwykłe walory architektoniczne przesądziły o tym, że miejscowość otrzymała w 2017 roku prestiżowy tytuł Europejskiej Wsi Dziedzictwa Kulturowego. Było to możliwe dzięki muzeum i skansenowi, które pozwalają przenieść się do świata, jakby wprost wyciętego z malarskiego landszaftu! Warto też odwiedzić okolicę. W pobliskim Starkowie koło Ustki działa Muzeum Śledzia, a w Krzemienicy Pasieka "Wędrowna Barć" - tutejsi pszczelarze mają ciekawy pomysł na pozyskiwanie pysznych miodów odmianowych. 02:05 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - ASPERGER I NAZIŚCI (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Dr Hans Asperger był austriackim pediatrą, od którego pochodzi nazwa Zespół Aspergera. Dr Asperger na nowo zdefiniował pojęcie autyzmu, któremu - jak uważano - towarzyszy niepełnosprawność intelektualna. Za swoją pracę był przez długi czas uważany za sumiennego lekarza, który chronił autystyczne dzieci przed eutanazją dokonywaną na dzieciach niepełnosprawnych przez nazistowskie Niemcy podczas II wojny światowej. Ale niedawne badania ujawniły inną stronę doktora Aspergera. Tak jak można było się spodziewać...