TVP Historia                         Piątek, 22.09.2023


Zmiany z dnia 06.09.2023
w stosunku do raportu z dnia 30.08.2023

(dodano pozycję programową)
11:00 MAŁA POLSKA - MÓJ DOM W SANTA ROSA, MEXICO

Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2022
Reżyseria: Elżbieta Beszłej
Scenariusz: Elżbieta Beszłej
Zdjęcia: Dawid Cierpikowski

"Santa Rosa - mała Polska na azteckiej ziemi" to historie opowiedziane słowami Polaków z Santa Rosa i słowami rodzin, tych, którzy już nie żyją. Chcemy przybliżyć widzom piękną historię tułaczy, którzy z szarości wojny i gułagów, w egzotycznym dla nas do dziś Meksyku, odnaleźli swoje miejsce na ziemi.



(zmodyfikowano opis: Omówienie)
20:00 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /5/
(ANCIENT ENGINEERING)

Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021

We współczesnym świecie budowle poświęcone Bogu wciąż dominują w panoramie wielu miast. Te nowoczesne cuda architektury niejednokrotnie inspirowane 
są wcześniejszymi budowlami sakralnymi. Budowanie świątyń swój punkt kulminacyjny osiągnęło w średniowieczu. W Europie pojawił się wtedy nowy ruch inżynieryjny, zaczęto stosować pionierskie metody w budowie świątyń. Wzniesione wówczas gotyckie katedry są uznawane za jedne z najbardziej radykalnych, pięknych i spektakularnych budowli, jakie kiedykolwiek powstały. Dziesiątki gotyckich katedr w całej Europie stoją do dziś; to ikoniczne budowle. Najbardziej charakterystyczną z nich jest katedra Notre Dame w Paryżu. Piąty odcinek 10 - odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych.



(zmodyfikowano opis: Omówienie)
21:55 POLSKIE 100 LAT - POLSKIE PAŃSTW PODZIEMNE. ASPEKTY CYWILNE

Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019
Reżyseria: Ewa Sochacka - Krasko
Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert
Lektor: Tomasz Marzecki
Wykonawcy: Kazimierz Kaczor
Muzyka: Michał Lorenc

Jeszcze w trakcie kampanii wrześniowej rozpoczęto organizowanie podziemnego wojska i władz politycznych. Delegatem rządu na kraj został Cyryl Ratajski, działacza Stronnictwa Pracy, przedwojenny prezydent Poznania. We wrześniu 1942 roku funkcję tę objął Jan Piekałkiewicz ze Stronnictwa Ludowego i pełnił 
ją do aresztowania przez gestapo. W maju 1943 roku delegatem mianowano Jana Stanisława Jankowskiego ze Stronnictwa Pracy. W grudniu 1942 roku utworzono Kierownictwo Walki Cywilnej między innymi z wydziałami: sądowym, sabotażowo - dywersyjnym, informacji radiowej, rejestracji zbrodni hitlerowskich. W lipcu 1943 roku połączono Kierownictwo Walki Cywilnej z Kierownictwem Walki Konspiracyjnej w Kierownictwo Walki Podziemnej. Obejmowało ono dodatkowo Kierownictwo Dywersji, Biuro Informacji i Propagandy, kontrwywiad i komórkę "N", do dywersji propagandowej wśród Niemców,. Od 1942 roku w Departamencie Spraw Wewnętrznych działało Biuro Ziem Nowych, które przygotowywało plany przejęcia po zakończeniu wojny przez Polskę Prus Wschodnich, Pomorza Zachodniego i Śląska Opolskiego. W styczniu 1944 roku powołano Radę Jedności Narodowej, pełniącą funkcję podziemnego parlamentu. W skład Rady weszło 17 osób: po trzech przedstawicieli głównych partii: Stronnictwa Narodowego, Stronnictwa Pracy, Stronnictwa Ludowego i Polskiej Partii Socjalistycznej Wolność Równość Niepodległość oraz po jednym z pięciu drobniejszych ugrupowań. Przewodniczącym Rady 
wybrano Kazimierza Pużaka z Polskiej Partii Socjalistycznej. W marcu 1945 roku sowieci aresztowali 16 przedstawicieli władz i głównych partii Polski Podziemnej. Podczas procesu w Moskwie, 21 czerwca, trzech oskarżonych uniewinniono, ośmiu otrzymało wyroki od czterech do osiemnastu miesięcy 
więzienia, Bień, Jasiukowicz i Pajdak dostali po 5 lat, Jankowski 8 lat, Okulicki 10 lat. Stanisław Jankowski, Stanisław Jasiukowicz i Leopold Okulicki 
nie wyszli już z sowieckiego więzienia, zmarli lub zostali zamordowani. 6 lipca 1945 dotychczasowi sojusznicy Rzeczypospolitej wycofali uznanie dyplomatyczne dla Rządu londyńskiego, uznając powołanie przez sowietów Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej za wykonanie postanowień konferencji jałtańskiej.