TVP Historia                         Czwartek, 24.08.2023


Zmiany z dnia 16.08.2023
w stosunku do raportu z dnia 02.08.2023


(dodano pozycję programową)
20:10 CUDZOZIEMCY W POWSTANIU STYCZNIOWYM - ŻUŁAWI ŚMIERCI, HONWEDZI, GARIBALDCZYCY

Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023
Reżyseria: Leszek Wiśniewski
Scenariusz: Leszek Wiśniewski, Jan Tarczyński

Próba całościowego spojrzenia na udział cudzoziemców w Powstaniu Styczniowym, ich losów, motywów działania, udziału w walkach, miejsc bitew i pochówku. 
Chodzi o czas trwania powstania, ze szczególnym jednak uwzględnieniem okresu maj - listopad 1863, największego natężenia walk. W oddziałach powstańczych 
walczyli Rosjanie, Ukraińcy, Białorusini, Węgrzy, Włosi i Francuzi, ale także Czesi, Słowacy i Chorwaci. Kim byli? Kondotierami łaknącymi sławy i przygód? 
Najemnikami? Czy też romantycznymi idealistami owładniętymi hasłami walki za wolność waszą i naszą? Trafiali do oddziałów różnymi drogami. W części byli to 
dezerterzy z armii carskiej, pozostali przedzierali się do Królestwa przez kordony graniczne z Galicji i Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Zdecydowana większość 
z nich miała za sobą przeszkolenie wojskowe i udział w licznych kampaniach i rewolucjach doby Wiosny Ludów. Stanowili więc wartościowy element powstańczych 
partii z reguły słabo wyszkolonych i mało zdyscyplinowanych. Ilu było cudzoziemców w szeregach styczniowej insurekcji? Nie da się tego precyzyjnie określić, 
nie prowadzono wszak dokładnych statystyk. Szacuje się, że przez szeregi powstańcze i konspirację przeszło w latach 1863 - 1864 około 170 - 200 tysięcy ludzi, 
choć w szczytowym okresie powstania walczyło łącznie 25 - 30 tysięcy. Ilu było cudzoziemców? Kilkuset? Ponad tysiąc? Kilka tysięcy? Wszak z nazwiska znamy 
jedynie kilkudziesięciu Jakie motywy nimi kierowały, jak oceniali powstanie i samych Polaków? Film szuka odpowiedzi na te frapujące pytania.