TVP Historia Niedziela, 27.08.2023 06:55 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 15 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Anna Wakulik, Andrzej Staszczyk, Michał Buszewicz Aktorzy: Julia Łukowiak, Marek Kossakowski, Sebastian Skoczeń, Milena Staszuk, Marcin Piętowski, Radosław Pazura, Jacek Kopczyński, Bogdan Kalus, Michał Chorosiński, Szymon Nygard, Grzegorz Kowalczyk, Żaneta Homa, Agata Pieszko, Andrzej Słabiak, Dawid Pokusa Legat. Rok 1403. Królowa Anna (Milena Staszuk) stara się za wszelką cenę uzyskać przebaczenie papieskiego legata. Z pomocą przychodzi jej sekretarz dostojnika (Marek Kossakowski) oraz kosztowny drobiazg. Pietro de Revenda (Andrzej Słabiak) zgadza się pojechać z Jagiełłą (Sebastian Skoczeń) na Litwę. Ale wyjątkowy prezent dla papieskiego wysłannika szykują także Krzyżacy. Wilno jest przygotowane na wizytę duchownego z Rzymu, ale krzyżacki podarunek spowoduje, że Pietro de Revenda stwierdzi, że Litwa nie jest chrześcijańska i że będzie przekonywał papieża, aby ten nie wydawał bulli, tak potrzebnej Koronie i Wielkiemu Księstwu. 07:30 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 16 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Andrzej Staszczyk, Ewa Ratusińska, Ewa Pytka Aktorzy: Milena Staszuk, Radosław Pazura, Jakub Ulewicz, Karolina Porcari, Michał Chorosiński, Małgorzata Klara, Michał Chruściel, Marcin Lewandowski, Dawid Czupryński, Kacper Młynarkiewicz, Krzysztof Brzazgoń, Mateusz Jordan-Młodzianowski, Filip Gurłacz, Żaneta Homa, Julia Łukowiak Wizyta papieskiego legata. Jesień/zima 1403. Legat papieski (Andrzej Słabiak) jest coraz mniej przychylny Koronie i Litwie. Jego sekretarz i królowa Anna (Milena Staszuk) podejrzewają, że stoją za tym Krzyżacy. Aby znaleźć dowody przekupstwa, na Wawelu wybucha mały pożar. Legat przyznaje się Mikołajowi Trąbie (Radosław Pazura), że dostał palec św. Wojciecha. Według królewskiego spowiednika to fałszywa relikwia. I legat zmienia swą opinię na temat chrześcijaństwa na Litwie. W Wilnie Jagiełło (Sebastian Skoczeń) daje kolejną szansę swemu bratu Świdrygielle (Michał Chruściel). Saule (Agata Pieszko) próbuje otruć Wielkiego Księcia, ale przeszkadza jej w tym Gwido (Marcin Lewandowski). 09:20 DO PRZERWY 0:1 - ODC. 4/7 - UCIECZKA Serial dla młodych widzów, 26 min, Polska, 1969 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Barbara Bargiełowska, Józef Nalberczak, Roman Wilhelmi, Marian Tchórznicki, Stanisław Milski, Mirosław Domański, Wanda Łuczycka, Józef Nowak, Henryk Bąk Mama Paragona przebywa w szpitalu. Chłopiec martwi się o nią, ciągle dręczy go też sprawa nie uregulowanego długu. Chcąc zwrócić pieniądze kolegów, podpisał zobowiązanie udziału w turnieju w obcej drużynie. Czuje jednak, że nie jest w porządku wobec przyjaciół. Włócząc się po mieście spotyka kolegę, z którym postanawia uciec na Jamajkę. Gromadzą fundusze na wyprawę, sprzedając butelki. Wreszcie mogą ruszać w świat. Niestety, zostają schwytani przez patrol rzeczny niedaleko Warszawy. Paragonem ma zająć się tymczasowo kurator, którym zostaje pan Wacek. 09:50 DO PRZERWY 0:1 - ODC. 5/7 - UWAGA DETEKTYW Serial dla młodych widzów, 26 min, Polska, 1969 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Stanisław Loth Aktorzy: Aleksander Fogiel, Józef Nalberczak, Roman Wilhelmi, Wojciech Brzozowicz, Jan Smoliński, Marian Tchórznicki, Jerzy Porębski, Mirosław Domański, Henryk Bąk, Ryszard Pietruski, Wacław Kowalski, Stefan Friedmann, Wanda Łuczycka, Józef Nowak Paragon mieszka u swego kuratora, pana Wacka i pracuje w warsztacie samochodowym. Przypadkiem jest świadkiem rozmowy, z której wynika, że odwiedzający zakład mężczyźni są zamieszani w działalność przestępczą. Chłopak postanawia zabawić się w detektywa i wytropić przestępców. 10:20 DUNAJ - ODC. 2. Z WACHAU DO GRANICY WEGIER (THE DANUBE - FROM ITS SOURCE TO THE BLACK SEA) Serial dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Barbel Jacks Seria dokumentalna o Dunaju i miastach oraz krainach położonych nad tą europejską rzeką. To 2888 kilometrów od źródła w Schwarzwaldzie do ujścia do Morza Czarnego, Dunaj łączy dziesięć krajów o bardzo różnych kulturach. Jest zatem nie tylko drugą najdłuższą rzeką Europy po Wołdze, ale także najbardziej międzynarodową rzeką na świecie. Dunaj był jest jednym z najważniejszych szlaków handlowych w Europie i stanowi koło ratunkowe dla wielu ludzi. Po drodze przepływa przez wspaniałe krajobrazy, od krasowych gór Jury Szwabskiej, przez aluwialne i bagienne krajobrazy z unikalną florą i fauną, aż po imponujące kaniony Żelaznej Bramy i wreszcie rozległą deltę rzeki u jej ujścia do Morza Czarnego. Nie tylko wielkość Dunaju jest wyjątkowa, ale ma również własną wolę i jest jedyną dużą rzeką w Europie, która płynie z zachodu na wschód. Ta seria filmów przedstawia przyrodę i ludzi nad Dunajem oraz daje wgląd w ich różne życie, które kształtuje rzeka. 12:15 WIDOKI Z RAJU. KULTURA OGRODOWA W ŚWIECIE ISLAMU - ODC. 5. ARABIA. W POSZUKIWANIU ZIELONEJ PRZYSZŁOŚCI (A GLIMPSE OF PARADISE - GARDEN CULTURE IN THE ISLAMIC WORLD) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Veronika Hofer Pięcioodcinkowy cykl dokumentalny. Podróż po świecie islamu rozpoczyna się w ogrodach Imperium Perskiego, obejmuje zielone oazy na subkontynencie indyjskim, w Afryce Północnej i południowej Hiszpanii, a kończy refleksją o przyszłości w państwach Zatoki Perskiej. Ogrody są wehikułem do poznania i zrozumienia całego obszaru kulturowego w jego odrębności. Dokument skierowany jest do odbiorców zainteresowanych podróżami i kulturą, ale także do tych, którzy chcą poznać rejony o coraz większym znaczeniu na świecie, ich historię i kulturę. 13:10 WĘDROWIEC POLSKI - ŁEMKOWSZCZYZNA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska W kolejnym odcinku trafiamy do miejscowości Radocyna. Kiedyś mieszkało tu pełno ludzi. Z wszystkich stron docierał hałas, słychać było dzwony z cerkwi, szczekanie psów, a zimą unosiły się dymy znad kominów. Tak było w Radocynie, w Czarnem, w Wołowcu i w wielu innych miejscowościach, które zniknęły z mapy. Po dawnych domostwach, po pełnych życia miejscach pozostały dziczejące sady, jakieś kamienne podmurówki, resztki po cmentarnych krzyżach. Zwiedzamy krainę Łemków, z którymi historia obeszła się dosyć okrutnie. Cykl programów, którego celem jest przybliżenie historii, tradycji, kultury różnych regionów Polski. Prowadzącym ten niekonwencjonalny kulturalny przewodnik po Polsce jest poeta, literaturoznawca i krytyk literacki Krzysztof Koehler. 13:45 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 12/18 - ZDRADA Serial sensacyjny, wojenny, 63 min, Polska, 1968 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Beata Tyszkiewicz, Lidia Korsakówna, Leszek Herdegen, Ryszard Filipski, Wojciech Duryasz, Artur Młodnicki, Eugeniusz Kujawski, Adolf Chronicki, Roman Sykała, Anna Seniuk, Marek Barbasiewicz Do Berlina wyrusza łączniczka podziemnej organizacji z bardzo ważnymi informacjami. Ma je przekazać agentce - szwedzkiej aktorce Christin Kield. W rzeczywistości Christin jest agentką podwójną. Kiedy jej narzeczony, niemiecki oficer Heini, został zabity przez Polaków, Christin poprzysięgła zemstę polskiemu ruchowi oporu. Kloss musi albo ją zlikwidować, by nie wsypała łączniczki, albo przekonać Christin, że jest w błędzie: Heiniego zabili gestapowcy, gdyż pracował dla Polaków. Tymczasem z usług szwedzkiej aktorki chce skorzystać zarówno gestapo, jak i kontrwywiad. Christin zostaje porwana, a Kloss ma się natychmiast zameldować u samego admirała Canarisa. 14:55 WYSPY PRZYSZŁOŚCI - ODC. 4. SAMSOE (ISLANDS OF THE FUTURE 4. SAMSOE) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Michael R. Gartner Seria dokumentalna, pięcioodcinkowa o wyspach przyszłości. Seria przedstawia wyspy takie jak El Hierro, Orkady, Madera, Islandia oraz Sams i toczące się na nich życie. Świat przeżywa kryzys energetyczny, który cały czas się pogłębia, ropa i gaz kosztują coraz więcej, a węgiel napędza globalne zmiany klimatyczne. Rozwiązanie tych problemów można odnaleźć na morzu, u wybrzeży kontynentu na wyspach Europy. Życiu na wyspach z dala od lądu i dużych miast towarzyszyło od zawsze szukanie sposobów na przetrwanie. Dzięki swojej hisotrii i mentalności, w której na co dzień musieli radzić sobie z ograniczoną przestrzenią i zasobami, to właśnie wyspiarze są dobrze przygotowani do opanowania nowej przyszłości energetycznej. 15:55 LENA NA KAUKAZIE - AZERBEJDŻAN. FUTURYSTYCZNE BAKU Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Hanna Jewsiewicka, Konrad Zagórski, Jowita Baraniecka - Ogden Lena to dziennikarka, podróżniczka, obywatelka świata. Absolwentka dziennikarstwa na warszawskim SWPS. Autorka bloga podróżniczego "Razem taniej". Prowadziła poranne audycje w radiu Kampus oraz telewizyjne reportaże z wydarzeń kulturalnych dla TVP. Autorka programu "Moje LA" i reportażu "To jest Birma". Wraz ze swoim chłopakiem podróżują od 2013 roku. Byli razem w 74 krajach od Azji Południowo - Wschodniej, przez Amerykę Centralną, Bałkany czy Afrykę Północno - Zachodnią. W tej serii dokumentalnej Lena Urbańska zabierze nas w podróż po Kaukazie - od magicznej, gruzińskiej Swanetii i jej wież, przez ormiańskie czterotysięczniki, z największym z nich, Aragacem na czele, aż po niezwykłe, futurystyczne budynki stolicy Azerbejdżanu, Baku. W każdym odcinku będziemy się starali się dowiedzieć, gdzie bije puls Kaukazu. Czym naprawdę żyją jego mieszkańcy ci starzy, którzy wciąż wspominają Związek Radziecki, i ci najmłodsi, którym bliżej do Europy czy Ameryki. Będziemy patrzeć, jak się bawią, jak świętują, jak pracują, jak jedzą i jak walczą. W każdym z 24 - minutowych odcinków będziemy mieli przewodnika, który poprowadzi nawet przez najbardziej skomplikowane zagadnienia. Będziemy chodzić po nieutartych szlakach, ale jednocześnie nie tracić z pola widzenia tego, co może zainteresować masowego widza w Polsce, i za granicą. 16:30 GIGANCI HISTORII - NARODZINY SOLIDARNOŚCI Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Prowadzący: Przemysław Babiarz Nie byłoby wolności bez Solidarności! Nie byłoby również naszego programu bez tak wspaniałych tematów. Historia powstawania Związku Zawodowego, który sprawił, że runęły mury, nawet te, które zdawały się nie do zburzenia (ruszenia), jest tematem tego odcinka teleturnieju Giganci historii. 17:25 NA KŁOPOTY... BEDNARSKI - ODC. 6/7 - OSTATNIE LATO Serial sensacyjny, wojenny, 49 min, Polska, 1986 Reżyseria: Paweł Pitera Scenariusz: Marek Bahdaj, Wojciech Jędrkiewicz Aktorzy: Stefan Friedmann, Jan Peszek, Stanisław Melski, Stanisław Michalski, Wiktor Sadecki, Henryk Talar, Mirosława Marcheluk, Monika Świtaj, Tadeusz Szymków Bednarski śledzi żonę jubilera Gerharda, spodziewając się kolejnego zamachu na jej życie. O próbę zlikwidowania Helgi jej mąż oskarża Henia Matusa, znajomego detektywa. Mimo ochrony kobieta rzeczywiście ginie, a sprawca zabójstwa wymyka się sprawiedliwości. Tymczasem komisarz Hagemann otrzymuje wiadomość, że Gerhard chce uciec z biżuterią klientów do Amsterdamu. Prosi o pomoc Bednarskiego. Detektyw podąża tropem jubilera aż do Holandii. Niestety, przybywa za późno. Gerhard ginie, ale biżuteria jest w bezpiecznych rękach. Nie obywa się jednak bez kłopotów. Powrót do kraju jest utrudniony, bowiem Bednarski wchodzi w kolizję z prawem. 18:25 POLSKIE 100 LAT - POLSKIE LATO 1980 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Lektor: Tomasz Marzecki Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Muzyka: Michał Lorenc 1 lipca 1980 roku władze wprowadziły kolejną podwyżkę cen mięsa i przetworów mięsnych. Strajki objęły ponad połowę z 49 województw. Najintensywniejsze były w Lubelskiem, w Trójmieście, Szczecinie, Wrocławiu i na Górnym Śląsku. W Sierpniu ukształtowały się specyficzne formy zachowania obserwowane później w okresie legalnej działalności Solidarności. Między innymi publiczny charakter obrad oraz jawność, demokratyczne procedury podejmowania decyzji. Strajkujące załogi mogły na bieżąco śledzić przebieg rozmów, transmitowanych przez radiowęzły zakładowe. Lipcowe i sierpniowe strajki w 1980 roku zmieniły Polskę. Po raz pierwszy w historii PRL władze podjęły negocjacje ze strajkującymi załogami. W ich wyniku powstał niezależny od władz, samorządny związek zawodowy Solidarność. 19:00 W CIENIU TERRORU - CZĘŚĆ 3 (IN THE FACE OF TERROR / IN THE SHADOW OF TERROR) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Colin Barr, Ruth Kelly Kolejna część filmu dokumentalnego BBC o terroryzmie. Powrót do wydarzeń z nocy 2017 r. Pięć ataków terrorystycznych, 36 zabitych, dziesiątki rannych. Ale Wielka Brytania nie jest sama. W ciągu 10 lat liczba ofiar terroru drastycznie wzrosła na całym świecie. W obliczu tych wydarzeń pytamy dlaczego tak się dzieje w Manchesterze, Syrii, Paryżu i całych Stanach Zjednoczonych, dochodzi do rozprzestrzeniania się terroryzmu. Jak możemy przetrwać? 20:05 PERSOWIE. HISTORIA IRANU - ODC. 2/3 (PERSIA: A HISTORY OF IRAN) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Samira Ahmed Dzięki tej serii widzowie będą mogli odkryć fascynującą i skomplikowaną historię Persji, pierwszego imperium na świecie, które powstało w szóstym wieku przed Chrystusem i wywarło wielki wpływ na kulturę rzymską, bizantyjską i arabską. To świat królów i najeźdźców, epickich poetów i wyjątkowych artystów. Twórców dokumentu najbardziej interesuje żywotność perskiej cywilizacji. Język farsi przetrwał wszystkie inwazje, rewolucje i religijne zawieruchy. Perską mowę i obyczaje przyjmowali Mongołowie, Turkmeni, Turcy i Afgańczycy. Islamizacji nie towarzyszyła arabizacja. Najeźdźcy zapożyczyli od Persów stroje, kuchnię, architekturę, administrację, nawet Aladyna i "Opowieści z tysiąca i jednej nocy". "Szahname", poetycki epos z przełomu X i XI wieku, do dziś jest publicznie recytowany, "Rubajaty" - wolnomyślicielskie wiersze Omara Chajjama stały się bestsellerem na Zachodzie 800 lat po śmierci autora. Kopuła meczetu w Isfahanie swego czasu była największa na świecie. Persowie mieli nawet swojego Machiavellego, który napisał podręcznik dobrego rządzenia. Jeden z szachów zajął Delhi i zasiadł na Pawim Tronie, lecz kres imperialnym ambicjom położyły europejskie potęgi. XX wiek zajmuje w tym cyklu zaledwie siedem minut i to głównie w kontekście polityki historycznej Mohammeda Rezy Pahlaviego uważającego się za nowego Cyrusa. Od 40 lat, gdy władzę przejęli ajatollahowie, niewielu ludzi z Zachodu widziało Iran. Brytyjczykom udało się dostać pozwolenie na filmowanie. Narratorka, Samira Ahmed, rozmawia z tubylcami, przechadza się po bazarze, zagląda do klubu - siłowni. Perskie dzieje przedstawione są w porządku chronologicznym. Od starożytnych wykopalisk, pozostałości zigguratu w Czoga Zanbil, ruin Suzy i Persepolis. Ahmed odwiedza świątynię zoroastrian, w której płonie wieczny ogień, zachwyca się perską kaligrafią, ceramiką i rzemiosłem artystycznym. Atrakcyjności filmowi dodają orientalna muzyka i niesamowite krajobrazy. 21:10 MARSYLSKI ŁĄCZNIK (LA FRENCH) Thriller, 129 min, Francja, 2015 Reżyseria: Cédric Jimenez Aktorzy: Gilles Lellouche, Jean Dujardin, Benot Magimel Inspirowany prawdziwymi wydarzeniami thriller, który z francuskiej perspektywy pokazuje historię opisaną w słynnym "Francuskim łączniku". W rolach głównych występują Jean Dujardin i Gilles Lellouche. Marsylia, 1975 rok. Ambitny sędzia Pierre Michel (Jean Dujardin) dostaje przydział do wydziału antynarkotykowego policji z zadaniem rozpracowania grupy przestępczej, odpowiedzialnej za przerzut do USA hurtowych ilości heroiny. Gangiem kieruje bezwzględny i charyzmatyczny Gatan Tany Zampa (Gilles Lellouche), który pozostaje nieuchwytny dla organów ścigania, skutecznie zacierając ślady i sowicie opłacając skorumpowanych policjantów i urzędników. Michel stawia sobie za punkt honoru, by dopaść Zampę i uprzykrza mu życie na każdym kroku, działając często na granicy prawa. Gangster nie pozostaje mu dłużny, a rywalizacja obu mężczyzn doprowadzi do serii dramatycznych wydarzeń, które wstrząsną całą Francją. 23:35 CO SIĘ STAŁO Z NASZYM ZJAZDEM? Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2005 Reżyseria: Ewa Róża Fabianowska Scenariusz: Ewa Róża Fabianowska, Sławek Malcharek Zdjęcia: Sławek Malcharek Film opowiada o I zjeździe NSZZ "Solidarność" widzianym oczami grupy przyjaciół, inteligentów będących uczestnikami wydarzeń wtedy i komentujących je dzisiaj. Historycy zgodnie dzisiaj twierdzą, że postulaty "Solidarności" przed jej delegalizacją były czystą utopią, nierealnym pomysłem na zbawienie świata w warunkach tzw. realnego socjalizmu. Na bramie stoczni numer dwa obok obrazu matki Boskiej Częstochowskiej i portretu Ojca Świętego wisiało też hasło: "Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się". Działacze "Solidarności" mieli poczucie, że związek jest zdobyczą, której nikt i nic nie jest w stanie im odebrać. Tak naprawdę chyba nie zdawali sobie sprawy, że ich idea odmieni świat. 00:35 ŻYCIE NA GORĄCO - ODC. 9/9 - BOLZANO Serial sensacyjny, 75 min, Polska, 1978 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Leszek Teleszyński, Maria Kowalik-Kalinowska, Barbara Krafftówna, Ewa Lemańska, Wiesława Mazurkiewicz, Eugeniusz Kujawski, Eliasz Kuziemski, Wanda Koczeska, Izabella Dziarska, Leszek Herdegen, Marek Perepeczko Niemiecki uczony, profesor Lannert, opętany szaleńczą ideą zniszczenia świata, pracuje nad wynalezieniem broni laserowej. Finansowany przez nieznanych ludzi i wykorzystywany przez organizację "W", prowadzi badania w laboratorium ukrytym w pewnej fabryce maszyn rolniczych. W wyniku eksplozji giną jego współpracownicy, on sam, ciężko ranny, znika wraz z mikrofilmami. Rozpoczyna się ostra walka między Majem i ludźmi z organizacji "W" o zdobycie mikrofilmów. Jednocześnie Maj jest szantażowany przez organizację "W", która porywa Annę - jego współpracowniczkę. Dziennikarz udaje się więc na spotkanie z doktorem Gerhardtem, szefem organizacji. 02:05 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA CELNIKA NA LOTNISKU W KIJOWIE Reportaż, 24 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu jeden dzień z życia celnika pracującego na lotnisku w Kijowie.