TVP Nauka Piątek, 18.08.2023 06:00 PODRÓŻNIK - HUAHINE - WYSPA SZCZĘŚLIWA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Huahine leży na Oceanie Spokojnym. Jest jedną z wysp archipelagu Wysp Towarzystwa, nie tak znaną jak Tahiti czy Bora Bora, lecz nie mniej ważną. To właśnie na tej wyspie odkryto najbogatsze ślady polinezyjskiej kultury z czasów przed kolonizacją europejską. Zrekonstruowano niemal 300 marae - pradawnych miejsc kultu. Prowadząca Anna Kwiatkowska opowie o odkryciach naukowców i przybliży życie dawnych Polinezyjczyków. Wyjaśni, dlaczego tak niewiele budowli z tamtych czasów przetrwało i co to znaczy: renesans polinezyjskiej kultury. Przypomni dawne polinezyjskie legendy, szczególnie te związane z powstaniem i kształtem Huahine. Ze stolicy wyspy Fare ruszy szlakiem zabytków. Poprowadzi widzów wśród wulkanicznych skał do krystalicznie czystych strumieni, w których żyją nadal otaczane czcią węgorze i do plantacji wanilii. Łodzią dotrze na motu - koralowe wysepki otaczające główną wyspę. Uprawia się na nich arbuzy, melony i orzechy kokosowe, z których słynie wyspa. 06:25 PODRÓŻNIK - POLINEZYJSKIE WAKACJE Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wakacje na Polinezji nie leżą w zasięgu ręki. Są skomplikowane z uwagi na czas ich trwania, przygotowanie, cenę, ale też z uwagi na położenie. Trzeba sobie odpowiedzieć na wiele pytań związanych z taką wyprawą. Kwestia ceny jest sprawą otwartą, ogromną rolę w jej kształtowaniu odgrywają bilety lotnicze, konieczność wielu przesiadek, transferów, itp. Wreszcie wybór miejsca, bowiem wysp Polinezji jest bez liku. Z punku widzenia samej wyprawy, chęci odkrywania świata najlepszy wybór trasy prowadzi przez Santiago de Chile na Wyspę Wielkanocną. To z jej perspektywy można rozpocząć poznanie kultury i świata Maorysów. W cieniu gigantycznych kolosów umieszczonych tam przez nie wiadomo kogo i kiedy, a także po co, kiedy uświadamiamy sobie potęgę wyobraźni człowieka, wtedy dopiero rozumiemy sens podróżowania w pogoni za tajemnicami cywilizacji. Tak właśnie chciał poznać Polinezję i jej zagadki Thor Heyerdahl, wielki norweski naukowiec. Zaczął z Południowej Ameryki i na tratwie udał się przez Pacyfik na Tuamotu. Chciał dowieść siły ludzkiego wytrwania, że jest możliwe podróżowanie przez ocean na tratwie bez silnika. W "Podróżniku" będziemy raczej udowadniać, że rajskie wyspy mogą być nie tylko marzeniem, ale praktycznym spełnieniem naszych wakacji. Pokażemy wyspy archipelagu Tuamotu i Markizów, odległych wysp na Oceanie Spokojnym, które łączyły szlaki komunikacyjne, wspólna kultura i świat obyczajowości. Odwiedzimy Rangiroa, Tikehau, Hiva Oa, Nuku Hiva, a także Tahiti i Bora Bora. W programie mnóstwo praktycznych informacji na temat połączeń lotniczych, wybranych tras, wreszcie przygotowania się do takiej wyprawy. Nurkowanie, żeglowanie i wędrówki wśród starożytnych marae śladami niezwykłych kultów Maorysów. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /145/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /146/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:00 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2019 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj, Jerzy Ernst Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. 08:15 MOC ZIÓŁ - NAWŁOĆ Program poradnikowy, 11 min, Polska, 2020 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 53 ZIELONA GÓRA Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Zieloną Górę. Historia tego miasta nieodłącznie związana jest z uprawą winorośli. Jeszcze w XIX wieku winnice zajmowały aż 700 hektarów jej powierzchni. Dziś jej winne serce bije tak samo mocno, a okoliczne plantacje znów stają się wizytówką miasta. Co rok odbywa się tu huczne winobranie, a jedną z piwnic Muzeum Ziemi Lubuskiej zajmuje ekspozycja prezentująca tradycje winiarstwa w zielonogórskim rejonie. W mieście warto też odwiedzić Planetarium Wenus oraz skansen - Muzeum Etnograficzne w Ochli - na obrzeżach Zielonej Góry. Spacerując wśród zabytkowych chat, można odnieść wrażenie, że czas stanął tu w miejscu. Ta oryginalna zabudowa rzetelnie odwzorowuje codzienne życie dawnej wsi, a organizowane w skansenie wydarzenia prezentują tradycje ludowe oraz tajniki ginących zawodów. Zielona Góra jest jak dobre wino. W jej bukiecie odnaleźć można łagodność zielonogórskich wzgórz, łaskawy klimat dawnych dziejów miasta oraz słodycz winogron do dziś rosnących w samym jego sercu. Konsekwencja i wdzięk, z jakim Zielona Góra kultywuje swoje winiarskie dziedzictwo sprawia, że to miejsce, z którym trudno się rozstać. 09:00 JIMA AL - KHALILI PRZEWODNIK PO ŻYCIU, WSZECHŚWIECIE I CAŁEJ RESZCIE/1/ (JIM AL - KHALILI`S GUIDE TO LIFE, THE UNIVERSE AND EVERYTHING) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Znany fizyk i profesor, Jim Al - Khalili, zabiera widzów w podróż przez dziwny i cudowny mikroskopijny świat mechaniki kwantowej, badając, w jaki sposób stoi ona za całą strukturą wszechświata i podstawowymi procesami życia. To jest przewodnik ku odpowiedzi na jedną z największych zagadek: jak się tu dostaliśmy? 10:05 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - ASPERGER I NAZIŚCI (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Dr Hans Asperger był austriackim pediatrą, od którego pochodzi nazwa Zespół Aspergera. Dr Asperger na nowo zdefiniował pojęcie autyzmu, któremu - jak uważano - towarzyszy niepełnosprawność intelektualna. Za swoją pracę był przez długi czas uważany za sumiennego lekarza, który chronił autystyczne dzieci przed eutanazją dokonywaną na dzieciach niepełnosprawnych przez nazistowskie Niemcy podczas II wojny światowej. Ale niedawne badania ujawniły inną stronę doktora Aspergera. Tak jak można było się spodziewać... 11:00 PODRÓŻNIK - HUAHINE - WYSPA SZCZĘŚLIWA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Huahine leży na Oceanie Spokojnym. Jest jedną z wysp archipelagu Wysp Towarzystwa, nie tak znaną jak Tahiti czy Bora Bora, lecz nie mniej ważną. To właśnie na tej wyspie odkryto najbogatsze ślady polinezyjskiej kultury z czasów przed kolonizacją europejską. Zrekonstruowano niemal 300 marae - pradawnych miejsc kultu. Prowadząca Anna Kwiatkowska opowie o odkryciach naukowców i przybliży życie dawnych Polinezyjczyków. Wyjaśni, dlaczego tak niewiele budowli z tamtych czasów przetrwało i co to znaczy: renesans polinezyjskiej kultury. Przypomni dawne polinezyjskie legendy, szczególnie te związane z powstaniem i kształtem Huahine. Ze stolicy wyspy Fare ruszy szlakiem zabytków. Poprowadzi widzów wśród wulkanicznych skał do krystalicznie czystych strumieni, w których żyją nadal otaczane czcią węgorze i do plantacji wanilii. Łodzią dotrze na motu - koralowe wysepki otaczające główną wyspę. Uprawia się na nich arbuzy, melony i orzechy kokosowe, z których słynie wyspa. 11:25 PODRÓŻNIK - POLINEZYJSKIE WAKACJE Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wakacje na Polinezji nie leżą w zasięgu ręki. Są skomplikowane z uwagi na czas ich trwania, przygotowanie, cenę, ale też z uwagi na położenie. Trzeba sobie odpowiedzieć na wiele pytań związanych z taką wyprawą. Kwestia ceny jest sprawą otwartą, ogromną rolę w jej kształtowaniu odgrywają bilety lotnicze, konieczność wielu przesiadek, transferów, itp. Wreszcie wybór miejsca, bowiem wysp Polinezji jest bez liku. Z punku widzenia samej wyprawy, chęci odkrywania świata najlepszy wybór trasy prowadzi przez Santiago de Chile na Wyspę Wielkanocną. To z jej perspektywy można rozpocząć poznanie kultury i świata Maorysów. W cieniu gigantycznych kolosów umieszczonych tam przez nie wiadomo kogo i kiedy, a także po co, kiedy uświadamiamy sobie potęgę wyobraźni człowieka, wtedy dopiero rozumiemy sens podróżowania w pogoni za tajemnicami cywilizacji. Tak właśnie chciał poznać Polinezję i jej zagadki Thor Heyerdahl, wielki norweski naukowiec. Zaczął z Południowej Ameryki i na tratwie udał się przez Pacyfik na Tuamotu. Chciał dowieść siły ludzkiego wytrwania, że jest możliwe podróżowanie przez ocean na tratwie bez silnika. W "Podróżniku" będziemy raczej udowadniać, że rajskie wyspy mogą być nie tylko marzeniem, ale praktycznym spełnieniem naszych wakacji. Pokażemy wyspy archipelagu Tuamotu i Markizów, odległych wysp na Oceanie Spokojnym, które łączyły szlaki komunikacyjne, wspólna kultura i świat obyczajowości. Odwiedzimy Rangiroa, Tikehau, Hiva Oa, Nuku Hiva, a także Tahiti i Bora Bora. W programie mnóstwo praktycznych informacji na temat połączeń lotniczych, wybranych tras, wreszcie przygotowania się do takiej wyprawy. Nurkowanie, żeglowanie i wędrówki wśród starożytnych marae śladami niezwykłych kultów Maorysów. 11:50 CZY WIESZ, ŻE? - /145/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:25 CZY WIESZ, ŻE? - /146/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2019 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj, Jerzy Ernst Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. 13:20 MOC ZIÓŁ - NAWŁOĆ Program poradnikowy, 11 min, Polska, 2020 13:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 53 ZIELONA GÓRA Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Zieloną Górę. Historia tego miasta nieodłącznie związana jest z uprawą winorośli. Jeszcze w XIX wieku winnice zajmowały aż 700 hektarów jej powierzchni. Dziś jej winne serce bije tak samo mocno, a okoliczne plantacje znów stają się wizytówką miasta. Co rok odbywa się tu huczne winobranie, a jedną z piwnic Muzeum Ziemi Lubuskiej zajmuje ekspozycja prezentująca tradycje winiarstwa w zielonogórskim rejonie. W mieście warto też odwiedzić Planetarium Wenus oraz skansen - Muzeum Etnograficzne w Ochli - na obrzeżach Zielonej Góry. Spacerując wśród zabytkowych chat, można odnieść wrażenie, że czas stanął tu w miejscu. Ta oryginalna zabudowa rzetelnie odwzorowuje codzienne życie dawnej wsi, a organizowane w skansenie wydarzenia prezentują tradycje ludowe oraz tajniki ginących zawodów. Zielona Góra jest jak dobre wino. W jej bukiecie odnaleźć można łagodność zielonogórskich wzgórz, łaskawy klimat dawnych dziejów miasta oraz słodycz winogron do dziś rosnących w samym jego sercu. Konsekwencja i wdzięk, z jakim Zielona Góra kultywuje swoje winiarskie dziedzictwo sprawia, że to miejsce, z którym trudno się rozstać. 14:05 JIMA AL - KHALILI PRZEWODNIK PO ŻYCIU, WSZECHŚWIECIE I CAŁEJ RESZCIE/1/ (JIM AL - KHALILI`S GUIDE TO LIFE, THE UNIVERSE AND EVERYTHING) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Znany fizyk i profesor, Jim Al - Khalili, zabiera widzów w podróż przez dziwny i cudowny mikroskopijny świat mechaniki kwantowej, badając, w jaki sposób stoi ona za całą strukturą wszechświata i podstawowymi procesami życia. To jest przewodnik ku odpowiedzi na jedną z największych zagadek: jak się tu dostaliśmy? 15:05 . - NOWE POCZĄTKI: TAJEMNICE CZŁOWIEKA Z IRHOUD (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 16:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - ASPERGER I NAZIŚCI (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Dr Hans Asperger był austriackim pediatrą, od którego pochodzi nazwa Zespół Aspergera. Dr Asperger na nowo zdefiniował pojęcie autyzmu, któremu - jak uważano - towarzyszy niepełnosprawność intelektualna. Za swoją pracę był przez długi czas uważany za sumiennego lekarza, który chronił autystyczne dzieci przed eutanazją dokonywaną na dzieciach niepełnosprawnych przez nazistowskie Niemcy podczas II wojny światowej. Ale niedawne badania ujawniły inną stronę doktora Aspergera. Tak jak można było się spodziewać... 17:00 PODRÓŻNIK - KRÓTKA HISTORIA SAFARI Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Opowieść o Afryce, safari, stylu i smaku niezwykłych przygód w Kenii śladami wielkich podróży Ernesta Hemingwaya i Karen Blixen. Początek wyprawy następuje w hotelu Stanley w Nairobi, stolicy Kenii. Wiele lat temu było to miejsce legendarne. Tam spotykali się wielcy podróżnicy, myśliwi, politycy, aktorzy i artyści. Założony został w 1902 roku jako miejsce odpoczynku dla uczestników safari. Wtedy takie wyprawy trwały wiele tygodni, a nawet miesięcy. Polowano na ogromnych obszarach od Ugandy, Tanzanii, jeziora Wiktorii po Somalię i wybrzeże Oceanu Indyjskiego. W tamtych czasach polowano na słonie, lwy, nosorożce, antylopy, bawoły. Na safari prowadzili znani myśliwi, o których pisano powieści, tacy jak Bror Blixen, Denys Finch Hatton, Philip Percival. Ten ostatni stał się bohaterem powieści "Zielone wzgórza Afryki" Hemingwaya. Takich postaci było wiele. I o nich właśnie, o legendzie safari jest ta opowieść w "Podróżniku". To wyprawa śladami wielkich myśliwych w klimacie starych fotografii. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:25 PODRÓŻNIK - SŁONECZNE BALEARY Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy "Podróżnika" zapraszają na wyprawę po trzech wyspach należącego do Hiszpanii archipelagu Balearów. Ekipa programu odwiedzi Majorkę - na największej z wysp będzie szukać dzieł Antonio Gaudiego i Joana Miro, odwiedzi kurorty południowej części wyspy oraz mniej znane, dzikie plaże na południu. Odkryje ślady pobytu Fryderyka Chopina w Valldemossie i Roberta Gravesa w Deja. Druga z wysp, Minorka, to wyspa legend i megalitycznych zabytków. Wraz z autorami programu widzowie odwiedzą średniowieczne miasto Ciutadellę i stolicę wyspy, Mao. Poznają historię majonezu, który ponoć pochodzi właśnie z Minorki. Ibizę, znaną z uroków nocnego życia, licznych dyskotek i klubów, spróbują tym razem obejrzeć w ciągu dnia. Odwiedzą otoczoną murami obronnymi starą Evissę - stolicę wyspy, podążą szlakiem starych kościołów i wiatraków. Dotrą do Sant Antoni de Portmany - miasta współczesnych artystów. Odkryją smaki Balearów i tajemnice tamtejszej kuchni. Poznają różnorodność wysp jednego z najchętniej odwiedzanych przez turystów europejskich archipelagów, na którym tak wiele jeszcze zostało do odkrycia. 17:55 CZY WIESZ, ŻE? - /147/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:25 CZY WIESZ, ŻE? - /148/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 OPERACJA ZDROWIE - BARIATRIA. NOWOCZESNE OPERACJE BARIATRYCZNE. Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski Otyłość jest uważana za pandemię XXI wieku, za groźną i podstępną chorobę cywilizacyjną. Jemy za dużo i niezdrowo. Dla wielu z nas sport to jedynie propozycja do obejrzenia w telewizji. Już teraz 70% naszego społeczeństwa cierpi na nadwagę i otyłość. Operacje bariatryczne to operacje ostatniej szansy dla osób, u których wszelkie diety zawiodły, a ich otyłość przekroczyła niebezpieczne dla zdrowia granice. To operacje, które ratują życie, ponieważ są ostatnią szansą dla osób cierpiących na cukrzycę, choroby wieńcowe, choroby układu krążenia i stawów. Pamiętać jednak należy, że walka z otyłością dzieje się przede wszystkim w głowie. Bariatria daje ogromną szansę pacjentom, ale to, czy i w jaki sposób ją wykorzystają, zależy od nich samych. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 54 PRZEŁOM DUNAJCA Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W trakcie kolejnej wyprawy Tomasz Bednarek odwiedzi jedno z tych miejsc, gdzie szczególnie silnie czuć potęgę natury i moc żywiołów oraz majestat i monumentalność gór. Płynąc rwącą rzeką wśród ścian skalnych, wysokich miejscami na 300 metrów, można doświadczyć niesamowitych wrażeń. To spływ Przełomem Dunajca, nazywanym także Pienińskim Przełomem, atrakcja na skalę europejską. Warto to przeżyć, a przy okazji poznać cały, jakże malowniczy region, w większości leżący na terenie najstarszego w Polsce - utworzonego w 1932 roku - Pienińskiego Parku Narodowego. Przez wieki spływ Przełomem Dunajca miał przede wszystkim znaczenie gospodarcze. To właśnie w tej okolicy, zwiezione z Tatr i Gorców drewno łączono w tratwy i spławiano Dunajcem, a potem Wisłą aż do Gdańska, gdzie wykorzystywane było do budowy statków. Dziś spływ to wyjątkowa atrakcja turystyczna. Najlepszym jej zwieńczeniem jest odwiedzenie urokliwych miasteczek tego regionu - Szczawnicy i Krościenka oraz średniowiecznej warowni - zamku w Niedzicy. 20:00 TAJEMNICZY SZÓSTY ZMYSŁ (BEYOND MOVEMENT: OUR 6TH SENSE REVEALED) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Wszyscy wiemy o istnieniu naszych pięciu zmysłów. Okazuje się jednak, że istnieje jeszcze jeden rodzaj zmysłu: propriocepcja, która pozwala nam poruszać się, pisać i chwytać obiekt w ruchu. Jak zorganizowany jest szósty zmysł? 21:05 NAUSICAA: NAJWIĘKSZE AKWARIUM W EUROPIE (ACQUARIUM MEGASTRUCTURE: NAUSICAA) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Nausicaa we Francji jest największym akwarium w Europie. Jego główny basen równy jest wielkości czterech basenów olimpijskich. Od architektury tego obiektu po logistykę sprowadzenia setek gatunków zwierząt, dla których Nausicaa jest teraz ich domem, zanurzamy się wraz z twórcami tego filmu w niezwykłą podróż do tego wyjątkowego projektu. 22:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - ASPERGER I NAZIŚCI (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Dr Hans Asperger był austriackim pediatrą, od którego pochodzi nazwa Zespół Aspergera. Dr Asperger na nowo zdefiniował pojęcie autyzmu, któremu - jak uważano - towarzyszy niepełnosprawność intelektualna. Za swoją pracę był przez długi czas uważany za sumiennego lekarza, który chronił autystyczne dzieci przed eutanazją dokonywaną na dzieciach niepełnosprawnych przez nazistowskie Niemcy podczas II wojny światowej. Ale niedawne badania ujawniły inną stronę doktora Aspergera. Tak jak można było się spodziewać... 22:50 PODRÓŻNIK - KRÓTKA HISTORIA SAFARI Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Opowieść o Afryce, safari, stylu i smaku niezwykłych przygód w Kenii śladami wielkich podróży Ernesta Hemingwaya i Karen Blixen. Początek wyprawy następuje w hotelu Stanley w Nairobi, stolicy Kenii. Wiele lat temu było to miejsce legendarne. Tam spotykali się wielcy podróżnicy, myśliwi, politycy, aktorzy i artyści. Założony został w 1902 roku jako miejsce odpoczynku dla uczestników safari. Wtedy takie wyprawy trwały wiele tygodni, a nawet miesięcy. Polowano na ogromnych obszarach od Ugandy, Tanzanii, jeziora Wiktorii po Somalię i wybrzeże Oceanu Indyjskiego. W tamtych czasach polowano na słonie, lwy, nosorożce, antylopy, bawoły. Na safari prowadzili znani myśliwi, o których pisano powieści, tacy jak Bror Blixen, Denys Finch Hatton, Philip Percival. Ten ostatni stał się bohaterem powieści "Zielone wzgórza Afryki" Hemingwaya. Takich postaci było wiele. I o nich właśnie, o legendzie safari jest ta opowieść w "Podróżniku". To wyprawa śladami wielkich myśliwych w klimacie starych fotografii. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 23:25 PODRÓŻNIK - SŁONECZNE BALEARY Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Autorzy "Podróżnika" zapraszają na wyprawę po trzech wyspach należącego do Hiszpanii archipelagu Balearów. Ekipa programu odwiedzi Majorkę - na największej z wysp będzie szukać dzieł Antonio Gaudiego i Joana Miro, odwiedzi kurorty południowej części wyspy oraz mniej znane, dzikie plaże na południu. Odkryje ślady pobytu Fryderyka Chopina w Valldemossie i Roberta Gravesa w Deja. Druga z wysp, Minorka, to wyspa legend i megalitycznych zabytków. Wraz z autorami programu widzowie odwiedzą średniowieczne miasto Ciutadellę i stolicę wyspy, Mao. Poznają historię majonezu, który ponoć pochodzi właśnie z Minorki. Ibizę, znaną z uroków nocnego życia, licznych dyskotek i klubów, spróbują tym razem obejrzeć w ciągu dnia. Odwiedzą otoczoną murami obronnymi starą Evissę - stolicę wyspy, podążą szlakiem starych kościołów i wiatraków. Dotrą do Sant Antoni de Portmany - miasta współczesnych artystów. Odkryją smaki Balearów i tajemnice tamtejszej kuchni. Poznają różnorodność wysp jednego z najchętniej odwiedzanych przez turystów europejskich archipelagów, na którym tak wiele jeszcze zostało do odkrycia. 23:50 CZY WIESZ, ŻE? - /147/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:20 CZY WIESZ, ŻE? - /148/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:55 OPERACJA ZDROWIE - BARIATRIA. NOWOCZESNE OPERACJE BARIATRYCZNE. Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski Otyłość jest uważana za pandemię XXI wieku, za groźną i podstępną chorobę cywilizacyjną. Jemy za dużo i niezdrowo. Dla wielu z nas sport to jedynie propozycja do obejrzenia w telewizji. Już teraz 70% naszego społeczeństwa cierpi na nadwagę i otyłość. Operacje bariatryczne to operacje ostatniej szansy dla osób, u których wszelkie diety zawiodły, a ich otyłość przekroczyła niebezpieczne dla zdrowia granice. To operacje, które ratują życie, ponieważ są ostatnią szansą dla osób cierpiących na cukrzycę, choroby wieńcowe, choroby układu krążenia i stawów. Pamiętać jednak należy, że walka z otyłością dzieje się przede wszystkim w głowie. Bariatria daje ogromną szansę pacjentom, ale to, czy i w jaki sposób ją wykorzystają, zależy od nich samych. 01:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 54 PRZEŁOM DUNAJCA Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W trakcie kolejnej wyprawy Tomasz Bednarek odwiedzi jedno z tych miejsc, gdzie szczególnie silnie czuć potęgę natury i moc żywiołów oraz majestat i monumentalność gór. Płynąc rwącą rzeką wśród ścian skalnych, wysokich miejscami na 300 metrów, można doświadczyć niesamowitych wrażeń. To spływ Przełomem Dunajca, nazywanym także Pienińskim Przełomem, atrakcja na skalę europejską. Warto to przeżyć, a przy okazji poznać cały, jakże malowniczy region, w większości leżący na terenie najstarszego w Polsce - utworzonego w 1932 roku - Pienińskiego Parku Narodowego. Przez wieki spływ Przełomem Dunajca miał przede wszystkim znaczenie gospodarcze. To właśnie w tej okolicy, zwiezione z Tatr i Gorców drewno łączono w tratwy i spławiano Dunajcem, a potem Wisłą aż do Gdańska, gdzie wykorzystywane było do budowy statków. Dziś spływ to wyjątkowa atrakcja turystyczna. Najlepszym jej zwieńczeniem jest odwiedzenie urokliwych miasteczek tego regionu - Szczawnicy i Krościenka oraz średniowiecznej warowni - zamku w Niedzicy. 01:55 TAJEMNICZY SZÓSTY ZMYSŁ (BEYOND MOVEMENT: OUR 6TH SENSE REVEALED) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Wszyscy wiemy o istnieniu naszych pięciu zmysłów. Okazuje się jednak, że istnieje jeszcze jeden rodzaj zmysłu: propriocepcja, która pozwala nam poruszać się, pisać i chwytać obiekt w ruchu. Jak zorganizowany jest szósty zmysł?