TVP Historia Wtorek, 12.09.2023 Zmiany z dnia 30.08.2023 w stosunku do raportu z dnia 16.08.2023 (dodano pozycję programową) 11:50 POCZET WIELKICH HETMANÓW - JAN SOBIESKI Magazyn historyczny, 20 min, Polska, 2022 Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Prowadzący: Wiktor Szymborski Aktorzy: Marek Paluchiewicz Hetman wielki koronny Jan Sobieski (1629 - 1696) był prawnukiem hetmana Żółkiewskiego. Na początku potopu szwedzkiego wystąpił przeciwko polskiemu królowi. W 1656 powrócił do wojsk koronnych i wziął udział w bitwie pod Warką pod komendą Jerzego Lubomirskiego. W 1667 roku pobił pod Podhajcami kilkukrotnie liczniejsze wojsko kozacko - tatarskie, uzyskując ogromną popularność wśród szlachty. W 1673 pokonał Turków pod Chocimiem. Rok później zwycięskiego hetmana wybrano na króla. W programie wystąpili: Marek Paluchiewicz (jako Sobieski), dr hab. Wiktor Szymborski (prowadzący) oraz eksperci: dr hab. Tomasz Graff, dr Marcin Gadocha, Aleksander Jarmuła. (dodano pozycję programową) 12:10 JANOSIK - ODC. 9/13 - POBÓR Serial przygodowy, 44 min, Polska, 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Pobór do armii austriackiej obejmuje wprawdzie synów wszystkich chłopów, ale w praktyce trafiają tam tylko ci z biednych rodzin. Bogaci górale mogą bowiem dzięki łapówkom uchronić swych synów od służby w cesarskich szeregach. Ale i na tę niesprawiedliwość Janosik znajduje sposób: porywa pachołków szlacheckich i wymienia ich za biedaków powołanych do wojska. (dodano pozycję programową) 15:35 POCZET WIELKICH HETMANÓW - KRÓL JAN III SOBIESKI Magazyn historyczny, 18 min, Polska, 2022 Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Prowadzący: Wiktor Szymborski Aktorzy: Marek Paluchiewicz Po wojnach z Moskwą, Szwecją i kozakami Chmielnickiego panowanie Jana III Sobieskiego stało się okresem stabilizacji Rzeczypospolitej. Najważniejsze zwycięstwo król odniósł pod Wiedniem w 1683 r. Po tym wydarzeniu Turcy nazwali go Lwem Lechistanu, a papież Innocenty XI uhonorował tytułem Fidei Defensor (obrońca wiary). W programie wystąpili: Marek Paluchiewicz (jako Sobieski), dr hab. Wiktor Szymborski (prowadzący) oraz eksperci: dr Paweł Krokosz, dr hab. Adam Perłakowski, Magdalena Ozga, Krzysztof Czyżewski. (dodano pozycję programową) 17:25 HISTORIA POLSKI - BITWA POD WIEDNIEM Magazyn, 20 min, Polska, 2022 Scenariusz: Jacek Tokarczyk Prowadzący: Jacek Tokarczyk "Na bitewnym szlaku" to program przybliżający widzom w nowoczesny, dynamiczny i całościowy sposób spektakularne bitwy polskiego oręża. Nie samych triumfów i nie samych porażek. Bitew różnorodnych, tak jak i różnorodna jest polska historia. Tematami odcinków będą także mniej znane i rzadziej omawiane polskie działania militarne. Konwencja newsowego programu, eksperci, balistycy, stratedzy i historycy, pasjonujące detale przywracają klimat historycznych wydarzeń. (dodano pozycję programową) 23:30 NA ODSIECZ WIEDNIOWI Dokument fabularyzowany, 89 min, Polska, 1983 Reżyseria: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Scenariusz: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Zdjęcia: Włodzimierz Precht Muzyka: Andrzej Fronczak Aktorzy: Jerzy Binczycki, Anna Dymna, Jerzy Kamas, Emil Karewicz, Gustaw Lutkiewicz, Józef Para, Franciszek Pieczka, Karol Strasburger, Jerzy Trela, Leonard Andrzejewski, Marek Bargiełowski, Henryk Bista, Henryk Machalica, Ignacy Machowski, Gabriel Nehrebecki, Leon Niemczyk, Kazimierz Wichniarz, Janusz Zakrzeński i inni Autorzy, Lucyna Smolińska i Mieczysław Sroka, przypominają w bardzo interesującym fabularyzowanym dokumencie wydarzenia poprzedzające zwycięsto króla Jana III Sobieskiego i wojsk sprzymierzonych nad armią turecką Kara Mustafy oraz przebieg samej bitwy pod Wiedniem. Łączą inscenizacje filmowe, w których z pomocą aktorów odtwarzają m. in. sceny obrad sejmu, przybycia nuncjusza papieskiego do rezydencji królewskiej w Wilanowie, audiencji u królowej poselstwa tureckiego, narady starszyzny tureckiej pod Biłgorajem, koncentracji armii państw sprzymierzonych, przybycia do Warszawy posła cesarskiego, narady w Wilanowie z udziałem Jana III Sobieskiego oraz przedstawicieli duchowieństwa, wyjazdu pary królewskiej, mszy na Jasnej Górze, koncentracji wojsk koronnych pod Krakowem, narady na Zamku Wawelskim, spotkania z wojskami księcia Karola Lotaryńskiego, narady dowódców wojsk sprzymierzonych, przemówienie naczelnego wodza Jana III Sobieskiego i wreszcie przybycia posłańca królewskiego na Wawel do królowej Marysieńki z wieścią o zwycięstwie. W fabularyzowanej warstwie dokumentu wykorzystują fragmenty filmów Jerzego Hoffmana "Potop" i "Pan Wołodyjowski" oraz Wojciecha Solarza "Ojciec królowej". W warstwie dokumentującej to jedno z najważniejszych wydarzeń naszej historii autorzy filmu prezentują niezwykle bogatą ikonografię, na którą składają się dokumenty historyczne, obrazy, portrety, ryciny, dokumenty przypominające historię podbojów tureckich od XIV wieku i sytuację w Europie po wojnie trzydziestoletniej, malarstwo batalistyczne przedstawiające bitwy z Turkami, mapy trickowe ukazujące ruchy wojsk sprzymierzonych i tureckich i ostateczny atak, a także liczne przedmioty, jak broń, chorągwie, namiot wezyra, łupy wojenne.