TVP Dokument Wtorek, 12.09.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BÓBR Z WAMI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Zdjęcia: Krystian Matysek Bobry nieomal cudem uratowane. Do niedawna jeszcze prawie nieobecne w krajobrazie naszych wód, dziś już ten krajobraz nawet kształtują. Ścinają drzewa, zatykają rowy, zatapiają lasy. Bobry przeżyły u nas nieopisane odrodzenie i wielką ekspansję, co jednych cieszy, innych martwi. Wciąż są tajemnicze, obrosły mitami i zaskakują zwyczajami. Choćby tym, że gody odbywają w zimnej lutowej wodzie. O ich zwyczajach opowiadają Katarzyna Ramotowska i Wojciech Misiukiewicz, którzy te zwierzęta widują na co dzień w najdzikszych zakątkach naszego kraju. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 35 WIOSENNE OBRZĄDKI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czym zawiniła sobie Marzanna, którą co roku topią dzieci wraz z nadejściem wiosny? Dlaczego urządzamy małą wojnę na jajka w czasie śniadania wielkanocnego? I z jakiego powodu młode dziewczyny co roku są ulubionym celem młodzieńców, którzy oblewają je wodą w czasie śmigusa - dyngusa? Radosław Kotarski rusza śladem wiosennych zwyczajów i odkrywa ich tajemnicze prapoczątki. Okazuje się bowiem, że nasi przodkowie pozostawili nam niesamowicie ciekawe obrządki, które nadal są kultywowane. 07:05 NOTACJE - MARIA BRONIEWSKA. WRÓBELEK NA NITCE Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2011 Autor: Ewa Bilińska Przybrana córka Władysława Broniewskiego, córka aktorki i pisarki Marii Zarębińskiej. Władysława Broniewskiego poznała w 1938 roku i dalsze koleje jej życia przez dłuższy okres związane były z życiem i spuścizną poety. Była świadkiem wielu burzliwych i tragicznych wydarzeń czasu II wojny światowej, która przerwała krótkotrwałe, małżeńskie szczęście Broniewskiego i Zarębińskiej. Wraz z matką, w ślad za poetą, który nie zdołał dotrzeć do swego pułku, w listopadzie 1939 roku wyjechała do Lwowa i tam przebywała do momentu uwięzienia Broniewskiego przez NKWD. Następnie wróciła do Warszawy, gdzie jej matka, Maria Zarębińska, brała czynny udział w ruchu oporu (AK), za co została uwięziona i wysłana do Auschwitz. Maria Zarębińska pomagała także ukrywać uciekinierów z getta warszawskiego, a wcześniej przewoziła dokumenty kolegom męża, którzy, po wkroczeniu faszystów niemieckich w 1941 roku do Lwowa musieli opuścić to miasto i ukrywać się w Generalnej Guberni. Maria Broniewska towarzyszyła matce wielokrotnie, narażając swoje życie, potem po jej uwięzieniu, jako kilkunastoletnia dziewczynka podzieliła los wielu mieszkańców Warszawy, którzy zmuszeni byli do opuszczenia miasta. O przeżyciach matki i ojca dowiedziała się dopiero po wyzwoleniu w 1945 roku. W tym czasie oboje powrócili do kraju; Broniewski z Londynu, a Maria z niemieckiego obozu pracy. Maria Zarębińska opisała swoje przeżycia w "Opowiadaniach oświęcimskich", które pozostały niedokończone. W 1947 roku, po ponad rocznej chorobie, pielęgnowana przez córkę, zmarła w sanatorium w Zurychu. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 177 USTKA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem docieramy do Ustki. Ze względu na turystyczny i uzdrowiskowy charakter to miasto jest bardzo popularnym miejscem wypoczynku. Może poszczycić się wyjątkową lokalizacją - położone nad morzem, wśród wzgórz, w dolinie rzecznej. Ustka ma ponad 700 - letnią historię i już w średniowieczu obsługiwała cały handel morski Ziemi Słupskiej. Zwiedzanie warto zacząć od kościoła Najświętszego Zbawiciela, w którym można posłuchać zabytkowych organów; to jedne z nielicznych zachowanych dzieł organmistrza Christiana Friedricha Voelknera. W świątyni znajduje się też m.in. XVII - wieczny obraz upamiętniający katastrofę z 1672 roku, podczas której zatonął ustecki żaglowiec. Kolejnym przystankiem na trasie spaceru jest ratusz miejski, wybudowany w 1911, o czym przypomina data umieszczona pod zegarem. Uroki Ustki doceniają kuracjusze. Częstym gościem usteckiego uzdrowiska była Irena Kwiatkowska, która w pełni korzystała z walorów leczniczych miasta. Status uzdrowiska nadano Ustce w 1988 roku. Miejscowość okazała się idealnym miejscem na tak zwaną talasoterapię, czyli uzdrawianie morzem. Na dodatek tutejsze plaże kuszą złocistym, miękkim piaskiem, a ich szerokość pozwala na wygodne plażowanie lub swobodną jazdę konno. Dzika, niczym nieograniczona przyroda, szczególnie o wschodzie lub zachodzie słońca, jest wyjątkowo piękna, a każda chwila spędzona na łonie natury, w takich okolicznościach, bezcenna. 07:50 WETERYNARZE Z SERCEM - /39/ Reality show, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Psia wioska? Miejsce, gdzie zmaltretowane i pokrzywdzone zwierzęta będą przystosowywane do życia w przyszłych ludzkich rodzinach. Czy to szalony pomysł weterynarzy z przemyskiej lecznicy? Spotkaliśmy tam również nietypową pacjentkę kurę Teofilę. Proteza dla kury! Zobaczcie! Być może niedługo Teofila stanie się najsłynniejszą kurą w Europie, a może i na świecie. Pacjentem tej lecznicy był kilka miesięcy wcześniej pies Majki. Wtedy doktor Radek powiedział nam: Asystując Panu Bogu, będę wyczekiwał cudu... I cud się wydarzył. Majki jest zdrowy i ma nową rodzinę! Ale w przemyskim Ośrodku Rehabilitacji Zwierząt Chronionych pojawił się Miko, którego właściciel pewnego mroźnego dnia uznał, że nie chce już mieć psa. Tymczasem azyl opuszczają inni mieszkańcy - zwierzęta, które z różnych powodów znalazły tutaj schronienie. Wyleczone, odkarmione mogą teraz wrócić tam, gdzie ich miejsce, czyli do natury. To piękne chwile! 08:20 SŁOŃCE I CZŁOWIEK - CZĘŚĆ 1 (SUN AND MAN) Film dokumentalny, 42 min, Francja, 2018 Reżyseria: Francois Barre Dwuczęściowy film dokumentalny o relacjach człowieka ze Słońcem, które jest naszym światłem, ciepłem, pożywieniem. Wraz z nim powstają ludzie i obawiają się jego zniknięcia. Jesteśmy tak przyzwyczajeni do jego obecności, że zapomnieliśmy, że się kiedyś narodziło i kiedyś umrze. Ale jak dobrze znamy Słońce? Ten film bada podstawowe relacje między człowiekiem a tą fascynującą gwiazdą. Antropolodzy, astrofizycy, historycy i klimatolodzy pomagają nam zrozumieć, w jaki sposób Słońce nas ukształtowało na wiele sposobów od przekonań religijnych po nasz związek z czasem, a nawet kolor naszej skóry czy strukturę naszych włosów. Dzięki postępowi w nauce nauczyliśmy się również używać go w zamian czegoś. Stawiamy Słońce w centrum naszych problemów środowiskowych. Międzynarodowi eksperci i klucze do zrozumienia największego "uzależnienia" człowieka. 09:15 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 3. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 3) Cykl dokumentalny, 44 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odcinek 3. Najskuteczniejszą metodą sprawdzenia, czy w domu są pluskwy - jest pies. Kochamy bigle, bo są małe, lubią jeść i pracować. Tymczasem bigle mają 90 - procentową skuteczność w wyszukiwaniu pluskiew. Centrum handlowe w Singapurze - Clarke Quay - jest siedzibą Pawsibility i tu labradory retrievery, są specjalnie wyszkolone jako psy terapeutyczne, pracujące z dziećmi i młodzieżą. Korzystny wpływ psów na rozwój dzieci jest dobrze udokumentowany. Dowiemy się też jak owczarki holenderskie lub niemieckie pracują jako psy policyjne. Psy pomagają przetrwać i wyczuwają, kiedy potrzebna jest pomoc i opieka nad osobami chorymi np. na bulimię. To psy terapeutyczne. Poznamy również wyżły fryzyjskie, alaskan malamuty. Opiekowanie się ludźmi to jedna z ważniejszych prac psów, a ich miłość i oddanie nie mają sobie równych. 10:05 LUWR PONADCZASOWY (THE TIMELESS LOUVRE / LE LOUVRE) Film dokumentalny, 44 min, Francja, 2019 Reżyseria: Anne - Claire Danel Od ponad 200 lat położony w Paryżu Luwr jest obowiązkowym miejscem odwiedzin oraz źródłem wzruszeń, marzeń i fantazji. Muzeum mieści się w Pałacu Luwru (Palais du Louvre) znanym już w średniowieczu. Znajduje się tu ponad 38 000 dzieł sztuki. Nigdy nie przestaje urzekać, zadziwiać i angażować gości. Ten dokument to podróż do tego pięknego miejsca, w którym pracuje dwa tysiące ludzi, aby zadbać o wszystko i utrzymać w dobrej kondycji. Spotkamy tych, którzy są od dawna związani z tym miejscem. Skorzystamy z wyjątkowych archiwów i opinii ważnych osób. Zbadamy, co powoduje, że to miejsce jest tak ponadczasowe i wieczne. 10:55 ZNIKAJĄCA WYSPA (ANOTE'S ARK) Film dokumentalny, 53 min, Kanada, 2017 Reżyseria: Matthieu Rytz Zdjęcia: Matthieu Rytz Położone na Oceanie Spokojnym, liczące 108 000 mieszańców Kiribati może zniknąć w ciągu najbliższych dzisięcioleci. To zakorzenione w tradycji, jedno z najodleglejszych miejsc na ziemi, jest jednym z pierwszych, które musi stawić czoło istotnemu zagrożeniu naszych czasów - podniesieniu się poziomu morza. Prezydent Kiribati Anote Tong (do 2016) za wszelką cenę próbuje znaleźć sposób na ochronę kraju i swojego narodu. Szuka już bezpiecznego portu poza granicami kraju i prowadzi międzynarodowe negocjacje w tej sprawie. Pojechał do Watykanu, aby prosić papieża Franciszka o pomoc. Wystąpił z apelem do ONZ, a u boku byłego prezydenta USA Baracka Obamy brał udział w Paryżu w sesjach na temat klimatu. Przeleciał nad biegunem północnym, aby zobaczyć topniejące lodowce i przebrnął przez niezliczone wywiady z mediami, próbując przekazać światu wiadomość, że ze względu na ocieplenie klimatu i zwiększeniu poziomu mórz jego kraj wkrótce zniknie. A jeśli tak się stanie, to inne, podobnie położone kraje, czeka taki sam los. W tle aktywnej polityki Tonga młoda matka sześciorga dzieci z Kiribati o imieniu Sermara walczy o przeprowadzkę swojej rodziny do Nowej Zelandii. Okazuje się jednak, że stawką jest już nie tylko jej przetrwanie, lecz również los całego ludu Kiribati i jego liczącej 4 000 lat kultury. Film zachwyca wspaniałymi ujęciami przyrody. Reżyser jest znakomitym fotografem z Montrealu, specjalizującym się w dokumentowaniu skutków zmian klimatycznych na świecie. 11:50 ZOFIA I LUDMIŁA Film dokumentalny, 8 min, Polska, 2021 Reżyseria: Mohamed Ben Said Dokumentalny zapis codzienności dwóch romskich dziewczynek: Zofii i Ludmiły. Dzieci nie są lubiane przez kolegów w szkole, nie są akceptowane przez nauczycieli. Do szkoły chodzą więc tylko z obowiązku, a czas wolny spędzają wyłącznie we własnym towarzystwie. Etiuda Szkoły Filmowej. 12:05 DWIE DECYZJE Reportaż, 18 min, Polska, 1983 Scenariusz: Michał Fajbusiewicz Zdjęcia: Stanisław Scieszko We Włyniu koło Warty przy dużym wsparciu okolicznych mieszkańców wybudowano szkołę. Minister szkolnictwa Jerzy Kuberski w 1974 roku zmienił przeznaczenie tego budynku. Powstał tam młodzieżowy zakład wychowawczy dla dziewcząt, a uczniowie od czwartej klasy podstawówki zostali przeniesieni do oddalonej o kilka kilometrów Zbiorczej Szkoły Gminnej w Warcie. Ta decyzja spowodowała konflikt między mieszkańcami Włynia a pracownikami i mieszkankami ośrodka. Obie strony sporu przedstawiają swoje racje Michałowi Fajbusiewiczowi, a władze podejmują decyzję o przyszłości tego miejsca. 12:30 SZCZĘŚLIWY Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Ewa Świecińska Na czym polega oryginalność filmu Ewy Świecińskiej o Kardynale Stefanie Wyszyńskim? Na tle dotychczasowych produkcji wyróżnia się on w trzech obszarach: nową narracją na temat Stefana Wyszyńskiego, nieznanymi dokumentami archiwalnymi, w tym dokumentami audiowizualnymi, oraz formą dostosowaną do wrażliwości młodego widza, bliższą reklamy i teledysku niż klasycznego dokumentu. Kardynał Stefan Wyszyński należał do pokolenia, które przeżyło ostatnie lata zaborów, dwie wojny światowe, upadek komunizmu, był świadkiem wielkiego przełomu cywilizacyjnego, jaki dokonał się w XX wieku. W dotychczasowej filmografii najczęściej przedstawiano go jako prymasa tysiąclecia, postać pomnikową, tradycjonalistę, polityka, który komunistom rzucił "Non possumus", autora uniwersalnego, unikalnego i wielkiego nauczania, przyjaciela Jana Pawła II. W naszym filmie chcemy pokazać Wyszyńskiego w nowym świetle jako innowatora, wizjonera i stratega, który potrafił swoje cele realizować na globalną skalę. To był mąż stanu, który miał wpływ na historię świata, a jednocześnie człowiek z krwi i kości, który inspiruje kolejne pokolenia. Z tego powodu właśnie przedstawiciele tych pokoleń, którzy nie mieli już bezpośredniego kontaktu z Kardynałem, a nie wielokrotnie już przepytywani świadkowie jego posługi, będą bohaterami naszego filmu. To właśnie ci młodzi i dynamiczni ludzie pokażą, że Stefan Wyszyński nie jest człowiekiem przeszłości, lecz przyszłości. 13:30 GRA O KORONĘ Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2021 Reżyseria: Piotr Jaworski Scenariusz: Piotr Jaworski Zdjęcia: Jarosław Migoń, Marek Gajczak Muzyka: Marcin Gałażyn Aktorzy: Mikołaj Dróżdż Wykonawcy: Szymon Kuśmider, Podolski Regiment Odprzodowy Film dokumentalny poświęcony postaci kanclerza i hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, polityka, mecenasa sztuki i nauki, założyciela idealnego miasta Zamość. Koncepcja wizualna filmu opiera się na sugestywnych obrazach, ułatwiających widzom wniknięcie w opisywane wydarzenia. Współczesna cyfrowa diaporama, spektakl audiowizualny. Nowatorskie rozwiązania produkcyjne z zastosowaniem techniki Unreal Engine 4.0. Udział grupy rekonstrukcyjnej, inscenizacje z zatrzymanym ruchem, sceny inscenizowane oparte na malarstwie Jana Matejki. Tak realizowanym ujęciom towarzyszy narracja lektora zgodna z przekazami historycznymi. W wizualnej powieści graficznej Zamoyski jest kimś w rodzaju superbohatera. Film został zbudowany w konwencji komiksu historycznego. 14:30 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 4. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 4) Cykl dokumentalny, 44 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odc. 4. Towarzystwo własnych psiaków pomaga zmniejszyć napięcie w biurze. Poza tym - wprowadza zdrowszy styl życia pracownikom, bo kilka razy dziennie muszą wyprowadzić psy na spacer. Psy pracują jak reszta personelu. Jest taki czas w życiu, kiedy trzeba przenieść się do domu opieki. To przytłaczające i wielkie przeżycie, ale są w tych domach przyjaciele, którzy umilają pobyt. Zapewniają dobrą terapię rezydentom, zwłaszcza tym z demencją. Śmieją się wtedy, głaszczą psy i cieszą się z ich wizyt. Border collie to wybitnie inteligentne psy, więc potrzebują stale zajęcia. Codziennie miliony osób i paczek przechodzi przez lotniska na całym świecie. Dużym problemem jest bezpieczeństwo biologiczne. Ludzie przenoszą choroby i pasożyty - nawet o tym nie wiedząc. Na szczęście na linii frontu czuwają czworonożni eksperci, wyszkoleni, by wywęszyć wszystko, co nie powinno przekroczyć granicy. Labradoodle to połączenie labradora retrievera z pudlem są częstym wyborem na psy asystujące lub terapeutyczne. Psy poszukiwawczo - ratownicze pracują niezależnie od pogody, szukając zaginionych i rannych osób w każdym terenie. Psy szkoli się do tropienia zapachu ludzkiego. Psy można wyszkolić do wykonywania niezwykłych zadań - np. do pomagania niedowidzącym w bardziej aktywnym życiu. Psy pomagające niesłyszącym - alarmują ich o ważnych dźwiękach w domu. Różne rasy są predysponowane do różnych ról, ale pewne kudłacze kwalifikują się do prawie każdego zadania. Np. do testowania w firmie, produkującej pokarm dla zwierząt lub bycia uroczym psem w oknie. Niezależnie od umiejętności psa - zawsze znajdzie się dla niego odpowiednie zadanie. 15:20 MALIKA: KRÓLOWA LWICA - CZĘŚĆ 2. (MALIKA: THE LION QUEEN) Cykl dokumentalny, 42 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Karin Slater Scenariusz: Tom Hugh - Jones Dwuczęściowa opowieść o królowej lwicy imieniem Malika. Widzowie poznają jej niezwykłe życie, od lwiątka do pięknej, dumnej samicy. Zobaczymy jak każdego dnia zdobywa doświadczenie, ciągle walczy o przetrwanie, a to wszystko na przepięknej sawannie. Poznamy również innych członków królestwa lwów. Ten film jest zachwycającym spektaklem, epicką historią o zwierzętach. Oferuje wyjątkowo bliski wgląd w ekosystem i otoczenie jednego z najpotężniejszych i najpiękniejszych zwierząt, jakie są po ziemi. Film zrealizowali zdobywcy nagrody Emmy za produkcję serii BBC: Planet Earth II, Blue Planet i Hostile Planet. 16:15 SŁOŃCE I CZŁOWIEK - CZĘŚĆ 2 (SUN AND MAN) Cykl dokumentalny, 46 min, Francja, 2018 Reżyseria: Francois Barre Dwuczęściowy film dokumentalny o relacjach człowieka ze Słońcem, które jest naszym światłem, ciepłem, pożywieniem. Wraz z nim powstają ludzie i obawiają się jego zniknięcia. Jesteśmy tak przyzwyczajeni do jego obecności, że zapomnieliśmy, że się kiedyś narodziło i kiedyś umrze. Ale jak dobrze znamy Słońce? Ten film bada podstawowe relacje między człowiekiem a tą fascynującą gwiazdą. Antropolodzy, astrofizycy, historycy i klimatolodzy pomagają nam zrozumieć, w jaki sposób Słońce nas ukształtowało na wiele sposobów od przekonań religijnych po nasz związek z czasem, a nawet kolor naszej skóry czy strukturę naszych włosów. Dzięki postępowi w nauce nauczyliśmy się również używać go w zamian czegoś. Stawiamy Słońce w centrum naszych problemów środowiskowych. Międzynarodowi eksperci i klucze do zrozumienia największego "uzależnienia" człowieka. 17:10 BALMORAL: UKRYTA HISTORIA - ODC. 1. LATA 1936 - 1955 (INSIDE BALMORAL / BALMORAL: HIDDEN HISTORY) Serial dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tom Brisley, Ash Potterton Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o zamku Balmoral - szkockim domu rodziny królewskiej od 1852 roku, kiedy książę Albert kupił posiadłość jako prezent dla swojej żony, królowej Wiktorii, która kochała szkocką wieś. Serial dokumentalny jest spojrzeniem zza kulis na to odosobnione królewskie ustronie, ulubiony dom królowej Elżbiety. To 50 000 akrów szkockich Highlands i ponad 150 budynków. Posiadłość zatrudnia ponad 100 pracowników. Film daje rzadki wgląd w jedną z najbardziej fascynujących rezydencji w Wielkiej Brytanii. Odc. 1 - "Lata 1936 - 1955". Ukryta w sercu szkockich gór ustronna królewska posiadłość jest dwa razy większa niż Manchester. Tylko tutaj królowa Elżbieta mogła naprawdę od wszystkiego uciec. Balmoral. Jednak ta wielka posiadłość była też świadkiem jednych z najbardziej dramatycznych momentów w historii monarchii. A dla niektórych gości pobyt w tym wakacyjnym domu był trudnym doświadczeniem. Balmoral. Ulubiony i najbardziej ustronny dom królowej. Rodzina królewska może tu doskonale odpocząć od publicznych obowiązków. Ta olbrzymia posiadłość oferuje jedne z najpiękniejszych widoków na Wyspach Brytyjskich. W tej królewskiej rezydencji próżno szukać pałacowych wnętrz. Wystrój jest tu zaskakująco skromny. Koszty utrzymania Balmoral są wysokie, wynoszą 3 miliony funtów rocznie. 18:05 ŚMIERCIONOŚNE LEKARSTWA (LETHAL FAKE MEDICINE) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Morten Krogholt Obraz działań profesjonalistów walczących z dynamicznie rozwijającym się, międzynarodowym zjawiskiem fałszowania lekarstw i ich sprzedaży, głównie przez internet. Opowiemy o nielegalnym obrocie fałszywymi lekami. O ludziach, którzy umarli z powodu środków, które miały im pomóc. Na całym świecie ludzie kupują w Internecie leki. Często są to podróbki. Czasem pigułki z cukru, ale niektóre mogą być niebezpieczne. W ostatnich latach gwałtownie wzrosła liczba przypadków nagłej śmierci po zażyciu lekarstwa, które okazało się być podrobioną wersją ogólnie stosowanych i cenionych leków. Produkowane głównie w fatalnych warunkach sanitarnych, w piwnicach i magazynach w Azji, podróbki wystawiane są na sprzedaż w internetowych aptekach, wyglądających na godne zaufania. Zwykła aspiryna może być w rzeczywistości śmiertelną trucizną (czasami podróbki produkowane są z neutralnych dla organizmu substancji, jednak bardzo często są to też środki toksyczne czy żrące). CIA, Interpol i policje różnych krajów azjatyckich od kilku lat prowadzą zakrojone na szeroką skalę działania, zapobiegające fałszerstwom lekarstw, jednak skala zjawiska i łatwość, z jaką można produkować podróbki (np. w garażu czy piwnicy) sprawiają, że jedna zlikwidowana fabryka zostaje wkrótce zastąpiona przez kilka kolejnych. Przypadki zgonów w USA, Europie i Azji są zatrważające i wywołują konieczność wzmożonej ostrożności w kupowaniu lekarstw. Apteki internetowe trudniej kontrolować niż stacjonarne. Zamknie się jedną, zaraz pojawia się nowa. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - W CIENIU MONT BLANC (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:15 CHINY PRZEJMUJĄ ŚWIAT (CHINA'S WORLD TAKEOVER / OPA SUR LE MONDE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Walid Berrissoul Pekin, 1 października 2019 - go roku. Największa defilada wojskowa w historii Chin. Pokaz siły i starannie wyreżyserowane widowisko. Reżim komunistyczny, w duchu najlepszych radzieckich tradycji, świętuje z okazji 70 - lecia ChRL. Pekin rozciąga swe macki na cały świat. Dzięki ogromnym inwestycjom ten kraj chce się stać wiodącym supermocarstwem na świecie, wyprzedzając Europę, a nawet Stany Zjednoczone. W Chinach dwie aplikacje pozwalają na zakupy, opłatę rachunków, wynajęcie samochodu albo rezerwację podróży. WeChat firmy Tencent oraz Alipay, filia firmy Alibaba. Pod życzliwym kierownictwem dwóch cyfrowych gigantów stworzonych w Chinach, wszystko wydaje się niezwykle łatwo dostępne. Punktualność, dziesięciogodzinny dzień pracy sześć dni w tygodniu za 70 euro miesięcznie. Amerykański klient, chiński producent, etiopski pracownik. Dzięki Chinom Etiopia odzyskała dostęp do morza. Zbudowano nową stację i uruchomiono linię kolejową, łączącą Addis Abebę z portem Dżibuti nad Morzem Czerwonym. Kontrola półtora miliarda obywateli, a przede wszystkim dominująca globalna technika - w ciągu dziesięciu lat. Pekin dokonuje ogromnych inwestycji w sztuczną inteligencję. W Szanghaju dziesiątki firm takich stoją na pierwszej linii w globalnej batalii. Władze Hong Kongu, zbliżone do Pekinu, pozostają nieugięte, protestujący zaś radykalizują się coraz bardziej. W 2047 - mym roku Chiny przejmą całkowitą kontrolę nad Hong Kongiem. W obliczu zagrażającego imperium i niepewnego porządku świata, mieszkańcy Hong Kongu apelują do Zachodu o pomoc. Trzydzieści lat po upadku Muru Berlińskiego Zachód stawiał na upadek komunizmu w Chinach. Czy historia się odwróciła? 21:25 USA - BÓG DAŁ NAM BROŃ (THE US AND THEIR GUNS: AN AMERICAN STORY / LA LOI DES ARMES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Romain Besnainou Film dokumentalny. 14 - ty lutego 2018 - go roku, Parkland na Florydzie. 19 - toletni uczeń wchodzi do szkoły średniej Stoneman Douglas, uzbrojony w legalnie nabyty karabinek szturmowy. Zabija 17 osób, w tym czternaścioro uczniów. Po wydarzeniu postanowiono zmierzyć się z wszechpotężnym amerykańskim lobby zajmującym się prawami do posiadania broni. W Stanach Zjednoczonych dochodzi do 350 - ciu masowych zabójstw rocznie. Masakra w Parkland przelała czarę. Zaczęto baczniej się przyglądać potężnej NRA. Narodowe Stowarzyszenie Strzeleckie Ameryki stoi na straży prawa obywateli do noszenia broni palnej. Wpływy NRA sięgają od głębokiej prowincji Stanów po Biały Dom. Kolorado jest jednym z trzydziestu dwóch stanów, gdzie można legalnie nosić broń - od pistoletu po ciężką broń palną, zgodnie z Drugą Poprawką do Konstytucji. Ten poruszający dokument śledzi historię powstania studenckiego, jakiego nie widziano wcześniej i bada, w jaki sposób udaje się utrzymać w USA tak liberalne prawo dotyczące broni i dlaczego ma ono taką moc w amerykańskim społeczeństwie, ale następują zmiany, ludzie widzą, że to jest złe i będą głosować przeciwko niemu. To początek czegoś nowego, przekonamy się, gdy pójdziemy do przodu. Można wiele zdziałać w kwestii dostępu do broni w przyszłości. Czy jednak jesteśmy w punkcie zwrotnym? Czy rzeczywiście coś się zmieni, czy NRA pozostanie nadal tak potężną organizacją jak obecnie? 22:30 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA UCHODŹCY ORMIAŃSKIEGO W EREWANIU Reportaż, 24 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Tym razem reportaż o codziennym życiu ormiańskich uchodźców, będących ofiarami konfliktów etnicznych. Bohaterem jest 53 - letni Gieorgi, który wraz z żoną i dwoma synami uciekł przed pogromem Ormian w Baku i odtąd mieszka w Armenii. Reportaż pokazuje dramat najnowszej historii Ormian i warunki życia uchodźców na tle innych mieszkańców republiki. 23:10 UPADEK KABULU 2021 (THE FALL OF KABUL) Film dokumentalny, 45 min, Australia, 2021 Reżyseria: Louise Milligan Film dokumentalny o tym co wydarzyło się w Afganistanie, kiedy Kabul znalazł się pod kontrolą talibów. W afgańskiej stolicy rozwinął się chaos i terror. W piekącym, afgańskim, letnim słońcu tysiące ludzi desperacko rzuciło się na lotnisko, aby wydostać się z tego kraju. Po ucieczce przywódców kraju, w mieście zapanowała histeria i panika. Był to niechlubny koniec 20 - letnich wysiłków wojskowych USA, mających na celu pozbycie się talibów. Ekipa ABC Australia przedstawia film z ostatnich dni wojny w Afganistanie. 24:00 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 43 Felieton, 7 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohater odcinka - Eugeniusz Ajewski. 00:15 KRYPTONIM KOMPOT Reportaż, 15 min, Polska, 1983 Zdjęcia: Stanisław Ścieszko O 40 - tysięcznym Kutnie, znanym w latach 80. głównie z produkcji leków, staje się głośno w całej Polsce w 1983 roku z powodu kradzieży 2 kg brązowej (zanieczyszczonej) i 20 dag czystej morfiny z Zakładów Farmaceutycznych "Polfa". W sprawę zamieszanych jest trzech pracowników przedsiębiorstwa (dotąd o nieposzlakowanej reputacji), dwóch kutnowskich nałogowych narkomanów i trzech, powracających z pielgrzymki do Częstochowy, z Tczewa. Całej sprawie nadano kryptonim "Kompot", ponieważ swoją przygodę z narkotykami zaczęli od zażywania pozyskiwanej ze słomy makowej "polskiej heroiny", którą potocznie nazywano "kompotem". Wszystkim grozi od 3 do 4 lat więzienia. 00:40 PRZYCHODZIMY, ODCHODZIMY Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Szumowski Scenariusz: Wojciech Szumowski Film jest portretem Piotra Skrzyneckiego zbudowanym z opowieści ludzi, którzy byli przy nim przez wiele lat, tworząc wspólnie zjawisko w pejzażu kultury polskiej zwane Piwnicą Pod Baranami. Osoby występujące w filmie opowiadają jedno ważne wydarzenie związane z Piotrem Skrzyneckim. Z tych wspomnień zbudowany jest różnorodny portret. Całość przetykana jest różnorodnymi materiałami archiwalnymi z występów Piwnicy. W programie wypowiadają się m.in.: Stanisław Radwan, Zbigniew Preisner, Andrzej Wajda, Grzegorz Turnau, ks. Tischner, Marek Grechuta, Leszek Długosz, Jan Nowicki. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 216 "TAJEMNICA JASTRZĘBIA" Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Historia ta miała miejsce 6 września 1939 roku. Tego dnia, wczesnym rankiem od zielonej murawy polowego lotniska w Popowie Kościelnym oderwał się nowoczesny, jak na owe czasy, samolot myśliwski będący jedną z najpilniej strzeżonych tajemnic polskiego przemysłu obronnego. Pilot oblatywacz Jerzy Widawski wziął kurs na Lwów. "Jastrząb" do celu nigdy nie dotarł i wydawało się, że zniknął na zawsze. Obecnie, na podstawie odnalezionego telegramu wiemy, że samolot musiał awaryjnie lądować w okolicy miejscowości Werchrata, a pilot odniósł obrażenia. Dziś podsumujemy dotychczasowe wysiłki poszukiwaczy, którzy od wielu lat próbują ustalić miejsce upadku tego aeroplanu. 02:10 LUDZIE Z FOTOGRAFII Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2009 Reżyseria: Tadeusz Litowczenko Scenariusz: Tadeusz Litowczenko Zdjęcia: Mirosław Kubiak Film opowiada o losach polskich wypędzonych, nazywanych niesłusznie przez władze komunistycznej Polski repatriantami. Ponad półtora miliona obywateli polskich z Podola, Wołynia, Nowogródczyzny i woj. wileńskiego musiało opuścić ojcowiznę i jechać w nieznane, na ziemie poniemieckie przyznane Polsce na mocy traktatów w Jałcie i Poczdamie. W przeważającej części zamieszkali oni na Pomorzu Zachodnim, Ziemi Lubuskiej i na Dolnym Śląsku. Bohaterami filmu są rodziny osiedlone na Pomorzu Zachodnim. Mieszkają w okolicach Kamienia Pomorskiego, Rewala, Darłowa, Kołobrzegu i Łeby. Przed kamerami opowiadają, skąd ich wygnano, jak wyglądały początki ich nowego życia na tzw. ziemiach odzyskanych. Narratorem filmu jest historyk prof. dr Waldemar Łazuga. 03:10 TOLEK, BANAN I INNI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 1994 Film ukazuje dziecięcych aktorów serialu "Stawiam na Tolka Banana" w ich obecnej sytuacji życiowej. Ze wspomnień reżysera Stanisława Jędryki, jego spotkań z młodocianymi wówczas aktorami, z ich opowieści i zwierzeń przeplatanych fragmentami serialu wyłania się obraz losów pokolenia 30 - i 40 - latków, będący odbiciem przemian, które dokonały sie w naszym kraju. Film utrzymany jest w klimacie nostalgiczno - wspomnieniowym.