TVP Historia Sobota, 02.09.2023 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 2 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1910 - zmarł malarz Henri Rousseau; 1944 - upadek Starówki; 1973 - zmarł pisarz J. R. Tolkien; 1974 - premiera "Potopu" w reż Jerzego Hoffmanna; 07:10 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 17 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Krzysztof Łukaszewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Monika Zięba-Rybowska, Andrzej Staszczyk Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Bogdan Kalus, Karolina Porcari, Michał Chorosiński, Michał Chruściel, Krzysztof Olchawa, Szymon Nygard, Maciej Raniszewski, Dawid Czupryński, Żaneta Homa, Agata Pieszko, Marek Pawlicki, Rafał Szablewski, Milena Staszuk, Radosław Pazura Świat na opak. Zima 1404. Król Jagiełło (Sebastian Skoczeń) i książę Witold (Michał Chorosiński) ustalają rozejm z Krzyżakami. W wyniku papieskiej bulli wszyscy litewscy jeńcy zostaną zwolnieni z krzyżackiej niewoli. Po zabiciu Gwidona, Saule (Agata Pieszko) trafia do lochu, ale Arunas (Filip Gurłacz) bierze winę na siebie. I wtedy dopiero dowiaduje się, kto jest ojcem jego narzeczonej. Do Krakowa jadą brat Bdzigost (Jakub Wieczorek), który uratuje Jurgę (Kuba Kochanek) z rąk krakowskich żebraków i Stanisław Ciołek, który szuka pracy w królewskiej kancelarii. Saule i Arunas biorą ślub, a Elżbieta Granowska (Karolina Porcari) przed balem karnawałowym mówi kilka słów za dużo. Słyszy je królowa Anna (Milena Staszuk). 07:35 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 18 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz, Łukasz Wiśniewski Scenariusz: Aleksandra Grażewicz-Ćwiklińska, Andrzej Staszczyk, Marta Hryniak Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Marcin Piętowski, Radosław Pazura, Marek Lis-Orłowski, Jędrzej Jezierski, Adam Szczyszczaj, Milena Staszuk, Jakub Ulewicz, Karolina Porcari, Michał Chorosiński, Krzysztof Olchawa, Szymon Nygard, Bartosz Głogowski, Maciej Raniszewski, Dawid Czupryński Negocjacje. Rok 1404. Na Wawelu goście - Kasztelan Wincenty Granowski (Jakub Ulewicz) z żoną Elżbietą (Karolina Porcari). Król Władysław (Sebastian Skoczeń) jest zachwycony, królowa Anna (Milena Staszuk) nie chce widzieć Elżbiety. Nie zapomniała, że kasztelanowa w rozmowie z mężem nazwała ją głupiutką gąską. Granowski przywozi ważne wieści o Zakonie - nie mają pieniędzy ani zapasów na zimę. Jagiełło zaczyna w Raciążku negocjacje z Konradem von Jungingenem (Krzysztof Olchawa) w sprawie wykupu Ziemi Dobrzyńskiej. Z pomocą przychodzi pachołek Mszczuja - Jurga (Kuba Kochanek), który podsłuchuje rozmowę krzyżackich dostojników. Król i Wielki Mistrz dochodzą do porozumienia. Ale Władysław Jagiełło wie, że aby odkupić te ziemie, musi przekonać panów do nowego podatku. I wie, że będzie miał z tym kłopoty - szczególnie z Janem Tęczyńskim (Marek Lis - Orłowski). 08:05 W KOTLE HISTORII - BITWA POD PŁOWCAMI - ZWYCIĘSTWO, CZY REMIS? Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski Być może, gdyby nie Płowce, nie byłoby Grunwaldu. Okazało się, że Krzyżaków daje się pokonać w polu, nie tylko podczas wojny szarpanej. Dla tych ostatnich również był to wstrząs. Wycofali się do Torunia, by jak mieli w zwyczaju korzystać z najlepszych dokonań ówczesnej kuchni. Słynęli zarówno z odległych importów, jak i toruńskiego wina. Przy okazji Płowców spotkanie z kuchnią wykwintną XIV wieku. 08:40 WOJOWNICY CZASU - BONAPARTE NA ŚLĄSKU, CZYLI KŁODZKO 1807 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan W 1806 roku, enfant terrible XIX - wiecznej Europy Napoleon Bonaparte miał już za sobą wiele błyskotliwych kampanii, których sukcesy spędzały sen z powiek europejskich władców. Ich czwarta z kolei koalicja antyfrancuska zainicjowana przez Anglików zwróciła przeciwko cesarzowi Francuzów także Prusy i Rosję. Niebawem Wielka Armia gromiła pruskie korpusy, aby potem wyruszyć na Śląsk i zdobyć pruskie twierdze. Ostatnią z nich była twierdza w Kłodzku. 09:30 DO PRZERWY 0:1 - ODC 6/7 - GORYCZ ZWYCIĘSTWA Serial dla młodych widzów TVP, 27 min, Polska, 1969 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Stanisław Loth Aktorzy: Roman Wilhelmi, Józef Nalberczak, Marian Tchórznicki, Aleksander Fogiel, Anna Ciepielewska, Jerzy Duszyński, Wanda Łuczycka, Józef Nowak, Małgorzata Lorentowicz Paragon zostaje złapany przez złodziei skór i zamknięty w komórce. Tymczasem w Warszawie rozpoczyna się mecz piłkarski jego drużyny. Chłopcu udaje się uciec i w ostatniej chwili przybyć na boisko. 10:00 DO PRZERWY 0:1 - ODC 7/7 - POŻEGNANIE Z WAKACJAMI Serial dla młodych widzów TVP, 27 min, Polska, 1969 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Stanisław Loth Aktorzy: Bogdan Baer, Józef Nalberczak, Roman Wilhelmi, Aleksander Fogiel, Mieczysław Milecki, Marian Tchórznicki, Mirosław Domański, Janusz Pomaski, Jan Smoliński, Stanisław Milski, Barbara Sołtysik Kolejna ucieczka Paragona przed złodziejami skór kończy się dla niego tragicznie. Chłopak spada z rusztowania i trafia do szpitala. W tym czasie rozpoczyna się mecz finałowy turnieju o "Złotą piłkę". 10:30 KAZIU, POLSKA CI DZIĘKUJE Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2006 Reżyseria: Józef Węgrzyn Scenariusz: Józef Węgrzyn Zdjęcia: Maciej Krogulski, Stanisław Plewa Filmowa opowieść o życiu Kazimierza Górskiego. Kazimierz Górski urodził się we Lwowie 2 marca 1921 roku. Karierę piłkarską rozpoczął od pozycji napastnika. Występował m. in. w drużynach: RKS Lwów, Spartak Lwów, Dynamo Lwów oraz Legia Warszawa. Pierwszą samodzielną pracę szkoleniowca zaczął w 1954 roku, kiedy to prowadził drużynę Marymont Warszawa. Trenował m. in. drużyny: Legii Warszawa, Gwardii Warszawa, Lublinianki, Łódzkiego KS, greckie drużyny: Panathinaikos Ateny, Kastoria oraz Olimpiakos Pireus. W latach 1956 - 66 prowadził reprezentację Polski juniorów, a latach 1966 - 70 pierwszą reprezentację narodową. Był to czas jego największych sukcesów. Wywalczył wówczas z tą ekipą złoty medal na igrzyskach olimpijskich w Monachium w 1972 roku, srebrny medal na mistrzostwach świata w 1974 roku oraz srebrny krążek na igrzyskach olimpijskich w Montrealu w 1976 roku. Po zakończeniu kariery szkoleniowca Kazimierz Górski od 1986 roku zasiadał we władzach Polskiego Związku Piłki Nożnej. Od 1987 roku był wiceprezesem Związku, a w latach 1991 - 1995 - jego prezesem. Od 3 lipca 1995 roku był honorowym prezesem PZPN. 11:20 DZIKIE KRAINY AUSTRALII - PUSTYNNE SERCE KONTYNENTU (AUSTRALIA’S WILD PLACES. 5) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory McGuinness Kontynent australijski jest osobnym lądem od blisko 50 milionów lat. Jego dzisiejszą postać ukształtowały zarówno wezbrania wód, jak i dotkliwe upały. Rozległa czerwona pustynia w centrum Australii. Legendarny outback. W tej spalonej słońcem krainie próżno dziś szukać zielonych lasów deszczowych, które porastały ją 90 milionów lat temu, kiedy Australia była częścią superkontynentu Gondwana. Australijskie torbacze należą do ostatnich żyjących świadków odległej przeszłości. Dlaczego rozwinęły się tylko tutaj, i to tak licznie? Wypolerowane kopuły piaskowcowych monolitów Kata Tjuta i Uluru zostały wyrzeźbione przez wiatr w ciągu milionów lat. Tego świętego dla aborygenów miejsca strzeże jeden z największych orłów świata - orzeł australijski. Jałowy krajobraz pożłobiły sporadyczne, gwałtowne wezbrania rzek, po których opadnięciu w glebie zachowuje się niewiele wilgoci. Trawa spinifex nie należy do soczystych roślin. Obficie porasta nieurodzajną czerwoną glebę, ale smakuje jak słoma. Nie jedzą jej nawet dzikie wielbłądy. Ich przodków sprowadzono tu w XIX wieku jako zwierzęta pociągowe. Dziś żyje ich tu blisko milion. To największa populacja dzikich wielbłądów jednogarbnych na świecie. Tutejsze trawy zapewniają jednak odpowiednie środowisko wielu owadom. W Australii żyje ponad 1200 gatunków mrówek. Im nigdy nie jest za gorąco. Upał tworzy warunki idealne dla zmiennocieplnych gadów. Tu występuje największe nagromadzenie jaszczurek na świecie. 12:20 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 2. LAPONIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 2 - LAND OF SNOWS - THE SAMI COUNTRY (FORMER LAPLAND)) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Laponia - kraina śniegu - kraj Sami. Zbadajmy najbardziej wysunięty na północ region Europy, poza kołem podbiegunowym: podzielony głównie między Norwegię, Szwecję i Finlandię. To ogromne terytorium, graniczące z krajami nordyckimi i obejmujące kilkaset tysięcy kilometrów kwadratowych. Na północnym zachodzie przechodzi w wybrzeża wzdłuż Norwegii, gdzie rozpada się na tysiące wysepek. Nieruchome fale krajobrazu komponują się z majestatycznymi obrazami, zwłaszcza na Lofotach słynących z dorsza i małych wiosek rybackich. Za naturalną barierą Alp Skandynawskich, kraj rozciąga swoje krajobrazy: wody, śniegi i lasy, sięgając daleko w głąb horyzontu. Pozornie nieskończony krajobraz polarny, który często jest zamarznięty; zima czasami trwa tutaj do ośmiu miesięcy. 13:25 ESSEQUIBO - UKRYTA RZEKA - CZ. 2 (ESSEQUIBO - RETURN TO THE LOST WORLDS) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Marion Pollmann, Rainer Bergomaz Kolejna część niezwykłej podróży do krainy Essequibo, rzeki ukrytej głęboko w amazońskiej dżungli, zakrytej grubymi chmurami i niewidocznej z góry. Jest to najdłuższa rzeka w Gujanie, jej źródła znajdują się na Wyżynie Gujańskiej i uchodzą do Oceanu Atlantyckiego. Pełno tu wąwozów i wodospadów, bagien, dziwnych roślin i zwierząt. Nawet sami mieszkańcy plemion Amazonii nie znają wszystkich zakamarków i całej tutejszej fauny i flory. W dolinie rzeki znajdują się miejscowe skarby - eksploatowane złoża złota i diamentów. 14:30 FOTO HISTORIE - ODC. 1 Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Scenariusz: Marek Szczepanek, Dariusz Fedorowicz Co robią zdjęcia? Opowiadają historię. Wielowątkową, w różnych odcieniach. Uczą, bawią, edukują, łączą, niekiedy i dzielą. Budzą emocje. Bywają zaczynem wielkich manipulacji. Czasem tworzą historię, a najczęściej w niezwykle interesujący i barwny sposób pozwalają ją zapisywać i po latach lub dekadach w atrakcyjny sposób odtwarzać. Fotografia jest dziś jednym z najciekawszych i najbardziej użytecznych, a biorąc pod uwagę nowe możliwości jej animacji i przetwarzania, wyjątkowo atrakcyjnym nośnikiem opowiadania historii w formie filmowej. A zatem stare zdjęcia to zarówno zapis historii, jak i sama historia tej stosunkowo młodej dziedziny kultury masowej i sztuki ukryta pod powierzchnią światłoczułej emulsji. Historia techniki, ludzi, kontekstów społecznych. Odc. 1 Portret własny 16:00 NIE TAKA PROSTA HISTORIA - OSTATNI POJEDYNEK Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Scenariusz: Wiktor Świetlik Prowadzący: Wiktor Świetlik W odcinku poświęconym filmowi "Ostatni pojedynek" widzowie znajdą m.in. odpowiedź na pytania, czy tytułowy pojedynek rzeczywiście miał miejsce i jak wyglądał? Czy takie pojedynki w XIV wieku dopuszczało prawo francuskie i kościelne? Jak brzmiały średniowieczne przekleństwa i czy ówczesne elity ich używały? I jaka była, w późnym średniowieczu, pozycja i wykształcenie szlachetnie urodzonej kobiety? Charakterystycznym zjawiskiem dzisiejszej kultury masowej jest luźne wykorzystywanie wątków historycznych poprzez serial, film, gry komputerowe, literaturę beletrystyczną. W cyklu "Nie taka prosta historia" autor programu Witold Świetlik i jego goście, na podstawie konkretnych filmów i seriali, wyjaśniają, co w nich jest zgodne z prawdą historyczną, a co jest scenariuszową fikcją. 16:30 ROCAMADOUR - ŚREDNIOWIECZNE MIASTO (THE MEDIEVAL CITY OF ROCAMADOUR) Film dokumentalny, 49 min, Francja, 2022 Reżyseria: Eloise Daviaud Rocamadour to zapierająca dech w piersiach średniowieczna cytadela zbudowana na krawędzi klifu w centralnej Francji. Pozornie przecząc prawom grawitacji, stoi na wysokości 364 metrów, 40 metrów wyżej niż wieża Eiffla. 17:30 TOWARZYSZE SEKRETARZE ORAZ INNI DYGNITARZE - ODC. 1 BOLESŁAW BIERUT. ICH CZŁOWIEK W WARSZAWIE Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Autor: Dobrosław Rodziewicz Scenariusz: Dobrosław Rodziewicz Wykonawcy: Dobrosław Rodziewicz Bolesław Bierut. Pierwszy z pierwszych sekretarzy PZPR, wyjątkowo bezwzględny zbrodniarz komunistyczny, agent NKWD, bez reszty oddany Stalinowi i Kominternowi. Odcinek pt. "Ich człowiek w Warszawie" przypomina życiorys i karierę polityczną towarzysza Tomasza począwszy od lat szkolnych w Lublinie po tajemniczy zgon w Moskwie. Opowiadają o nich: historyk dr Maciej Korkuć oraz autor i narrator cyklu "Towarzysze sekretarze oraz inni dygnitarze" Dobrosław Rodziewicz. 18:00 NA KŁOPOTY... BEDNARSKI - ODC. 7/7 - NASZ CZŁOWIEK Serial sensacyjny, wojenny, 54 min, Polska, 1986 Reżyseria: Paweł Pitera Aktorzy: Stefan Friedmann, Marek Barbasiewicz, Tadeusz Szaniecki, Sława Kwaśniewska, Robert Czechowski, Krystyna Feldman, Wiktor Sadecki, Marta Żak, Stanisław Michalski, Grażyna Barszczewska Ostatnie dni sierpnia 1939 roku. Bednarski jest poszukiwany przez gdańską policję. Z trudem udaje mu się przedostać na teren Wolnego Miasta, by ratować swojego przyjaciela profesora. Aby uzyskać dla niego paszport, musi wziąć udział w ostatniej akcji polskiego wywiadu - próbie sprzedania Niemcom fałszywych planów Westerplatte. Bednarski daje się złapać Niemcom. Po ciężkim przesłuchaniu udaje mu się przekonać ich, że mikrofilm, który przy nim znaleziono, zawiera prawdziwe informacje. Tymczasem okazuje się, że człowiekiem sprawdzającym na zlecenie Niemców prawdziwość owych planów jest Bruno Piwoński, syn polskiego kolejarza. Bednarski usiłuje nakłonić Bruna, aby wycofał się z tej gry, ale Niemcy okazują się szybsi. Chłopak ginie, a odpowiedzialność za jego śmierć spada na Bednarskiego. Polacy traktują go teraz jak zdrajcę. Bednarski zwraca się o pomoc do starego Piwońskiego i razem z nim przystępuje do swej ostatniej akcji. 19:00 GIGANCI HISTORII - POLSKI WYWIAD W WALCE Z TRZECIĄ RZESZĄ Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Maciej Kurzajewski Zdobywali informacje, które przyczyniały się do zwycięskich operacji aliantów, dotkliwie uderzając w niemieckie siły. Prowadzili wojnę, której nie widać, a przynajmniej takie było założenie. Na kartach historii nasi agenci zapisali się wielkimi literami. Przez wielu uznawani za najlepszych w Europie. Według Brytyjczyków ich działania skróciły największy konflikt zbrojny w historii ludzkości nawet o kilka lat. W 1943 roku polskie służby dysponowały trzydziestoma siatkami szpiegów w okupowanych i neutralnych państwach starego kontynentu. Agenci w służbie Rzeczpospolitej mogliby zawstydzić nawet asa jej Królewskiej Mości - Jamesa Bonda. Kradzież tajnych nazistowskich dokumentów w przebraniu generała Wehrmachtu? To tylko jedna z wielu widowiskowych akcji jednego z polskich superszpiegów, wśród których były też kobiety. Ta najsłynniejsza, by ukryć tożsamość, wcielała się w różne role, między innymi dziennikarki. Z rąk gestapo wyrwała się, udając chorą na gruźlicę. Polski wywiad w walce z III Rzeszą to temat, z którym zmierzymy się w tym odcinku teleturnieju Giganci historii. 19:50 KALENDARIUM POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863 - ODC. 35 Cykl dokumentalny, 5 min, Polska, 2023 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Celem cyklu Kalendarium powstania styczniowego 1863 jest przypomnienie współczesnym Polakom wydarzeń jakie miały miejsce 160 lat temu. Powstanie styczniowe było największym i najdłużej trwającym zrywem niepodległościowym Polaków, jaki miał miejsce w okresie zaborów. Jego wybuch 22 stycznia 1863 roku wywołało ogłoszenie branki czyli poboru do wojska rosyjskiego. Choć powstanie zakończyło się klęską, pamięć o nim trwała w narodzie do końca zaborów. Doświadczenie tajnego państwa z okresu powstania było wzorem dla państwa podziemnego z czasu okupacji niemieckiej i sowieckiej. Jego herb Orzeł Biały, Pogoń i św. Michał Archanioł przypominał niezrealizowaną ideę Rzeczpospolitej trojga narodów. Z doświadczenia powstania styczniowego czerpał Piłsudski planując walkę o odzyskanie niepodległości. Powiedział m.in. Dla nas, żołnierzy wolnej Polski, powstańcy 1863 roku są i pozostaną ostatnimi żołnierzami Polski, walczącej o swą swobodę, pozostaną wzorem wielu cnót żołnierskich, które naśladować będziemy. Kalendarium powstania styczniowego 1863 będzie zawierać cotygodniowy przegląd wydarzeń na ziemiach polskich, ale także reakcji świata na wybuch powstania, biogramy postaci, przegląd prasy powstańczej i rosyjskiej. W każdym odcinku znakomici polscy historycy tj. Włodzimierz Suleja, Janusz Odziemkowski, Andrzej Nowak, Wojciech Karwat, Michał Kopczyński, Mariusz Wołos opowiedzą o jednym, najważniejszym wydarzeniu z danego tygodnia, bądź przypomną ważną, a często zapomnianą postać z okresu powstania. Cykl będzie ilustrowany archiwaliami pochodzącymi z zasobów TVP oraz archiwów polskich i zagranicznych. 20:00 LETNIE PRZESILENIE (UNSER LETZTER SOMMER) Film wojenny, 93 min, Polska/Niemcy, 2014 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Michał Rogalski Zdjęcia: Jerzy Zieliński Muzyka: Alexander Hacke Aktorzy: Filip Piotrowicz, Jonas Nay, Urszula Bogucka, Maria Semotiuk, Bartłomiej Topa, Steffen "Shorty" Scheumann, Agnieszka Krukówna Rok 1943. Polska prowincja. Wojna trwa już cztery lata. Po klęsce pod Stalingradem coraz młodsi Niemcy trafiają do armii. Tak w Polsce znalazł się Guido, wrażliwy, pochodzący z Hamburga siedemnastolatek. W obcej rzeczywistości próbuje stworzyć sobie azyl przed brutalnością wojny i prostackim światem jego starszych kolegów, żandarmów. Na zapomnianym przez wszystkich strychu słucha zakazanej muzyki - jazzu i oddaje się marzeniom. W tym samym czasie jego rówieśnik, Romek, po stracie ojca pomaga matce, pracując na kolei. Jako pomocnik maszynisty codziennie na bocznicy widzi rzeczy odebrane wywożonym do obozów zagłady Żydom. Nie rozumiejąc istoty tragedii, patrzy na to obojętnie. Kiedy nadarzy się okazja, stara się odebrać niemieckim żandarmom skradzione Żydom rzeczy, często nieprzydatne - jak stary gramofon. Nie ma charakteru bojownika. Bardziej zajmują go dziewczyny, a najbardziej Franka, córka zamożnego gospodarza. Ta sama wiejska dziewczyna podoba się Guido. Romek spotyka uciekinierkę z transportu, Żydówkę Bunię, którą najpierw, bojąc się konsekwencji, stara się za wszelką cenę odpędzić. Bunia nie chce odejść. Wie, że sama nie przetrwa. Szuka w rówieśniku ratunku. Z czasem rodzi się między nimi więź. Zagubiony Guido zbliża się do Franki. Przy dźwiękach zabronionego jazzu kochają się na strychu. Kryjówkę odkrywa komendant. Guido musi wybrać - ratować siebie czy pomóc France? (filmpolski) 23:30 WOJNA POLSKA 1939. DZIEŃ PO DNIU - ODC. 2 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Katarzyna Szczuka - Niezabitowska Scenariusz: Paweł Krzemiński, Piotr Gursztyn, Bartłomiej Grudnik Prowadzący: Piotr Gursztyn Odc. 2 - Bitwa pszczyńska: rozerwanie frontu 6. DP i zniszczenie II.baonu 16pp przez czołgi; 55. DPR broniła Wyry i Kobiór. Początek walk o Borową Górę. Bitwa pod Jordanowem. Po południu Niemcy zdobyli Milówkę. Po 14.00 atak na Węgierską Górkę, do zmierzchu Niemcy dotarli do linii stanowisk polskich, pod osłoną ciemności zaczęli przenikać pomiędzy schronami. W nocy z 2/3 oddziały Grupy Bielsko rozpoczęły wycofanie się za Sołę, w nocy rewolta niemiecka w Bielsku. O 06.00 niemiecka 2. DLekka rozpoczęła natarcie na Krakowską BK; ok. 10.00 Niemcy przełamali jej obronę w Woźnikach i zmusili ją do odwrotu na Zawiercie. Po całym dniu walk i odparciu kolejnych ataków na Częstochowę 7. DP z powodu groźby okrążenia opuściła miasto w nocy z 2/3 września. Po południu i wieczorem gen. Szylling prosi o pozwolenie odwrotu, o 18.30 Naczelny Wódz dał zgodę na odwrót na linię Dunajec - Nida. 1. DPanc. opanowała mosty na Warcie w Gidle, wypad na Wschowę; kolejna rewolta niemiecka w Lesznie, również szybko stłumiona. Felieton: uzbrojenie Wojska Polskiego - czołg 7TP, Michał Mackiewicz Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Felieton: dowódcy Września 1939: gen. Wacław Stachiewicz - szef Sztabu Głównego. Felieton: świadek historii. Józef Bartosz - uczestnik Kampanii Wrześniowej. 24:00 POLOWANIE NA ĆMY - ODC. 1 Serial historyczny, TVP, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Katarzyna Tybinka, Anna Gabryś Aktorzy: Sonia Mietielica, Marcin Sztabiński, Monika Krzywkowska, Daria Polunina, Przemysław Stippa, Piotr Siwek, Grzegorz Małecki, Piotr Nerlewski, Svyatoslav Suprunov Muzyka: Łukasz Pieprzyk Warszawa, maj 1905 roku. Z więzienia zostaje niespodziewanie wypuszczona młoda dziewczyna uwikłana w działalność niepodległościową. Okazuje się, że została wykupiona przez Czarnego, sutenera handlującego żywym towarem. Ma zostać wysłana do Argentyny. Ze względu na urodę dziewczyny Czarnemu bardziej opłaca się wstawić ją na procent do najbardziej luksusowego warszawskiego domu publicznego Franciszki Szlimakowskiej. Tego samego dnia nieopodal przybytku Szlimakowskiej wybucha bomba zdetonowana przez PPS. To kolejna eksplozja skierowana przeciw Rosjanom. Szlimakowska ujęta urodą i ogładą dziewczyny, przyjmuje ją do pracy w swoim przybytku i nadaje jej imię Yvette. Yvette nie mając się gdzie podziać, szuka noclegu u Szczerba, działacza niepodległościowego, przyjaciela jej narzeczonego, Józefa, którego nie widziała od czasu jej aresztowania. Yvette postanawia zarobić pieniądze, by odnaleźć narzeczonego. Tymczasem u Szczerba poznaje Marcela, kuriera PPS, który przekazywał bombę i został ranny podczas eksplozji. Na te same wydarzenia z innej perspektywy patrzy Nastazja Jurina, Rosjanka z Petersburga, żona policjanta, zagubiona w obcej jej Warszawie i w małżeństwie zaaranżowanym po skandalu obyczajowym. Cerkiew jest jej jedynym miejscem ucieczki od męża, który od dawna bez rezultatu marzy o awansie i potomku. Szef warszawskiej Ochrany, Margrafski obarcza Jurina (męża Nastazji) winą za kolejną eksplozję bomby w jego rewirze, co znów przekreśla jego szanse na awans. Przypadkowe spotkanie Szlimakowskiej z Juriną w sklepie z sukniami to początek niejednoznacznej znajomości Polki z Rosjanką. Szlimakowska marzy o sprzedaży burdelu i wyjeździe na zawsze z Warszawy do Biarritz, ale sprawa jest trudna, bo lokal należy do jej męża, który porzucił Franciszkę wiele lat temu. Kobieta spotyka się z mecenasem Piotrowskim reprezentującym kupca, gotowego kupić przybytek Szlimakowskiej mimo skomplikowanego stanu prawnego. Na drodze Szlimakowskiej staje Wiktor Grun z jednej strony referent w carskiej policji, z drugiej mafioso ściągający haracze. Marzy mu się kariera w Ochranie, a jednocześnie z Czarnym zajmuje się handlem kobietami. 00:50 A WIĘC WOJNA - /2/ Felieton, 5 min, Polska, 2019 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska O świcie 1 września 1939 roku Niemcy bez wypowiedzenia wojny przekroczyli granice Polski. Rozpoczęła się II wojna światowa, najkrwawszy konflikt w dziejach ludzkości. Kampania wrześniowa, nazywana też wojną obronną Polski 1939, trwała do kapitulacji 6 października. Cykl 36 - odcinków "A więc wojna" to kalendarium, prezentujące najważniejsze wydarzenia każdego dnia kampanii. 2 września. Sobota. Trwa bój o granice. Sztab Główny Naczelnego Wodza informuje: "lotnictwo nieprzyjacielskie kontynuowało działalność na całym naszym terytorium. Bombardowano nasze miejscowości bez względu na to, czy posiadają znaczenie wojskowe". Na terenie Wielkopolski, gdzie toczyły się głównie potyczki graniczne, gen. Roman Abraham dowódca Wielkopolskiej Brygady Kawalerii - wydaje rozkaz przeprowadzenia wypadu na Wschowę. Polacy wkraczają 8 kilometrów w głąb terytorium Niemiec. Dowódca grupy wypadowej kpt. Edmund Lesisz wkrótce trafi do oflagu w Murnau. Gestapo odnajdzie go i wywiezie do Łodzi. Zostanie rozstrzelany. Do Warszawy zaczynają przybywać pociągi ewakuacyjne z Wielkopolski i Pomorza. Dla przybywających na warszawski Dworzec Gdański rannych żołnierzy śpiewają Hanka Ordonówna i Mieczysław Fogg. Do opieki nad rodzinami rezerwistów włączyła się marszałkowa Aleksandra Piłsudska. 01:00 POLOWANIE NA ĆMY - ODC. 2 Serial historyczny, TVP, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Anna Gabryś, Katarzyna Tybinka Aktorzy: Sonia Mietielica, Monika Krzywkowska, Piotr Siwek, Grzegorz Małecki, Piotr Nerlewski, Svyatoslav Suprunov, Daria Polunina, Przemysław Stippa Yvette zdobywa pierwsze doświadczenia w domu publicznym. Wierzy, że zarobi pieniądze, by odnaleźć Józefa. Jurina kolejny raz zderza się z rzeczywistością: jej mąż wraca z pracy w podłym nastroju. Z powodu zamachu Jurin boi się o posadę. Złość wyładowuje na żonie, gwałcąc ją. Dla Nastazji to nic nowego. Tak wygląda jej życie. Szlimakowska zaczyna szykować się na wielką zmianę. Wierzy, że już wkrótce uda jej się wyjechać z Warszawy do Biarritz. Tymczasem ludzie Gruna na jego polecenie mordują mecenasa Piotrowskiego, który zajmował się sprzedażą kamienicy i domu publicznego Szlimakowskiej. Do przyznania się do winy zmuszają bezdomnego Żyda. Szlimakowska traci szanse na sprzedaż, a wie, że nie będzie jej łatwo znaleźć innego kupca. Yvette podczas demonstracji niepodległościowej widzi, jak w tłumie zostaje porwana dziewczyna. Koleżanki z burdelu mówią, że w Warszawie często dziewczęta znikają. Yvette łączy porwanie z tym, co miało ją spotkać: podejrzewa, że może dziewczyny są porywane na sprzedaż do zagranicznych burdeli. Nikt jednak nie traktuje jej słów serio. Jurin zabiera Jurinę na kwestę do Domu Rosyjskiego, chce się pokazać z żoną w towarzystwie. Szuka każdej okazji, by przyspieszyć swój awans. Na balu Anastazja bardzo ciężko znosi przytyki innych kobiet i aluzje do skandalu obyczajowego, który był jej udziałem. Ucieka z balu, przez co znów zawodzi męża. Yvette przyznaje się Szczerbowi, gdzie pracuje i że obsługuje przede wszystkim Rosjan. W zamian za mieszkanie obiecuje przynosić informacje, które uda jej się wyciągnąć od rosyjskich oficerów. Dzięki jej działaniom udaje się ustalić, który z więźniów dał się złamać i które z kontaktów i komórek PPS są zagrożone. Szef Ochrany, Margrafski, wzywa do siebie Gruna. Potrzeba mu człowieka o tak złej sławie jak Grun, który ma dojścia we wszystkich sferach miasta. Czując, że Rosjanom coraz trudniej utrzymać rygor, chce zasiać w Warszawie chaos, po to, by zyskać na czasie, nim nie zostaną sprowadzone większe siły. A przede wszystkim skierować nienawiść tłumu w stronę inną niż carska władza. Zadaniem Gruna ma być znalezienie Polakom nowego wroga. 01:55 BYŁ LUKSEMBURG... Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2008 Reżyseria: Piotr Boruszkowski Scenariusz: Piotr Boruszkowski Zdjęcia: Adam Jamróz Film opowiada o losach młodzieży, której w dorosłe życie przyszło wejść na przełomie lat 50 i 60. Po okresie stalinizmu przyszła gomułkowska "Mała stabilizacja". Ludziom zaczęło się wydawać, że teraz uzyskają przynajmniej namiastkę normalnego życia. W tym czasie nikt nie myślał jeszcze o Solidarności, wolnych związkach zawodowych i buncie przeciwko systemowi. A jednak ci młodzi ludzie na swój sposób postanowili się zbuntować i sprzeciwić otaczającej ich rzeczywistości. Chcieli po prostu żyć tak jak ich rówieśnicy po drugiej stronie żelaznej kurtyny. Łapczywie chłonęli wszystko, co choćby kojarzyło im się z Zachodem. Buty rollingstonki, czapka bitelsówka i kupiona na Bazarze Różyckiego płyta "The Animals" były synonimem Zachodu i luksusu, ale także stylu życia będącego w opozycji do tego, co prezentowała oficjalna propaganda. Dla nich muzyka była sposobem na osiągnięcie wolności. Radio Luksemburg, Klub Hybrydy i Rozgłośnia Harcerska są w filmie jedynie punktem wyjścia do opowieści o tamtych czasach. Nie jest przypadkiem, że Rozgłośnia Harcerska i Hybrydy powstają w kilka miesięcy po wydarzeniach Czerwca '56 roku i słynnym wystąpieniu Gomułki na placu Defilad, które miało przywrócić narodowi wiarę w ustrój i przekreślić okres błędów i wypaczeń. "... Wiatr odnowy wiał, darowano reszty kar. Znów się można było śmiać. W kawiarniany gwar jak tornado jazz się wdarł. I ja też chciałem grać..." Słowa "Autobiografii" Perfectu najlepiej oddają to wszystko, co czuli wtedy młodzi ludzie. Z jednej strony rozumieli, w jakim kraju przyszło im żyć, z drugiej po cichu liczyli na przynajmniej namiastkę normalności. Zezwolenie władz na koncerty Animalsów, Stonesów czy występ Niebiesko - Czarnych w Radiu Luksemburg miały ją dawać, paradoksalnie jednak przypominały o tym, jak gomułkowskiemu PRL - owi było do niej daleko...