TVP Historia Piątek, 08.09.2023 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1900 - położono kamień węgielny pod gmach Politechniki Warszawskiej; 1939 - Wiaczesław Mołotow, minister spraw zagranicznych ZSRR, odmówił prośbie ambasadora Wacława Grzybowskiego o sprzedaż broni; 1962 - "Nóż w wodzie" Romana Polańskiego otrzymał nagrodę krytyki na festiwalu w Wenecji; 1968 - podczas dożynek w Warszawie doszło do samospalenia się Ryszarda Siwca w protescie przeciw inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację; 07:10 STULECIE WINNYCH S.I - ODC. 9 Serial obyczajowy, historyczny, 43 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Trzaskalski Scenariusz: Ariadna Lewańska, Małgorzata Retei Muzyka: Wojciech Lemański Aktorzy: Kinga Preis, Jan Wieczorkowski, Roman Gancarczyk, Weronika Humaj, Karolina Bacia, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Olaf Lubaszenko, Andrzej Mastalerz, Anna Grycewicz, Sandra Drzymalska, Patryk Szwichtenberg, Tomasz Włosok, Jakub Sasak, Maria Sobocińska Jest sierpień 1932 rok. Na weselu Mani i Pawła bawią się wszyscy Winni i przyjaciele rodziny. Jedynie Ania jest smutna. Wiem, że ci jest ciężko - mówi do wnuczki Antoni. Ale, zobaczysz, innego spotkasz - dodaje zdziwionej jego przenikliwością Ani. Po weselu Ania wyjeżdża na studia do Warszawy. Podczas wizyt w domu unika spotkań z siostrą i szwagrem. W pałacu Wieruszów trwa generalny remont. Jasiek sprawdza się tam jako elektryk. Ma nadzieję, że Łucja spojrzy na niego łaskawym okiem. Tymczasem panience marzy się europejski wystrój domu. Na życzenie córki Wierusz sprowadza do pałacu włoskiego stolarza, Guido. Wieruszowa uważa to za fanaberię pasierbicy. W kraju kryzys, a ty nasze pieniądze wydajesz na zbytki. Każe mężowi wybierać między sobą i tą przybłędą. Włoski stolarz cierpi z powodu polskiego jedzenia i nie ma siły pracować. Co wy tam jecie w tych Włoszech - pyta Bronia, która zostaje na ratunek sprowadzona przez Wierusza do pałacowej kuchni. Szybko znajduje z Guido wspólny język. Tymczasem małżeństwo Mani i Pawła nie układa się dobrze. Paweł jest obojętny na uroki żony, unika bliskości. Wczoraj obudziłam się w środku nocy i jego nie było - zwierza się siostrze Mania. Ania czuje się winna za zachowanie Pawła. 08:00 NIE TAKA PROSTA HISTORIA - OSTATNI POJEDYNEK Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Scenariusz: Wiktor Świetlik Prowadzący: Wiktor Świetlik W odcinku poświęconym filmowi "Ostatni pojedynek" widzowie znajdą m.in. odpowiedź na pytania, czy tytułowy pojedynek rzeczywiście miał miejsce i jak wyglądał? Czy takie pojedynki w XIV wieku dopuszczało prawo francuskie i kościelne? Jak brzmiały średniowieczne przekleństwa i czy ówczesne elity ich używały? I jaka była, w późnym średniowieczu, pozycja i wykształcenie szlachetnie urodzonej kobiety? Charakterystycznym zjawiskiem dzisiejszej kultury masowej jest luźne wykorzystywanie wątków historycznych poprzez serial, film, gry komputerowe, literaturę beletrystyczną. W cyklu "Nie taka prosta historia" autor programu Witold Świetlik i jego goście, na podstawie konkretnych filmów i seriali, wyjaśniają, co w nich jest zgodne z prawdą historyczną, a co jest scenariuszową fikcją. 08:35 HISTORIA POLSKI - RZĄD POLSKI 1939 - 1945 - RZĄD POLSKI 1939 - 1945 CZ. 3 W MATNI Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2000 Reżyseria: Marek Drążewski Zdjęcia: Roman Dębski Muzyka: Piotr Hertel Konferencja w Jałcie. Postawa Jedności Narodowej wobec ustaleń jałtańskich. Aresztowanie i proces 16 przywódców Polski Podziemnej. Powstanie Organizacji Narodów Zjednoczonych. Kapitulacja Nimiec. Powołanie Rządu Jedności Narodowej. Orędzie prezydenta Władysława Raczkiewicza. Cofnięcie uznania dla rządu na wychodźstwie. 09:55 SENSACJE XX WIEKU - DWA ŻYWIOŁY. SKRZYDŁA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1998 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program zrealizowany w brytyjskich muzeach przedstawia nieznaną historię pierwszych nalotów strategicznych wielkich sterowców - zeppelinów w 1914 roku i unikatowe filmy pokazujące produkcję sterowców i ich loty bojowe. 10:20 SENSACJE XX WIEKU - DWA ŻYWIOŁY. PANCERZ. Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1998 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program zrealizowany w brytyjskich muzeach przedstawia historię narodzin czołgu - nowej broni, która zmieniła losy świata. 10:50 KRZYŻ WESTERPLATTE Dokument fabularyzowany, 48 min, Polska, 2021 Reżyseria: Sławomir Koehler, Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler Zdjęcia: Maciej Moskwa, Łukasz Głowala Muzyka: Marcin Sady Aktorzy: Jerzy Zelnik, Andrzej Mastalerz, Rafał Ostrowski, Dorota Lanton, Piotr Napierała, Jakub Kornacki, Bernard Szyc, Sławomir Koehler, Mieczysław Bartłomiej Vogt, Aleksandra Meller - Ostrowska, Piotr Rodak, Piotr Gadomski Film opowiada o walce byłych żołnierzy z peerelowską władzą o przywrócenie krzyża na symbolicznej mogile ich kolegów, którzy zginęli w 1939 roku na Westerplatte, a także o walce o usunięcie sowieckiego czołgu, który kilkadziesiąt lat stał w miejscu upamiętniającym ich bohaterską śmierć. W filmie, którego akcja toczy się w roku 1976 i w okresie karnawału Solidarności, pokazane są perypetie Westerplatczyków i działaczy Solidarności wynikające z podjęcia się negocjacji z władzą komunistyczną, dla której pamięć o poległych Westerplatczykach była niewygodną sprawą, będącą w sprzeczności z ówczesną polityką historyczną rządzącej partii. Fabularna narracja filmu w końcowej fazie przekształca się w dokumentarną, w postaci wypowiedzi charyzmatycznego opozycjonisty Czesława Nowaka, byłego działacza Solidarności z Portu Gdańskiego, osoby będącej wówczas inicjatorem walki Westerplatczyków o przywrócenie krzyża na mogile ich kolegów z którymi razem bronili placówki. W filmie występują aktorzy, m.in.: Andrzej Mastalerz, Jerzy Zelnik, Rafał Ostrowski i Dorota Lanton, którzy znakomitymi kreacjami wzbogacili dramaturgię opowieści. 12:10 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 8/13 Serial sensacyjny, wojenny TVP, 44 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński W Książu Jorga oczekuje Sauer, ale nie ma odwagi skrzywdzić człowieka, który przybywa tu za zgodą samego Goebbelsa. W podziemnym archiwum Jorg zaczyna poszukiwać depeszy, która umożliwi uruchomienie "Aparatu". Kiedy ją odnajduje, chowa do kieszeni. Nie może oddać jej Niemcom. Globcke każe Natalii wysłać do centrali depeszę, w której jest hasło "Orillo". Wyczerpana torturami Natalia posłusznie wykonuje jego polecenie. Joanna z ulgą przyjmuje wiadomość, że Natalia ponownie zaczęła nadawać. Jednak tknięta złym przeczuciem odkrywa, że w depeszy jest sygnał alarmowy. Domyśla się, że jej córka torturami została zmuszona do współpracy z gestapo. Zerwany został również kontakt z Jorgiem i to w chwilii, gdy do zamku Czocha zbliżają się wojska radzieckie. Brak łączności z Jorgiem może przesądzić o wyniku walki o "Aparat". W tej sytuacji maszynę mogą przechwycić Rosjanie. Groźba jest bardzo realna. Generał Zawieniagin urządza kwaterę w niemieckim zameczku blisko Czochy. Niezrażony klęską spadochroniarzy, zamierza ponowić atak. Czerny i Compaigne lecą na zwiad. Dochodzą do wniosku, że bardzo trudno będzie się dostać dodobrze strzeżonej twierdzy nad jeziorem. Muszą jednak wypełnić rozkaz. 14:10 LEGENDY EUROPY - PÓŁNOC ODC.2 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES. NORTH) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Odcinek drugi to wyprawa do krain położonych na północy naszego kontynentu. Wielu żeglarzy widziało, jak ich statki rozrywały się na tych wybrzeżach pokrytych przerażającymi skamieniałymi ławicami, które stwardniały z czasem. Mówi się, że sam gigant Gargantua ukształtował krajobraz. Tak powstał dawno temu ten geologiczny cud. Ogromna różnorodność tego regionu jest źródłem wielu legend, takich jak katedra w Amiens lub ta o poszarpanym drzewie i bajkowych pierścieniach. Na krańcach Francji, tam gdzie burzliwe Morze Północne wreszcie łagodnieje, by przez Cieśninę Kaletańską i La Manche połączyć się z Atlantykiem, spotkanie wyznaczyły sobie ptaki z całej Europy. Choć trwożliwych tutejszy klimat może odstraszyć, one mają tu swój raj. Dzikie zwierzęta mroźnej północy to główni bohaterowie pikardyjskich i flamandzkich legend, które inspirowały malarzy i pisarzy. Wśród nich najjaśniejszym światłem lśni wielki Juliusz Verne. Podróżnik, który zbliżał się do tych brzegów od Wielkiej Brytanii, musiał mieć się na baczności. Piaszczyste wydmy majaczące w oddali uśpiły czujność niejednego żeglarza. Nikt nie spodziewał się pasa ostrych skał, którym Dunkierka zawdzięczała nazwę: Miasto Rozbitków. Tak, Dunkierka to pułapka! 15:40 WOJOWNICY CZASU - OSTATNIA REDUTA, CZYLI KONFEDERACI W ZAGÓRZU Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Kiedy w 1696 roku, po śmierci zwycięzcy spod Wiednia, króla Jana III Sobieskiego na polskim tronie zasiadł wybrany w trybie wolnej elekcji elektor Saksonii z dynastii Wettynów, zaczyna się nieuchronny upadek Rzeczypospolitej, którego finałem są jej trzy rozbiory. Poprzedza je jednak desperacki zryw w obronie wiary i niepodległości - konfederacja barska. 16:10 POLSKIE WYNALAZKI - POLSTEN Serial dokumentalny, 42 min, Polska, 2022 Reżyseria: Norbert Rudaś Scenariusz: Norbert Rudaś Polskie wynalazki - Polsten. 20 mm armata przeciwlotnicza Polsten była opracowaną przez polskich inżynierów uproszczoną, wojenną wersją armaty Oerlikon, która przy kilkukrotnie niższym koszcie produkcji i zużyciu materiałów zachowywała wszystkie walory oryginału. Wyprodukowany w liczbie ponad 50 tys. egzemplarzy Polsten szybko stał się jedną z podstawowych armat przeciwlotniczych krótkiego zasięgu, zapewniających alianckim żołnierzom osłonę podczas największych operacji II wojny światowej. 16:55 HISTORIA POLSKI - KOMBINACJE OPERACYJNE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2022 Reżyseria: Sławomir Koehler Fabularyzowany dokument Sławomira Koehlera o kulisach przechwytywania przez SB transportów ze Szwecji dla podziemia solidarnościowego w Polsce, a także gigantycznych pieniędzy z zagranicy, których nie rozliczono do dzisiaj. O nie wyjaśnionej dotąd sprawie na co wydano 80 milionów złotych dolnośląskiej Solidarności, które po przechowaniu w kurii arcybiskup Gulbinowicz zwrócił Frasyniukowi i Piniorowi. Opowieść o zdradach niektórych działaczy solidarnościowych i kombinacjach operacyjnych peerelowskich służb, które przenikały do struktur opozycji antykomunistycznej. O tych, którzy przez lata byli prześladowani przez SB, ich walce i dramatach życiowych. O defraudacjach i zbrodniach nie rozliczonych do dzisiaj. Opowieść oparta na wspomnieniach osób występujących w filmie: Andrzeja Michałowskiego opozycjonisty z Trójmiasta, Andrzeja Kołodzieja, Kornela Morawieckiego, Bogdana Borusewicza, Józefa Lebenbauma, Bronisława Wildsteina i ich kolegów z konspiracji. 18:25 FOTO HISTORIE - ODC. 2 Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Scenariusz: Marek Szczepanek, Dariusz Fedorowicz Odc. 2 Pejzaże światłem malowane Co robią zdjęcia? Opowiadają historię. Wielowątkową, w różnych odcieniach. Uczą, bawią, edukują, łączą, niekiedy i dzielą. Budzą emocje. Bywają zaczynem wielkich manipulacji. Czasem tworzą historię, a najczęściej w niezwykle interesujący i barwny sposób pozwalają ją zapisywać i po latach lub dekadach w atrakcyjny sposób odtwarzać. Fotografia jest dziś jednym z najciekawszych i najbardziej użytecznych, a biorąc pod uwagę nowe możliwości jej animacji i przetwarzania, wyjątkowo atrakcyjnym nośnikiem opowiadania historii w formie filmowej. A zatem stare zdjęcia to zarówno zapis historii, jak i sama historia tej stosunkowo młodej dziedziny kultury masowej i sztuki ukryta pod powierzchnią światłoczułej emulsji. Historia techniki, ludzi, kontekstów społecznych. 19:00 STULECIE WINNYCH S.I - ODC. 10 Serial obyczajowy, historyczny, 43 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Trzaskalski Scenariusz: Ariadna Lewańska, Małgorzata Retei Aktorzy: Kinga Preis, Jan Wieczorkowski, Roman Gancarczyk, Weronika Humaj, Karolina Bacia, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Rafał Królikowski, Olaf Lubaszenko, Andrzej Mastalerz, Anna Grycewicz, Sandra Drzymalska, Patryk Szwichtenberg, Tomasz Włosok Muzyka: Wojciech Lemański Jest maj 1935 roku. Ania z wyróżnieniem kończy naukę w Instytucie Pedagogicznym i wkrótce podejmuje pracę w szkole w Brwinowie. Małżeństwo Mani i Pawła nadal przeżywa trudny czas. On cię kocha, Ania uspokaja siostrę, a może siebie. Powrót Ani do Brwinowa dostrzega Antek Jamroży, który proponuje jej randkę. Ania zaskakuje swoją zgodą i siebie, i Jamrożego. Łucja wciąż rywalizuje z macochą o względy Wierusza. Trudny charakter panienki daje się we znaki Jaśkowi. Dziewczyna manipuluje Winnym, wykorzystując jego uczucie do siebie. Ofiarą ciętego języka Łucji staje się również dyrektorka szkoły, której dawna uczennica proponuje oszustwo w konkursie plastycznym. Do Winnych z nastoletnim synem przyjeżdża Andzia. Odkąd Radomir umarł, czuję, że życie mi się kończy - zwierza się Broni. Wracaj do nas - proponuje Stanisław, który dostrzega w Andzi piękną kobietę. Urodę Andzi dostrzega również Guido. Tymczasem stała obecność Ani w Brwinowie staje się coraz trudniejsza dla Pawła. - Dłużej tego nie zniosę - wyznaje Ani. A Ania? Czy będzie miała siłę wyprzeć się swojego uczucia do Pawła? 19:55 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /3/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 49 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Licząca ponad 4600 lat Wielka Piramida w Gizie jest jednym spośród siedmiu cudów świata - najstarszym z nich i zachowanym w stanie niemal nienaruszonym. Przez ponad 3000 lat była najwyższą konstrukcją na Ziemi stworzoną przez człowieka. Ale Wielka Piramida to nie tylko monumentalna wielkość tej budowli świadcząca o geniuszu starożytnych inżynierów. To również arcydzieło matematyki i inżynierii precyzyjnej, których zasady obowiązują do dziś. Trzeci odcinek 10 - odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 21:00 UPADEK KRÓLESTWA S.I - S. 1 ODC. 1 (THE LAST KINGDOM) Serial historyczny, 43 min, Wielka Brytania, 2016 Scenariusz: Stephen Butchard Aktorzy: Eliza Butterworth, Alexander Dreymon Serial jest adaptacją cyklu "Wojny wikingów" Bernarda Cornwella. Akcja toczy się w drugiej połowie IX wieku. Syn saskiego szlachcica, Uhtred (Alexander Dreymon), zostaje osierocony i porwany przez wikingów, którzy wychowują go jako jednego z nich. Już jako młody wojownik obserwuje upadek kolejnych brytyjskich królestw i toczy ze sobą wewnętrzną walkę, zastanawiając się, kim tak naprawdę jest - Sasem czy wikingiem. Pomimo lojalności wobec ludzi, którzy go wychowali, pragnie odzyskać ziemie swoich przodków. Dołącza do armii króla Alfreda Wielkiego (David Dawson) władającego Królestwem Wessex - jedynym, które wciąż potrafi stawić opór wikingom. 21:50 POLSKIE 100 LAT - NIEMIECKA POLITYKA OKUPACYJNA NA ZIEMIACH POLSKICH Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Lektor: Tomasz Marzecki Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Muzyka: Michał Lorenc Tereny przyłączone do III Rzeszy miały być forsownie germanizowane, a proces ten zakończyć się miał w ciągu 10 lat całkowitym zatarciem polskości. Ludność polska miała być usunięta, a jej miejsce mieli zająć koloniści niemieccy. Generalną Gubernię traktowano jako obszar zamieszkiwany głownie przez Polaków, których chciano przekształcić w masę niewykwalifikowanych robotników pozbawionych tożsamości narodowej i kulturowej, utrzymywanych na możliwie niskim poziomie materialnym oraz w bezwzględnym posłuszeństwie wobec niemieckich panów. Od pierwszych dni okupacji polityka niemiecka wobec społeczeństwa polskiego miała niezwykle represyjny charakter, była realizowana zgodnie z deklaracją Heinricha Himmlera, jednego z czołowych nazistów, który oświadczył, że zagłada Polaków jest podstawowym obowiązkiem narodu niemieckiego, a Polacy zostaną starci z powierzchni ziemi. W ramach tzw. akcji Inteligencja (Intelligenzaktion) prowadzonej między wrześniem 1939 a wiosną 1940 okupanci niemieccy zamordowali co najmniej 100.000 osób. Z tej liczby blisko 50.000 przedstawicieli polskiej warstwy przywódczej zamordowano na miejscu, a resztę zesłano do obozów koncentracyjnych. Już na wiosnę 1940 roku powstał pierwszy obóz koncentracyjny Auschwitz, potem powstawały następne. W Auschwitz - Birkenau zamordowano nie mniej niż 1, 1 miliona osób, w większości Żydów, a oprócz nich 75 tysięcy Polaków, kilkanaście tysięcy żołnierzy rosyjskich, 20 tysięcy Romów. Symbolami niemieckich rządów okupacyjnych były więzienia: Pawiak, areszt w siedzibie gestapo w alei Szucha w Warszawie oraz Montelupich w Krakowie i Zamek w Lublinie. Przeszły przez nie dziesiątki tysięcy Polaków. Podczas przesłuchań większość z nich torturowano bez względu na wiek i płeć. 23:24 CZAS APOKALIPSY (APOCALYPSE NOW) Dramat, 147 min, USA, 1979 Reżyseria: Francis Ford Coppola Scenariusz: Francis Ford Coppola Aktorzy: Marlon Brando, Robert Duvall, Martin Sheen, Frederic Forrest, Albert Hall, Sam Bottoms, Laurence Fishburne Adaptacja opowiadania Josepha Conrada "Jądro ciemności". Przeniesiona w realia wojny wietnamskiej historia kapitana Willarda, który otrzymuje misję odnalezienia i zlikwidowania pułkownika Kurtza. 01:50 SENSACJE XX WIEKU - DWA ŻYWIOŁY. SKRZYDŁA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1998 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program zrealizowany w brytyjskich muzeach przedstawia nieznaną historię pierwszych nalotów strategicznych wielkich sterowców - zeppelinów w 1914 roku i unikatowe filmy pokazujące produkcję sterowców i ich loty bojowe. 02:20 SENSACJE XX WIEKU - DWA ŻYWIOŁY. PANCERZ, Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1998 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program zrealizowany w brytyjskich muzeach przedstawia historię narodzin czołgu - nowej broni, która zmieniła losy świata. 02:45 A WIĘC WOJNA - /8/ Felieton, 5 min, Polska, 2019 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska O świcie 1 września 1939 roku Niemcy bez wypowiedzenia wojny przekroczyli granice Polski. Rozpoczęła się II wojna światowa, najkrwawszy konflikt w dziejach ludzkości. Kampania wrześniowa, nazywana też wojną obronną Polski 1939, trwała dokapitulacji 6 października. Cykl 36 - odcinków "A więc wojna" to kalendarium, prezentujące najważniejsze wydarzenia każdego dnia kampanii. 8 września. Piątek. Sztab Główny Naczelnego Wodza informuje: "Lotnictwo nieprzyjacielskie w dalszym ciągu bombardowało nasze wojska, linie komunikacyjne i mosty na Wiśle. Bombardowano wiele miejscowości oraz centrum Warszawy. Na Placu Teatralnym, na Nalewkach i ul. Długiej padły bomby. Lotnictwo nasze bombardowało kilkakrotnie pancerne oddziały i zwalczało ze skutkiem jego naloty. Wojska nasze znajdują się pod dalszym naporem przeważających sił nieprzyjacielskich, przede wszystkim broni pancernej i lotnictwa. W rejonie Łodzi, Piotrkowa, Tomaszowa Mazowieckiego, Kielc, Tarnowa i Pułtuska nasze oddziały odstępują w walce. Około godziny 9 rano pod Pruszkowem zauważono czołgi niemieckie. Rozpoczynają się walki o Warszawę. Niemcy na Ochocie podejmują próby wdarcia się w głąb polskiej obrony. Natarcia zostają odparte. Równocześnie Niemcy zajmują Okęcie i Włochy. Wkraczają do Góry Kalwarii. Zajmują Grodzisk Mazowiecki. Płonie zbiornik gazu na warszawskiej Woli. Starzyński nakazuje unieruchomienie gazowni z dniem 9 września. 02:55 ŻYWIOŁ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2022 Reżyseria: Cyprian Demianiuk Film będący elementem obchodów Roku Romantyzmu jest opowieścią o wspólnototwórczej funkcji języków. Twórczość romantyków w Polsce, na Litwie i Ukrainie umożliwia nam zrozumienie wyjątkowego momentu w historii naszej części Europy, jakim był XIX wiek. Są w tej opowieści elementy wspólne, będące cechami romantyzmu jako takiego - zanurzenie w krajobrazie, tradycji i pieśni. Są też wątki szczególne, jak stosunek do wspólnej przeszłości. Ilustrowany wyjątkowymi pejzażami Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz pieśniami trzech z jej narodów obraz to próba zrozumienia wrażliwości naszych przodków u progu nowoczesności. Nowoczesności, która dla Środkowoeuropejczyków oznacza sięgnięcie po polityczną niepodległość i utrwalenie kanonu, na którym oparte są ich współczesne wspólnoty narodowe. 04:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PANZER III Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 04:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - POJEDYNEK GIGANTÓW Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony roli gospodarki w działaniach militarnych. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.