TVP Dokument Niedziela, 24.09.2023 06:00 DZIKA POLSKA - NAJMNIEJSZY SŁOŃ ŚWIATA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Zdjęcia: Tomasz Michałowski Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody Jak się okazuje, w Polsce żyją słonie, a w każdym razie słoniki. I to gdzie! Wśród kory starych dębów. Wiekowe drzewa to całe galaktyki owadów, do których należą i owe słoniki. Po krętych szlakach tych istot prowadzi nas ich znawca, prof. Marek Kozłowski. Odsłania przed nami oazy życia, których istnienia byśmy się nie domyślali, a także ukazuje zdumiewające z ludzkiego punktu widzenia formy egzystencji drobnych istot. Choć to dopiero przedwiośnie, bohater odcinka, zbrojny w skromną lupę, dostrzega bogate życie na każdym niemal sędziwym pniu. Uczymy się wraz z nim patrzeć i dostrzegać to, co dotąd pozostawało niezauważane. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 47 SKARB POLSKICH PÓL Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Nie tak wcale dawno temu, aby zrobić sobie ubranie, nie wystarczyło wyłącznie wykonanie odpowiedniego kroju, ale trzeba było utkać od podstaw sam materiał. Dlatego przez całe stulecia nasze babcie zajmowały się uprawą i obróbką lnu. Radosław Kotarski podąża tym tropem i pod czujnym okiem pani Krystyny stara się przerobić zebrany len na nici. 07:05 URZĄD Film dokumentalny, 5 min, Polska, 1966 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Lechosław Trzęsowski Film stanowi interesującą próbę wyjścia poza obowiązujący schemat. Nakręcony ukrytą kamerą przy okienku Zakładu Ubezbieczeń Społecznych, jest celną satyrą na biurokrację i urzędniczą bezduszność. Obraz i oryginalny dźwięk pełnią równorzędną funkcję dramaturgiczną. 07:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 189 SZCZECIN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponownie odwiedzamy Szczecin - miasto, które poprzednio zachwyciło nas znakomitymi przykładami nowoczesnej architektury. Tym razem sięgniemy w głąb jego dziejów, zapytamy o historię oraz o lokalne ciekawostki, jak choćby o miejskie legendy. Zobaczymy też miasto okiem lokalnej fotografki, która stworzyła swoistą galerię miejskich arcydzieł. Nie zabraknie też spaceru Bulwarami Piastowskimi, tak zwaną Aleją Żeglarzy. Zwiedzanie stolicy województwa zachodniopomorskiego zaczniemy od Rynku Siennego, na którym handlowano sianem. Było to najważniejsze miejsce handlowe w mieście. W połowie XIV wieku przy rynku powstał ratusz, co świadczyło o wysokiej randze tej części Szczecina. Podczas wojny budynek został mocno zniszczony. Odbudowano go w latach 70. w stylu gotycko-barokowym. Dziś jest siedzibą Muzeum Historii Szczecina. 07:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /51/ Reality show, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. Zabieramy Was dzisiaj do Korabiewic, gdzie przy schronisku dla bezdomnych zwierząt jest miejsce dla odebranych podczas interwencji na fermach futrzarskich lisów. To azyl dla zwierząt, które przez człowieka przeszły piekło. Natomiast w Centrum Alzheimera w Warszawie poznacie kociego terapeutę Drako. Bywają chorzy, którzy boją się psów lub mają na nie uczulenie. Wtedy z pomocą przychodzą koty. A w naszym Kąciku Adopcyjnym dzisiaj Tupek. Mamy nadzieję, że dzięki zajęciom z z behawiorystą, panem Piotrem, który uczy psiaki kontaktu z człowiekiem, szybko znajdzie przyjazny, ciepły dom. 08:10 GLOBALNA NAUKA - ODC. 6 NOWOCZESNE TECHNOLOGIE - KSZTAŁTOWANIE PRZYSZŁOŚCI (GLOBAL SCIENCE E06: TECHNOLOGY - SHAPING OUR NEW WORLD) Cykl dokumentalny, 49 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Ta seria dokumentalna (6 odcinków) przybliży największe odkrycia na arenie współczesnych badań naukowych, przedstawiając najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 6 - "Nowoczesne technologie, kształtowanie przyszłości". Technologia przenika wszystkie aspekty naszego życia. Smartfony, drony, wirtualna rzeczywistość. Za innowacjami stoją pionierzy kształtujący przyszłość poprzez zmianę naszego zachowania, nawyków, a nawet kultury. Technologia łączy się z ludzkością jak nigdy wcześniej. Odmienia to, jak się poruszamy i jak naprawiamy własne ciała. Uzależniliśmy się od innowacji, a technologia ewoluuje w niespotykanym dotąd tempie, aby sprostać naszym potrzebom. Witajcie w świecie, w którym technologia wprowadza ludzkość w ekscytującą przyszłość. Ludzie są istotami technologicznymi. Od pierwszych, kamiennych narzędzi Paleolitu po komputery kwantowe, dążymy do wartości niezbędnych dla naszego przetrwania: wydajności, wygody i bezpieczeństwa. Naukowcy z koreańskiego uniwersytetu Sejong opracowali klawiaturę, która mieści się w kieszeni. Nie zawiera ona żadnych sztywnych elementów poza nanorurkami z włókna węglowego. Silikonowa klawiatura zwija się, zgina i składa bez najmniejszych problemów. Po drugiej stronie świata, w angielskim Hampshire, technologia pozwala hodowcom znaleźć żywy inwentarz. Mogą wybierać swoje przyszłe krowy, korzystając z aplikacji ze zdjęciami i dokładnymi opisami bydła. W Kalifornii najnowsze technologie wirtualne przygotowują kierowników do zwalniania podwładnych. 09:10 WSZYSTKO O TORBACZACH - ODC. 1 NARODZINY (THE WONDERS OF MARSUPIALS RISE OF THE MARSUPIALS) Film dokumentalny, 49 min, Australia, 2016 Reżyseria: Edward Saltau, Daniel Hunter Trzyczęściowa seria dokumentalna o torbaczach, badająca ich ewolucję, dzięki której poradziły sobie z wyjątkowymi i trudnymi wyzwaniami życia w Australii. Wizualna uczta oszałamiających australijskich krajobrazów. Seria przedstawia kangura rudego, koale, niełazy tygrysie, bandykoty, potaroo i nie tylko. Spotkamy największe i najmniejsze torbacze, a także najrzadsze i odnoszące największe sukcesy. Oprócz spotkania z niesamowitą różnorodnością australijskich torbaczy, dowiemy się, jak powstały te stworzenia i jak przybyły na ten ogromny, wyspiarski kontynent. Części: 1. Narodziny. Zdefiniujmy, co znaczy być torbaczem i czym się on różni od innych ssaków... Wszystkie ssaki są owłosione, regulują temperaturę ciała i karmią młode mlekiem. Najlepiej znane nam ssaki - koty, psy, małpy i my ludzie - jesteśmy łożyskowcami. Sposób rozmnażania torbaczy diametralnie różni się od łożyskowców. Każdy torbacz, rodzi się w bardzo wczesnym stadium rozwoju i jest wielkości fasolki. Większość torbaczy ma torby do ochrony ssących maluchów - inne zaadaptowały surowsze, lecz równie skuteczne - metody opieki. Z 334 gatunków torbaczy na świecie - ponad 2/3 występuje w regionie Australazji. 10:10 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - TOLEDO (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 50 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Antonio Urrea, Ivan Bayon Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. W tym odcinku - Toledo. 11:10 RWANDA 2020. - MISJE NA WZGÓRZACH. NIE MA RZECZY NIEMOŻLIWYCH Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2020 Scenariusz: Paweł Jeż Lektor: Grzegorz Szponder Zdjęcia: Robert Jażdżyk Niewidomi i słabowidzący mieszkańcy Ośrodka Szkolno - Wychowawczego dla Niewidomych w Kibeho, swoją postawą i zaangażowaniem udowadniają, że nie ma rzeczy niemożliwych. Widowiskowy tradycyjny rwandyjski taniec, emocjonująca gra w piłkę nożną, czy nauka w języku angielskim to dla nich codzienność. Dzięki możliwości życia i nauki w ośrodku prowadzonym przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, dostają niezbędne przygotowanie do dalszego życia pośród obywateli Rwandy. 11:20 RWANDA 2020. - MISJE NA WZGÓRZACH. MARIANIE W RUHENGERI. Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2020 Scenariusz: Paweł Jeż Lektor: Grzegorz Szponder Zdjęcia: Robert Jażdżyk Z kamerą towarzyszymy polskim misjonarzom posługującym na północy Rwandy, w diecezji Ruhengeri. Dwaj misjonarze z Polski dbają o przygotowanie, a także adaptację duchownych z Afryki, do posługi kapłańskiej. W ośrodku księży marianów, kandydaci do wstąpienia do zakonu otrzymują niezbędną formację duchową. Pokazujemy także, jak ośrodek marianów wpisuje się w życie lokalnej parafii. 11:35 RWANDA 2020. - MISJE NA WZGÓRZACH. MISJA PARAFIA. Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2020 Scenariusz: Paweł Jeż Lektor: Grzegorz Szponder Zdjęcia: Robert Jażdżyk Bohaterem kolejnego odcinka jest karmelita bosy, ojciec Bartłomiej Kurzyniec. Misjonarz od wielu lat jest oddany życiu parafii w Gahunga. Chociaż był świadkiem wewnętrznej wojny, nie opuścił swoich wiernych i pozostał na posterunku, dając im nadzieję na lepsze jutro. Odwiedzamy parafię pod palmami w przededniu otwarcia szkoły podstawowej, która znacząco wpłynie na życie lokalnej społeczności. Ojciec Kurzyniec pomaga także księżom marianom w formacji kandydatów na duchownych. 11:55 FASCYNUJĄCE MIEJSCA (2 SEZON) - FASCYNUJĄCA ANTARKTYKA - DNI WIECZNEGO ŚWIATŁA (FASCINATING ANTARCTICA - DAYS OF ETERNAL LIGHT) Cykl dokumentalny, 16 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Annette Scheurich, Anneliese Possberg II sezon cyklu Fascynujące miejsca. Kolejne odcinki są poświęcone środowisku naturalnemu, przyrodzie, krajobrazom i zwierzętom najciekawszych miejsc na świecie. Pierwszy odcinek opowiada o Antarktyce latem. Po miesiącach ciemności wreszcie pojawia się słońce. Na wielu wyspach bieguna południowego śnieg i lód zaczyna znikać. Zwierzęta wiedzą, że należy dobrze wykorzystać dni wypełnione światłem. Krótkie lato antarktyczne pulsuje życiem. Georgia Południowa jest jedną z wysp subantarktycznych. Jest oddalona od kontynentu południowoamerykańskiego o 2000 km na wschód. Góry, śnieg i lód zdominowały jej krajobraz. Dalej na południe tylko 2 % Antarktydy jest wolne od lodu nawet w lecie. Większość - to Półwysep Antarktyczny. 12:10 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - RENOIR, WIELBIONY I ODTRĄCONY (EXPOSITION ON SCREEN. RENOIR REVERED AND REVILED) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Filmowe spotkania z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, za pomocą prywatnych listów i ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w największych muzeach i galeriach na świecie. M.in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odc. 9. Renoir. Od 13. do 18. roku życia Renoir pracował przy wyrobie porcelany. Początkowo zdobił talerze bordiurą, z czasem zaczął malować na nich historyczne portrety. Renoir miał do siebie wielki dystans. Był człowiekiem oczytanym, kulturalnym, bystrym i skromnym, czasami ironicznym. Nie trawił głupców, a z radością otaczał się ludźmi pięknymi i mądrymi. Późne prace są monumentalną częścią dorobku Renoira, równie ważną i ciekawą, jak twórczość z każdej innej dekady. Przed obrazami Renoira z różnych okresów jego życia widzę tłumy uśmiechniętych ludzi. Zachwycają ich piękne, świetnie namalowane, radosne dzieła. Według twórców filmu to największe osiągnięcie Renoira i jego największy dla nas dar. 13:10 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 6. MUZYKA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski Scenariusz: Konrad Zagórski Prowadzący: Lena Urbańska Wykonawcy: Agnieszka Barjasz Lena na Bałkanach to seria podróżnicza, nie mająca wiele wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Jak opowiadać o Bałkanach to trzeba opowiedzieć o lokalnej muzyce, która odzwierciedla ten zwariowany tygiel kulturowy. To połączenie folku, punku, jazzu czy hip - hopu. Kto nie słuchał najsłynniejszego zespołu Gorana Bregovica czy No Smoking orchestra? Lena odwiedzi jeden z bałkańskich zespołów, nauczy się grać na dudach w Bułgarii oraz spróbuje swoich sił w szalonym tańcu Derwiszy. 13:40 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 7. RELIGIA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski Scenariusz: Konrad Zagórski Prowadzący: Lena Urbańska Wykonawcy: Agnieszka Barjasz Seria podróżnicza niewiele mająca wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Wieloetniczność oraz współwystępowanie katolicyzmu, islamu i prawosławia to symbol Półwyspu Bałkańskiego. W samej tylko Bośni i Hercegowinie występuje 40% muzułmanów, 30% prawosławnych oraz 15% katolików. Lena spotka się z wyznawcami każdej z religii i postara się zrozumieć, jak koegzystują one ze sobą. W tym celu odwiedzi muzułmańską Albanię, prawosławną Bułgarię oraz zróżnicowaną religijnie Bośnię. 14:10 DZIKI ZACHÓD - ODC. 2. WŚRÓD GÓR (WILD WEST THE HIGH COUNTRY) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Patrick Morris Mini - seria BBC Worldwide. Trzyczęściowa opowieść o Dzikim Zachodzie - legendarnej krainie westernów i kowbojów. Upalne pustynie, czerwone skały kanionów, gigantyczne śnieżne góry, skaliste wąwozy to znamy z filmów fabularnych. Fascynujące krajobrazy Ameryki Północnej. Drugi odcinek przeniesie nas do krainy niedźwiedzia grizzly, gigantycznych drzew, lodowatych zim i upalnego lata, gorączki złota i bizonów. To Sierra Nevada. Od Sierra Nevady po Góry Skaliste, wielkie pasma górskie dominują w krajobrazie Dzikiego Zachodu. Śmiałkowie żądni przygód przybyli tu w poszukiwaniu nowej ziemi, futer i złota. W tym świecie pełnym skrajności zimy są długie i ciężkie, a lata krótkie, za to urodzajne. W trakcie wciąż zmieniających się pór roku w dzikiej górskiej krainie trwa nieustanny wyścig z czasem, którego stawką jest życie. Przez pół roku górska kraina jest niedostępna. Zamiecie, głębokie śniegi, niskie temperatury czynią to miejsce wyjątkowo niegościnnym. Jednak dla niektórych mieszkańców zima to najlepszy okres w roku. Kojoty żywią się ofiarami zimy. Współpracując w grupie, mogłyby upolować jelenia wapiti. Łatwiej jednak poczekać, aż wyręczy je mróz. Zimą trzy czwarte pożywienia kojotów to padlina. Gdy tylko nadarza się sposobność, kruki i bieliki amerykańskie szybko oczyszczają kości. W górach o przetrwaniu decyduje gotowość do wykorzystania każdej okazji. Gdy zima zaczyna ustępować, wokół ukazuje się zupełnie nowy świat. Ze źródła położonego 3000 metrów n.p.m. w Górach Elk w Kolorado wypływa rosnący w siłę Oh - be - joyful Creek. Na tym rozległym terytorium spotykają się ze sobą dwa potężne pasma górskie. Bliżej wybrzeży Pacyfiku wznosi się Sierra Nevada - łańcuch górski o długości około siedmiuset kilometrów i wysokości ponad cztery tysiące metrów n.p.m. W głębi lądu, za wielkim obszarem pustynnym znajdują się Góry Skaliste: 1500 kilometrów połączonych ze sobą łańcuchów górskich, dzielących kontynent na dwie części. Na całym obszarze górskim coraz silniejsze promienie słoneczne wywabiają miejscowych mieszkańców z ich zimowych kryjówek. Sekwoje olbrzymie rosną tylko w tych górach. Te najwyższe drzewa świata osiągają blisko sto metrów wysokości. Odporne na ogień, gnicie i szkodniki, mogą żyć tysiące lat. Włóknista kora doskonale nadaje się na wyściółkę gniazda pary pełzaczy amerykańskich. Korzenie sekwoi często już kilka metrów pod ziemią napotykają twardą warstwę granitu. Dlatego rozrastają się poziomo, pokrywając nawet do pół hektara powierzchni. Nagie wysokogórskie zbocza nigdy nie obfitują w pożywienie. Ale kozłom zagrozić tu mogą tylko najbardziej zdeterminowane drapieżniki. Tylko nielicznym dane jest sprostać życiu w tej dzikiej krainie i przetrwać wszystko, co przyniosą kolejne pory roku. Tutejsi mieszkańcy uosabiają ducha gór Dzikiego Zachodu. 15:05 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 15/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 7) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne, dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 16:05 JAK DOBRZE SPAĆ? (HOW TO SLEEP WELL WITH MICHAEL MOSLEY / MICHAEL MOSLEY AND SLEEP) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jon Willers Film dokumentalny BBC Studios. Kompleksowy przewodnik po nauce o śnie i jego wpływie na wszystko, co robimy. Sen to rytuał, który nas wszystkich łączy. Obecnie coraz powszechniej występują zaburzenia snu. 1/3 z nas ciągle zmaga się z bezsennością, a w pandemii urosło to do 50% populacji - najwyższy odnotowany odsetek. Zgłębienie tajemnic śpiącego mózgu może pomóc w naszych zmaganiach z bezsennością. Ten dokument pokazuje, w jaki sposób sen wpływa na prawie każdą część naszego fizycznego i psychicznego samopoczucia, od pamięci i nastroju po odporność, wagę i płodność. Lepszy sen poprawia zdrowie, pokonuje choroby, obniża poziom cukru we krwi, pomaga poprawić nasz system odpornościowy i zdolność zwalczania infekcji oraz poprawia zdrowie psychiczne. Nowe badania i teorie poddawane są próbie w eksperymentach, których nigdy wcześniej nie pokazywano w telewizji. Nie każdy sen jest taki sam. De facto - składa się z 4 różnych faz, układających się w cykle. Naukowcy dowiadują się coraz więcej, jakie to ma znaczenie dla naszego psychicznego i fizycznego zdrowia. Nauka o śnie rozwija się w szybkim tempie - ze wspaniałymi i rewolucyjnymi rozwiązaniami na horyzoncie. A więc - pora do łóżek i szansa na otrzymanie jak najwięcej cudownych fal mózgowych z głębokiego snu. 17:05 ISLANDIA Z ALEXANDREM ARMSTRONGIEM - ODC. 1 (ICELAND WITH ALEXANDER ARMSTRONG) Serial dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Ed Venner Trzyodcinkowa seria BBC Studios. Alexander Armstrong zwiedza ogromną skałę pośrodku Atlantyku. Mogli ją nazwać krainą rozgrzanej lawy. Wybrali nazwę Islandia, która także pasuje. Poza Wikingami, wulkanami i Bjork niewiele wiedział o Islandii. Wyrusza w liczącą tysiące kilometrów podróż szlakiem nordyckich bogów i zgniłych rekinów. Odkrywa krainę lodowców i gejzerów. Spotka człowieka, który piecze chleb we wrzącej wodzie. Spaceruje także tętniącymi życiem ulicami Reykjaviku, gra w golfa o północy i jeździ na islandzkim koniu. Część 1. Islandia jest nieustannie w trakcie geologicznych przemian, a kiedy tu przybył, nastąpił wyjątkowo groźny wybuch. To się nazywa wylądować z hukiem. Wulkan znajduje się trzydzieści kilometrów od Rejkiawiku. Wyliczono, że od roku 1500 jedna trzecia przepływu lawy na Ziemi pochodzi z wulkanów w Islandii. Jest ona piękna i dramatyczna, ale jest w niej też coś niezwykłego, z innego wymiaru. Przez większą część roku jest tu ciemno i zimno, a potem zwodniczo krótki okres, kiedy jest jasno i w dzień i w nocy. Przez okrągłą dobę. Czysty surrealizm. 55 procent Islandczyków wierzy w istnienie elfów i wróżek. To był dzień w Rejkiawiku, mieście, które nigdy nie śpi. Głównie dlatego, że prawie nigdy nie jest ciemno. 18:00 PASJONACI S.II - SEZON 2 ODC. 4 WOLONTARIUSZ Dokument fabularyzowany, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Artur Dziurman Scenariusz: Danuta Damek, Agnieszka Szygenda, Artur Dziurman Aktorzy: Anna Sikora, Maciej Szmidt, Barbara Cekiera, Dorota Ziental, Katarzyna Jamróz, Anna Korcz, Gabriela Poniedziałek, Helena Suchan, Janusz Ptak, Andrzej Beja - Zaborski, Krzysztof Bartosz, Aldona Jankowska, Maria Słowiak, Małgorzata Wiecha, Mieczysława Kołton Zdjęcia: Jacek Fabrowicz Aktorzy Teatru Aktora Niewidomego ITAN powracają. W drugim sezonie serialu, dobrze znani nam bohaterowie, nadal walczą o siebie i swoich bliskich. Serial pokazuje, jak mierzą się z problemami i pokonują przeszkody, które stawia przed nimi życie. A jest tego dużo: Krzysiek i Monika zamieszkują razem, ale cieniem na ich związku kładzie się samotność matki Krzyśka. Elę dopada depresja i brak wiary w siebie, jednak od czego są przyjaciele? Mietek nadal marzy o miłości, na razie musi skoncentrować się na opiece nad chorą matką. Alicja tęskni za Gdynią, co wiąże się z dylematem rozstania się z Jaśkiem. Codzienność zmusza wszystkich do trudnych wyborów. Najważniejsze, że po okresie impasu aktorzy dostają dwie wiadomości: jedną o przyznaniu dotacji na nową sztukę - "Wesele po krakowsku", a drugą - jeszcze bardziej niezwykłą - o przyznaniu im wymarzonego budynku na przyszłą siedzibę teatru. Każdy osiągnięty cel jest zaledwie początkiem nowych wyzwań. W tej serii poznajemy również kilku nowych bohaterów: niewidome małżeństwo z Wrocławia, a także uzdolnione niewidome artystki jak Patrycja czy Liliana. Poznając ich historię, poznajemy również ich problemy i ludzi, których los stawia na ich drodze. Zobaczymy, jak radzą sobie w codziennych sytuacjach. Poznany internetowe radio dla niewidomych. Opowieści fikcyjne mieszają się z prawdziwymi, a scenariusz pisze samo życie. Odc. 4 - "Wolontariusz". Danka rozmawia w biurze z mecenaską, która pomaga przejrzeć umowę z urzędu marszałkowskiego. Do Bruna przychodzi dyrektorka szpitala ze zbuntowanym nastolatkiem - Mateuszem, który podejmuje wyzwanie Bruna i zgadza się zostać tymczasowym wolontariuszem w teatrze ITAN. Danka spotyka się z dyrektorką banku. Rozmawiają o przedstawieniu dla dzieci pracowników tej placówki. Maciek poznaje atrakcyjną pasażerkę, Kasię, którą odwozi na lotnisko. Podczas kursu zobowiązuje się odebrać kobietę z lotniska po jej powrocie do Krakowa. Leon i Walenty jadą sprinterem. Nieoczekiwanie trafiają na komendanta, który po przeprowadzonej kontroli prosi mężczyzn o polecenie dobrego masażysty. Walenty rekomenduje komendantowi wizytę w biurze ITANA. Trwa próba "Wesela..", na której pojawia się Mateusz. Chłopak zaczyna się interesować dobrze znaną wszystkim wolontariuszką Olą. 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 32 DWIE TWARZE GALICJI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Dlaczego ludzie w Małopolsce wciąż odczuwają sentyment do czasów zaboru austriackiego? Skąd w ich domach pojawiały się portrety cesarza Franciszka Józefa? Galicja to sztucznie wymyślona kraina, w której odnajdziemy mnóstwo sprzeczności. Radosław Kotarski wyrusza na południe Polski, aby przespacerować się po galicyjskich rynkach. Zagląda do warsztatów rzemieślniczych i usługowych, aby przyjrzeć się życiu w dawnej Małopolsce. Sprawdza też, dlaczego o krakusach mówi się centusie. 19:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 9 OSTRÓW LEDNICKI Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza wyjątkowe miejsce pomiędzy Poznaniem a Gnieznem, na szlaku pielgrzymkowym do grobu św. Wojciecha. To Ostrów Lednicki, ukryty na wyspie, otoczony jeziorem gród Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Jeden z najważniejszych punktów na Szlaku Piastowskim i Romańskim w Polsce. Muzeum Pierwszych Piastów stworzyło tu znakomite warunki, by poznać, jak żyli nasi przodkowie. Gospodarz programu zwiedzi również inne miejsca związane z początkiem państwa polskiego: Grzybowo - jeden z największych grodów, które wybudowano na początku panowania Piastów oraz Dziekanowice, gdzie zaprasza turystów Wielkopolski Park Etnograficzny - jedno z największych muzeów w Polsce na wolnym powietrzu. 19:35 WÓŁ Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1977 Reżyseria: Józef Cyrus Film przedstawia codzienne życie sędziwego rolnika. 19:55 DZIEŃ ZA DNIEM Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1988 Reżyseria: Irena Kamieńska Bohaterkami filmu są bliźniaczki, które zawierzyły komunistycznym hasłom o oddaniu się pracy fizycznej. Siostry poświęciły jej całe życie, nie było czasu na rodzinę, miłość. 20:25 LEGENDY ROCKA - TINA TURNER (TINA TURNER) Cykl dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Lyndy Saville Prowadzący: Danielle Perry, Will Hodgkinson, John Aizlewood, Stuart Williams, Camilla Pia Tina Turner to legendarna amerykańska wokalistka obdarzona charakterystycznym głosem oraz charyzmą i energią sceniczną. Swoją karierę muzyczną rozpoczynała od śpiewania w chórach kościelnych. Punktem zwrotnym w karierze stała się dla niej współpraca, a później małżeństwo z legendarnym gitarzystą Ikiem Turnerem. Małżeństwo zakończyło się głośnym rozwodem w 1976 roku. Powodem rozwodu było fizyczne i psychiczne maltretowanie wokalistki przez jej męża. W 1984 roku po ośmiu latach zastoju w karierze Tina powróciła do wielkiego showbiznesu i na szczyty listy przebojów. 21:20 ROCK CAMP (ROCK CAMP: THE MOVIE) Film dokumentalny, 84 min, USA, 2021 Reżyseria: Doug Blush, Renee Barron Wykonawcy: Alice Cooper, Roger Daltrey, Sammy Hagar, Judas Priest, Joe Perry, Gene Simmons, Paul Stanley, Nancy Wilson, Teddy Zig Zag Andreadis, Vinny Appice, Tony Franklin, Rudy Sarzo Dokument Douga Blusha i Rene Barrona, zapraszający do wejścia za kulisy Rock’n’Roll Fantasy Camp. 23:00 TAMTE LATA, TAMTE DNI - TERESA LIPOWSKA Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem gościem programu jest popularna aktorka Teresa Lipowska. 23:30 POWSTANIE WARSZAWSKIE DZIEŃ PO DNIU - ODC. 55 Felieton, 7 min, Polska, 2017 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Bohaterka odcinka - Janina Chmielińska. 23:40 ZDRADZONE PIEŚNI (SINGING IN THE WILDERNESS) Film dokumentalny, 98 min, Chiny, 2021 Reżyseria: Dongan Chen Film zabiera nas do małej wioski na wzgórzach, w południowo - zachodnich Chinach. Ping and Cheng to dwie kobiety z grupy etnicznej Miao, która utraciła więź ze swoją kulturą, w tym z językiem pisanym, za sprawą częstych migracji i wojnie z dominującą w Chinach grupą etniczną Han. Jedna rzecz, która została w tradycji Miao, to śpiew chóralny o tematyce związanej z naturą i z duchowością, która miała chronić ich przed demonami. W latach 30. XX wieku chrześcijańscy misjonarze nauczyli ich śpiewać hymny, ale obdarli z resztek obrzędów i tradycji. Dziś chińska propaganda przypadkowo odkryła chór Miao i zaczęła wykorzystywać go do swoich komercyjnych celów, robiąc z niego folklorystyczną sensację. 01:30 JAK ORŁY Film dokumentalny, 55 min, Polska, 1989 Reżyseria: Włodzimierz Stępiński Scenariusz: Włodzimierz Stępiński Wykonawcy: Jerzy Dyrda Zdjęcia: Henryk Janas, Jacek Stępiński Film o generale Stanisławie Sosabowskim - twórcy, organizatorze i dowódcy polskiej brygady spadochronowej w Wielkiej Brytanii. Opowieść o wojennych losach generała jest zarazem opowieścią o dziejach 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej i ludziach, którzy ją tworzyli. Z relacji oficerów brygady oraz syna bohatera filmu powstaje obraz wybitnego wojskowego i znawcy sztuki wojennej, odpowiedzialnego dowódcy i patrioty, człowieka odważnego w formułowaniu swoich opinii, krytycznego wobec przełożonych. Za tę ostatnią cechę przyszło mu zapłacić wysoko - odwołaniem z dowództwa stworzonej przez siebie brygady. Relacje uczestników uzupełniają bogate materiały archiwalne - filmowe i fotograficzne - ze zbiorów Archiwum WFD oraz archiwów prywatnych mjr. Jerzego Dyrdy i kpt. Stanisława Sosabowskiego. 02:30 PUŁKOWNIK KUKLIŃSKI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1997 Reżyseria: Andrzej Trzos - Rastawiecki Scenariusz: Andrzej Trzos - Rastawiecki Zdjęcia: Jacek Mierosławski Bohaterem filmu jest płk Ludowego Wojska Polskiego Jerzy Ryszard Kukliński, jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci w historii współczesnej Polski. Dla jednych był bohaterem narodowym, który uchronił Polskę przed inwazją wojsk radzieckich, dla innych zwykłym szpiegiem i zdrajcą. Dokument przedstawia przebieg jego kariery zawodowej: od wstąpienia do wojska w 1947 roku, w wieku 17 lat, poprzez objęcie wysokiego stanowiska w Sztabie Generalnym w 1964 r. i ukończenie kursu w 1974 r. w Akademii Wojskowej w Moskwie, gdzie szkolono oficerów najwyższej rangi, po awans na szefa oddziału strategicznego planowania obronnego. Po ujawnieniu Zachodowi planów wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, w listopadzie 1981 r. Kukliński został ewakuowany przez Amerykanów do Berlina. Stamtąd wraz z rodziną poleciał do Stanów Zjednoczonych. Jego obydwaj synowie zginęli w tajemniczych okolicznościach. Starszy został przejechany przez samochód, młodszy Igor, wraz ze swym przyjacielem przepadł bez śladu podczas wyprawy na jachcie u wybrzeży Florydy. Choć śledztwa nie przyniosły żadnych rezultatów, wielu podejrzewa, że były to zabójstwa na zlecenie. W maju 1984 r. Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego skazał zaocznie Ryszarda Kuklińskiego na karę śmierci za współpracę z obcym wywiadem i przekazywanie tajnych informacji. W 1989 roku, na mocy ustawy amnestyjnej, karę śmierci zamieniono na 25 lat więzienia. 2 września 1997 r. prokuratura umorzyła postępowanie karne przeciwko płk. Ryszardowi Kuklińskiemu. W filmie znalazły się fragmenty archiwalnych kronik filmowych i stare zdjęcia. Dokument został po części opracowany na podstawie wywiadu Benjamina Weisera z pułkownikiem Kuklińskim dla "Washington Post". O bohaterze filmu mówią m.in. Jan Nowak - Jeziorański, płk. dypl. Sławomir Radaj, prof. Zbigniew Brzeziński, gen. William Odom, były dyrektor Agencji Bezpieczeństwa Narodowego USA do spraw strategii i polityki nuklearnej, David Forden, oficer prowadzący płk. Kuklińskiego, były szef Wydziału CIA ds. ZSRR i Europy Wschodniej oraz Richard T. Davis, były ambasador USA w Polsce i Robert Gates, były dyrektor CIA. 03:30 WARSZAWA DO WZIĘCIA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2008 Reżyseria: Karolina Bielawska, Julia Ruszkiewicz Scenariusz: Karolina Bielawska, Julia Ruszkiewicz Zdjęcia: Dominik Zadęcki, Bartosz Piotrowski, Kacper Czubak, Dominik Danilczyk, Tomasz Woźniczka Warszawa - ziemia obiecana, symbol lepszego, ciekawszego życia i szans na karierę. Tak stolica wygląda z perspektywy głębokiej prowincji i do mieszkanek tejże prowincji adresowana była oferta Agencji Nieruchomości Rolnych - program aktywizacji zawodowej młodych kobiet z terenów popegeerowskich. Wymagania były niewielkie: wiek 18 - 25 lat i udokumentowana praca rodziców lub dziadków w PGR. W zamian zapewniano półroczne zakwaterowanie w bursie Caritasu zwanej "Przystanią na skarpie", opiekę pedagoga i doradcy zawodowego, zajęcia z savoir - vivre’u, pomoc w napisaniu CV. W tym czasie dziewczyny miały znaleźć sobie pracę i jakieś zakwaterowanie, słowem usamodzielnić się. W ciągu 6 lat trwania programu, między 2002 i 2008 rokiem, w programie wzięło udział niemal 900 dziewczyn. 479 ukończyło go i znalazło pracę. Ile z nich nadal przebywa w stolicy, nie wiadomo. Tak radykalna zmiana sposobu życia okazuje się bowiem trudniejsza, niż mogły przypuszczać. Przekonują się o tym trzy bohaterki filmu: 18 - letnia Ania z Głodowa, która pragnie być fryzjerką, 19 - letnia Gosia z Zalesia, mająca jeszcze 8 braci, oraz 21 - letnia Ilona, samotna matka 4 - letniego synka, która marzy o znalezieniu porządnego męża i założeniu rodziny. Do Warszawy przybywają pociągami, ciekawe nowego życia, ale jednocześnie bardzo niepewne tego, co je czeka. Nie mają jednak nic do stracenia, a w rodzinnych stronach mogą co najwyżej powielić schemat życia bezrobotnych rodziców czy starszego rodzeństwa. Warszawa je rozczarowuje: "jest bardziej szara niż w telewizji" - stwierdza Ania. Gosia dochodzi nawet do wniosku, że "to taka sama wiocha, tylko dużo większa", a Ilona uważa wręcz, że to straszne miejsce i nie pojmuje, jak ludzie w ogóle mogą tu żyć. Z kolei mieszkanie w bursie przypomina im pobyt w internacie: obowiązują ściśle określone zasady, ustalone godziny powrotów i porządek w pokojach kontrolowany przez wymagającą wychowawczynię. Dziewczyny piszą CV i podania o pracę, poznają miasto, na zajęciach z savoir - vivre’u zdobywają odrobinę ogłady. Ania wytrzymuje najkrócej: ku wielkiemu niezadowoleniu matki, nie mogącej się pochwalić przed sąsiadkami "miastową" córką, już po dwóch dniach wraca do domu gnana tęsknotą do rodzinnych stron i ukochanego Andrzeja, który pracował w Londynie, a teraz remontuje na wsi własne mieszkanie i jest gotowy związać się z Anią na stałe. A miłość potrafi wyznać nawet w kilku językach. Dla niego Ania powoli żegna się z marzeniami o własnym salonie fryzjerskim. Wystarczy jej, że kupiła sobie na raty pralkę Franię. Ilona od początku zamierzała pobyć w Warszawie nie dłużej niż cztery miesiące. W stolicy czuje się bardzo samotna, rozpaczliwie tęskni za synkiem i domem. Chociaż podczas rozmowy z ewentualnym pracodawcą szczerze wyznaje, że z poprzedniej pracy ją wyrzucono, bo nie spełniała wymogów kasjerskich, zostaje w końcu zatrudniona w delikatesach, gdzie ma się zapoznać z asortymentem towarów z całego świata. Ją jednak najbardziej interesuje, czy będzie mogła jeździć na weekendy do domu. Z pierwszej wizyty wraca do stolicy ze łzami w oczach. Po kolejnej nie zjawia się w pracy na czas i zostaje wyrzucona. Ale nawet specjalnie nie żałuje. Po co jej takie życie, w którym jest nieszczęśliwa? Zdecydowana, odważna i wygadana Gosia wydaje się mieć największe szanse na zakotwiczenie w Warszawie. Już po pierwszej rozmowie dostaje pracę hostessy w Złotych Tarasach. Koleżanka, która dłużej mieszka w stolicy, roztacza przed nią bajeczne perspektywy: będzie wydawała dużo na ciuchy, chodziła do solarium, robiła sobie tipsy i farbowała włosy nawet co dwa tygodnie. Gosia chętnie tego słucha. Z hostessy staje się wkrótce ochroniarką, potem pracuje na zmywaku, wreszcie w barze. Z bursy przeprowadza się do wynajętego na spółkę z koleżanką pokoju na mieście. Po raz pierwszy czuje się szczęśliwa, ma namiastkę bycia na swoim. W końcu poznaje Konrada pracującego na budowie, zamieszkuje z nim. Zarzeka się, że nie wróci do Zalesia. Ale dwa miesiące później, po rozstaniu z chłopakiem, i ona się poddaje. Warszawa może i jest do wzięcia, ale nie dla nich.