TVP Nauka Niedziela, 10.09.2023 06:00 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - ODC 41 - OAZA WOLNOŚCI Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2007 Odcinek rozpoczyna się życzeniami świątecznymi i krótką wizytówką ze świątecznie udekorowanych ulic amazońskiego miasta. Wojciech Cejrowski pokazuje nam swoje ulubione miejsca w Iquitos, mieście, które od lat stanowi jego bazę wypadową do wypraw w głąb Amazonii. Ekipa wyposażona w kamerę pokazuje zwykły dzień Wojciecha Cejrowskiego w Iquitos. Obserwujemy utrwalone na taśmie miejsce, gdzie zawsze się zatrzymuje, budki, w których jada śniadanie, znajomego sprzedawcę soków, a także jego biuro - zaprzyjaźnioną kawiarnię, w której urzęduje i w której prowadzi negocjacje z amazońskimi przewodnikami. Wojciech Cejrowski przedstawia swojego pierwszego przewodnika i opowiada, dlaczego w Iquitos jest tak mało samochodów. Ale Iquitos kojarzy się także z anarchią. W tym mieście władza państwowa praktycznie nie istnieje. Nie płaci się tu podatków, sanepid nikomu nie zabrania ulicznego handlu, a miejscowe "kasy fiskalne" to po prostu puszki po piwie pełne zarobionych monet. 06:30 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - ODC 42 - ŻYCIE CODZIENNE W AMAZONII Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2007 Wojciech Cejrowski opowiada o tym, jak ludzie żyją w Amazonii. Na początek odwiedza członków pewnego plemienia. Jeszcze 40 lat temu taka wizyta byłaby niemożliwa. To bardzo groźne plemię, którego niektórzy przedstawiciele nawet do dziś pozostali kanibalami. Wojciech Cejrowski opowiada o amazońskich domach, pokazuje, w jaki sposób pozyskuje się tam deski, co i jak się gotuje. Dowiemy się również, dlaczego Indianie wykonują tatuaże na twarzach, a także... po co porywają dzieci. 07:00 RAPORT NAUKOWY - /49/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 07:30 KORONA GÓR POLSKI - TURBACZ Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Nad Gorczańskim Parkiem Narodowym rozpościera się Turbacz, najwyższy szczyt Gorców, w okresie letnim pokryty białymi, puchatymi owcami, których wypas na tych terenach jest powszechny i popularny. Gorce to góry zamieszkane przez Wołochów, wędrowny, koczowniczy lud żyjący właśnie głównie z owiec. Nawet teraz można zobaczyć pozostałości po tamtych przyzwyczajeniach - wypas owiec rozpoczyna się jeszcze w maju i prowadzący wygon górale pozostają w górach aż do jesieni, kiedy powracają do wiosek, żeby przezimować. Jest to również teren wyjątkowo ukochany przez Władysława Orkana. Ten pisarz okresu Młodej Polski urodził się właśnie w Gorcach i mimo próby osadzenia w Krakowie, ostatecznie powrócił na te ziemie i tam rozpoczął budowę domu. Po jego śmierci w Krakowie, pociąg przewożący jego trumnę do Zakopanego zatrzymywał się na każdej stacji, aby każdy mógł pożegnać Dumaca z Gorców. 08:00 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - THE PIT Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 08:30 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - MYJNIA SAMOCHODOWA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 09:05 CZY WIESZ, ŻE? - /19/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Tematem tego odcinka są zajęcia dodatkowe dla dzieci. Jaki sport będzie najlepszy dla nieśmiałka, a jaki dla wulkanu energii? Badacze nie mają wątpliwości - gra na dowolnym instrumencie muzycznym przekłada się na lepsze wyniki w matematyce i językach obcych. Z kolei dowolne zajęcia grupowe nauczą dzieci autonomii, odpowiedzialności i kreatywności. Zajęcia dodatkowe dla dzieci to inwestycja w ich zdrowie i kapitał na przyszłość. 09:40 CZY WIESZ, ŻE? - /20/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Pchły, wszy, roztocza - w tym odcinku wypowiadamy im wojnę. Najpierw szukamy przyczyn pojawiania się pcheł w sierści naszych czworonożnych pupili, wszy we włosach naszych dzieci, roztoczy w naszym domu, potem - skutecznych sposobów pozbycia się tych pasożytów. 10:05 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KOSMICZNE POTWORY (COSMIC FRONT: THE MONSTERS OF THE UNIVERSE - GAMMA - RAY BURSTS) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Rozbłyski gamma to niezwykłe kosmiczne eksplozje. W ciągu kilku sekund uwalniają taką samą ilość energii, jaką nasze Słońce wyemituje w ciągu całego swojego życia. Ale wybuchy są również nieuchwytne. Ich zdarzenia są nieprzewidywalne i znikają zbyt szybko. Naukowcy zastanawiali się nad tą tajemnicą przez ponad pół wieku, kiedy w styczniu 2019 roku zespół z Uniwersytetu Tokijskiego z powodzeniem zaobserwował najsilniejszy zarejestrowany rozbłysk gamma z obserwatorium naziemnego. Czy jesteśmy bliżej prawdy? Najnowsze odkrycia z frontu. 11:05 . - NA TROPIE EPIDEMII - WIRUSY (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 12:05 RAPORT NAUKOWY - /49/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 12:30 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - ODC 41 - OAZA WOLNOŚCI Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2007 Odcinek rozpoczyna się życzeniami świątecznymi i krótką wizytówką ze świątecznie udekorowanych ulic amazońskiego miasta. Wojciech Cejrowski pokazuje nam swoje ulubione miejsca w Iquitos, mieście, które od lat stanowi jego bazę wypadową do wypraw w głąb Amazonii. Ekipa wyposażona w kamerę pokazuje zwykły dzień Wojciecha Cejrowskiego w Iquitos. Obserwujemy utrwalone na taśmie miejsce, gdzie zawsze się zatrzymuje, budki, w których jada śniadanie, znajomego sprzedawcę soków, a także jego biuro - zaprzyjaźnioną kawiarnię, w której urzęduje i w której prowadzi negocjacje z amazońskimi przewodnikami. Wojciech Cejrowski przedstawia swojego pierwszego przewodnika i opowiada, dlaczego w Iquitos jest tak mało samochodów. Ale Iquitos kojarzy się także z anarchią. W tym mieście władza państwowa praktycznie nie istnieje. Nie płaci się tu podatków, sanepid nikomu nie zabrania ulicznego handlu, a miejscowe "kasy fiskalne" to po prostu puszki po piwie pełne zarobionych monet. 13:05 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - ODC 42 - ŻYCIE CODZIENNE W AMAZONII Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2007 Wojciech Cejrowski opowiada o tym, jak ludzie żyją w Amazonii. Na początek odwiedza członków pewnego plemienia. Jeszcze 40 lat temu taka wizyta byłaby niemożliwa. To bardzo groźne plemię, którego niektórzy przedstawiciele nawet do dziś pozostali kanibalami. Wojciech Cejrowski opowiada o amazońskich domach, pokazuje, w jaki sposób pozyskuje się tam deski, co i jak się gotuje. Dowiemy się również, dlaczego Indianie wykonują tatuaże na twarzach, a także... po co porywają dzieci. 13:35 KRYPTON - LASERY FEMTOSEKUNDOWE ODC. 2 Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Marek Domowicz Scenariusz: Paweł Piszczałka Prowadzący: Paweł Piszczałka Współcześnie lasery są obecne w niemal wszystkich gałęziach ludzkiej aktywności. Naukowcy wciąż rozwijają związane z nimi technologie i ulepszają ich możliwości. Femtosekundowe lasery impulsowe należą do jednych z najszybszych tego typu urządzeń na świecie i prezentują sobą szereg fascynujących zastosowań. Odwiedzimy Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Pracujący tam eksperci przedstawią nam ideę laserów impulsowych ze szczególnym uwzględnieniem ultraszybkich laserów femtosekundowych. Dowiemy się, w jaki sposób wykorzystywane są przez naukowców i do jakich odkryć mogą prowadzić. 14:00 DAVID ATTENBOROUGH I GŁOSY NATURY (ATTENBOROUGH’S WONDER OF SONG) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Mike Birkhead, Beth Jones Film dokumentalny, w którym Sir David Attenborough słucha niezwykłych dźwięków świata przyrody, festiwalu pieśni o przetrwaniu na świeżym powietrzu. Ale czy wkrótce już ich nie usłyszymy? Nowe pokolenie naukowców odkryło, że pieśń zwierząt nie jest domeną tylko samców. Samice też śpiewają. Ale są obawy, że nie mamy już dużo czasu, żeby to usłyszeć. Ponieważ ludzkość staje się głośniejsza, reszta planety cichnie. Radosna, zaskakująca i wzruszająca historia pionierskich badań i zdumiewających spostrzeżeń. W pogodny, wiosenny poranek niezwykły chór rozbrzmiewa najpełniej. Trudno o bardziej urzekający pejzaż dźwiękowy. Skrzydlaty chór nie śpiewa jednak dla nas. Te pieśni mają uwodzić i służyć za narzędzie walki. Samce bronią terytorium i wabią partnerki. Śpiew może być niebezpieczny. Zdradza położenie ptaka drapieżnikom. Ale przynosi też korzyści - szansę na zwabienie samicy i przekazanie swoich genów kolejnemu pokoleniu. To dlatego - jak mówił Karol Darwin - wyewoluowała pieśń. Miała być przykładem doboru płciowego. Dziś najnowsze odkrycia rzucają nowe światło na dawne teorie. W tym filmie przedstawiam moje ulubione nagrania głosów natury, które zrewolucjonizowały wiedzę o pieśniach zwierząt. Przed nami siedem szczególnie interesujących nagrań. Są śliczne, zaskakujące, a jedno niemal złamało mi serce. Wszystkie przetarły nowe szlaki. 15:00 PODWODNY RAJ BORNEO - ZAKĄTEK BARAKUDY Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo - Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno - wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 15:30 GIGANCI NAUKI - BOMBA ATOMOWA Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Trzydziesty trzeci prezydent Stanów Zjednoczonych, Harry Truman, powiedział, że może ona nie tylko zrewolucjonizować sztukę wojenną, ale jest w stanie także zmienić bieg historii ludzkiej cywilizacji. Bomba atomowa - to bez wątpienia najpotężniejsza i najbardziej niszczycielska broń w rękach człowieka. Jej zwolennicy sądzą, że zapewnia bezpieczeństwo i równowagę sił. Albert Einstein swe poparcie dla budowy bomby uważał za największy, życiowy błąd. Zszokowany jej mocą, żałował, że nie został zegarmistrzem. Tematami tego odcinka "Gigantów nauki" będą: bomba atomowa, badania nad radioaktywnością i rozszczepieniem atomu, historyczne uwarunkowania, które doprowadziły do powstania bomby atomowej, projekt Manhattan, poligony i próby atomowe, środowiskowe i zdrowotne skutki wybuchu atomowego. Arsenał nuklearny świata w ujęciu historycznym i współczesnym. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. To teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 16:30 CZY WIESZ, ŻE? - /21/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 17:00 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - THE PIT Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 17:25 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - MYJNIA SAMOCHODOWA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 18:00 SZKOŁA JUTRA - INNOWACJE EDUKACYJNE NA ŚWIECIE ODC. 2 (THE SCHOOL OF TOMORROW) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Neuronauka i nowe technologie rewolucjonizują edukację. Spotykając się z naukowcami i innowatorami, a także nauczycielami, dziećmi i rodzicami na całym świecie, miniserial odpowiada na palące pytanie: jak nauka może pomóc nam kształtować szkołę jutra? Korelacja między klasą społeczną a wynikami w szkole jest głównym problemem na całym świecie. Ten miniserial w dwóch odcinkach jest próbą wyjścia poza ideologiczne ujęcia problemu. Jest pragmatycznym, naukowym i międzynarodowym badaniem technik edukacyjnych. 18:55 KORONA GÓR POLSKI - TURBACZ Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Nad Gorczańskim Parkiem Narodowym rozpościera się Turbacz, najwyższy szczyt Gorców, w okresie letnim pokryty białymi, puchatymi owcami, których wypas na tych terenach jest powszechny i popularny. Gorce to góry zamieszkane przez Wołochów, wędrowny, koczowniczy lud żyjący właśnie głównie z owiec. Nawet teraz można zobaczyć pozostałości po tamtych przyzwyczajeniach - wypas owiec rozpoczyna się jeszcze w maju i prowadzący wygon górale pozostają w górach aż do jesieni, kiedy powracają do wiosek, żeby przezimować. Jest to również teren wyjątkowo ukochany przez Władysława Orkana. Ten pisarz okresu Młodej Polski urodził się właśnie w Gorcach i mimo próby osadzenia w Krakowie, ostatecznie powrócił na te ziemie i tam rozpoczął budowę domu. Po jego śmierci w Krakowie, pociąg przewożący jego trumnę do Zakopanego zatrzymywał się na każdej stacji, aby każdy mógł pożegnać Dumaca z Gorców. 19:25 CZY WIESZ, ŻE? - /22/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 DAVID ATTENBOROUGH I GŁOSY NATURY (ATTENBOROUGH’S WONDER OF SONG) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Mike Birkhead, Beth Jones Film dokumentalny, w którym Sir David Attenborough słucha niezwykłych dźwięków świata przyrody, festiwalu pieśni o przetrwaniu na świeżym powietrzu. Ale czy wkrótce już ich nie usłyszymy? Nowe pokolenie naukowców odkryło, że pieśń zwierząt nie jest domeną tylko samców. Samice też śpiewają. Ale są obawy, że nie mamy już dużo czasu, żeby to usłyszeć. Ponieważ ludzkość staje się głośniejsza, reszta planety cichnie. Radosna, zaskakująca i wzruszająca historia pionierskich badań i zdumiewających spostrzeżeń. W pogodny, wiosenny poranek niezwykły chór rozbrzmiewa najpełniej. Trudno o bardziej urzekający pejzaż dźwiękowy. Skrzydlaty chór nie śpiewa jednak dla nas. Te pieśni mają uwodzić i służyć za narzędzie walki. Samce bronią terytorium i wabią partnerki. Śpiew może być niebezpieczny. Zdradza położenie ptaka drapieżnikom. Ale przynosi też korzyści - szansę na zwabienie samicy i przekazanie swoich genów kolejnemu pokoleniu. To dlatego - jak mówił Karol Darwin - wyewoluowała pieśń. Miała być przykładem doboru płciowego. Dziś najnowsze odkrycia rzucają nowe światło na dawne teorie. W tym filmie przedstawiam moje ulubione nagrania głosów natury, które zrewolucjonizowały wiedzę o pieśniach zwierząt. Przed nami siedem szczególnie interesujących nagrań. Są śliczne, zaskakujące, a jedno niemal złamało mi serce. Wszystkie przetarły nowe szlaki. 21:00 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - ODC 41 - OAZA WOLNOŚCI Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2007 Odcinek rozpoczyna się życzeniami świątecznymi i krótką wizytówką ze świątecznie udekorowanych ulic amazońskiego miasta. Wojciech Cejrowski pokazuje nam swoje ulubione miejsca w Iquitos, mieście, które od lat stanowi jego bazę wypadową do wypraw w głąb Amazonii. Ekipa wyposażona w kamerę pokazuje zwykły dzień Wojciecha Cejrowskiego w Iquitos. Obserwujemy utrwalone na taśmie miejsce, gdzie zawsze się zatrzymuje, budki, w których jada śniadanie, znajomego sprzedawcę soków, a także jego biuro - zaprzyjaźnioną kawiarnię, w której urzęduje i w której prowadzi negocjacje z amazońskimi przewodnikami. Wojciech Cejrowski przedstawia swojego pierwszego przewodnika i opowiada, dlaczego w Iquitos jest tak mało samochodów. Ale Iquitos kojarzy się także z anarchią. W tym mieście władza państwowa praktycznie nie istnieje. Nie płaci się tu podatków, sanepid nikomu nie zabrania ulicznego handlu, a miejscowe "kasy fiskalne" to po prostu puszki po piwie pełne zarobionych monet. 21:35 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - ODC 42 - ŻYCIE CODZIENNE W AMAZONII Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2007 Wojciech Cejrowski opowiada o tym, jak ludzie żyją w Amazonii. Na początek odwiedza członków pewnego plemienia. Jeszcze 40 lat temu taka wizyta byłaby niemożliwa. To bardzo groźne plemię, którego niektórzy przedstawiciele nawet do dziś pozostali kanibalami. Wojciech Cejrowski opowiada o amazońskich domach, pokazuje, w jaki sposób pozyskuje się tam deski, co i jak się gotuje. Dowiemy się również, dlaczego Indianie wykonują tatuaże na twarzach, a także... po co porywają dzieci. 22:10 GIGANCI NAUKI - BOMBA ATOMOWA Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Trzydziesty trzeci prezydent Stanów Zjednoczonych, Harry Truman, powiedział, że może ona nie tylko zrewolucjonizować sztukę wojenną, ale jest w stanie także zmienić bieg historii ludzkiej cywilizacji. Bomba atomowa - to bez wątpienia najpotężniejsza i najbardziej niszczycielska broń w rękach człowieka. Jej zwolennicy sądzą, że zapewnia bezpieczeństwo i równowagę sił. Albert Einstein swe poparcie dla budowy bomby uważał za największy, życiowy błąd. Zszokowany jej mocą, żałował, że nie został zegarmistrzem. Tematami tego odcinka "Gigantów nauki" będą: bomba atomowa, badania nad radioaktywnością i rozszczepieniem atomu, historyczne uwarunkowania, które doprowadziły do powstania bomby atomowej, projekt Manhattan, poligony i próby atomowe, środowiskowe i zdrowotne skutki wybuchu atomowego. Arsenał nuklearny świata w ujęciu historycznym i współczesnym. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. To teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 23:10 RAPORT NAUKOWY - /49/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 23:45 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KOSMICZNE POTWORY (COSMIC FRONT: THE MONSTERS OF THE UNIVERSE - GAMMA - RAY BURSTS) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Rozbłyski gamma to niezwykłe kosmiczne eksplozje. W ciągu kilku sekund uwalniają taką samą ilość energii, jaką nasze Słońce wyemituje w ciągu całego swojego życia. Ale wybuchy są również nieuchwytne. Ich zdarzenia są nieprzewidywalne i znikają zbyt szybko. Naukowcy zastanawiali się nad tą tajemnicą przez ponad pół wieku, kiedy w styczniu 2019 roku zespół z Uniwersytetu Tokijskiego z powodzeniem zaobserwował najsilniejszy zarejestrowany rozbłysk gamma z obserwatorium naziemnego. Czy jesteśmy bliżej prawdy? Najnowsze odkrycia z frontu. 00:45 CZY WIESZ, ŻE? - /23/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:20 CZY WIESZ, ŻE? - /24/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:55 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - THE PIT Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 02:25 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - MYJNIA SAMOCHODOWA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić.