TVP Dokument Piątek, 01.09.2023 Zmiany z dnia 09.08.2023 w stosunku do raportu z dnia 19.07.2023 (dodano pozycję programową) 06:00 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. DODAĆ SKRZYDEŁ ORLIKOM Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2013 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Orlik krzykliwy należy do mniejszych i mniej popularnych gatunków orłów, jednak skrzydła ma imponujące. Są szersze, niż zasięg rozłożonych ramion dorosłego człowieka. Ostatnio dodały orlikom skrzydeł poświęcone im projekty ochronne. Te do niedawna zagrożone w swej egzystencji ptaki, dzięki projektom, współfinansowanym przez Unię Europejską przy współudziale NFOŚ i Lasów Państwowych, odzyskują swoje dawne środowiska życia. A przede wszystkim śródleśne podmokłe łąki i małe zbiorniki wodne, które je żywiły, ale zaczęły zanikać wraz z dawną, odchodzącą w przeszłość gospodarką rolniczą. Powstaje jednak nowa jej forma, służąca ochronie tych i innych ptaków. Można też obejrzeć transmisję internetową bezpośrednio z gniazd tych rzadkich, tajemniczych orłów. (dodano pozycję programową) 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 24 W ŚWIECIE ŁEMKÓW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Dlaczego podróżując po polskim Beskidzie Niskim, możemy natrafić na samotne drzwi, które stoją w środku pola? Kto je tam zostawił? Co symbolizują? Radek Kotarski rusza ich śladem i odkrywa barwną kulturę Łemków. Sprawdza, jak wielu zostało ich w Polsce, czym tradycyjnie się zajmowali i co dawniej jedli. Zapraszamy na magiczną podróż do świata tajemniczych górali. (dodano pozycję programową) 07:05 NOTACJE - ANDRZEJ ŻUPAŃSKI - ZACZĘŁO SIĘ 1 WRZEŚNIA 1939 Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2009 Autor: Krzysztof Tadej Andrzej Żupański urodzony w Gdyni w 1921 r. Przez wiele lat walczył o upamiętnienie ofiar zbrodni na Wołyniu w czasie II wojny światowej. Autor wielu książek i publikacji o zbrodni wołyńskiej, m. in. książki "Droga do prawdy o wydarzeniach na Wołyniu". (dodano pozycję programową) 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 166 ŚWIEBODZIN Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Józefina Moczyńska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedzi Świebodzin - miasto, którego historyczne centrum od czasów średniowiecza zachowało się niemal w niezmienionej formie. Najstarsze budowle, z ratuszem na czele tworzą jeden z najcenniejszych zespołów urbanistycznych w regionie. Zwiedzanie rozpoczniemy od Rynku Starego Miasta, gdzie króluje Ratusz. Budowla wzniesiona została z XIV wieku, z tego okresu zachowały się beczkowe sklepienia z kamienia polnego. W salach parteru ratusza mieści się Muzeum Regionalne. Nieopodal znajduje się Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w stylu neogotyckim z okazałymi organami, które od początku istnienia kościoła zachowały się w niemal nienaruszonym stanie. W mieście znajdziemy też ławeczkę Czesława Niemena, który dorastał tu po przeprowadzce z rodziną ze Starych Wasiliszek. Lokalne stowarzyszenie robi wszystko, by pielęgnować pamięć o twórczości tego wybitnego artysty. Świebodzin rozsławia figura Chrystusa - widoczna z dużej odległości. Rzeźba wzniesiona została w 2010 roku i jest jednym z największych pomników Chrystusa na świecie. Konkuruje z boliwijskim posągiem Cochabamby mierzącym ponad 34 metry wysokości. Jednak świebodziński Chrystus góruje nad nim dzięki koronie. Pasjonatów architektury militarnej zainteresuje Międzyrzecki Rejon Umocniony MRU, który od lat przyciąga ogromną liczbę turystów i kusi swą tajemniczością. Świebodzin i okolice słyną nie tylko z ciekawych miejsc, ale i z nietuzinkowych ludzi. Pan Jerzy Jóźwiak zbudował w swoim ogrodzie miniaturową kolejkę z pełną infrastrukturą, która zadziwia dzieci i dorosłych. (dodano pozycję programową) 07:50 WETERYNARZE Z SERCEM - /28/ Reality show, 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W kolejnym odcinku programu znajdziecie odpowiedzi na kilka pytań. Dlaczego należy błyskawicznie reagować na nietypowe zachowanie swojego pupila? Czy planując ciążę, powinniśmy pozbyć się ze swojego otoczenia kota, ze względu na możliwość zarażenia się toksoplazmozą, niebezpieczną dla dziecka? Co może oznaczać dla psa śródmiąższowe zapalenie płuc? Zapraszamy! (dodano pozycję programową) 11:25 ZŁOTA KOLEKCJA - PIERWSZY POCIĄG Cykl reportaży, 16 min, Polska, 1985 Scenariusz: Ewa Kostańska Film dokumentalny o polskich kolejarzach, pionierach na Pomorzu Zachodnim w 1945 roku. Historia zaczyna się jeszcze przed zakończeniem działań wojennych. Posuwający się w kierunku Berlina front wymaga sprawnego transportu i zabezpieczenia szlaków. Wojsko potrzebuje odciążenia i wsparcia. Zapada decyzja o przejmowaniu kolei na wyzwalanych ziemiach przez Polaków. Po przejściu frontu w 1945 roku na Pomorze Zachodnie trafiają przybysze z Kresów Wschodnich, Małopolski, Lubelszczyzny i Wielkopolski. Przejmują zniszczone stacje, lokomotywownie, tworzą administrację, odbudowują szlaki. Pierwszą siedzibą Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych na Pomorzu Zachodnim zostaje mało zniszczony Szczecinek. Następnie funkcję tę będzie pełnił Szczecin. 40 rocznica odbudowy polskiego kolejnictwa na Ziemiach Odzyskanych. Specjalny pociąg, wtedy już Pomorskiej DOKP, wiezie kolejarzy - pionierów na okolicznościowe obchody do Szczecinka. Szlak wiedzie m.in. przez Stargard, Złocieniec, Szczecin Gumieńce. Wspomnienia czasów powojennej rzeczywistości: ciężkiej pracy, walki z szabrownikami, codziennego ryzyka utraty życia. (dodano pozycję programową) 11:50 WYBUDZENI - DR PAWEŁ RUDZIŃSKI Serial dokumentalny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Prowadzący: Ewa Błaszczyk Zdjęcia: Michał Jarosiński 10 lat temu doktor Paweł wygrał konkurs na szefa kardiochirurgii szpitala MSWiA w Warszawie. Przed rozpoczęciem nowej pracy wyjechał na tygodniowy urlop do Chorwacji. W trakcie nurkowania podtopił się, nie wiadomo co się stało pod wodą. Dziś doktor Paweł niewyraźnie mówi, słabo widzi, nie porusza się samodzielnie, stracił możliwość wykonywania ukochanego zawodu, rozsypała mu się rodzina, a mimo to jest szczęśliwy. Opiekuje się nim jego przyjaciółka Teresa, razem stworzyli dom. (dodano pozycję programową) 12:20 WYBUDZENI - GRZEGORZ KRÓL Serial dokumentalny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Prowadzący: Ewa Błaszczyk Zdjęcia: Michał Jarosiński Grzegorz był pełnym pasji strażakiem, miał żonę, malutkiego synka. Podczas gaszenia pożaru w suszarni kukurydzy, wszedł na dach i spadł z dużej wysokości. Uratowano mu życie, ale szanse na wybudzenie były minimalne. W głębokiej śpiączce został przewieziony do Zakładu Opiekuńczo - Leczniczego Fundacji Światło w Toruniu gdzie wybudził się po kilku miesiącach. W toruńskim Świetle w ciągu 19 lat wybudziło się ze śpiączki aż 79 osób, kilka z nich wróciło do pełnej sprawności. (dodano pozycję programową) 19:15 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KOREA POŁUDNIOWA JAKIEJ NIE ZNAMY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 20:25 DRUGA WOJNA ŚWIATOWA CZ. 1. PIERWSZY DZIEŃ Film dokumentalny, 47 min, Niemcy/Polska, 2014 Reżyseria: Christian Frey Scenariusz: Christian Frey, Peter Hartl Dwuczęściowy film dokumentalny powstały w koprodukcji niemieckiej ZDF i Telewizji Polskiej z dużym udziałem Polaków, między innymi Andrzeja Wajdy, Romana Polańskiego i Budzimiry Wojtalewicz oraz najwybitniejszych polskich historyków. Pierwsza część przedstawia istotne wydarzenia, poprzedzające wybuch II wojny światowej, świadczące o konsekwentnych przygotowaniach Hitlera do napaści na Polskę. Eksperci i świadkowie tamtych wydarzeń opowiadają o agresywnych zapędach Trzeciej Rzeszy, takich jak zajęcie Czechosłowacji przez oddziały niemieckie, wkroczenie do zdemilitaryzowanej Nadrenii, a tym samym naruszenie Traktatu Wersalskiego, aneksja Austrii w 1938 r. , żądania Hitlera dostępu do korytarza gdańskiego. Geneza tej wojny obejmuje też wojnę propagandową prowadzoną przez Goebbelsa, podpisanie tajnego paktu Ribbentrop - Mołotow, incydent na przełęczy Jabłonkowskiej 26 sierpnia 1939 roku, zacumowanie 25 sierpnia pancernika Schleswig - Holstein z uzbrojonymi oddziałami na pokładzie przy gdańskim nabrzeżu. Dzień wybuchu wojny pozostał w pamięci wielu osób, które o nim opowiadają. Andrzej Wajda opowiada o rozstaniu z ojcem, który wyjechał, aby wziąć udział w wojnie. Roman Polański podzieli się wzruszającymi, osobistymi historiami, jakie przeżył w pierwszych dniach wojny. Budzimira Wojtalewicz wspomina sytuacje i nastroje, jakie panowały w Gdańsku tuż przed wybuchem wojny oraz o swoim późniejszym udziale w powstaniu warszawskim. O życiu w przedwojennym Gdańsku opowiada również Joachim Scholz. Piotr Kieszkowski przedstawi historię wydarzeń i nalotów na Wieluń, o których usłyszymy też z ust Otto Schmidta, niemieckiego pilota bombardującego to miasto 1 września. Henry Glanz opowie, jak uratował się przed Holocaustem. Wydarzenia komentują najwybitniejsi historycy polscy, brytyjscy i niemieccy, specjalizujący się w historii II wojny światowej: Paweł Machcewicz, Ian Kershaw, Richard Overy, Soenke Neitzel, Jochen Böhler. (dodano pozycję programową) 00:30 OSTATNIA ROLA Felieton, 7 min, Polska, 1978 Scenariusz: A. Królikowski, M. Walczak Zdjęcia: Stanisław Ścieszko, T. Kośmider Wieś Siedlątków, w województwie sieradzkim, została wykupiona od rolników przez państwo. Jej tereny będą wkrótce dnem zbiornika retencyjnego, który poskromi kapryśną w tym miejscu Wartę i dostarczy wodę pitną mieszkańcom Poznania i Konina. Przed rozstaniem ze swoimi gospodarzami Siedlątków gra swoją ostatnią rolę. Płonąca wieś i uciekający z niej mieszkańcy stają się bohaterami jednego z odcinków cyklu "Polskich Pieśni Żołnierskich", w reżyserii Tadeusza Worontkiewicza, traktującego o wrześniu 1939 roku. (dodano pozycję programową) 00:45 ABSOLUTORIUM Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1971 Reżyseria: Marcel Łoziński Scenariusz: Marcel Łoziński Zdjęcia: Jan Mogilnicki Dokumentalna etiuda studencka Marcela Łozińskiego z 1971 roku. Film zrealizowano pod opieką artystyczną Kazimierza Karabasza i Adolfa Forberta. Łoziński filmuje grupę znajomych z liceum, która spotkała się po dziesięciu latach od matury. Trzydziestolatkowie dyskutują, piją, palą. W tym wczesnym filmie widać już cechy znane szerokiej widowni z dalszych, dojrzałych prac reżysera: talent do wyłapywania urywków dialogów, spojrzeń i sylwetek, które niby nic nie wnosząc tworzą w zestawieniu pełny obraz filmowanego zjawiska. Film zdobył nagrodę Wydziału Kultury PRN na Festiwalu Etiud PWSFTviT w 1972 roku. (usunięto pozycję programową) 01:05 GŁOSY (usunięto pozycję programową) 01:15 LEKCJA 41 (dodano pozycję programową) 02:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PUSZCZA PAMIĘTA Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki To bardzo trudne wyzwanie. Ogromna, ciągle dzika, opierająca się przybyszom Puszcza Knyszyńska i bezmiar czasu dzielący nas od powstania styczniowego, którego wydarzenia każdy rok czyni coraz mniej czytelnymi. I pytania, na które chcemy szukać odpowiedzi: gdzie są mogiły bohaterów, którzy odważyli się stanąć sami przeciwko imperium? Znajdujemy się pod Waliłami, na uroczysku Pereciosy - jednym z największych pól bitewnych powstania styczniowego, gdzie walczył oddział Walerego Wróblewskiego. Wracamy tu kolejny raz. Każda kolejna wyprawa przybliża nas jednak do historii tego miejsca.