TVP Historia Piątek, 22.09.2023 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 22 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1929 - ukazał się manifest artystyczny futurystów; 1939 - odbyła się sowiecko - niemiecka defilada w zdobytym polskim Brześciu; 1944 - marszałek Michał Rola - Żymierski zalecił stosowanie nowych kryteriów dla kandydatów na oficerów ("nie matura, lecz chęć szczera..."); 1981 - nastąpiło otwarcie pierwszej linii TGV we Francji; 07:10 STULECIE WINNYCH S.II - ODC. 19 (S. II, ODC. 6) Serial obyczajowy, historyczny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Michał Rogalski, Piotr Trzaskalski, Piotr Śliskowski Scenariusz: Katarzyna Terechowicz Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Kinga Preis, Jan Wieczorkowski, Weronika Humaj, Karolina Bacia, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Maria Dębska, Mateusz Janicki, Stefan Pawłowski, Lesław Żurek, Jakub Guszkowski, Diana Zamojska, Ninel Kos W warszawskim getcie wybucha powstanie. Róża z córką cudem wydostają się na aryjską stronę i znajdują schronienie w Stokrotce. Planowanie pomocy dla Róży zbliża do siebie Anię i Michała. Śniegocki zabiera Idę do siebie, a Ania idzie z Różą do domu, by ustalić z Kazimierzem przewóz obu do Brwinowa. Mąż Ani zamiast pomóc, wykorzystuje sytuację... W tym czasie w Brwinowie każdy prowadzi swoją konspirację. Kazia i Bronia zajmują się produkcją bimbru. Stanisław kończy trumnę, w której zamierza przewozić broń. 08:00 NIE TAKA PROSTA HISTORIA - LOTNA Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Scenariusz: Wiktor Świetlik Prowadzący: Wiktor Świetlik W odcinku poświęconym filmowi "Lotna" widzowie znajdą m.in. odpowiedź na pytania, czy Lotna bez treningu i przygotowania mogłaby skutecznie służyć w kawalerii, czy wręcz przeciwnie? Czy w XX wieku zdarzyło się jeszcze, że jak w wieku XIX bitwy miały swoją cywilną publiczność? Czy w 1939 roku miały jeszcze miejsce jakieś kawaleryjskie szarże? Charakterystycznym zjawiskiem dzisiejszej kultury masowej jest luźne wykorzystywanie wątków historycznych poprzez serial, film, gry komputerowe, literaturę beletrystyczną. W cyklu "Nie taka prosta historia" autor programu (Witold Świetlik) i jego goście, na podstawie konkretnych filmów i seriali, wyjaśniają co w nich jest zgodne z prawdą historyczną, a co jest scenariuszową fikcją. 08:35 HISTORIA POLSKI - LICZYŁ SIĘ TYLKO HONOR Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2009 Reżyseria: Eugeniusz Szpakowski Scenariusz: Eugeniusz Szpakowski Wykonawcy: Bohdan Horbaczewski, Tadeusz Zygmunt Borowski, Stanisław Szulewski, Mieczysław Kleszczewski, Genowefa Ostrowska, Stanisława Stępień, Helena Suchocka, prof. Czesław Grzelak, Kazimierz Stępień, Tadeusz Pieśniak, Władysław Kudyba Zdjęcia: Krzysztof Więckowski Przed II wojną światową Grodno pełniło funkcję ośrodka kulturalnego, oświatowego i wojskowego promieniującego na całe województwo białostockie. W dniu 17 września 1939 roku jednostki Armii Czerwonej przekroczyły granicę Rzeczypospolitej Polskiej. Do ogromu represji sowieckich, zastosowanych wobec obrońców miasta w 1939 roku i latach następnych przyczyniła się bohaterska postawa jego mieszkańców. Obrona Grodna trwała do 22 września 1939 roku. Po zaprzestaniu oporu Sowieci wkroczyli do miasta. Żołnierze polscy płacili już wówczas bardzo wysoką cenę za udział w jego obronie. Film prezentuje sytuację mieszkańców ziem okupowanych przez ZSRR, skalę i różnorodność form represji sowieckich, jakie zostały zastosowane wobec obrońców Grodna, zarówno zaraz po opanowaniu miasta przez jednostki Armii Czerwonej we wrześniu 1939 roku, jak również w okresie późniejszym. Do dziś nie zostały wyjaśnione indywidualne losy wielu żołnierzy i cywilów biorących udział w obronie Grodna. W filmie występują świadkowie tamtych wydarzeń, historycy oraz znawcy problematyki wojskowej z okresu kampanii wrześniowej. 09:50 ZAGINIONE SKARBY - "MADONNA Z DZIECIĄTKIEM" LUCASA CRANACHA STARSZEGO Film animowany, 8 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Zdjęcia: Sławomir Frank Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki. Odcinek opowiada o dziele Lucasa Cranacha starszego "Madonna z Dzieciątkiem", które zostało zrabowane z kościoła w Sulmierzycach w 1994 roku. Kradzieży towarzyszyła afera kryminalna i morderstwo, a w zuchwały rabunek zostały zamieszane służby obcego wywiadu. Jest to opowieść "ku przestrodze", z jaką niefrasobliwością - jeszcze dwie dekady temu - traktowano zabezpieczenie dzieł sztuki w obiektach sakralnych. 12:25 PANNY I WDOWY - ODC. 3/5 Serial obyczajowy, historyczny, 52 min, Polska, 1991 Reżyseria: Janusz Zaorski Scenariusz: Maria Nurowska Zdjęcia: Witold Adamek Aktorzy: Maja Komorowska, Joanna Trzepiecińska, Andrzej Zaorski, Jan Nowicki, Władysław Kowalski, Artur Żmijewski, Mirosława Dubrawska, Jerzy Dominik, Ewa Dałkowska, Marcin Troński, Henryk Bista, Krzysztof Tyniec, Janusz Gajos, Piotr Kazimierski Jest rok 1894. Na życzenie umierającej matki Suzanne wyrzeka się jedynej w swoim życiu miłości do rosyjskiego nauczyciela. Po kilku latach samotności do Suzanne przybywa córka Karoliny mała Karolinka. Po latach Suzanne posyła Karolinę na studia prawnicze do Paryża. Wybucha I wojna światowa. Karolina zrywa z narzeczonym ze studiów na Sorbonie i wraca do kraju. W 1920 r. podczas wojny polsko - rosyjskiej, ku przerażeniu Suzanne, Karolina opowiada się po stronie bolszewików. Prawicowa grupa, nie chcąc dopuścić do procesu, w którym Karolina ma bronić komunisty, uprowadza ją. Karolina zakochuje się w jednym ze spiskowców - Janie. Wychodzi za niego za mąż. Wychowując dzieci, zapomina o polityce, lecz polityka nie zapomina o niej. Na pogrzebie przyjaciela rozpoznaje jego morderców i ginie od strzału jednego z nich. Jan traci zmysły. 14:30 LEGENDY EUROPY - ALPY ODC. 4/12 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 4. THE ALPS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane na nowo odkrywanymi odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy w Alpy. Wiatr, który porwał włosy Królowej Śniegu, oprószył szczyty białymi płatkami. Nieskalana biel francuskich Alp zasłania całą brzydotę świata i brudne uczynki jego mieszkańców. Góry budzą zachwyt i napawają przerażeniem. Mieszkają tu zjawiskowe wróżki i okrutne bestie... Wiatr hula po lodowych połaciach, wzbijając lśniące gwiazdki śniegu. Urocza szarotka zaś zawsze ma dla nas jakąś opowieść. Alpy są wyjątkowe. Stanowią naturalną granicę nie tylko między Europą wschodnią i zachodnią, ale także między północną i południową. My zaś znajdujemy się w ich sercu, w miejscu, gdzie wyznaczyły sobie spotkanie wiatry z czterech krańców świata. To właśnie tworzy fantastyczny krajobraz i bajeczną atmosferę tego miejsca. 15:55 WOJOWNICY CZASU - HAJDA NA CZAMBUŁY, CZYLI NAROL 1672 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Nawet ci najmniej zainteresowani historią rodacy musieli słyszeć o polskich wojnach toczonych z Turkami i Tatarami. Zadbał przecież o to Henryk Sienkiewicz i Jerzy Hoffman. Zaś nazwiska Wołodyjowskiego, Ketlinga czy Zagłoby budzą jednoznaczne skojarzenia z rycerzami broniącymi naszych kresów przed najeźdźcami spod znaku półksiężyca, którzy w 1672 roku zapędzili się aż tutaj - pod Narol! 16:25 TRYKOT Z ORŁEM Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Kamiński Scenariusz: Marek Szczepanek, Tomasz Kamiński Lektor: Krzysztof Gadacz Zdjęcia: Michał Brożek, Wojciech Kursa, Sebastian Lewiński Film dokumentalny opowiada o kulisach pierwszego oficjalnego meczu polskiej reprezentacji w piłce nożnej, który został rozegrany z Węgrami w Budapeszcie, w grudniu 1921 r. Występują w nim polscy i węgierscy dziennikarze oraz historycy futbolu. W filmie można zobaczyć miejsca w Budapeszcie związane z pobytem polskich piłkarzy i działaczy ponad 100 lat temu. W 1921 r. odbyły się również pierwsze oficjalne rozgrywki ligowe w Polsce, a mistrzem została Cracovia. Uczestnicy filmu przybliżają specyfikę ówczesnych meczów piłkarskich, prezentujemy także unikalne fotografie z tamtego okresu oraz sprzęt piłkarski. 16:50 HISTORIA POLSKI - KAPELANI GOLGOTY WSCHODU Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2022 Reżyseria: Bogusława Stanowska - Cichoń Scenariusz: Bogusława Stanowska - Cichoń Film jest rodzajem retrospekcji z pielgrzymki Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich śladami kapelanów, którzy towarzyszyli polskim oficerom do końca w obozach sowieckich. Zawiera wspomnienia rodzin kapelanów. Jest bogato ilustrowany unikalną dokumentacją fotograficzną. Obecnie czynione są starania o beatyfikację tych księży. 18:20 KRÓTKA HISTORIA - (102) KARDYNAŁOWIE MIDSZENTY I WYSZYŃSKI Felieton, 5 min, Polska, 2016 Autor: Andrzej Kapkowski Prowadzący: Dr Andrzej Smoliński Dr Andrzej Smoliński kreśli sylwetki dwóch kardynałów: Węgier ks.kard. J. Midszenty’ego i Polski ks.kard. Stefana Wyszyńskiego. Opowiada o podobnej drodze życia po okupacji Węgier i Polski przez Związek Sowiecki, o aresztowaniach obu księży w latach 50. , wyroku dożywotniego więzienia dla Midszenty’ego, a przede wszystkim o ich roli jesienią 1956 r. Kard. Midszenty poparł kierunek reform Imre Nogy’ego i został zwolniony z więzienia, ale podczas agresji sowieckiej musiał się schronić do ambasady USA w Budapeszcie, gdzie przebywał do 1971 r. Kard. Wyszyński wyraził zgodę na rozmowę z Gomułką w październiku ’56 ale na warunkach powrotu w stosunkach państwo - Kościół do umowy z 1950 r. Nieformalne poparcie głosowania bez skreśleń i postawa ks. kardynała uspokoiły nastroje społeczeństwa polskiego tak jak późniejsza jego postawa w latach 60. do 80. 18:30 LENA NA KAUKAZIE - GRUZJA - MORZE CZARNE I HERBACIANE POLA BATUMI Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Hanna Jewsiewicka, Konrad Zagórski, Jowita Baraniecka - Ogden Lena Urbańska to dziennikarka, podróżniczka, obywatelka świata. Absolwentka dziennikarstwa na warszawskim SWPS. Autorka bloga podróżniczego "Razem Taniej". Prowadziła poranne audycje w radiu Kampus oraz telewizyjne reportaże z wydarzeń kulturalnych dla TVP. Autorka programu "Moje LA" i reportażu "To jest Birma". Wraz ze swoim chłopakiem podróżują od 2013 roku. Byli razem w 74 krajach od Azji Południowo - Wschodniej, przez Amerykę Centralną, Bałkany czy Afrykę Północno - Zachodnią. W tej serii dokumentalnej Lena Urbańska zabierze nas w podróż po Kaukazie - od magicznej, gruzińskiej Swanetii i jej wież, przez ormiańskie czterotysięczniki, z największym z nich, Aragacem na czele, aż po niezwykłe, futurystyczne budynki stolicy Azerbejdżanu, Baku. W każdym odcinku będzie się starała dowiedzieć, gdzie bije puls Kaukazu. Czym naprawdę żyją jego mieszkańcy, ci starzy, którzy wciąż wspominają Związek Radziecki, i ci najmłodsi, którym bliżej do Europy czy Ameryki. Będzie obserwować, jak się bawią, świętują, pracują, jedzą i jak walczą. W każdym z 24 - minutowych odcinków nie zabraknie przewodnika, który poprowadzi nawet przez najbardziej skomplikowane zagadnienia. 19:00 STULECIE WINNYCH S.II - ODC. 20 (S. II, ODC. 7) Serial obyczajowy, historyczny, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Michał Rogalski, Piotr Trzaskalski, Piotr Śliskowski Scenariusz: Michał Buszewicz Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Kinga Preis, Jan Wieczorkowski, Weronika Humaj, Karolina Bacia, Katarzyna Kwiatkowska, Lesław Żurek, Erika Karkuszewska, Lidia Sadowa, Mariusz Bonaszewski, Stefan Pawłowski, Hanna Oknińska, Ninel Kos Gdy Warszawa staje do heroicznej walki o wolność, Ania Winna rodzi synka. Nikomu nie wyjawia prawdy o ojcu dziecka. W pierwszych dniach powstania w kamienicę, gdzie mieszka Michał Śniegocki trafia bomba. W pożarze budynku giną Ola, córka Michała i jego matka. On sam trafia do kościoła księdza Ignacego, a następnie postanawia dołączyć do powstańców. W zakrystii zjawia się Krysia z młodszym bratem Andrzejem. Oboje roznoszą meldunki. Ignacy ubolewa, że w powstaniu walczą dzieci. Tymczasem w Brwinowie Mania prowadzi swoją własną walkę. Jest częstym gościem w domu Heleny Turczyńskiej, która od początku wojny ukrywa u siebie Żydów. Mania umila dzieciom czas, czytając im bajki i wiersze. W Stawisku, dokąd regularnie przychodzi po książki, wciąż tłum ukrywających się. Wśród znanych artystów mieszka tam m.in. Andrzej Panufnik, kompozytor, autor "Warszawskich dzieci". 20:00 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /5/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 We współczesnym świecie budowle poświęcone Bogu wciąż dominują w panoramie wielu miast. Te nowoczesne cuda architektury niejednokrotnie inspirowane są wcześniejszymi budowlami sakralnymi. Budowanie świątyń swój punkt kulminacyjny osiągnęło w średniowieczu. W Europie pojawił się wtedy nowy ruch inżynieryjny, zaczęto stosować pionierskie metody w budowie świątyń. Wzniesione wówczas gotyckie katedry są uznawane za jedne z najbardziej radykalnych, pięknych i spektakularnych budowli, jakie kiedykolwiek powstały. Dziesiątki gotyckich katedr w całej Europie stoją do dziś; to ikoniczne budowle. Najbardziej charakterystyczną z nich jest katedra Notre Dame w Paryżu. Piąty odcinek 10 - odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 21:55 POLSKIE 100 LAT - POLSKIE PAŃSTW PODZIEMNE. ASPEKTY CYWILNE Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Ewa Sochacka - Krasko Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Lektor: Tomasz Marzecki Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Muzyka: Michał Lorenc Jeszcze w trakcie kampanii wrześniowej rozpoczęto organizowanie podziemnego wojska i władz politycznych. Delegatem rządu na kraj został Cyryl Ratajski, działacza Stronnictwa Pracy, przedwojenny prezydent Poznania. We wrześniu 1942 roku funkcję tę objął Jan Piekałkiewicz ze Stronnictwa Ludowego i pełnił ją do aresztowania przez gestapo. W maju 1943 roku delegatem mianowano Jana Stanisława Jankowskiego ze Stronnictwa Pracy. W grudniu 1942 roku utworzono Kierownictwo Walki Cywilnej między innymi z wydziałami: sądowym, sabotażowo - dywersyjnym, informacji radiowej, rejestracji zbrodni hitlerowskich. W lipcu 1943 roku połączono Kierownictwo Walki Cywilnej z Kierownictwem Walki Konspiracyjnej w Kierownictwo Walki Podziemnej. Obejmowało ono dodatkowo Kierownictwo Dywersji, Biuro Informacji i Propagandy, kontrwywiad i komórkę "N", do dywersji propagandowej wśród Niemców,. Od 1942 roku w Departamencie Spraw Wewnętrznych działało Biuro Ziem Nowych, które przygotowywało plany przejęcia po zakończeniu wojny przez Polskę Prus Wschodnich, Pomorza Zachodniego i Śląska Opolskiego. W styczniu 1944 roku powołano Radę Jedności Narodowej, pełniącą funkcję podziemnego parlamentu. W skład Rady weszło 17 osób: po trzech przedstawicieli głównych partii: Stronnictwa Narodowego, Stronnictwa Pracy, Stronnictwa Ludowego i Polskiej Partii Socjalistycznej Wolność Równość Niepodległość oraz po jednym z pięciu drobniejszych ugrupowań. Przewodniczącym Rady wybrano Kazimierza Pużaka z Polskiej Partii Socjalistycznej. W marcu 1945 roku sowieci aresztowali 16 przedstawicieli władz i głównych partii Polski Podziemnej. Podczas procesu w Moskwie, 21 czerwca, trzech oskarżonych uniewinniono, ośmiu otrzymało wyroki od czterech do osiemnastu miesięcy więzienia, Bień, Jasiukowicz i Pajdak dostali po 5 lat, Jankowski 8 lat, Okulicki 10 lat. Stanisław Jankowski, Stanisław Jasiukowicz i Leopold Okulicki nie wyszli już z sowieckiego więzienia, zmarli lub zostali zamordowani. 6 lipca 1945 dotychczasowi sojusznicy Rzeczypospolitej wycofali uznanie dyplomatyczne dla Rządu londyńskiego, uznając powołanie przez sowietów Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej za wykonanie postanowień konferencji jałtańskiej. 22:30 TAJNE AKTA III RZESZY - ODC. 2/6 PROMIEŃ ŚMIERCI (ODC. 1/6) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Sam Taplin, Paul Jenkins, Sid Bennett Potworne zbrodnie Trzeciej Rzeszy od dawna są obiektem drobiazgowych badań. Jednak dopiero otwarcie dotychczas niedostępnych archiwów pokazuje jeszcze mroczniejsze i niezwykle dziwaczne zakamarki pościgu nazistów za władzą. Autorzy tej interesującej serii odkrywają jeszcze do niedawna tajne akta i prezentują najnowsze badania naukowe, które ujawniają absurdalne przekonania i lekkomyślne posunięcia Niemców dążących do globalnej dominacji, tym samym mogą zmienić dotychczasowe spojrzenie na temat II wojny światowej. Od mrocznej prawdy o aryjskim micie czy przekonaniu Hitlera o swoim mesjanizmie filmy z z tej serii wyciągają na światło dzienne odrażające i szaleńcze pomysły, które podsycały reżim hitlerowskich Niemiec i pozostały ukryte. Aż do teraz. 23:30 JÓZEF MACKIEWICZ. W POSZUKIWANIU PRAWDY Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jarosław Mańka Scenariusz: Jarosław Mańka W filmie "Józef Mackiewicz. W poszukiwaniu prawdy", wyprodukowanym przez Muzeum Historii Polski, twórcy starają się odpowiedzieć na pytania: na czym polegał fenomen Mackiewicza - pisarza, który - zdaniem jednego z ekspertów - nadal pisze? Dlaczego jego twórczość do dziś wzbudza gorące spory? Film pokazuje pisarza, wokół którego przez lata narosło wiele tajemnic i przekłamań. Pisarza, który z powodu swojej niezłomnej postawy dosłownie ryzykował życiem. Twórcy podążają śladami Józefa Mackiewicza, odwiedzając miejsca, w których dorastał i mieszkał przyszły wielki pisarz (Wilno, Czarny Bór). Wędrują także szlakiem powojennej odysei pisarza i jego żony Barbary Toporskiej (Londyn, Monachium). O życiu i twórczości Mackiewicza opowiadają ludzie, którzy mieli szansę go poznać osobiście, eksperci oraz miłośnicy jego prozy. 00:35 A WIĘC WOJNA - /22/ Felieton, 5 min, Polska, 2019 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska O świcie 1 września 1939 roku Niemcy bez wypowiedzenia wojny przekroczyli granice Polski. Rozpoczęła się II wojna światowa, najkrwawszy konflikt w dziejach ludzkości. Kampania wrześniowa, nazywana też wojną obronną Polski 1939, trwała do kapitulacji 6 października. Cykl 36 - odcinków "A więc wojna" to kalendarium, prezentujące najważniejsze wydarzenia każdego dnia kampanii. 22 września. Piątek. Próba przebicia się do Warszawy z rejonu Palmir oddziału generała Mikołaja Bołtucia nie udaje się. Po wielogodzinnej walce generał ginie pod Łomiankami. Wraz z nim poległo kilkuset żołnierzy. Załoga obleganego od 12 września przez Niemców, a od 18 września także i Sowietów Lwowa poddaje się. W Winnikach Polacy otrzymują od Sowietów gwarancję, że oficerom Wojsk Polskich gwarantuję się osobistą swobodę i nietykalność ich osobistej własności. Sowieci nie dotrzymują warunków kapitulacji. Polscy żołnierze trafiają do niewoli. Wielu z nich zostanie zamordowanych w Katyniu i innych miejscach kaźni. Niemcy przekazuje Sowietom Brześć nad Bugiem. Ceremonii zmiany flagi nad twierdzą towarzyszy wspólna defilada wojsk niemieckich i sowieckich. 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODKRYWCY PORTRET Z ODDALI. Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Odkrywcy portret z oddali" Ksiądz Antoni Chotyński to postać, która złotymi zgłoskami zapisała się w dziejach polskiej archeologii. Jeszcze przed I wojną światową odkrył na lubelskim Powiślu grody, w tym najsławniejszy w Chodliku, i wprowadził trwale do pojęć naukowych kategorię Kultury Trzcinieckiej. Dziś o wyjątkowym kapłanie - archeologu pamięć jest prawie żadna, ale my zamierzamy ją przywrócić. Zawsze czujemy satysfakcję, gdy wyraziste i zasłużone postaci z przeszłości powracają na należne im miejsce w pokoleniowej pamięci.