TVP Dokument Poniedziałek, 21.08.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - RYJEK WIECZNIE GŁODNY Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Ryjówka malutka czy trochę od niej większa ryjówka aksamitna to zaledwie kilkugramowe istoty. Małe ssaki owadożerne, krewniacy kreta czy jeża, a nie myszy czy nornika. Istoty tyleż mało znane, co zadziwiające. Żywe ilustracje tego, jak i na ile sposobów natura zróżnicowała świat istot żywych, także zwierząt, i to tych na oko bardzo podobnych do siebie. Wraz z ich badaczem prof. Leszkiem Rychlikiem, wyruszyliśmy ich tropem w okolicach Konina. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 13 PIĘKNO WYKUTE W STALI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak trudne było wykuwanie dawnych przedmiotów w stali? Radosław Kotarski wciela się w rolę kowala (miecznika), który używa tradycyjnych metod rzemieślniczych, aby stworzyć własny miecz. Poznaje również trud pracy dawnych rzemieślników i sprawdza, co z ich fachu pozostało do dzisiaj. Poza tym wyjaśnia, jakie słowa i stwierdzenia zawdzięczamy kowalom. Czy uda mu się wykuć miecz? Odpowiedź na to pytanie w programie. 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 155 TOMASZÓW LUBELSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomaszów Lubelski, największe miasto na Roztoczu, jest jednocześnie jednym z najmłodszych. Lata temu przebiegał przez nie ważny szlak handlowy, a dziś jest doskonałą bazą wypadową w turystyczne okolice Roztocza oraz jednym z dwóch polskich miast, które może pochwalić się profesjonalnym torem wrotkarskim o nawierzchni wyczynowej. Początki miejscowości sięgają końca XVI wieku. Z inicjatywy kanclerza Jana Zamojskiego powstała osada o nazwie Jelitowo - od herbu Zamojskich. W 1612 roku nazwę zmieniono na Tomaszów - na cześć syna kanclerza Zamojskiego, a w 1621 roku miasteczku nadano przywilej lokacyjny. Współcześnie warto tu m.in. przysiąść na ławeczce doktora Petera, lekarza i społecznika, niezwykle zasłużonego dla miasta. Modrzewiowy kościół Zwiastowania Najświętszej Marii Panny to z kolei jeden z najciekawszych obiektów architektury drewnianej w skali kraju i unikatowy przykład pełnego zastosowania form budownictwa barokowego w drewnie. Tomaszów i okolice to miejsca skrywające ważne świadectwa historii. W bukowych lasach wciąż pobrzmiewa echo tragicznych wydarzeń. Pomiędzy 17 a 26 września 1939 roku pod Tomaszowem stoczone zostały dwie bitwy, zaliczane do największych w kampanii wrześniowej. Bohaterską postawę Polaków upamiętnia organizowana co rok rekonstrukcja tamtych wydarzeń. W czasie II wojny światowej w pobliskim Bełżcu Niemcy utworzyli obóz pracy, a następnie obóz zagłady. Dziś działa tu Muzeum - Miejsce Pamięci, upamiętniające ofiary niemieckich zbrodni. 07:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /17/ Reality show, 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Wizyta u stomatologa zwierzęcego, zabiegi rehabilitacyjne czy spotkanie z behawiorystą stały się dla świadomych właścicieli zwierząt oczywiste, potrzebne i pomocne. W tym odcinku: narodziny dzikiej antylopy bongo, jedyny w Europie koci żłobek, przepis na szczęśliwego lemura i sunia, która czeka na prawdziwy dom. 08:10 SEKRETY DOLINY KRZEMOWEJ - ODC. 2 - MACHINA PERSWAZJI (EP. 2 THE PERSUASION MACHINE) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: nie dotyczy Jamie Bartlett - dziennikarz, blogger, autor książki "The Dark Net" i dyrektor Centrum Analiz Mediów Społecznościowych brytyjskiego think tanku Demos, wyrusza w podróż do Doliny Krzemowej, by odkryć prawdziwe oblicze działających tam firm i sprawdzić, co kryje się za ich obietnicami zbudowania nowego wspaniałego świata. W tym odcinku przygląda się, jak są wykorzystywane prywatne dane milionów użytkowników Facebooka i w jaki sposób firmy i organizacje, które mają do nich dostęp, mogą wpływać nie tylko na nasze wybory konsumenckie, ale również na stan demokracji i systemy polityczne na świecie? Dzięki unikalnym informacjom uzyskanym ze sztabu Donalda Trumpa, dowiadujemy się, jaki wielki wpływ na sukces obecnego prezydenta miały media społecznościowe. Pojawia się uzasadnione pytanie, czy da się jeszcze zapanować nad wszechobecną inwigilacją, zalewem fakenewsów i dokonującą się na naszych oczach zmianą zasad, na których opierał się świat, jaki znamy. 09:10 KAMERY WŚRÓD ZWIERZĄT, SERIA 1 - ODC. 3 (ANIMALS WITH CAMERAS) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Anne Sommerfield, Clare Dornan, Hannah Ward W tym odcinku poznamy sekrety trzech niezwykłych gatunków zwierząt. Odwiedzimy Azory, archipelag położony na otwartym Atlantyku. Co roku licznie gromadzą się tu mobule. Do dziś nie wiadomo, w jakim celu. Czy miniaturowe kamery pomogą rozwiązać tę zagadkę? W górzystych terenach Francji pojawia się coraz więcej wilków. Niektórzy hodowcy mają powód do zmartwień. Ich owce padają ofiarą drapieżników. Spróbujemy ustalić, czy psy pasterskie mogą powstrzymać narastający konflikt. Naszą misję zaczynamy jednak w północno - wschodniej Turcji. Szukamy tu drapieżników, które wyginęły w dużej części Europy. Na tych obszarach niedźwiedzie brunatne występują licznie. Są jednak bardzo płochliwe. Takie zwierzęta niełatwo obserwować. Badacze chcieliby wiedzieć, dlaczego tak dużo niedźwiedzi przetrwało na tak niewielkim skrawku lasu, otoczonym przez skupiska ludzkie. Czym żywią się te zwierzęta? Gdzie śpią? Jak wyglądają ich wzajemne relacje? Współpracujemy z naukowcami, którzy obserwują miejscowe niedźwiedzie. 10:05 STEPHEN FRY W AMERYCE ŚRODKOWEJ 2. OD BELIZE DO GWATEMALI (STEPHEN FRY IN CENTRAL AMERICA EP. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: John - Paul Davidson Seria dokumentalna, w której aktor, komik i pisarz, Stephen Fry wyrusza w niezwykłą podróż po Ameryce Środkowej. To przygoda, która prowadzi go przez Meksyk i cały przesmyk w Ameryce Środkowej do Panamy, gdzie poznaje jedne z najstarszych cywilizacji na świecie - Majów, Azteków i Olmeków. Siedem lat po tym, jak zwiedził wszystkie 50 stanów USA w czarnej taksówce, podczas tej nowej podróży na południe od granicy podróżuje we wszystkim - od przerobionego autobusu szkolnego po balon na ogrzane powietrze. Stephen odwiedza jedne z najbardziej niebezpiecznych, ale zapierające dech w piersiach, piękne kraje w regionie, bierze udział w uroczystościach, degustuje lokalne przysmaki i rozmawia z ludźmi w różnych miejscach. Po drodze poznaje wszystkie kraje, ich mieszkańców, przyrodę i historię. W drugiej części Stephen z Meksyku udaje się do Belize, które posiada najmniejszą populację w Ameryce Środkowej i zupełnie odmienną historię. Będzie podróżował wzdłuż wybrzeża, a następnie po atolach rozciągniętych po Morzu Karaibskim niczym koralowy naszyjnik. Później przekroczy granicę na nizinach Gwatemali, pełnych świątyń Majów, po czym wyruszy na wyżyny do magicznego jeziora Atitlan, otoczonego wulkanami. 11:05 POLSKIE RADIO - LATA POWOJENNE Reportaż, 20 min, Polska, 1987 Autor: Jerzy Bogdanowski, Róża Wojta Powojenne dzieje Polskiego Radia Poznań. Rozgłośnia rozpoczęła działalność 24 kwietnia 1927 roku o godzinie 17. Dokładnie 60 lat później kamera reporterska podgląda realizatorów i dziennikarzy podczas nadawania programu jubileuszowego. Spikerka wita się ze słuchaczami i przypomina im historię poznańskiej rozgłośni. Ta jest kontynuowana w dalszej części reportażu. Przytoczone zostają wydarzenia lutego 1945 roku, kiedy po wojnie grupa entuzjastów podjęła działania na rzecz odbudowy radiostacji. 1 marca rozpoczął nadawanie poznański radiowęzeł, zaś Polskie Radio Poznań uroczyście otwarto 3 czerwca, w budynku przy ulicy Berwińskiego. To tam kamera rejestruje pracę przy tworzeniu i nadawaniu audycji oraz wypowiedzi dziennikarzy i techników, między innymi na temat wybitnych osobistości poznańskiej rozgłośni, gimnastyki porannej, obecnej na antenie od 1928 roku, historii i działalności radia od strony techniczno - realizatorskiej, jego bogatej oferty programowej, w tym muzycznej i literackiej. Całość reportażu spina bogata ikonografia i archiwalne nagrania radiowe. 11:30 ZK SIERADZ Film dokumentalny, 17 min, Polska, 1976 Reżyseria: Janusz Kijowski Sieradzkie więzienie ukazane jako metafora totalitarnej rzeczywistości. Etiuda Szkoły Filmowej. 11:45 CERAMIKA IŁŻECKA Film dokumentalny, 9 min, Polska, 1951 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Wajda Zdjęcia: Jerzy Lipman Andrzej Wajda nie był dokumentalistą, choć zrealizował kilka filmów dokumentalnych, inspirował się dokumentem i inspirował dokumentalistów. Jego zainteresowanie kinem faktów przejawiało się w bezpośrednich cytatach dokumentalnych w jego filmach (np. ujęcia getta w "Korczaku", 1990) oraz w stylistyce niektórych z nich (np. "Wszystko na sprzedaż", 1968, "Człowiek z marmuru", 1976). Podrzucał innym pomysły i zachęcał do realizacji (np. "Las katyński", 1990 i "Pamiętam", 2001, reż. Marcel Łoziński). Kręcił filmy dokumentalne o własnej twórczości filmowej (np. "Kredyt i debet. Andrzej Wajda o sobie", 1999), o swoich współpracownikach i przyjaciołach (np. "Kręć!, jak kochasz, to kręć", 2010, o Edwardzie Kłosińskim), o innych artystach (np. "Idę do słońca", 1955, o Xawerym Dunikowskim). 12:00 PASJONACI S.I - ANETA Dokument fabularyzowany, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Artur Dziurman Scenariusz: Aneta Wróbel, Artur Dziurman, Ewa Zuberek Aktorzy: Aneta Mazur, Artur Dziurman, Adam Łysek, Barbara Cekiera, Aurelia Mazur, Danuta Damek, Sylwia Setlik, Ewa Kuklińska, Elżbieta Sielawa, Gabriela Poniedziałek, Grzegorz Daniluk, Helena Suchan, Henryk Radkiewicz, Irena Budzyń, Janusz Ptak Zdjęcia: Artur Michalik Muzyka: Robert Bylica Kolejna opowieść to historia młodej wojowniczki, która wskutek wypadku w dzieciństwie traci oko i ma zdeformowaną twarz. Z czasem ze swojej słabości robi atut i pragnie podkreślać znaczenie samoakceptacji. Możemy zaobserwować, jak dochodzi do porozumienia z własnym ciałem, które pragnie pokochać takim, jakie jest. Następnie wykorzystuje swoją energię, aby wspierać innych ludzi, którzy muszą zmierzyć się w życiu z podobnymi wyzwaniami. To bardzo inspirujący odcinek, który wielu osobom może dodać otuchy i wskazać nowe możliwości. 12:35 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 3 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Klimala, Ewa Wołkanowska - Kołodziej, Wojciech Klimala Scenariusz: Wojciech Klimala, Wojciech Klimala Lektor: Paweł Sędziak Zdjęcia: Bartosz Frątczak Muzyka: Joanna Fidos Siostrę Michaelę Rak niektórzy nazywają wulkanem. Inni mówią o niej "święta", ale po chwili dodają "z charakterem". Pochodzi z Polski, mimo to wilnianie bardzo szybko zaakceptowali ją jako swoją. Zrobiła to, co wcześniej nie udało się nikomu - założyła pierwsze i jak na razie jedyne na Litwie hospicjum stacjonarne. Pielgrzymi i goście, którzy odwiedzają to miejsce, czasem wzdychają - "ech, chciałoby się tu umrzeć...". 13:10 WETERYNARZE Z SERCEM - /43/ Reality Show, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. W dzisiejszym programie odwiedzimy ośrodek w Kamionie, gdzie szkolą się przewodnicy i jednocześnie przygotowują swoje psy do pracy w służbie celnej. Pies i jego przewodnik są dla siebie w pracy partnerami, w domu przyjaciółmi. Są zawsze razem. Jeśli przewodnik zachoruje, pies pozostaje z nim w domu. Stosuje się różne metody szkolenia psów w zależności od przydzielanych im zadań, np. służba na lotnisku. Wzruszające chwile spędziliśmy też w helskim fokarium, gdzie trafiają foki znalezione na plażach, często ranne, osłabione, zagubione lub porzucone przez matki. Foki szare, żyjące w obrębie całego morza, spełniają pozytywną rolę drapieżnika i są testerem czystości morskiego ekosystemu. Wyleczone tu foki wypuszcza się na wolność. Jeżeli zobaczymy na plaży fokę, nie należy zbliżać się do niej, gdyż powoduje to wielki stres u zwierzęcia. Najlepiej z daleka zrobić zdjęcie i przesłać odpowiednim służbom. Obserwowaliśmy, jak pięć kolejnych fok, uratowanych przez pracowników Stacji Morskiej w Helu, wracało do morza. 13:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /44/ Reality show, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W poprzednim odcinku widzieliście pięć fok, Helenkę i jej czterech towarzyszy, uratowanych przez pracowników Stacji Morskiej w Helu, szczęśliwie wracających do wód Bałtyku. 29 maja Helenkę, bestialsko zamordowaną przez człowieka, znaleziono na plaży. Życiem w naturze cieszyła się zaledwie dwa tygodnie. Dzisiaj przedstawimy tymczasowych mieszkańców Ośrodka Rahabilitacji Dzikich Zwierząt, które trafiają tu z różnych powodów. To miejsce wtopione w naturę, a zwierzęta powinny przebywać w nim jak najkrócej, aby nie zatracić naturalnego instynktu i móc wrócić do swojego środowiska. Pokażemy też niezwykłe miejsce, również wtopione w naturę, ale w całości stworzone przez człowieka. Chatę Zwierzaka stworzyła pani Iwona, psycholog. To miejsce opieki dla starszych zwierząt, których los był przesądzony. Godna starość należy się zarówno ludziom, jak i zwierzętom. Przeniesiemy Was do bajkowego świata, gdzie lew odpoczywa z łanią, a wilk z zającem. 14:00 DANIA DZIKA I CUDOWNA - ODC. 1. LAS (WILD AND WONDERFUL DENMARK EP. 1 THE FOREST) Serial dokumentalny, 52 min, Dania, 2020 Reżyseria: Mark Jessen W tym serialu odkryjemy niesamowitą przyrodę i piękne ekosystemy Danii. Będziemy śledzić życie znanych i nieznanych zwierząt, które zostały uchwycone za pomocą oszałamiających fotografii. Serial przedstawia dramatyczne wydarzenia w królestwie zwierząt, opowiadając historie narodzin i śmierci, godów i głodu, polowań lub bycia ściganym. To rodzinne oglądanie w najlepszym wydaniu, ale dramat nie zawsze jest dla osób o słabym sercu. Zwierzęta grają główne role, lecz unikalna, duńska geografia i naturalne lokalizacje są również istotnymi elementami narracji. Odc. 1 Las. Lasy Danii przechodziły różne koleje. Kiedyś pokrywały cały kraj. Potem Danię prawie zupełnie pozbawiono lasów. Z czasem zrozumiano ich znaczenie. Wczesny, wiosenny poranek. Leśne drapieżniki wyruszają na polowanie. Las jest pełen gigantów, starszych od ludzi. Kojarzy się nam ze spokojem i ciszą. Żyją tu najrozmaitsze zwierzęta. Wczesna wiosna to pora pełna niebezpieczeństw. Trudno o pożywienie. 15:05 KONIE (HORSES) Film dokumentalny, 50 min, USA, 2019 Reżyseria: Alberto Jose, Redondo Willa Film dokumentalny o koniach. Żadne zwierzę nie odegrało w dziejach ludzkości takiej roli jak koń. Nasza historia jest z nim nierozerwalnie związana. Ten film opowiada o więzi, która trwa od zamierzchłych czasów. Rewolucja przemysłowa ograniczyła zapotrzebowanie na pracę koni, lecz nasze serca wciąż biją wspólnym rytmem. W ich oczach widzimy siebie. Kiedy myślimy o wolności, harmonii, wdzięku, szlachetności, sile, szybkości, wyobrażamy sobie konie. Wizerunki koni wykonał lud zbieracko - łowiecki 20 tysięcy lat temu. Na tym etapie historii ludzie nie zaczęli jeszcze hodować i udomawiać zwierząt, ale obrazy świadczą, że czcili konie. Na świecie pozostało niewiele dzikich koni. W sercu hiszpańskiego parku narodowego żyje niezwykła rasa, konie Retuertas. Piękno koni, ich siła, a zwłaszcza ich szybkość, zawsze fascynowały ludzi. Żadne inne zwierzę nie miało takiego wpływu na naszą historię. Wierny towarzysz trwa przy człowieku i wciąż fascynuje swoim pięknem. 16:05 KREATORZY PRZYSZŁOŚCI - ODC. 4 WODA (SHAPERS OF TOMORROW 04 - WATER) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Quentin Domart, Clemence Rabeau Seria dokumentalna opowiadająca o ciekawych rozwiązaniach technologicznych w różnych dziedzinach życia. Na całym świecie ludzie wymyślają i projektują przedmioty, które zmienią naszą codzienność. Zasługują na uwagę, ponieważ ich dzieła mogą uczynić nasze życie jaśniejszym, łatwiejszym i bardziej zrównoważonym. Oni kształtują nasze jutro! Wyruszamy z nimi w podróż do przyszłości. W każdym odcinku skupimy się na jednym, określonym temacie, poznamy innowacje, które zmienią nasze życie w dziedzinach takich jak: mieszkania, transport, recykling, odzież, energia, żywność, robotyka. Dowiemy się, co nowego wynaleźli naukowcy, aby chronić i badać dzieła sztuki. Tematem odcinka czwartego będzie woda, która jest nam potrzebna do przeżycia. Niestety, zaczyna nam jej brakować. Musimy zmienić zasady zarządzania tym zasobem. Wzrost liczby ludności, zanieczyszczenia, nadmierny konsumpcjonizm - to wszystko sprawia, że w wielu krajach zaczyna brakować wody. Jak można uniknąć suszy? Jak przekonać ludzi, by zaczęli szanować wodę? Nie możemy dopuścić, by wyschły jej źródła. Sergio Rico jest chemikiem, który wymyślił, jak można zmienić stan wody w stały żel. Philippe Ouaki di Giorno hoduje rośliny, używając minimalnej ilości wody. Jason Selvarajan wynalazł prysznic, który nie pozwala na nadmierne zużycie wody. Arturo Vittori wymyślił urządzenie, które wychwytuje wilgoć z powietrza - dzięki temu nie zabraknie wody nawet w odległych zakątkach świata. Michael Pritchard wpadł na pomysł, jak można oczyszczać skażoną wodę w domowych warunkach. Ci ludzie pracują bez wytchnienia, by znaleźć nowe rozwiązania w dziedzinie gospodarki wodnej. To prawdziwi wizjonerzy. 17:05 PODRÓŻE HABSBURGÓW - CZĘŚĆ PIERWSZA: ELŻBIETA (THE TRAVELS OF THE HABSBURGS / DIE REISEN DER HABSBURGER) Cykl dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Isabel Gebhart Scenariusz: Andreas Augustin, Carola Augustin Dokumentalna opowieść, która przeniesie nas w czasy, kiedy podróżowali Habsburgowie. Za panowania cesarza Franciszka Józefa I wzrost zainteresowania podróżami był decydującym krokiem rozwojowym. W latach 1848 - 1916 ludzie przesiadali się z koni i powozów na statki parowe i do pociągów. Później z pociągów do samochodów i z samochodów do samolotów. Cykl przedstawia podróże królewskich ikon swoich czasów: cesarzowej Elżbiety, cesarza Franciszka Józefa I oraz dwóch spadkobierców tronu, Rudolfa i Franciszka Ferdynanda, w świetle rewolucji w podróżowaniu, ewolucji hotelarstwa i rozwoju telekomunikacji. Będziemy im towarzyszyć w ich największych podróżach, w tym dookoła świata. Wrócimy do miejsc, w których miały miejsce ważne, historyczne wydarzenia, odtworzymy różne sytuacje i zaprosimy do udziału specjalistów o międzynarodowej renomie. 18:10 LEGENDARNE HOLLYWOODZKIE PARY - ELIZABETH TAYLOR I RICHARD BURTON (ICONIC COUPLES: ELIZABETH TAYLOR & RICHARD BURTON EP. 6) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Anne - Cecile Genre, Bertrand Tessier Miniseria opowiadająca o dziesięciu najbardziej znanych parach artystów Hollywood. Wiele nigdy wcześniej niepublikowanych materiałów filmowych, klipów z udziałem Richarda Burtona i Elizabeth Taylor, Katharine Hepburn i Spencera Tracy, Jean Harlow i Williama Powella, Clarka Gable'a i Carole Lombard, Barbary Stanwyck i Roberta Taylora, Humphreya Bogarta i Lauren Bacall. Bohaterami szóstego odcinka będą Elizabeth Taylor i Richard Burton. Pobierali się i rozwodzili dwukrotnie. Richard i Liz byli w sobie zakochani, odkąd zagrali w "Kleopatrze". Byli czystym "produktem" wytwórni MGM. Ona zaczęła karierę jako dziecko z Lassie, a on był biednym walijskim chłopcem. Oboje z charyzmatyczną prezencją i niebanalną urodą. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - OMAN - MORZE I KADZIDŁO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:15 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.I - MARIA DŁUŻEWSKA Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Wąsikowska Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski Cykl pod nazwą "Portrety dokumentalne" to seria rozmów z wybitnymi filmowcami zajmującymi się sztuką dokumentu. Bohaterami poszczególnych odcinków są zarówno uznani twórcy tego gatunku, jak i przedstawiciele młodego pokolenia filmowców - dokumentalistów. Bohaterką tego odcinka jest Maria Dłużewska. Maria Krystyna Dłużewska urodziła się 26 września 1951 w Kielcach pracuje jako reżyser, scenarzystka, aktorka, dziennikarka. Jest także autorką pięciu książek. W okresie PRL - u była aktywną działaczką opozycji antykomunistycznej. W 1972 ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. Przez 10 lat pracowała jako aktorka w kilku teatrach. Od września 1980 należała do NSZZ Solidarność. Współorganizowała Msze za Ojczyznę i Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej. W stanie wojennym prowadziła Teatr Poniedziałkowy w Ursusie. Kolportowała podziemne wydawnictwa. Była redaktorem i autorką tekstów Radia Solidarność. Od 1984 do 1988 r. działała w Solidarności Walczącej. Po roku 1989 pracowała jako dziennikarz w tygodnikach "Spotkania" i "Solidarność". W latach 90 - tych zajęła się tworzeniem filmów dokumentalnych, których obecnie ma w swoim dorobku ponad 40 jako scenarzystka, reżyser i producent. Jej filmy, które zostały wyróżnione nagrodami to: "Zablokowani", "Seans". "Wycieczka", "Degrengolada w Teatrze Domowym", "Polacy", "Pogarda", "Ksiądz", "Krótkie popołudnie na Mazurach". 20:50 DAMA Film dokumentalny, 87 min, Polska, 2016 Reżyseria: Maria Dłużewska Scenariusz: Maria Dłużewska Film dokumentalny o życiu Marii Kaczyńskiej, jej przodków i ich historii. Sylwetka kobiety, która nie tylko towarzyszyła w politycznej drodze swojego męża, śp. prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, ale również wspierała go w trudnych chwilach. Obraz kobiety wszechstronnie wykształconej, znającej języki, zakochanej w kulturze i sztuce, aktywnie wspierającej polską kulturę jako żona prezydenta. To właśnie Maria Kaczyńska osobiście uratowała polonijne liceum, Kolegium św. Stanisława Kostki. "Dama" Marii Dłużewskiej to także historia nie tylko kochającej żony, ale i wspaniałej matki. W filmie występuje również córka Marii Kaczyńskiej, Marta, która czyta fragmenty z pamiętnika mamy. 22:30 KRÓTKIE POPOŁUDNIE NA MAZURACH Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2018 Reżyseria: Maria Dłużewska Zdjęcia: Bartłomiej Maj Muzyka: Jan Krzysztof Kelus Film o Janie Krzysztofie Kelusie i jego żonie Urszuli Sikorskiej "Kubie". To ballada o mądrym, trudnym i spełnionym życiu, a może przede wszystkim o miłości? Magia, która otacza tę parę, polega chyba na ich umiejętności niezwykle uważnego, przenikliwego obserwowania świata i ludzi, na żelaznym systemie wartości, a przede wszystkim na niezwykłej potrzebie wolności. Kuba i Janek idą przez życie, które jednocześnie jest zapisem najnowszej historii Polski, bardzo po swojemu, dokonując co chwilę wyborów zdawałoby się szalonych, na ogół pod prąd obowiązujących właśnie mód i trendów. W zalewie pojawiających się możliwości zawsze decydują się na pójście swoją drogą, choćby była zarośniętą, wyboistą ścieżką dla większości z nas prowadzącą donikąd. Kuba i Janek potrafią jednak czasem ogromnym wysiłkiem oczyścić ten trakt i zamienić w piękny, prosty trakt. 23:30 REMIZA Reportaż, 14 min, Polska, 1979 Scenariusz: Jadwiga Wileńska, Edward Marciniak Zdjęcia: Stanisław Scieszko, Edward Duraj Remiza strażacka nie jest zwykłym budynkiem służącym do magazynowania sprzętu przeciwpożarowego (samochodów pożarniczych, pomp czy innego sprzętu gaśniczego), a Ochotnicza Straż Pożarna nie jest instytucją, którą można zamknąć z dnia na dzień i powołać na jej miejsce jakąś nową. Remiza to dla polskiej wsi miejsce kultowe, tętniące życiem na co dzień, otoczone szczególną troską przez jej mieszkańców. Miejsce, w sprawy którego zaangażowana jest cała społeczność wiejska. Tu się nie tylko czuwa w gotowości do ruszenia na pomoc płonącym domom, stodołom lub lasom. Tu się gotuje, przyrządza wypieki, wyrabia kiełbasę, organizuje zebrania, zawody sportowe, wiejskie zabawy, chrzciny, wesela czy stypy. Reportaż autorstwa Jadwigi Wileńskiej i Edwarda Marciniaka, portretujący Ochotniczą Straż Pożarną w Pałczewie, pozwala poczuć prawdziwego ducha tego miejsca. 23:50 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 21 Felieton, 7 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohater odcinka - Alfred Trzęsowski. 00:05 NOTACJE - HENRYK PRAJS. W SERCU MAM BÓL Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2012 Autor: Małgorzata Imielska Henryk Prajs (rocznik 1916) jest jednym z najstarszych obywateli podwarszawskiej Góry Kalwarii, gdzie przyszedł na świat. Pochodzi z biednej, żydowskiej rodziny, jakich wtedy było tam tysiące. Jego dziadek prowadził niewielki zajazd, mama była krawcową. Ojciec Henryka został zamordowany przez miejscowych chłopów w 1918 roku. Henryk Prajs, podobnie jak jego brat i siostra, ukończył polską szkołę powszechną, a także cheder. Przez kilka lat pracował jako pomocnik krawca, terminował u krawców polskich i żydowskich. W tym samym czasie zaangażował się też w działalność partii syjonistycznej Poalej Syjon, której celem było budowanie państwa żydowskiego w Palestynie. On sam jednak nie chciał emigrować; spotkania organizacji były dla niego bardziej spotkaniami towarzyskimi. I nie jedynymi, Prajs przyjaźnił się także z Polakami. W 1937 roku Henryk został powołany do wojska i przydzielono go do Pułku Szwoleżerów imienia Kozietulskiego. Po sześciu tygodniach służby został skierowany do szkoły podoficerskiej. Po jej ukończeniu dowodził tak zwaną sekcją, czyli sześcioosobowym oddziałem. Tuż przed zakończeniem przez Prajsa służby, wybuchła II wojna światowa. Henryk brał udział w walkach tuż przy granicy niemieckiej oraz koło miejscowości Brańsk. 17 września zastał go razem z jego oddziałem tuż koło Grodna. Tam też został wzięty przez Rosjan do niewoli. Uwolniono go w listopadzie na mocy porozumienia władz radzieckich z Niemcami. Wkrótce potem Prajs wrócił do Góry Kalwarii. W 1940 roku trafił z całą rodziną do getta. Dzięki namowom matki uciekł stamtąd w lutym 1941 roku, dzień przed likwidacją. To, że przeżył, zawdzięcza wielu ludziom. Oni pomogli mu załatwić fałszywe dokumenty, dawali jedzenie i schronienie. Byli też jednak inni. Prajs kilkakrotnie wymykał się szmalcownikom; ostatni raz w marcu 1945 roku. Henryk Prajs zmarł w kwietniu 2018 roku. 00:30 TRZY DNI WOLNOŚCI Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2011 Reżyseria: Łukasz Borowski Jak wykorzystalibyście trzy dni wolności danej Wam po piętnastu latach spędzonych w więzieniu? Tyle czasu ma bohater filmu. Podczas krótkiej przepustki będzie musiał zmierzyć się ze swoim życiem, ocenić przeszłość i szanse na przyszłość, wybrać to, co dla niego najważniejsze. 01:00 SZKOŁA BEZ TABLIC Film dokumentalny, 9 min, Polska, 1961 Reżyseria: Andrzej Trzos Film dokumentalny opowiadający o nauce w podstawowej szkole muzycznej dla niewidomych dzieci. Bohaterowie nie tylko uczą się zapisu nutowego czy gry na instrumentach, ale przez dotyk, zapach i dźwięk poznają też świat przyrody. Etiuda Szkoły Filmowej. 01:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 199 ZBRODNIA WRZEŚNIOWA Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Kolejna sowiecka zbrodnia. W siedemnastym dniu wojny polsko - niemieckiej, ze wschodu uderzyli Sowieci. Na rubieżach Rzeczypospolitej skrzyżowały się wtedy dwa wielkie szlaki odwrotu polskich oddziałów. Jedne, jak Korpus Ochrony Pogranicza, ruszyły, by wesprzeć walczącą Warszawę. Inne, forsownymi marszami zmierzały na przedmoście rumuńskie, skąd miało wyjść polskie kontruderzenie, rozstrzygające losy zmagań. Rozpoczęło się też polowanie na rozproszone grupki polskich żołnierzy. Myśliwymi byli miejscowi chłopi, urządzający zasadzki po drogach. W zbrodniczym dziele miejscowi konkurowali z Armią Czerwoną, a liczbowego rezultatu tej rywalizacji nie poznamy zapewne nigdy. Niemiej mimo upływu lat ciągle ujawniane są nieznane fakty. Dziś też zamierzamy tak uczynić, a opowieść zaczynamy w Bieszczadach, a dokładnie w Krościenku, na granicy z Ukrainą. 01:50 KOBIETA Z PRZESZŁOŚCIĄ Film dokumentalny, 34 min, Polska, 1978 Reżyseria: Anna Barcikowska Scenariusz: Anna Barcikowska Prowadzący: Agnieszka Osiecka Aktorzy: Halina Rowicka Wykonawcy: Eliza Czerwińska, Teresa Tutinas, Elżbieta Wojnowska, Iga Cembrzyńska, Łucja Prus, Anna Chodakowska, Maryla Rodowicz, Marian Kociniak, Zofia Kucówna, Skaldowie Program poświęcony twórczości Agnieszki Osieckiej, przedstawiający jej piosenki i wiersze, które tworzą liryczną biografię autorki. Agnieszka Osiecka komentuje swoje własne przeżycia i rozterki, wędrując po miejscach sobie bliskich, związanych z ważnymi wydarzeniami z jej życia, inspirującymi ją do napisania prezentowanych utworów. W programie wykorzystano fragmenty archiwalnych widowisk telewizyjnych w reżyserii Olgi Lipińskiej, Anny Minkiewicz, Romualda Szejda, Macieja Wojtyszki. 02:35 OSTATNIA KSIĄŻKA RYSZARDA KAPUŚCIŃSKIEGO Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2008 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży - Czołpińska Wykonawcy: Alicja Kapuścińska, Piotr Załuski, Janina Szestakowska, Helena Szołomicka, Stanisława Mocek Zdjęcia: Roman Wasiluk Ryszard Kapuściński, jeden z najbardziej znanych i cenionych na świecie polskich pisarzy, od kilku lat wymieniany jako poważny kandydat do literackiej nagrody Nobla, zmarł 23 stycznia 2007 roku. Był autorem wielu reportaży i książek dotyczących problematyki całego świata. Dzielił się w nich wiedzą i przemyśleniami wyniesionymi z wieloletnich podróży. Mówił, że w swej karierze reportera uczestniczył w 24 rewolucjach, 4 razy wyznaczono go do rozstrzelania, był na 12 frontach. Urodził się w 1932 roku w Pińsku na Polesiu w rodzinie nauczycieli. I choć jako ośmioletni chłopiec opuścił wraz z rodzicami to miasto, to tęsknił do miejsc, gdzie jako chłopiec bawił się z kolegami. Tęsknił przez całe życie. Wspomnienia z dzieciństwa i swoich dorosłych już powrotów na Polesie pojawiały się na łamach różnych książek i reportaży Ryszarda Kapuścińskiego. W ostatnich latach życia jednak coraz częściej wspominał o tym, że chce napisać oddzielną książkę o Pińsku, Polesiu i o swoim dzieciństwie. Miała to być jego ostatnia książka. Nie zdążył.