TVP Dokument                         Środa, 06.09.2023


Zmiany z dnia 31.08.2023
w stosunku do raportu z dnia 14.08.2023

(zmodyfikowano opis: Omówienie)
00:35 NOTACJE - GEN. STEFAN BAŁUK. URATOWALI NAS ROSJANIE

Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2009
Autor: Sławomir Malcharek

Stefan Klemens Bałuk ps. Starba, Kubuś, Michał Bałucki, Michał Zawistowski urodził się 15 stycznia 1914 r. w Warszawie. Polski fotografik, generał brygady Wojska Polskiego, jeden z 89 cichociemnych, którzy uczestniczyli w powstaniu warszawskim, fotoreporter wojenny. Po ataku Niemiec na Polskę, 6 września 1939 r. zgłosił się ochotniczo do kadry 9. Batalionu Pancernego w Lublinie, przekształconego w Ośrodek Zapasowy Broni Pancernej nr 2. Z jednostką tą wycofywał się na wschód. Podczas próby ewakuacji na Węgry aresztowany przez wojska radzieckie, po czym zwolniony. Kolejny raz aresztowany w Worochcie, zdołał uciec i następnie przedostać się przez Węgry, Rumunię i Bejrut do Francji. Dwukrotnie, w grudniu 1943 i styczniu 1944 r. , podejmowano próby przerzucenia go z bazy we Włoszech do Polski, lecz z powodu uszkodzenia samolotu, a następnie mgły, samolot powracał. W końcu w nocy 9 kwietnia 1944 r. został pomyślnie zrzucony na spadochronie do Polski, w okolice Tłuszcza (operacja lotnicza "Weller 2"). Podjął w konspiracji służbę w Wydziale Legalizacji Komendy Głównej Armii Krajowej. Przed wybuchem powstania sporządził dokumentację fotograficzną niemieckich umocnień w Warszawie. Walczył w powstaniu warszawskim w plutonie "Agaton" batalionu "Pięść" Zgrupowania "Radosław" na Woli, Starówce i Żoliborzu. Dokumentował też życie powstańcze na zdjęciach. Autor wielu wystaw i albumów historycznych oraz krajoznawczych. Odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy, dwukrotnie Krzyżem Walecznych (15 i 23 sierpnia 1944), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą (2004), Komandorskim (2000) i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym.