TVP Dokument Piątek, 22.09.2023 06:00 DZIKA POLSKA - NASI BRACIA ŻURAWIE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Do niedawna zaliczane do najdzikszych, nieprzystępnych i zagrożonych wymarciem ptaków, ostatnio imponująco się odrodziły i zbliżyły do człowieka. Zachowały jednak swą dzikość i dystans wobec nas, toteż nadal pozostaje w mocy powiedzenie "Ostrożny jak żuraw". Możemy jednak częściej niż dawniej, a nieraz nawet tuż za wiejskim płotem, oglądać ich niezwykle efektowne gody i tańce, a także słyszeć donośne trąbienia, nazywane klangorem. Te głosy stanowią hejnał zbliżającej się wiosny. A zarazem - sygnał do wymarszu w teren dla śledzących efektowne ptaki fotografów i filmowców. W tym odcinku zarówno tacy tropiciele, jak i sami prowadzący, opowiedzą o emocjonujących spotkaniach z żurawiami - płochliwymi, szaropiórymi rezydentami puszcz i mokradeł. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 45 KRUCHY SKARB Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Polskie hutnictwo szkła od dawien dawna było prawdziwym skarbem naszych ziem. Dzięki wytrwałej i trudnej pracy hutników ludzie mogli po raz pierwszy przejrzeć się w zwierciadle i zobaczyć, jak wyglądają. Na biesiadnych stołach na stałe zagościły szklane naczynia, bez których nie wyobrażamy sobie życia. Jak zatem tradycyjnie wyrabiano produkty szklane? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski wyrusza do Krosna, polskiej stolicy szkła. 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 187 OSTRÓDA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ostróda jest czwartym co do wielkości miastem Warmii i Mazur. Można do niej łatwo dojechać i dopłynąć. Wkomponowana jest w krajobrazowy majstersztyk matki natury. W jej granicach znajduje się pięć jezior, w okolicy kilkanaście, a wokół widać piękne lasy. Średniowieczna lokacja miasta związana była z dogodnym położeniem - założono je na piaszczystej wyspie przy ujściu rzeki do rozlewiska. Liczne jeziora okalające miasto stanowiły naturalną zaporę obronną. W późniejszym okresie tutejsze akweny przyczyniły się do szybkiego rozwoju gospodarczego miasta. Dziś Jezioro Drwęckie jest największą naturalną atrakcją Ostródy. Zwiedzanie warto zacząć od Zamku Krzyżackiego, który od miasta oddzielała fosa zasilana przez odnogę rzeki Drwęcy. Budowlę wzniesiono na planie zbliżonym do kwadratu. Zamkowy dziedziniec otoczony był trzykondygnacyjnymi skrzydłami o szerokości 14 metrów. Na przestrzeni wieków zamek kilkakrotnie płonął, a podjęta w 1977 roku odbudowa została zakończona w 1992 roku. 07:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /49/ Reality show, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. Hultaj, Enzo, Max, Maykel to imiona czworonożnych ratowników wodnych z Legionowskiego WOPR - u. Jak trafili do służby ratowniczej? Jak stworzyć idealnie zgrany duet z człowiekiem, aby wspólnie pomagali w razie niebezpieczeństwa, np. podczas wakacyjnych kąpieli? Odwiedzamy też podopiecznego Fundacji Pegasus, konia Odysa, który już niedługo będzie miał ortezę i niemały, bo około 600 kilogramowy ciężar jego ciała, rozłoży się na 4, a nie jak dotąd na 3 nogi. W naszym Kąciku Adopcyjnym sunia Miśka, która po wypadku trafiła po opiekę Fundacji Animal Rescue Polska. Miśkę wprawdzie czeka jeszcze operacja, ale już potrzebuje Waszej pomocy. 08:10 ŻYCIE W 50 STOPNIACH (LIFE AT 50 C) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Wayne Harley, Namak Khoshnaw Film dokumentalny o zmianach klimatu, o tym, jak niektóre miejsca na świecie są coraz bardziej gorące i o ludziach, którzy muszą tam żyć. Gdy świat staje się coraz gorętszy, przetrwanie staje się trudniejsze. Życie w temperaturze 50 stopni Celsjusza to ekstremum. Zobaczymy, jak wygląda życie na takiej pierwszej linii frontu milionów istnień, które każdego dnia muszą się mierzyć z ekstremalnymi upałami. Film bada wpływ zmian klimatycznych na ludzi na całym świecie. Od Nigerii po Pakistan, jest to aktualne śledztwo dotyczące tego, jak globalne ocieplenie zmienia życie. 09:20 DZICY LOKATORZY MIAMI (MIAMI WILD) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2021 Reżyseria: Nathan Dappen, Neil Losin Film dokumentalny o Miami i wspaniałej, dzikiej przyrodzie w tym mieście i w jego okolicy. Miasto powstało w 1896 - m zyskując miano "magicznego". Urosło bowiem z małej osady na moczarach do rozmiarów metropolii niemal z dnia na dzień. Miami tętni życiem. Lokalnym i napływowym. Przybysze dostosowują do warunków, a miejscowi do nowych sąsiadów. To najbardziej szalone miasto Stanów Zjednoczonych. Tutaj Natura to nie tylko szczury i gołębie. Nigdy nie wiadomo, co ujrzymy za rogiem. Ta metropolia południowej Florydy stała się domem dla papug, pawi, lisów, jaszczurek i gigantycznych niebieskich krabów lądowych, które migrują ze swoich ziemskich nor do płytkich wód Zatoki Biscayne. W skomplikowanej sieci kanałów przecinających miasto można spotkać manaty, aligatory i krokodyle. Tropikalne ryby akwariowe, wypuszczane do miejskich dróg wodnych przez zmęczonych opieką właścicieli, rozwijają się tu wraz z kolorowymi pielęgnicami i Gambuzją. Nawet stado koczkodanów pochodzących z Afryki Wschodniej przetrwało dziesięciolecia w gęstych lasach namorzynowych w pobliżu lotniska Fort Lauderdale. Gdy w słonecznym Miami zapada zmrok, nietoperze wyłaniają się z kryjówek na strychach, by polować na zdobycz, a lądowe drapieżniki, takie jak szop pracz, lis szary i kojot, polują na wszystko, co mogą znaleźć. To najbarwniejsza, najbardziej egzotyczna i zaskakująca metropolia Stanów Zjednoczonych. Miasto znane jako "szalone Miami". 10:20 PLANETA SKARBÓW - ODC. 4 AMERYKA ŁACIŃSKA (PLANET OF TREASURES EP. 4 LATIN AMERICA) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 4 - "Ameryka Łacińska". Poznamy obiekty z listy dziedzictwa UNESCO. Oblicze tej ziemi to efekt pracy pradawnych kultur i europejskich konkwistadorów. Poznamy trudną historię Kuby oraz jej mieszkańców nietypowe podejście do życia. W Ekwadorze zbadamy spuściznę epoki kolonializmu. Następnie, półtora tysiąca kilometrów dalej, zajrzymy na Wyspy Galapagos. Odwiedzimy też zabytkową Hawanę, gdzie poznamy historię niewolnictwa. Najpierw Meksyk i starożytne światy Majów oraz Azteków. Tutaj, pośrodku dżungli, wyrastają ruiny Palenque Majów. Hiszpański podbój Ameryki Łacińskiej i Karaibów otwierał nowy rozdział. Miejscami wymierały całe populacje. Opresja i niewolnictwo były na porządku dziennym. Ruchy oporu i zrywy niepodległościowe pojawiały się co raz. Mimo to europejskie podboje dalej kształtowały tutejszą historię. 11:20 GOPR Reportaż, 22 min, Polska, 1986 Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Materiał przedstawiający GOPR - jego członków, problemy, z którymi muszą borykać się w swojej codziennej pracy, a także nagrania z akcji ratunkowych. Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe to organizacja prowadząca akcje ratownicze, szkolenia, zapobiegająca wypadkom na terenach górskich Polski. GOPR powstał w 1952 r. w Zakopanem z inicjatywy Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. W materiale spotkanie młodzieży z ratownikami GOPR. Wspomnienia ratowników z najbardziej zapamiętanych przez nich akcji ratunkowych. Procedury towarzyszące pracy ratowników GOPR. Liczne zdjęcia górskich krajobrazów oraz utrwalone na taśmie filmowej fragmenty akcji ratunkowych, m.in. zakończone sukcesem poszukiwania zaginionego czeskiego turysty. 11:50 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 5 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie żyje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, pracownikiem zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 12:15 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 6 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie żyje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, pracownikiem zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 12:45 PISKLAKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2022 Reżyseria: Lidia Duda Scenariusz: Lidia Duda Zdjęcia: Wojciech Staroń, Zuzanna Zachara - Hassairi Film opowiada o sytuacji w której, aby pomóc trzeba najpierw zranić. Jest to opowieść o małych i wielkich sprawach, rozgrywających się w rzeczywistości szkolno - internatowej siedmiolatków, uczniów Szkoły Podstawowej dla Dzieci Ociemniałych i Niewidomych. Relacje rodzinne, trudne decyzje, szukanie kompromisów, potrzeba akceptacji i finałowe zwycięstwo lub porażka. Rzecz o uniwersalnych prawdach: rodzicielskiej miłości, decyzjach trudnych, ale koniecznych. Rozłące, która mimo, że jest bolesna, to może być wybawieniem. Dziecięcej przyjaźni niezłomnej i trwałej. Historia rozdzielenia siedmioletniego dziecka od jego rodziców. Dziecka niewidomego, które staje przed nie lada wyzwaniem. Miejsce rodziców wypełnią głosy obcych mu ludzi i równie obcych rówieśników. Musi od zera zbudować swój nowy świat w miejscu oddalonym od rodzinnego domu. Z każdym szkolnym tygodniem, chcąc nie chcąc, będzie przechodzić przez bolesny dla niego, przyspieszony proces dorastania poza rodzinnym domem. Dla jego rodziców, to równie trudna sytuacja, bo muszą uporać się z syndromem pustego gniazda w momencie, kiedy ich dziecko ma zaledwie siedem lat. Dziecięcy bohaterowie poprowadzą widzów przez ten nowy szkolno - internatowy świat, w którym najważniejsze są wzajemne relacje w grupie rówieśniczej, bo to właśnie one zastąpią im relacje rodzinne. Uczestniczenie w tym życiowym wyzwaniu, przed którym staną te siedmioletnie dzieci, to filmowa podróż przez dziecięce i rodzicielskie emocje. 13:45 CZY ZABIJAMY KOALE? (ARE WE KILLING THE KOALAS?) Film dokumentalny, 55 min, Australia, 2021 Reżyseria: Tim Flannery Film dokumentalny o koalach i grożącym im niebezpieczeństwom. To niewielkie australijskie zwierzątko wymiera. Koala cierpi na skutek niszczenia środowiska, chorób i głodu. I dzieje się coraz gorzej. Odkąd pierwsi Europejczycy postawili stopę na tej ziemi, wyginęło około dziesięciu procent rodzimych gatunków ssaków i znacznie więcej jest krytycznie zagrożonych. Pożary buszu, zmiany klimatyczne, niszczenie siedlisk powszechne jest przekonanie, że koale całkiem wyginą do 2050 roku. Wszyscy czytali wstrząsające nagłówki, ale ten dokument bada znacznie bardziej złożoną sytuację, która zagraża tej ukochanej, narodowej ikonie Australii. Odkrywca i ekolog, profesor Tim Flannery spotyka się z naukowcami, weterynarzami i badaczami, którzy pracują nad zrozumieniem prawdziwych zagrożeń, przed którymi stoją koale, i sposobów ich unikania. Tim zapuszcza się o trzydzieści lat w przyszłość, obserwując na własne oczy skutki zmian klimatycznych, tropi jednego z najbardziej nieuchwytnych i zagrożonych ssaków na świecie oraz ujawnia szczepionkę dla koali opracowaną z myślą o zapobieganiu chorobom ludzkim. Przygląda się również, w jaki sposób Bluetooth ratuje miejskie koale przed wyginięciem. Jaka jest tajemnica zapewnienia przetrwania koali? Australijscy specjaliści starają się rozwiązać problem. 14:55 DZIKA WIELKA BRYTANIA - ODCINEK 5 WODNE ŚWIATY (WILD GREAT BRITAIN EP 5 WATER WORLDS) Cykl dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Laura Humphreys Cykl dokumentalny o przyrodzie Wielkiej Brytanii. Dzika przyroda tej wyspy często pozostaje niezauważona. Ta seria pokaże ukryte życie zarówno znanych, jak i mniej znanych, a fascynujących zwierząt, które mają swój dom na wyspie. Każde z różnorodnych siedlisk daje możliwości i wyzwania dla dużych i małych stworzeń. Spotykamy zwierzęta w kluczowych momentach ich życia, kamery przy słabym oświetleniu eksponują rzadko spotykane nocne zachowania, a obiektywy makro skupiają się na mało znanych "Brytyjczykach". Od wybrzeży Kornwalii po Szetlandy, od plaż Norfolk po klify Anglesey, ta seria upamiętnia oszałamiającą przyrodę żyjącą u naszych drzwi. Brytyjskie wodne światy - piękne, szkockie jeziora, złociste trzciniska, mokradła i sadzawki w ogrodach przydomowych - są jednymi z najbogatszych miejsc przyrody. To habitaty największych ptaków w kraju, zmyślnych pająków, najlepszych pływaków i najpiękniejszych formacji latających. Prawdziwie dzikie zakątki, niedostępne miejsca i ukryte raje, gdzie czają się tajemnicze stworzenia. Znajdziemy w nich wiele sekretów czekających na odkrycie. W zakątku Devon istnieje ogromna sieć stawów - raj pulsujący życiem. 4 lata temu te stawy jeszcze nie istniały, lecz tajemniczego wodnego świata nie stworzył człowiek. 15:50 ŁOWCY CZARNYCH DZIUR (BLACK HOLE HUNTERS) Film dokumentalny, 57 min, Australia, 2019 Reżyseria: Prof. Tamara Davis Film dokumentalny, w którym twórcy skupili się na rozwikłaniu jednej z najbardziej frapujących zagadek kosmicznych. Podążyli śladami niezwykłych naukowców w ambitnym dążeniu do spenetrowania czarnych dziur i wiedzy na ich temat. Czym są czarne dziury? Czarne dziury to obszary przestrzeni, w których siła grawitacji jest tak silna, że nic, łącznie z promieniami świetlnymi, nie może z nich uciec. Innymi słowy, czarne dziury pochłaniają wszystko, co znajduje się w ich pobliżu, i nie emitują żadnego światła ani innych fal elektromagnetycznych. Dzięki skromnym początkom na odludziach Australii, kiedy to sfotografowano po raz pierwszy czarną dziurę poprzez wielki teleskop, nauka otrzymała niespodziewany impuls do zrozumienia tajemnic wszechświata. Astronomowie każdego dnia uczą się fascynujących nowych rzeczy na temat czarnych dziur. Te tajemnicze obiekty generują mnóstwo pytań. 17:00 PLANETA SKARBÓW - ODC. 5 EUROPA (PLANET OF TREASURES EP. 5 EUROPE) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 5 - "Europa". W Hiszpanii przejdziemy szlakiem świętego Jakuba do Santiago di Compostela, we Francji odwiedzimy Paryż, w Niemczech zajrzymy w dolinę Renu do twórców organów i zwiedzimy zabytki z okresu rewolucji przemysłowej w Volklingen. Jednak podróż zacznie się od Wenecji. Otrzymaliśmy specjalną zgodę na przelot. Oglądając to miasto z lotu ptaka zaczynamy rozumieć, czemu stanowi ono symbol naszego dziedzictwa. Wielkie place, pałace i kościoły na brzegach kanałów. Piękna architektura i sztuka. Lecz bez morza nic by z tego nie było. Europa to kontynent w ciągłym ruchu. Otaczające go wody zawsze grały tu ważną rolę. Europejczycy ciągle podróżowali. Europejska różnorodność nie ma sobie równych. Jej bogata kultura zrodzona w toku burzliwej historii wpływa na rozwój całego świata. Dlatego Europejczycy powinni o nią zadbać. Jednak skarby Europy to nie tylko przeszłość. Zjednoczona Europa tworzy nową historię, a jej dziedzictwo należy utrwalać dla przyszłych pokoleń. 18:00 BALET I JEGO GWIAZDY (DARCEY’S BALLERINA / DARCEY’S BALLERINA HEROINES) Film dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Ross Macgibbon W tym filmie dokumentalnym poznamy dzieje roli primabaleriny. Podróżując od XVIII - wiecznej Francji po Amerykę lat 50. , badamy wyzwania, przed którymi stawały tancerki. Zmieniały się zasady i reguły decydujące o tym, kto może zostać primabaleriną. Prezenterką w filmie jest brytyjska primabalerina Darcey Bussell, która spędziła dwie dekady na szczycie, grając wszystkie wielkie role z repertuaru klasycznego i stając się jedną z najsłynniejszych twarzy baletu. To film o historii, o fascynującym świecie baletu, a zarazem spotkanie z mistrzami i uczta dla zmysłów. Opowieść o tym, jak kilka utalentowanych kobiet wpłynęło na historię tej dziedziny sztuki. Patrząc na najważniejsze role, widać, że historię baletu tworzyły nieliczne supergwiazdy. Takie jak: Anna Pawłowa, Galina Ułanowa, Margot Fonteyn i Suzanne Farrell. Baletnice od zawsze były nieustannym obiektem fascynacji, a nawet obsesji. Tuż pod Londynem w zabytkowym gmachu White Lodge mieści się słynna szkoła baletowa Royal Ballet School. Balet francuski jest elegancki i subtelny. Balet amerykański jest dynamiczny. Balanchine powiedział: "balet jest kobietą". Nie jest to jednak sprawiedliwe w stosunku do wspaniałych tancerzy, którzy przez wieki uświetniali scenę baletową. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - SENEGAL, MĘDRZEC AFRYKI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Senegal. 20:20 TERROR W PARYŻU - CZĘŚĆ 1. TO, CZEGO OD DAWNA SIĘ OBAWIALIŚMY (THE TERROR TRIAL / V13 EPISODE 1 - WHAT WE HAD LONG FEARED) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2021 Reżyseria: Theo Ivanez Mini - seria kryminalno - polityczna (5 odcinków) o śledztwach w sprawach o zamachy terrorystyczne we Francji. Proces, który rozpoczął się we wrześniu 2021 r. dotyczący ataków popełnionych od 13 listopada 2015 r. Nadzwyczajna sprawa sądowa z 20 oskarżonymi została skierowana do specjalnie utworzonego Sądu, 220 tomów postępowań i prawie 1700 osób. Jest to wydarzenie zgodne z oczekiwaniami, którego się obawiano: ponownie otworzy rany, które ledwo zaczęły się goić. Poprzez zeznania ofiar terroryzmu, prawników, organów ścigania i członków wymiaru sprawiedliwości, ten serial dokumentalny pokazuje, jak Francja przygotowuje się do otwarcia tego bezprecedensowego procesu. Śledząc podstawy sprawy i patrząc wstecz na dowody z policyjnego śledztwa, zrozumiemy funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości antyterrorystycznej w krajach europejskich i sposób, w jaki społeczeństwo reaguje na to, co nie do pomyślenia. Część 1 - "To, czego od dawna się obawialiśmy". Na Stade de France ma się rozpocząć mecz. Finał Mistrzostw Europy. 10.07.2016. Faworytem jest Francja. Po pierwszej eksplozji obawiano się, że doszło do zamachu. Dopiero po drugiej detonacji nie było wątpliwości, że to szeroko zakrojona akcja, która jeszcze się nie skończyła. Na ulicach Paryża padają strzały. Terroryści chcą zastraszyć. Bataclan: 13.11. zabitych 130, rannych 500 osób. Trudno to opisać. Nagle zabrakło adwokatów dla ofiar, do spraw o odszkodowania i problemów prawnych. Jak dalej potoczyły się sprawy i losy dowiemy się z wywiadów, relacji i materiałów filmowych, które zostały po raz pierwszy upublicznione. 21:20 WCIELENIA ZŁA - ODC. 8/10 TOJO. BRZYTWA STRACHU. (EVOLUTION OF EVIL) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Lektor: Maciej Gudowski W tym odcinku kolejny dyktator uznany za zbrodniarza wojennego. Generał Tojo, japoński polityk i wojskowy nazywany Hitlerem Japonii. 22:25 MIASTO GNIEWU S.I - /3/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Cykl dokumentalny o początkach zorgaznizowanej przestepczości w Polsce. Pierwsza seria składa się z 13 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porachunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne TVP, materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. Odcinek 3. Czy istniała jakakolwiek lojalność wśród przestępców i jaka kara spotykała tych, którzy zachowywali się nielojalnie. Opowiadamy o instytucji świadka incognito, ktorą wprowadzono ustawą z 1995 roku. Co organom ścigania dał świadek incognito, w jaki sposób ułatwiło to walkę z zorganizowaną przestępczością. Cezary Dresz miał zeznawać w procesie Andrzeja Kolikowskiego ps. Pershing. Zginął przed złożeniem zeznań, 30 października 1995 roku w Warszawie przy ul. Szekspira 2 na Żoliborzu. Opowiadamy również o zasadach, jakie panują w więzieniu i o tym, jak traktuje się więźniów, którzy donosili. 23:15 IRLANDIA PÓŁNOCNA - NIEKOŃCZĄCA SIĘ WOJNA (NORTHERN IRELAND: THE 100 YEAR WAR / IRLANDE DU NORD) Film dokumentalny, 49 min, Francja, 2022 Reżyseria: Lucas Gregorio Od stu lat Irlandia jest podzielona na dwie części. Na południu Republika, niepodległe państwo i członek Unii Europejskiej. Na północy Irlandia Północna, należąca do Wielkiej Brytanii. Na tym zaledwie 1, 8 mln mieszkańców terytorium współistnieją dwa rywalizujące ze sobą obozy: z jednej strony unioniści, głównie protestanci i lojalni wobec Wielkiej Brytanii. Z drugiej strony irlandzcy nacjonaliści, głównie katolicy, którzy chcą być związani z Republiką Irlandii i nie być już częścią Zjednoczonego Królestwa. W Irlandii Północnej, jednej z prowincji Zjednoczonego Królestwa, miasto Londonderry jest podzielone na dwie części. Z jednej strony dzielnice protestantów, z drugiej katolików. Od wieków te dwie wspólnoty się nienawidzą. Na początku sierpnia w katolickiej dzielnicy Bogside młodzi ludzie budują wysoką wieżę z palet. Tradycja ta upamiętnia gwałtowne zamieszki z 1969 roku, podczas których katolicy starli się z protestantami i policją. Po kilku dniach konstrukcja jest gotowa. To liczący 15 metrów wysokości stos. Młodzi ludzie wieszają na nim flagi swych wrogów. Tak jak symbolizującą brytyjską koronę. Pokazani w filmie młodzi katolicy są bojownikami o niepodległość. Pragną, by Irlandia Północna opuściła Zjednoczone Królestwo i przyłączyła się do Republiki Irlandii. 00:10 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 53 Felieton, 7 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohater odcinka - Stanisław Krupa. 00:25 GORĄCZKA SREBRA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1977 Scenariusz: Wiesław Karaś, Zdzisław Uberman Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Wizytówka filmowa Zjednoczonych Zakładów Ceramiki Stołowej "Cerpol" w Wałbrzychu. Produkowana tam porcelana cieszyła się dużym uznaniem nie tylko w naszym kraju, ale również za granicą. W połowie lat 70. kierownictwo fabryki, chcąc polepszyć markę i renomę swoich wyrobów oraz zwiększyć zyski, zdecydowało się wprowadzić nowy asortyment, oparty o wyroby z lubińskiego srebra oraz posrebrzanej miedzi. Nie było to jednak łatwe zadanie. Niemniej wszystkich ogarnęła swoista "gorączka srebra", toteż udało się wyprodukować pierwsze naczynia z dodatkiem srebra. Kamera filmowa śledzi krok po kroku, jak powstaje słynna porcelana. Zaprezentowano kolejne procesy: formowania, czyszczenia, suszenia, szkliwienia oraz wypalania naczyń. 00:50 NARODOWOŚĆ POLSKA Film dokumentalny, 9 min, Polska, 1957 Reżyseria: Jan Rutkiewicz Film opowiada o pierwszych chwilach powrotu repatriantów do Polski, począwszy od momentu, kiedy wysiadają na stacji w przygranicznym miasteczku, przez długie oczekiwanie na jakikolwiek znak od pozostawionej niegdyś w kraju rodziny, skończywszy na decyzji o podjęciu dalszej podróży. Jest to opis zbiorowego doświadczenia emigracji i niełatwy powrót, wymagający stawienia czoła nieznanemu. Etiuda Szkoły Filmowej. 01:00 SIŁY NA ZAMIARY Film dokumentalny, 9 min, Polska, 1977 Reżyseria: Robert Gliński Kreacyjny dokument ukazujący absurd polskiej rzeczywistości lat 70. Oś dramaturgiczną stanowi historia mężczyzny, który w samym środku PRL - u zdecydował się na uruchomienie zakładu uprawy i przetwórstwa pieczarek - firmy dochodowej, a więc z punktu widzenia ówczesnych decydentów podejrzanej i niebezpiecznej. Etiuda Szkoły Filmowej. 01:15 DZIENNIK Z PODRÓŻY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2012 Reżyseria: Piotr Stasik Scenariusz: Piotr Stasik Wykonawcy: Tadeusz Rolke Portret prekursora polskiej fotografii reportażowej Tadeusza Rolkego. Do 82 - letniego Tadeusza Rolkego, nestora polskiej fotografii reportażowej, zgłasza się 15 - letni Michał zafascynowany fotografią. Powoli się zaprzyjaźniają. Rolke pomaga Michałowi kupić aparat, założyć ciemnię w domu, wymyśla mu pierwsze fotograficzne zadania. Latem wyjeżdżają na wspólną, trwającą miesiąc, wyprawę fotograficzną. Starym kamperem z urządzoną w środku ciemnią fotograficzną ruszają w drogę. Bohaterowie podróżują przez Polskę, szukając mitycznego świata z przeszłości. Czekają ich liczne przygody, spotkania z ludźmi i wielogodzinne rozmowy. Jedna z galerii w Nowym Jorku jest zainteresowana wystawą zdjęć powstałych w czasie tej podróży. To opowieść o magii fotografii i procesie fotografowania, a także o uniwersalnej i ważnej dla każdego człowieka potrzebie tworzenia. O tym, jak tworzenie wpływa na nasze życie. Kiedy Michał opanuje już wszystkie aspekty techniczne robienia zdjęć, zadania fotograficzne będę dotyczyć filozofii fotografii i tworzenia w ogóle. Jest to wreszcie opowieść o rodzącej się przyjaźni, o budzącej naszą tęsknotę relacji mistrz - uczeń, o zderzeniu starego i nowego świata wartości, o dojrzewaniu i starzeniu się. Podczas nauki fotografii i wspólnych wypraw Michał i Tadeusz zaprzyjaźniają się ze sobą. Obaj są w ważnych dla siebie momentach. Tadeusz zaczął silnie odczuwać proces starzenia się, niedomagania własnego ciała i umysłu. Coraz częściej mówi o śmierci. Jest to moment, w którym próbuje podsumować i poukładać wiele spraw. Odwiedza swoich przyjaciół, dawne miłości. Przygląda się swoim błędom. Zastanawia się, co doprowadziło go do tego, że jest sam. W Michale zaczyna się dopiero budzić świadomość "tworzenia" siebie. Próbuje odnaleźć swoje miejsce w świecie. Wchodzi w dorosłość. Cierpi z powodu niedawnego rozwodu rodziców. Tadeusz jest dla niego wielkim autorytetem, przewodnikiem i powiernikiem. Michał towarzyszy w odwiedzinach Tadeusza u przyjaciół. Przysłuchuje się poważnym rozmowom. Wszystko to wpływa na jego życie. Dla Tadeusza Michał staje się kimś w rodzaju wnuczka. Michał wspiera go często w zwykłych sprawach: sprząta mieszkanie, pomaga w archiwum, jest towarzyszem wspólnych podróży, przez ojca załatwia lekarza. W końcu w miarę uczenia się fotografii, Michał staje się też kimś w rodzaju następcy. 02:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POWRÓT Z NIEBYTU Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:55 KOCHANI RECYDYWIŚCI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2012 Reżyseria: Ireana Morawska, Jerzy Morawski Scenariusz: Irena Morawska Bohaterki tego dokumentu to wolne kobiety uwikłane w związki z więźniami recydywistami. Kochają przebywających za kratkami mężczyzn, tęsknią, piszą listy, chodzą na widzenia, chcą mieć dziecko, decydują się nawet na małżeństwo, choć zdają sobie sprawę, że przyszły mąż nieprędko wyjdzie na wolność. Dlaczego wikłają się w takie związki, konsekwentnie brną w sytuacje bez wyjścia? Przeżywają rozstania i powroty, przechodzą piekło, odchodzą od zmysłów i nie rezygnują. Bohaterki szukają pomocy u pani psycholog Anny. Kiedyś pracowała z młodzieżą z patologicznych rodzin, teraz zajmuje się dorosłymi, którzy są w związkach z osobami ze środowisk przestępczych. Udziela im wsparcia kierując się zawodowym doświadczeniem, ale także życiową wiedzą. Okazuje się bowiem, że pani psycholog sama jest w takim związku. Mówi o tym otwarcie, dokonała takiego wyboru i nie żałuje swej decyzji, choć nie zawsze jest łatwo. Przeszła piekło, zanim zrozumiała, jak trzeba postępować z recydywistami. Teraz podtrzymuje na duchu swoje pacjentki, które nie potrafią wybrnąć z trudnych sytuacji, odnaleźć się w okrutnej czasem rzeczywistości. Lubi pomagać takim kobietom, rozumie ich problemy, wątpliwości i rozterki. Nigdy jednak nie daje im konkretnych rad, nie zniechęca, ale też nie nalega, chce tylko, by przy jej pomocy same spróbowały rozwiązywać swoje problemy i decydować o swoim życiu i przyszłości. Jedna z bohaterek o imieniu Ania wzięła ślub z więźniem Mirkiem w 2001 roku. Z tego związku urodziło się dwoje dzieci, Daniel i Patrycja. Wierzyła, że jej się uda, że go zmieni, że przy niej ukochany stanie się innym człowiekiem. Zawiodła się, przeżyła załamanie, ich dzieci trafiły do domu opieki, ale nie zrezygnowała z walki o męża. Inna bohaterka, Magda, wyprowadziła się z rodzinnego domu w wieku 16 lat. Kiedy poznała Tomasza, chłopak stał się jej największą miłością. On wyjdzie jednak na wolność dopiero za siedem lat. I choć przychodzi jej to z wielkim trudem, bo ukochany wielokrotnie zawiódł jej zaufanie, młoda dziewczyna decyduje się na ślub, który odbywa się na terenie zakładu karnego. Nie mniej burzliwy związek łączy Marinę - pisarkę, działaczkę społeczną, wolontariuszkę - ze Zbyszkiem, który ciągle obiecuje poprawę i ciągle wraca za kratki. Jej coraz bardziej brakuje sił do walki, ale i ona wciąż trwa przy swoim kochanym recydywiście. 03:50 AKWARIUM Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2002 Reżyseria: Lidia Duda Scenariusz: Lidia Duda Zdjęcia: Józef Szymura Studium małej, zamkniętej społeczności jednej z bytomskich dzielnic - Bobrek. Większość jej mieszkańców to bezrobotni. Mają swoje zasady, normy, według których żyją, kodeks honorowy. Mają też, pomimo swego niezwykle trudnego położenia, nadzieje związane z nadejściem nowego roku. Do ich ulubionych miejsc spotkań należy tamtejszy bar "Akwarium". Film Lidii Dudy to próba dostrzeżenia w jego bohaterach czegoś pozytywnego, jasnych stron ich charakterów i osobowości, ukazania tęsknot i marzeń na miarę ich bardzo skromnych możliwości.