TVP Nauka Środa, 23.08.2023 06:00 PODRÓŻNIK - MALEZYJSKIE SZLAKI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wędrując śladem egzotycznych tradycji, starych kultur, niezwykłych zabytków i innych wakacyjnych atrakcji odwiedzimy stolicę Malezji - Kuala Lumpur, jedno z najnowocześniejszych i najbogatszych dziś miast świata. Dotrzemy na wyspę Penang pełną kolonialnych zabytków i kultywującą stare, chińskie tradycje, bo żyje tu największa na świecie społeczność Chińczyków poza Chinami. Odwiedzimy Langkawi, jeden z najbardziej urokliwych i wciąż jeszcze mało znanych archipelagów otoczony szczególną ochroną przez UNESCO. Poznamy smak durianów - owoców o wykwintnym smaku i nieprzyjemnym zapachu, rambutanów, mangustin i innych egzotycznych przysmaków Wysp Korzennych, czyli Moluków. 06:30 PODRÓŻNIK - ZAUŁKI FEZU Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2009 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wizyta w pierwszej, historycznej stolicy Maroka i największym średniowiecznym kompleksie miejskim na świecie. Przez gąszcz ponad tysiąca uliczek dawnej stolicy poprowadzi widzów Hassan, przewodnik i historyk, który urodził się i wychował w Fezie. Pokaże najważniejsze zabytki: sanktuarium Mulaj Indrisa - najświętsze miejsce dla wyznawców islamu w Maroku, pierwszy w tej części świata uniwersytet, dawne pałace królewskie oraz imponujące miejskie mury. Wprowadzi widzów w świat historii i anegdot związanych z dziejami miasta i rządzącymi w nim dynastiami. Poznamy także dawne marokańskie obyczaje, smaki, zapachy, wspólnie odwiedzimy stragany, sklepiki i warsztaty rzemieślników. Hassan nauczy widzów, jak skutecznie się targować. Dotrzemy do dawnych garbarni, w których wyprawia się i farbuje skóry metodą niezmienną od wieków, a także do piekarni, do których kobiety przynoszą do upieczenia przygotowany w domach chleb. Wyprawa do Fezu to nie tylko podróż szlakiem cennych zabytków, lecz także egzotycznych obyczajów i tradycji. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /151/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /152/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:00 OPERACJA ZDROWIE - SZCZEPIONKI. JAK SIĘ ROBI SZCZEPIONKI W KONTEKŚCIE KORONAWIRUSA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski W dzisiejszym odcinku: W wyniku epidemii wirusa SARS - COV - 2 na całym świecie zostało zarażonych przeszło 9 milionów ludzi. COVID - 19 zbiera coraz większe śmiertelne żniwo. Umarło prawie pół miliona ludzi. A przecież to jeszcze nie koniec. COVID - 19 sparaliżował gospodarkę na całym świecie. Zamroził nasze życiowe aktywności. Naszym życiem rządzi strach przed chorobą i obawa o los najbliższych. Chyba jeszcze nigdy szczepionka nie była tak wyczekiwana, jak obecnie. W programie pokażemy, jak powstają szczepionki. Odwiedzimy laboratoria, w których robi się szczepionki i surowice. Wytłumaczymy, czym różnią się bakterie od wirusów. Zadamy pytanie, kiedy powstanie szczepionka i jak będzie wyglądał system szczepień. 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 56 TARNÓW Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Tarnów, miasto, w którym urodził się generał Józef Bem, oraz działał znakomity wynalazca Jan Szczepanik, nazywany polskim Edisonem. Dzieje miasta zaczęły się na Górze Świętego Marcina, gdzie już od IX wieku istniał gród słowiański, który przetrwał dwa stulecia. Strategiczne położenie sprawiło, że tu właśnie, w XIV wieku zbudowano duży murowany zamek stanowiący rodową rezydencję. To jedno z najważniejszych miast Małopolski, lokowane w 1330 roku przez rycerza Spycimira herbu Leliwa, znanego też jako Spytko z Melsztyna, na podstawie przywileju wydanego przez Władysława Łokietka. Hołdem dla wielkiego małego króla jest jego pomnik na starówce, w Zaułku Łokietka, ponoć największy w Polsce, dedykowany temu władcy. Dawny zespół architektoniczno - urbanistyczny miasta zachował się do dziś. Tutejsza starówka zwana jest perłą renesansu, ponieważ w tamtej epoce Tarnów był jednym z najpiękniejszych miast w Polsce. Wizytówkami miasta jest m.in. wspaniały ratusz, monumentalna bazylika katedralna, piękne kamienice oraz zabytkowy budynek dworca, pamiętający dramatyczne wydarzenia z sierpnia 1939 roku. Tarnów, położony ledwie 80 km na wschód od Krakowa, pozostaje nieco w jego cieniu. Tymczasem to piękne miasto, które skrywa wiele niespodzianek. 09:00 HOUSTON, NIE MA PROBLEMU (ZERO GRAVITY MISSION TO SPACE) 52 min, Francja, 2015 W maju 2014 r. trzej mężczyźni zostali wysłani w kosmos na okres sześciu miesięcy: amerykański astronauta Reid Wiseman, Niemiec Alexander Gerst i Rosjanin Maxim Surayev. Dla Wisemana i Barleya była to ich pierwsza podróż kosmiczna. Zabierają widzów w zapierającą dech w piersiach przygodę. Film pokazuje ich podczas ostatnich miesięcy szkolenia w różnych lokalizacjach - centrum NASA w Houston, Star City pod Moskwą i Europejskim Centrum w Kolonii i ostatecznie podczas wystrzelenia z Kazachstanu w maju 2014 r. Podczas sześciomiesięcznego pobytu astronauci kręcą również materiał, dając widzowi ogólny obraz tego, co to znaczy być astronautą. To wyjątkowe doświadczenie pełne fascynujących obrazów kosmosu oraz piękna opowieść o przyjaźni i oddaniu. 10:00 GENIUSZE I MARZYCIELE. TADEUSZ TAŃSKI Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marek Pawłowski Tadeusz Tański był jednym z pierwszych polskich inżynierów, którzy podjęli próbę produkcji polskich samochodów. Na skutek tajemniczych wpływów ówcześni decydenci wybrali lojalność wobec włoskiego Fiata. Ten wybitny umysł spotykał się z wielkim rozczarowaniem. Pasję tworzenia odziedziczył po ojcu, Czesławie Tańskim, malarzu, konstruktorze i budowniczym samolotu, śmigłowca i szybowca Lotnia, który porzucił rodzinę zaraz po narodzinach syna. A gdy po latach spotkali się w Paryżu, rozumieli się od tego momentu jak nikt na świecie. Tadeusz studiował w Paryżu od 1909 r. Po uzyskaniu dyplomu w kategorii motoryzacji i lotnictwa pracował w fabryce Renault, opracował wiele projektów i patentów. Dał się poznać jako bardzo zdolny i obdarzony niezwykłą wyobraźnią przestrzenną twórca, a jego pomysły wybiegające ponad epokę budziły zachwyt. Jako 24-letni inżynier skonstruował największy na świecie, 12-cylindrowy lotniczy silnik spalinowy w układzie H o mocy 520 KM. 11:00 PODRÓŻNIK - MALEZYJSKIE SZLAKI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2008 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wędrując śladem egzotycznych tradycji, starych kultur, niezwykłych zabytków i innych wakacyjnych atrakcji odwiedzimy stolicę Malezji - Kuala Lumpur, jedno z najnowocześniejszych i najbogatszych dziś miast świata. Dotrzemy na wyspę Penang pełną kolonialnych zabytków i kultywującą stare, chińskie tradycje, bo żyje tu największa na świecie społeczność Chińczyków poza Chinami. Odwiedzimy Langkawi, jeden z najbardziej urokliwych i wciąż jeszcze mało znanych archipelagów otoczony szczególną ochroną przez UNESCO. Poznamy smak durianów - owoców o wykwintnym smaku i nieprzyjemnym zapachu, rambutanów, mangustin i innych egzotycznych przysmaków Wysp Korzennych, czyli Moluków. 11:30 PODRÓŻNIK - ZAUŁKI FEZU Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2009 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Wizyta w pierwszej, historycznej stolicy Maroka i największym średniowiecznym kompleksie miejskim na świecie. Przez gąszcz ponad tysiąca uliczek dawnej stolicy poprowadzi widzów Hassan, przewodnik i historyk, który urodził się i wychował w Fezie. Pokaże najważniejsze zabytki: sanktuarium Mulaj Indrisa - najświętsze miejsce dla wyznawców islamu w Maroku, pierwszy w tej części świata uniwersytet, dawne pałace królewskie oraz imponujące miejskie mury. Wprowadzi widzów w świat historii i anegdot związanych z dziejami miasta i rządzącymi w nim dynastiami. Poznamy także dawne marokańskie obyczaje, smaki, zapachy, wspólnie odwiedzimy stragany, sklepiki i warsztaty rzemieślników. Hassan nauczy widzów, jak skutecznie się targować. Dotrzemy do dawnych garbarni, w których wyprawia się i farbuje skóry metodą niezmienną od wieków, a także do piekarni, do których kobiety przynoszą do upieczenia przygotowany w domach chleb. Wyprawa do Fezu to nie tylko podróż szlakiem cennych zabytków, lecz także egzotycznych obyczajów i tradycji. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /151/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /152/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 OPERACJA ZDROWIE - SZCZEPIONKI. JAK SIĘ ROBI SZCZEPIONKI W KONTEKŚCIE KORONAWIRUSA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski W dzisiejszym odcinku: W wyniku epidemii wirusa SARS - COV - 2 na całym świecie zostało zarażonych przeszło 9 milionów ludzi. COVID - 19 zbiera coraz większe śmiertelne żniwo. Umarło prawie pół miliona ludzi. A przecież to jeszcze nie koniec. COVID - 19 sparaliżował gospodarkę na całym świecie. Zamroził nasze życiowe aktywności. Naszym życiem rządzi strach przed chorobą i obawa o los najbliższych. Chyba jeszcze nigdy szczepionka nie była tak wyczekiwana, jak obecnie. W programie pokażemy, jak powstają szczepionki. Odwiedzimy laboratoria, w których robi się szczepionki i surowice. Wytłumaczymy, czym różnią się bakterie od wirusów. Zadamy pytanie, kiedy powstanie szczepionka i jak będzie wyglądał system szczepień. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 56 TARNÓW Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Tarnów, miasto, w którym urodził się generał Józef Bem, oraz działał znakomity wynalazca Jan Szczepanik, nazywany polskim Edisonem. Dzieje miasta zaczęły się na Górze Świętego Marcina, gdzie już od IX wieku istniał gród słowiański, który przetrwał dwa stulecia. Strategiczne położenie sprawiło, że tu właśnie, w XIV wieku zbudowano duży murowany zamek stanowiący rodową rezydencję. To jedno z najważniejszych miast Małopolski, lokowane w 1330 roku przez rycerza Spycimira herbu Leliwa, znanego też jako Spytko z Melsztyna, na podstawie przywileju wydanego przez Władysława Łokietka. Hołdem dla wielkiego małego króla jest jego pomnik na starówce, w Zaułku Łokietka, ponoć największy w Polsce, dedykowany temu władcy. Dawny zespół architektoniczno - urbanistyczny miasta zachował się do dziś. Tutejsza starówka zwana jest perłą renesansu, ponieważ w tamtej epoce Tarnów był jednym z najpiękniejszych miast w Polsce. Wizytówkami miasta jest m.in. wspaniały ratusz, monumentalna bazylika katedralna, piękne kamienice oraz zabytkowy budynek dworca, pamiętający dramatyczne wydarzenia z sierpnia 1939 roku. Tarnów, położony ledwie 80 km na wschód od Krakowa, pozostaje nieco w jego cieniu. Tymczasem to piękne miasto, które skrywa wiele niespodzianek. 14:00 HOUSTON, NIE MA PROBLEMU (ZERO GRAVITY MISSION TO SPACE) 52 min, Francja, 2015 W maju 2014 r. trzej mężczyźni zostali wysłani w kosmos na okres sześciu miesięcy: amerykański astronauta Reid Wiseman, Niemiec Alexander Gerst i Rosjanin Maxim Surayev. Dla Wisemana i Barleya była to ich pierwsza podróż kosmiczna. Zabierają widzów w zapierającą dech w piersiach przygodę. Film pokazuje ich podczas ostatnich miesięcy szkolenia w różnych lokalizacjach - centrum NASA w Houston, Star City pod Moskwą i Europejskim Centrum w Kolonii i ostatecznie podczas wystrzelenia z Kazachstanu w maju 2014 r. Podczas sześciomiesięcznego pobytu astronauci kręcą również materiał, dając widzowi ogólny obraz tego, co to znaczy być astronautą. To wyjątkowe doświadczenie pełne fascynujących obrazów kosmosu oraz piękna opowieść o przyjaźni i oddaniu. 15:00 ZMIANA KLIMATU: FAKTY - /2/ (CLIMATE CHANGE: THE FACTS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 David Attenborough wnikliwie przygląda się faktom dotyczącym zmian klimatycznych w dzisiejszym świecie, wyszczególniając niebezpieczeństwa, z którymi już mamy do czynienia i przyszłe zagrożenia, ale także możliwości zapobiegania i radykalnych zmian politycznych, społecznych i kulturowych. 16:00 GENIUSZE I MARZYCIELE. TADEUSZ TAŃSKI Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marek Pawłowski Tadeusz Tański był jednym z pierwszych polskich inżynierów, którzy podjęli próbę produkcji polskich samochodów. Na skutek tajemniczych wpływów ówcześni decydenci wybrali lojalność wobec włoskiego Fiata. Ten wybitny umysł spotykał się z wielkim rozczarowaniem. Pasję tworzenia odziedziczył po ojcu, Czesławie Tańskim, malarzu, konstruktorze i budowniczym samolotu, śmigłowca i szybowca Lotnia, który porzucił rodzinę zaraz po narodzinach syna. A gdy po latach spotkali się w Paryżu, rozumieli się od tego momentu jak nikt na świecie. Tadeusz studiował w Paryżu od 1909 r. Po uzyskaniu dyplomu w kategorii motoryzacji i lotnictwa pracował w fabryce Renault, opracował wiele projektów i patentów. Dał się poznać jako bardzo zdolny i obdarzony niezwykłą wyobraźnią przestrzenną twórca, a jego pomysły wybiegające ponad epokę budziły zachwyt. Jako 24-letni inżynier skonstruował największy na świecie, 12-cylindrowy lotniczy silnik spalinowy w układzie H o mocy 520 KM. 17:00 PODRÓŻNIK - NOSY BE MADAGASKAR Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2009 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Madagaskar to wyspa, która dla wielu jest końcem świata. "Podróżnik" wybierze się tym razem jeszcze dalej, na archipelag wysp rozciągający się wzdłuż północnego wybrzeża Madagaskaru. Naszą bazą będzie Nosy Be - jej nazwa znaczy po prostu "duża wyspa". Niegdyś była schronieniem piratów, a później rodziny królewskiej, która była zmuszona opuścić Madagaskar. Prawdziwymi skarbami Nosy Be nie są jednak ukryte mityczne pirackie łupy, ale bogactwo natury i tradycji. Odwiedzimy Święte Drzewo - miejsce, do którego z całej wyspy pielgrzymują Malgasze. Opowiemy o dawnych wierzeniach i rytuałach, które są tu nadal kultywowane. W stolicy wyspy Hell Ville, wędrując wśród dawnych pałaców i budynków administracji, poznamy kolonialną historię Nosy Be, na tutejszym bazarze - bogactwo smaków. Pokażemy kurorty Nosy Be słynne wśród turystów na całym świecie już od ponad pół wieku. Choć mają wszystkie kurortowe udogodnienia nie przypominają gwarnych, europejskich miejscowości, zachowały swój charakter i tradycje. Łodzią wybierzemy się na Nosy Komba - wyspę lemurów, poznamy obyczaje i gusta najstarszego na ziemi gatunku ssaków naczelnych i związane z nimi legendy. Odwiedzimy także pobliski podwodny rezerwat, by podziwiać różnorodność rafy koralowej. 17:30 PODRÓŻNIK - ANKARANA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2009 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz W tym odcinku odwiedziny w Parku Narodowym Ankarana leżącym w północnej części Madagaskaru. Park ten, o powierzchni ponad 18 tys. hektarów, wydaje się zupełnie odmienny od tych dotychczas odwiedzanych - dominuje tu głównie krajobraz suchego buszu. Atrakcją tego parku są Wielkie i Małe Tsingy, czyli pinakle i iglice skalne, wypełnione szczelinami i tworzące wysokie, sięgające nawet 300 metrów wysokości, brzegi kanionu, na którego dnie widać turkusowe wody jeziora. Żyjąca w Ankaranie fauna to w większości gatunki endemiczne. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /153/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /154/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /23/ NERKI Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne. aktywność fizyczna i in. Z chorobami nerek zmagają się ponad 4 miliony dorosłych Polaków. Najgorsze jest jednak to, że znaczna większość z nich nie ma o tym pojęcia. I trudno się dziwić, bo nerki nie bolą, a objawy, jakie wywołują problemy nefrologiczne, są tak pospolite, że zazwyczaj je bagatelizujemy. Co powinniśmy wiedzieć? Na co zwracać uwagę? Jakie badania i jak często robić? Odpowiedzi na wszystkie te pytania w tym odcinku programu "Zacznij od zdrowia". 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 57 PIOTRKÓW TRYBUNALSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka jest Piotrków Trybunalski - miasto wielu kultur, uwielbiane przez filmowców i będące kolebką polskiego parlamentaryzmu. Rzut oka na mapę wystarczy, by zauważyć, że leżący w centralnej Polsce Piotrków Trybunalski jest niczym pępek naszego kraju. To położenie sprawiało, że tu krzyżowało się wiele dróg i Piotrków zawsze miał znaczenie strategiczne. Był w związku z tym miastem królewskim, które bywało świadkiem licznych i ważnych wydarzeń, między innymi obrad sejmu. To właśnie tu w 1493 roku powstał dwuizbowy parlament składający się z Senatu oraz Izby Poselskiej. W mieście można zwiedzić m.in. zamek królewski zbudowany na początku XVI wieku na polecenie Zygmunta I Starego, najstarszy kościół w mieście, mający za patrona św. Jakuba Apostoła oraz sanktuarium Matki Bożej Trybunalskiej, patronki polskich parlamentarzystów. Malownicze plenery miejskie od lat przyciągają do Piotrkowa filmowców i to nie tylko polskich. Tutejsze plany stały się popularne do tego stopnia, że powstał nawet szlak turystyczny pod nazwą "Piotrków Filmowy". Jego poszczególne przystanki oznaczają tablice, stylizowane na filmowe klapsy. 20:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - NOBEL - KRÓL DYNAMITU (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku - Alfred Nobel. Był chemikiem, który miał obsesję na punkcie materiałów wybuchowych. Wynalazł dynamit, materiał wybuchowy o niesamowitej sile niszczenia. Dynamit umożliwił prace inżynieryjne i eksplorację w kopalniach na skalę wcześniej uważaną za niemożliwą, był także używany jako potężna broń w działaniach wojennych. Nobel nie miał żadnych oporów przed przekształceniem swojego wynalazku w broń. Podróżował nawet po świecie, aby sprzedawać dynamit i zbił na tym ogromną fortunę. Jaka była ostatnia wola i testament, który pozostawił światu? W tym odcinku odkrywamy tajemnicę Alfreda Nobla, króla dynamitu. 21:00 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - PIERWSZY KONTAKT (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 22:00 GENIUSZE I MARZYCIELE. TADEUSZ TAŃSKI Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marek Pawłowski Tadeusz Tański był jednym z pierwszych polskich inżynierów, którzy podjęli próbę produkcji polskich samochodów. Na skutek tajemniczych wpływów ówcześni decydenci wybrali lojalność wobec włoskiego Fiata. Ten wybitny umysł spotykał się z wielkim rozczarowaniem. Pasję tworzenia odziedziczył po ojcu, Czesławie Tańskim, malarzu, konstruktorze i budowniczym samolotu, śmigłowca i szybowca Lotnia, który porzucił rodzinę zaraz po narodzinach syna. A gdy po latach spotkali się w Paryżu, rozumieli się od tego momentu jak nikt na świecie. Tadeusz studiował w Paryżu od 1909 r. Po uzyskaniu dyplomu w kategorii motoryzacji i lotnictwa pracował w fabryce Renault, opracował wiele projektów i patentów. Dał się poznać jako bardzo zdolny i obdarzony niezwykłą wyobraźnią przestrzenną twórca, a jego pomysły wybiegające ponad epokę budziły zachwyt. Jako 24-letni inżynier skonstruował największy na świecie, 12-cylindrowy lotniczy silnik spalinowy w układzie H o mocy 520 KM. 23:00 PODRÓŻNIK - NOSY BE MADAGASKAR Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2009 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Madagaskar to wyspa, która dla wielu jest końcem świata. "Podróżnik" wybierze się tym razem jeszcze dalej, na archipelag wysp rozciągający się wzdłuż północnego wybrzeża Madagaskaru. Naszą bazą będzie Nosy Be - jej nazwa znaczy po prostu "duża wyspa". Niegdyś była schronieniem piratów, a później rodziny królewskiej, która była zmuszona opuścić Madagaskar. Prawdziwymi skarbami Nosy Be nie są jednak ukryte mityczne pirackie łupy, ale bogactwo natury i tradycji. Odwiedzimy Święte Drzewo - miejsce, do którego z całej wyspy pielgrzymują Malgasze. Opowiemy o dawnych wierzeniach i rytuałach, które są tu nadal kultywowane. W stolicy wyspy Hell Ville, wędrując wśród dawnych pałaców i budynków administracji, poznamy kolonialną historię Nosy Be, na tutejszym bazarze - bogactwo smaków. Pokażemy kurorty Nosy Be słynne wśród turystów na całym świecie już od ponad pół wieku. Choć mają wszystkie kurortowe udogodnienia nie przypominają gwarnych, europejskich miejscowości, zachowały swój charakter i tradycje. Łodzią wybierzemy się na Nosy Komba - wyspę lemurów, poznamy obyczaje i gusta najstarszego na ziemi gatunku ssaków naczelnych i związane z nimi legendy. Odwiedzimy także pobliski podwodny rezerwat, by podziwiać różnorodność rafy koralowej. 23:35 PODRÓŻNIK - ANKARANA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2009 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz W tym odcinku odwiedziny w Parku Narodowym Ankarana leżącym w północnej części Madagaskaru. Park ten, o powierzchni ponad 18 tys. hektarów, wydaje się zupełnie odmienny od tych dotychczas odwiedzanych - dominuje tu głównie krajobraz suchego buszu. Atrakcją tego parku są Wielkie i Małe Tsingy, czyli pinakle i iglice skalne, wypełnione szczelinami i tworzące wysokie, sięgające nawet 300 metrów wysokości, brzegi kanionu, na którego dnie widać turkusowe wody jeziora. Żyjąca w Ankaranie fauna to w większości gatunki endemiczne. 00:05 CZY WIESZ, ŻE? - /153/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:35 CZY WIESZ, ŻE? - /154/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /23/ NERKI Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne. aktywność fizyczna i in. Z chorobami nerek zmagają się ponad 4 miliony dorosłych Polaków. Najgorsze jest jednak to, że znaczna większość z nich nie ma o tym pojęcia. I trudno się dziwić, bo nerki nie bolą, a objawy, jakie wywołują problemy nefrologiczne, są tak pospolite, że zazwyczaj je bagatelizujemy. Co powinniśmy wiedzieć? Na co zwracać uwagę? Jakie badania i jak często robić? Odpowiedzi na wszystkie te pytania w tym odcinku programu "Zacznij od zdrowia". 01:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 57 PIOTRKÓW TRYBUNALSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka jest Piotrków Trybunalski - miasto wielu kultur, uwielbiane przez filmowców i będące kolebką polskiego parlamentaryzmu. Rzut oka na mapę wystarczy, by zauważyć, że leżący w centralnej Polsce Piotrków Trybunalski jest niczym pępek naszego kraju. To położenie sprawiało, że tu krzyżowało się wiele dróg i Piotrków zawsze miał znaczenie strategiczne. Był w związku z tym miastem królewskim, które bywało świadkiem licznych i ważnych wydarzeń, między innymi obrad sejmu. To właśnie tu w 1493 roku powstał dwuizbowy parlament składający się z Senatu oraz Izby Poselskiej. W mieście można zwiedzić m.in. zamek królewski zbudowany na początku XVI wieku na polecenie Zygmunta I Starego, najstarszy kościół w mieście, mający za patrona św. Jakuba Apostoła oraz sanktuarium Matki Bożej Trybunalskiej, patronki polskich parlamentarzystów. Malownicze plenery miejskie od lat przyciągają do Piotrkowa filmowców i to nie tylko polskich. Tutejsze plany stały się popularne do tego stopnia, że powstał nawet szlak turystyczny pod nazwą "Piotrków Filmowy". Jego poszczególne przystanki oznaczają tablice, stylizowane na filmowe klapsy. 02:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - NOBEL - KRÓL DYNAMITU (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku - Alfred Nobel. Był chemikiem, który miał obsesję na punkcie materiałów wybuchowych. Wynalazł dynamit, materiał wybuchowy o niesamowitej sile niszczenia. Dynamit umożliwił prace inżynieryjne i eksplorację w kopalniach na skalę wcześniej uważaną za niemożliwą, był także używany jako potężna broń w działaniach wojennych. Nobel nie miał żadnych oporów przed przekształceniem swojego wynalazku w broń. Podróżował nawet po świecie, aby sprzedawać dynamit i zbił na tym ogromną fortunę. Jaka była ostatnia wola i testament, który pozostawił światu? W tym odcinku odkrywamy tajemnicę Alfreda Nobla, króla dynamitu.