TVP Dokument Piątek, 15.09.2023 06:00 DZIKA POLSKA - W KACZYM ŚWIECIE Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Zdjęcia: Tomasz Michałowski Zima to czas kaczego weseliska. Samce już od jesieni noszą godowe stroje i uwodzą kaczki. Do tego - wiele gatunków, wiosną i latem u nas niespotykanych, zawija do naszych zatok i portów na przezimowanie. Dotyczy to zwłaszcza północnych, morskich kaczek, o oryginalnym wyglądzie, dziwnych nazwach i nie dość poznanych obyczajach. Badają je i liczą zimujące ptaki ornitolodzy znad Zatoki Gdańskiej, a ekipa "Dzikiej Polski" wraz z nimi. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 38 ŁÓDŹ FILMOWA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Nie byłoby polskiego kina bez miasta, które określa się mianem Hollyłódź. Dlatego Radosław Kotarski przybywa do Łodzi, gdzie poznaje tajniki historycznych produkcji filmowych. Przygląda się temu, jak tworzono filmy fabularne, gdzie wyświetlano pierwsze ruchome obrazy i tworzy własną animację w legendarnym studiu Se - Ma - For. Będzie to podróż pełna dawnych, filmowych wspomnień. 07:05 NOTACJE - JANUSZ MAJEWSKI. LWÓW WRÓCIŁ DO MNIE Z OGROMNĄ SIŁĄ Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2011 Autor: Zofia Kunert Janusz Majewski, reżyser, scenarzysta, wykładowca. , ur. w 1931 r. we Lwowie, skąd wraz z rodzicami w 1944 r. przeniósł się do Krakowa. Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej i Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, gdzie w latach 1969 - 1991 pracował jako wykładowca. (jego studentami mi byli m. in. Feliks Falk, Juliusz Machulski, Andrzej Barański i Filip Bajon). Debiutował w 1966 r. filmem "Sublokator". Jest autorem kilkudziesięciu filmów dokumentalnych, telewizyjnych i fabularnych, w tym m. in. "Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię", "Zazdrość i medycyna", "Lokis", "Sprawa Gorgonowej", "C. K. Dezerterzy" i "Złoto Dezerterów", serialu telewizyjnego "Siedlisko", filmów telewizyjnych z cyklu "Opowieści niesamowite". W 2010 zrealizował film "Mała matura 1947", będący jego sfabularyzowaną autobiografią. W latach 1983 - 90 Janusz Majewski pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Jest laureatem wielu nagród na festiwalach krajowych i międzynarodowych. 07:15 WELCOME KIRK Film dokumentalny, 9 min, Polska, 1965 Reżyseria: Feridun Erol, Marek Piwowski Aktorzy: Kirk Douglas Inscenizowana relacja z wizyty amerykańskiego aktora Kirka Douglasa w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej i Filmowej w Łodzi. Hollywoodzki gwiazdor bierze udział w spotkaniu ze studentami i w zabawie w western. Etiuda Szkoły Filmowej. 07:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 180 JASŁO Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Aleksandra Filipowicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Jasło leży w dolinie aż trzech rzek: Wisłoki, Ropy i Jasiołki. Podczas II wojny światowej zostało zniszczone w 97%, lecz odrodziło się jako prężnie działający ośrodek kultury, sportu i enoturystyki. Zwiedzanie zaczynamy w sercu miasta - jest nim rynek, przy którym znajduje się najstarsza jasielska świątynia, kolegiata farna pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, wybudowana w 1446 roku. We wschodniej części rynku postawiono pomnik św. Jana Nepomucena, który ma chronić miasto przed powodzią i suszą. 08:00 WETERYNARZE Z SERCEM - /42/ Reality Show, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. W dzisiejszym programie poznamy piętnastoletniego psa Foxa oraz dwa młode pytony. Fox nagle przestał samodzielnie chodzić. Czeka go operacja kręgosłupa. Dzisiaj takie bardzo poważne zabiegi wykonuje się u nas również na zwierzętach. Czy za kilka tygodni Fox wyjdzie na swój ukochany spacer? Pytony Bronek i Zocha to egzotyczne pupile pani Klaudii. Każdy, kto zdecyduje się na hodowlę gadów, musi pamiętać, że to nie są zwierzęta bezobsługowe i hodowla ich wymaga bardzo dużej wiedzy oraz odpowiedzialności od właściciela, a stworzenie im odpowiednich warunków wiąże się też z dużymi nakładami finansowymi. 08:30 ŻYWNOŚĆ PRZYSZŁOŚCI - CZĘŚĆ 2 BIO (FOOD 3.0) Cykl dokumentalny, 43 min, Francja, 2016 Reżyseria: Jean - Baptiste Erreca, Guilhem Rondot Trzyczęściowy film dokumentalny. W 2050 roku naszą planetę będzie zamieszkiwać prawie 10 miliardów mieszkańców. Kluczowa będzie kwestia wyżywienia, która już dziś jest bardzo istotna i problematyczna. Jakie będzie jedzenie jutra? Jak wyprodukujemy tak ogromną ilość żywności? Zgodnie z obecnymi praktykami nasz inwentarz i plony musiałyby wzrosnąć o 70%, aby wyżywić wszystkich Ziemian. Taka presja doprowadziłaby do wzrostu zanieczyszczenia, znacznego zmniejszenia zasobów wodnych i wielu innych trudności, których z pewnością nie można nawet dzisiaj zdefiniować i udzielić odpowiedzi. Dziś na całym świecie naukowcy, firmy, wizjonerzy i laboratoria pracują nad różnymi rozwiązaniami i opcjami, z różnymi celami i punktami widzenia, aby odpowiedzieć na fundamentalne pytania dotyczące przyszłości ludzkości. Poza liczbami problem wyżywienia ma też wymiar kulturowy i filozoficzny. W trzech częściach tej dokumentalnej serii skupimy się na żywności przyszłości. W części drugiej o tzw. żywności bio, inaczej mówiąc "slow food", czyli samym zdrowiu na talerzu, jak twierdzą niektórzy. Poznamy produkcję takiej żywności w oparciu o najnowsze naturalne sposoby wytwarzania jedzenia. Odwiedzimy farmy, plantacje i znawców tematu. 09:25 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 6. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 6) Cykl dokumentalny, 45 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odc. 6. Psy pracujące pochodzą z różnych środowisk i można je spotkać w każdym zakątku świata: od australijskiego Outbacku - po zaśnieżone tereny Ameryki Północnej. Mają różne zadania: od patrolowania ulic - po przynoszenie piłki. W ZOO w Werribee w Australii istnieje specjalna grupa psów stróżujących do ochrony zagrożonego gatunku - jamraja pręgowanego. Maremmy dobrze sprawdzają się w ochronie innych gatunków. Naturalny instynkt, by bronić terytorium, nawiązywać więź ze stadem i słaby instynkt myśliwski - predysponuje je do tej pracy. Psy są najlepszymi towarzyszami, można na nich polegać, dzięki ich lojalności i miłości. 10:20 BALMORAL: UKRYTA HISTORIA - ODC. 3. LATA 1992 - 2017 (INSIDE BALMORAL / BALMORAL: HIDDEN HISTORY) Serial dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tom Brisley, Ash Potterton Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o zamku Balmoral - szkockim domu rodziny królewskiej od 1852 roku, kiedy książę Albert kupił posiadłość jako prezent dla swojej żony, królowej Wiktorii, która kochała szkocką wieś. Serial dokumentalny jest spojrzeniem zza kulis na to odosobnione królewskie ustronie, ulubiony dom królowej Elżbiety. To 50 000 akrów szkockich Highlands i ponad 150 budynków. Posiadłość zatrudnia ponad 100 pracowników. Film daje rzadki wgląd w jedną z najbardziej fascynujących rezydencji w Wielkiej Brytanii. Odc. 3 - "Lata 1992 - 2017". Każdego roku w sierpniu królowa i jej rodzina opuszczają Anglię i jadą na północ, by spędzić dwa miesiące w sercu szkockich gór. Dziś monarchia cieszy się dużą sympatią poddanych. Ale 20 lat temu tak nie było. W połowie lat dziewięćdziesiątych Balmoral było miejscem, gdzie rodzina królewska mogła się schronić przed rosnącą krytyką ze strony mediów i społeczeństwa. Media szeroko komentowały kolejne królewskie skandale. Czterdzieści lat po objęciu tronu przez królową jej ukochana instytucja była ostro krytykowana. Jaka przyszłość czeka tę królewską posiadłość, kiedy tron po Elżbiecie II obejmie Karol III? 11:05 FASCYNUJĄCE MIEJSCA - FASCYNUJĄCY MADAGASKAR - LASY PÓŁNOCY (FASCINATING MADAGASCAR - THE FORESTS OF THE NORTHEAST) Cykl dokumentalny, 14 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Steffen Sailer, Annette Scheurich Przyjrzymy się z bliska bujnym lasom Madagaskaru - państwa wyspiarskiego położonego w zachodniej części Oceanu Indyjskiego, u południowo - wschodnich wybrzeży Afryki. Madagaskar - rajska wyspa na Oceanie Indyjskim z niepowtarzalnym krajobrazem przyrody i mieszkańcami kochającymi zabawę. Wyspa leży 500 km od wybrzeży Afryki. To czwarta co do wielkości wyspa na Ziemi, odseparowana od reszty świata od 90 milionów lat. Półwysep Masoala w północno - wschodniej części kraju to jeden z najbogatszych w gatunki regionów na świecie. Największym miastem w regionie jest Maroantsetra z 22 tysiącami mieszkańców. To główne centrum wymiany handlowej rozmaitych towarów i punkt tranzytowy dla egzotycznych przypraw uprawianych na wyspie. Park narodowy na Półwyspie Masoala jest największym rezerwatem w północno - wschodnim Madagaskarze. Las dochodzi do oceanu. Las deszczowy Masoalas leży w regionie o jednym z największych opadów na świecie. Każdego roku spada 4 tysiące litrów deszczu na metr kwadratowy. Północno - wschodni region Madagaskaru zachował sporo dziewiczej przyrody. Jednak tylko wtedy, gdy pokolenia Malgaszy dalej będą szanować przyrodę, fascynujące dziedzictwo naturalne Madagaskaru ma przyszłość. 11:25 NA SKRZYDŁACH Film dokumentalny, 5 min, Polska, 1969 Reżyseria: Marcel Łoziński Film dokumentalny opowiadający o pracownikach zajezdni tramwajowej. Sceny codzienne z zajezdni tramwajowej skontrastowane są z próbami męskiego chóru tramwajarzy śpiewającego o radości życia. Etiuda Szkoły Filmowej. 11:30 NIKT NIE POMOŻE Reportaż, 14 min, Polska, 1983 Zdjęcia: Adam Kaczanowski Kobieta ze starszą matką oraz dwójką nastoletnich dzieci od kilku lat mieszka w dwunastometrowym garażu, bez wody i prądu - taka informacja dotarła do łódzkiego oddziału Telewizji Polskiej. Tropem tym ruszył Michał Fajbusiewicz i okazało się, że przyczyną tej sytuacji jest konflikt rodzinny. Małżeństwo, po rozstaniu, nie może porozumieć się w sprawie podziału gospodarstwa rolnego, w którym wspólnie mieszkali. Sprawa trafia do sądu, ale postępowanie ciągnie się latami. Ten spór podzielił nie tylko małżonków, ale całą rodzinę. Kimś, kto liczy na szybkie rozwiązanie tego konfliktu, jest też właścicielka garażu, która zgodziła się przyjąć kobietę, ale nie spodziewała się, że do jej ogródka wprowadzi się więcej osób i że będą tam mieszkać aż tak długo. 11:55 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 3 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. Służba w WOT dla wielu żołnierek i żołnierzy jest spełnieniem dziecięcego marzenia czy kontynuacją tradycji rodzinnych. To nowy cel, jaki postawili sobie nasi bohaterowie i jaki z zaangażowaniem osiągają każdego dnia. Czy to decyzja o związaniu przyszłości i kariery zawodowej jako instruktor wojskowy, czy wykorzystanie umiejętności zawodowych na polach poligonów? To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie żyje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, pracownikiem zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 12:25 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 4 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. Dobra kondycja fizyczna i uprawianie sportu to jeden z najważniejszych elementów w żołnierskim życiu. Utrwala hart ducha, suborydynację i pomaga w odreagowaniu napięcia. W szeregach WOT’u odnaleźć można zawodniczkę mieszanych sztuk walki czy długodystansową biegaczkę. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie żyje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, pracownikiem zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 12:50 NAUKA LATANIA Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2021 Reżyseria: Katarzyna Trzaska Scenariusz: Katarzyna Trzaska Marietta, Michał i Anią są młodzi i pełni nadziei. Zostawili za sobą dom dziecka i budują samodzielne życie. Film jest refleksyjną balladą o nieobecnych rodzicach, błędach, których nie da się uniknąć i wierze w wielką siłę miłości. 14:10 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 7. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 7) Cykl dokumentalny, 44 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odc. 7. Co roku na wysepce przy południowym wybrzeżu Australii dzieje się coś niezwykłego. Pingwiny małe wychodzą na brzeg na bezpieczne lęgi - dzięki rezydującym na wyspie psom, nieloty są chronione przed lisami i innymi drapieżnikami. Użycie owczarków Maremma do ochrony kolonii pingwinów zapoczątkował miejscowy farmer, który ma takie psy do ochrony kurcząt. W zakątku w Australii Zachodniej leży miasteczko, które kocha psy. Maltańczyk Shih Tzu to wesoły, inteligentny i przyjazny pies. Dobry dla alergików, gdyż mało linieje. Wippety mają predyspozycje do wyścigów, ale też dobrze czują się w domu i jako psy terapeutyczne. Bycie psem najlepszym w pracy to nie jeden scenariusz. Są różne rasy i zadania. Nasz serial pokazał rozmaite psy. Posiadają wiele umiejętności i wykonują niezwykłe zadania. 15:05 OPOWIEŚĆ O KOTACH - ODC. 3 SUPERKOTY (THE STORY OF CATS EP3 SUPER CATS) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Anwar Mamon Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o kotach. Uważa się, że koty domowe, trzy razy przewyższają liczbę psów, są najpopularniejszymi zwierzętami domowymi na świecie. W przeciwieństwie do psów, nasi koci przyjaciele nie są w pełni udomowieni, mieszkają z nami przez stosunkowo krótki czas i nadal mają wiele reakcji, odruchów i cech swoich dzikich kuzynów. Od tygrysa po pręgowanego kota, ta oszałamiająca trzyczęściowa seria opowiada historię kotów. Obecnie istnieje 37 różnych gatunków kotów, które występują w niesamowitej różnorodności kolorów, kształtów i rozmiarów. Prześledzimy epicką, podróż kotów od dżungli Azji Południowo - Wschodniej po afrykańską sawannę i ostatecznie do naszych domów. Nakręcony we wspaniałym stylu, przy użyciu najnowszej technologii, poznamy, jak powstały koty i co czyni je tak wyjątkową i odnoszącą sukcesy rodziną drapieżników. Odc. 3 - "Superkoty". Koty. Niczego nie lubią bardziej, niż grzania się przy ogniu płonącym w kominku. Koty odczuwają ciepło inaczej niż my. Mają mniej receptorów i nie reagują na wysokie temperatury tak jak ludzie. My czujemy dyskomfort cieplny przy około czterdziestu czterech stopniach Celsjusza. Dla kotów ta granica wynosi 50 stopni. Z przyjemnością grzeją się więc przy ogniu nawet wtedy, gdy dla nas jest już o wiele za gorąco. Koty pragną ciepła. I nie znoszą zimna. Czy aby na pewno? W amerykańskich Górach Skalistych temperatury spadają zimą do minus czterdziestu stopni. Jest tam dużo zimniej niż przy rozgrzanym kominku, ale pewien dziki kot mieszka tam przez cały rok. Ryś kanadyjski. 16:10 ŻYWNOŚĆ PRZYSZŁOŚCI - CZĘŚĆ 3 MODYFIKACJE (FOOD 3.0) Cykl dokumentalny, 43 min, Francja, 2016 Reżyseria: Jean - Baptiste Erreca, Guilhem Rondot Trzyczęściowy film dokumentalny. W 2050 roku naszą planetę będzie zamieszkiwać prawie 10 miliardów mieszkańców. Kluczowa będzie kwestia wyżywienia, która już dziś jest bardzo istotna i problematyczna. Jakie będzie jedzenie jutra? Jak wyprodukujemy tak ogromną ilość żywności? Zgodnie z obecnymi praktykami nasz inwentarz i plony musiałyby wzrosnąć o 70%, aby wyżywić wszystkich Ziemian. Taka presja doprowadziłaby do wzrostu zanieczyszczenia, znacznego zmniejszenia zasobów wodnych i wielu innych trudności, których z pewnością nie można nawet dzisiaj zdefiniować i udzielić odpowiedzi. Dziś na całym świecie naukowcy, firmy, wizjonerzy i laboratoria pracują nad różnymi rozwiązaniami i opcjami, z różnymi celami i punktami widzenia, aby odpowiedzieć na fundamentalne pytania dotyczące przyszłości ludzkości. Poza liczbami problem wyżywienia ma też wymiar kulturowy i filozoficzny. W trzech częściach tej dokumentalnej serii skupimy się na żywności przyszłości. W części trzeciej na eksperymentach mających na celu produkcję żywności w oparciu o modyfikacje genetyczne i najnowsze technologie. Odwiedzimy laboratoria i pracownie naukowe. Poznamy sposoby modyfikowania jakości roślin i zwierząt, które są używane do produkcji żywności. 17:00 BALATON - EUROPEJSKA PERŁA NATURY (LAKE BALATON: EUROPE’S HIDDEN PARADISE) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2020 Reżyseria: Szabolcs Mosonyi Film dokumentalny o jeziorze Balaton na Węgrzech. To jezioro stanowi świat samo w sobie. Zrodzone w cieniu wulkanów i ukształtowane przez lodowce. Balaton jest stosunkowo młody. Powstał w wyniku ruchów tektonicznych podczas epoki lodowcowej 15 tysięcy lat temu. Na wybrzeżach, polach, lasach i płytkich zatokach Balatonu i wokół nich żyje ogromna różnorodność zwierząt. Wśród wzgórz wokół Balatonu sokoły wędrowne są częstym widokiem. Lasy poprzecinane łąkami to idealne tereny łowieckie. Nie tylko dla sokołów. Zobaczymy drapieżniki, błyszczące ibisy, czaple siwe. Dołączymy do polowania na dzikie koty i będziemy obserwować pszczoły i susły wychowujące kolejne pokolenia. Do wiosny jeszcze daleko. Zima to trudny okres, lecz Balaton to ich dom oraz europejska perła Natury. 18:05 MAURICE BEJART, DUSZA TAŃCA (MAURICE BEJART, THE SOUL OF DANCE / MAURICE BEJART, L'AME DE LA DANSE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Jean De Garrigues, Henri De Gerlache Film dokumentalny, którego bohaterem będzie Maurice Bejart - jeden z najsłynniejszych twórców XX wieku. Maurice Bejart odsłaniał swoją duszę w sali prób - tam, gdzie narodziły się jego choreografie. Przyszedł na świat 1 stycznia 1927 roku jako najstarsze z trojga dzieci. Zaczął tańczyć we wczesnym dzieciństwie ze względów zdrowotnych. Legendarny tancerz i choreograf. Historia jego życia od dziecka wychowanego na przedmieściach Marsylii po choreografa występującego pod koniec życia na największych scenach świata. To on dał tańcowi możliwość wejścia w nową erę i dotarcia do szerokiej publiczności. Bejart na zawsze odcisnął piętno na duszy tańca. Historię opowiedziała Alexandra Vandernoot, córka Duki Sifnios, tancerki Bejarta. Prawdę o pisarzu, reżyserze, tancerzu, choreografie O wszystkim, czym był Bejart. Pod koniec 2007 roku prochy choreografa zostają rozsypane na Morzu Północnym, u wybrzeży Ostendy, zgodnie z jego ostatnią wolą. Film ten opisuje wyjątkowe losy tego wybitnego artysty poprzez rzadkie archiwa, świadectwa jego bliskich, krewnych i współczesnych choreografów, którzy pozostali pod głębokim wpływem jego twórczości. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BUENOS AIRES - LATYNOSKA STOLICA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Buenos Aires. 20:15 NISMAN - ODC. 6 POWAŻNE KŁAMSTWA (NISMAN EPISODE 6: POWERFUL LIES) Cykl dokumentalny, 62 min, Hiszpania, 2020 Reżyseria: Justin Webster Bohaterem tego cyklu dokumentalnego jest Alberto Nisman - argentyński prokurator federalny. Prowadził on między innymi śledztwo ws. zamachu bombowego na ośrodek kulturalny AMIA (Stowarzyszenie Argentyńsko - Izraelskie) w Buenos Aires z 18 lipca 1994 roku, będącego najbardziej krwawym zamachem terrorystycznym w Argentynie, a zarazem największym zamachem na żydowską instytucję poza granicami Izraela. Film o prawdziwej zbrodni, która wywołała burzę. Martwe ciało, terroryzm, Iran, CIA i FBI oraz skorumpowane rządy. To sprawy, którymi zajmował się Nisman. Ten serial to polityczny kryminał i historia oparta na autentycznych postaciach, opowieść o zbrodniach, szpiegach i tuszowaniu. 21:30 WCIELENIA ZŁA - ODC. 7/10 SADDAM HUSAJN. (EVOLUTION OF EVIL) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Lektor: Maciej Gudowski Galeria najbardziej znanych despotów w najnowszej historii. Od Hitlera do Saddama Husajna, od Stalina do Kim Dzong Ila, od Mao do pułkownika Kaddafiego. Bezlitośni psychopaci, chciwi, okrutni, a czasem po prostu szaleni, przejęli kontrolę nad swoim krajem i terroryzują swoich poddanych, ale zawsze pozostaje pytanie. Czy urodzili się źli, czy też coś się stało, że tak się zachowują? W tym odcinku przyglądamy się drodze życiowej Saddama Husseina. 22:35 MIASTO GNIEWU S.I - /2/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Cykl dokumentalny opowiadający o początkach zorgaznizowanej przestępczości w Polsce. Pierwsza seria składa się z 13 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porchunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej S. A. , materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. Odcinek 2. Co dla gangstera jest ważniejsze w hierarchii - rodzina, czy koledzy z gangu? Poznajemy zasady wsród policjantów i zasady wśród gangsterów. Odpowiadamy na pytanie, czy faktycznie gangi miały swoj Kodeks, jeśli tak, to jakie zawierał reguły. Opowiadamy o tym, że policjanci mieli swoje zasady, a gangsterzy mieli pieniądze, a o zasadach raczej tylko mówili. Syn zabija ojca! Zabójstwo Jacka Dresza bezpośrednio wiąże się z podziałem Warszawy na Pruszkow i Wołomin. 19 czerwca 1993 roku, przy ul. Śreniawitów 7 Jacek Dresz został zamordowany przez syna, Cezarego Dresza, ktory przeszedł do konkurencyjnej grupy wołomińskiej. 23:20 USA - BÓG DAŁ NAM BROŃ (THE US AND THEIR GUNS: AN AMERICAN STORY / LA LOI DES ARMES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Romain Besnainou 14 lutego 2018 roku, Parkland na Florydzie. 19 - letni uczeń wchodzi do szkoły średniej Stoneman Douglas, uzbrojony w legalnie nabyty karabinek szturmowy. Zabija 17 osób, w tym czternaścioro uczniów. Po wydarzeniu postanowiono zmierzyć się z wszechpotężnym amerykańskim lobby zajmującym się prawami do posiadania broni. W Stanach Zjednoczonych dochodzi do 350 masowych zabójstw rocznie. Masakra w Parkland przelała czarę. Zaczęto baczniej się przyglądać potężnej NRA. Narodowe Stowarzyszenie Strzeleckie Ameryki stoi na straży prawa obywateli do noszenia broni palnej. Wpływy NRA sięgają od głębokiej prowincji Stanów po Biały Dom. Kolorado jest jednym z trzydziestu dwóch stanów, gdzie można legalnie nosić broń - od pistoletu po ciężką broń palną, zgodnie z Drugą Poprawką do Konstytucji. Ten poruszający dokument śledzi historię powstania studenckiego, jakiego nie widziano wcześniej i bada, w jaki sposób udaje się utrzymać w USA tak liberalne prawo dotyczące broni i dlaczego ma ono taką moc w amerykańskim społeczeństwie. Następują jednak zmiany, ludzie widzą, że to jest złe i będą głosować przeciwko niemu. To początek czegoś nowego, przekonamy się, gdy pójdziemy do przodu. Można wiele zdziałać w kwestii dostępu do broni w przyszłości. Czy jednak jesteśmy w punkcie zwrotnym? Czy rzeczywiście coś się zmieni, czy NRA pozostanie nadal tak potężną organizacją jak obecnie? 00:20 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 46 Felieton, 7 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohaterka odcinka - Anna Jakubowska. 00:35 LUDZIE Z PIERWSZYCH STRON GAZET Magazyn, 25 min, Polska, 1977 Scenariusz: Teresa Sozańska, Agnieszka Matynia Zdjęcia: Jerzy Pyrkosz Cykliczny program, prezentujący historie bohaterów "jednego dnia" - ludzi, o których dokonaniach pisało w jednym momencie wiele gazet. Ich wyczyny niejednokrotnie stały się dorobkiem całego narodu. W tym odcinku przytoczono historie: mgr Zdzisława Meglickiego, inż. Kazimierza Kantora oraz Józefa Glabiszewskiego. Pierwszy z nich zaistniał jako doskonały przewodniczący podupadającej Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej "Duki". Wykazując się wizjonerstwem i dobrym wykształceniem rolniczym, pan Zdzisław przekształcił nieurodzajne pola w wiśniowe sady i pastwiska dla owiec, co przyczyniło się do szybkiego i znacznego wzrostu dochodów, czyniąc ten konglomerat najprężniej działającym w całym regionie. To z kolei zaowocowało podwyżkami dla pracowników przedsiębiorstwa oraz rozbudową wsi. Do Duk zaczęły przyjeżdżać delegacje uczonych z kraju i z zagranicy. Druga historia opowiada o dokonaniach inż. Kazimierza Kantora - wybitnego ceramika, wykładowcy AGH w Krakowie oraz autora wielu patentów, dotyczących nowych rozwiązań technologicznych i produkcyjnych porcelany, wykorzystywanych głównie w "Cerpolu". To właśnie m.in. dzięki jego dokonaniom, wałbrzyska porcelana zdobyła uznanie na całym świecie. Ostatnią opowieść poświęcono lokalnym osiągnięciom pana Józefa Globiszewskiego z Ząbkowic Śląskich - emerytowanego księgowego, z zamiłowania archeologa i historyka sztuki. Będąc na emeryturze postanowił zająć się miejscowym dziedzictwem. Nawiązawszy kontakt z młodzieżą, przyczynił się do uporządkowania Krzywej Wieży, odbudowy zamku oraz do utworzenia regionalnej Izby Pamięci, z niezwykle ciekawymi eksponatami, dotyczącymi historii tego miasteczka. Jego działalność została doceniona przez mieszkańców Ząbkowic, co uwidoczniło się poprzez dwukrotne zwycięstwo w lokalnym konkursie na "Obywatela roku" (1972 r. - 92% głosów; 1973 r. - 99% głosów). W materiale rozmowy z wymienionymi bohaterami odcinka, przeplatane narracją lektorki. Dodatkowo liczne ujęcia: drukarnia, miejscowość Duki i tamtejsza Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna, wałbrzyskie Zakłady Porcelany Stołowej "Cerpol", Ząbkowice Śląskie i miejscowe zabytki (Krzywa Wieża, zamek, Izba Pamięci). 01:05 POCZĄTEK Etiuda, 5 min, Polska, 1983 Reżyseria: Dorota Kędzierzawska Zdjęcia: Piotr Kukla Jedna z pierwszych etiud studenckich Doroty Kędzierzawskiej. 01:20 MARIAN DZIĘDZIEL - AKTOR ODNALEZIONY Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2012 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Wykonawcy: Marian Dziędziel, Franciszek Pieczka, Wojtek Smarzowski, Kazimierz Kutz, Dariusz Jabłoński, Rafael Lewandowski, Krzysztof Krauze, Jerzy Trela, Jerzy Domaradzki, Zygmunt Konieczny, Jerzy Fedorowicz, Mikołaj Grabowski Zdjęcia: Roman Piotrowski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Film dokumentalny o Marianie Dziędzielu - aktorze teatralnym i filmowym. W świadomości wielu widzów bohater dokumentu narodził się aktorsko w kreacji Wiesława Wojnara, bogatego ogrodnika z podkarpackiej wsi z "Wesela" w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego. Potem zaistniał jako Dziabas w "Domu złym", Adam Kościejny w "Winie truskawkowym" Dariusza Jabłońskiego, Zygmunt Kowal w "Krecie" w reżyserii Rafaela Lewandowskiego. A przecież Marian Dziędziel mógł się poszczycić bogatą filmografię już dużo wcześniej. Chłopak ze Śląska egzamin do szkoły teatralnej zdał dzięki oryginalnej interpretacji poezji Mickiewicza, filmowo debiutował w latach 60. , w serialu "Stawka większa niż życie", potem występował w filmach śląskich Kazimierza Kutza i jego spektaklach teatralnych. Zaistniał też w znanych krakowskich kabaretach, m.in. w Piwnicy pod Baranami, miał swój benefis na antenie Telewizji Kraków. W dokumencie Marian Dziędziel opowiada o sobie i innych, o metafizycznych spotkaniach i decyzjach, o najważniejszych rolach, o przeszłości i spojrzeniu w przyszłość. Mówią o nim także koledzy i przyjaciele - z humorem i na poważnie. Ilustracją są fragmenty najważniejszych kreacji artystycznych tego wybitnego aktora i zarazem skromnego człowieka. 02:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 219 ŁOWY NA GRUBEGO ZWIERZA Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Dziś w drodze na południe minęliśmy Rzeszów, by zachwycić się widokami z przedpola Karpat. Przed nami wioska Czudec. Wypatrujemy tu śladu po dawnym potoku zasilającym młyn. Jesteśmy tu po to, by pomóc wydobyć z tego miejsca zabytkowe silniki, które lata temu zasilały młyn. Jeśli się to uda, trafią one do Muzeum Silników Stacjonarnych w Konieczkowej, stworzonego przez przyjaciela naszego programu, Grzegorza Smelę. Ta akcja to wyraz naszego podziwu dla dzieł polskich inżynierów i techników. 03:00 PERŁA - BALLADA O SZCZĘŚLIWYCH PIŁKARZACH Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2006 Reżyseria: Jan Sosiński Muzyka: Joanna Badełek Jest to film o miłości do piłki. "Perła" to wiejski klub piłkarski. Z uporem, a czasami i ze złością, co tydzień wybiegają na wiejskie boiska, którym daleko do prawdziwych stadionów. Oczami piłkarzy z VII ligi oglądamy mękę i popisy reprezentacji Polski, w czasie gdy ta kompromitowała się na Mundialu. To oni, dekarze, stolarze, uczniowie i gołębiarze są piłkarzami, bo z pasją i nadzieją po prostu grają w piłkę. 03:55 WITAJCIE W BEZDOMNOŚCI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2013 Reżyseria: Henryk Dederko Film jest relacją z eksperymentu, do którego przystępuje kilkanaście osób chcących zmienić swój styl życia i widzenie świata. Do tego eksperymentu zgłaszają się zazwyczaj ludzie z klasy średniej, studenci, celebryci. Wszyscy będą przez kilka dni żyć tak, jak żyją osoby bezdomne. Będą żebrać, szukać jedzenia w śmietnikach, spać w kanałach i medytować. Pod kierunkiem buddyjskiego mistrza duchowego Fleeta Maulla uczestniczą w programie street retreat polegającym na wyjściu na ulice i na walce o przetrwanie. Fleet Maull organizuje te warsztaty uliczne po to, by ludzie przestali bać się tego, że w kryzysie mogą wszystko utracić. Można stracić dom, pieniądze, rodzinę, a mimo to przetrwać. Program street retreat (SR) uczy, jak przystosować się do warunków ekstremalnych. Uczestnicy warsztatów opowiadają, jakie zmiany w ich psychice i w postawach spowodowało to nowe doświadczenie. Czy wszyscy powrócą do pracy w korporacjach, w bankach, na uczelniach? Co teraz myślą o ludzkiej biedzie, której dotąd nie zauważali? Co człowiek ma robić, kiedy zmienia się jego karma?