TVP Kultura Poniedziałek, 18.09.2023 07:55 NIEDZIELA Z... JOANNĄ ŻÓŁKOWSKĄ Program publicystyczny, 40 min, Polska, 2022 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Prowadzący: Katarzyna Sanocka Od 50 lat na scenie wzbudza uznanie krytyków i publiczności. Nigdy nie chciała grać ról letnich, bo uważa, że aby zaistnieć aktorsko, trzeba zaskakiwać, prowokować i nie bać się nowego. Lubi szukać w komediach rzeczy smutnych, a w smutnych komediowych. Pracowała z najlepszymi reżyserami i z powodzeniem udało jej się połączyć pracę w teatrze z występami w popularnych serialach. W kolejnym odcinku "Niedzieli z..." spotykamy się z Joanną Żółkowską. 09:20 HOMOLKOWIE NA URLOPIE (HOMOLKA A TOBOLKA) Komedia, 85 min, Czechosłowacja, 1972 Reżyseria: Jaroslav Papousek Scenariusz: Jaroslav Papousek Aktorzy: Ladislav Smoljak, Frantisek Husak, Iva Janzurova, Marie Mottlova Po "Strasznych skutkach awarii telewizora" i "Hogo - fogo Homolka" to już trzecia komedia obyczajowa nawiązująca do tradycji rubasznych komedii czeskich. I tym razem reżyserem i autorem scenariusza jest Jaroslav Papousek. Jego Homolkowie to typowi współcześni czescy mieszczanie z całym bagażem swoich wad i śmieszności. Jak wskazuje tytuł filmu, bohaterowie wybierają się na zasłużony urlop. Rodzina praskiego taksówkarza w komplecie ruszają na zimowe wczasy. Jadą w Karkonosze, gdzie zamierzają porządnie się zabawić. 12:05 REŻYSERZY - STANLEY DONEN 2/10 SEZON 3 (THE DIRECTORS - STANLEY DONEN) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku poznajemy twórczość Stanleya Donena, reżysera "Deszczowej piosenki" czy "Zabawnej buzi". 13:30 ODBARWIONA (DESATURATED / НЕБАРВЛЕНА) Film krótkometrażowy, 10 min, Ukraina, 2019 Reżyseria: Marina Stepanska Scenariusz: Marina Stepanska Aktorzy: Kristina Ignat, Olga Luzna, Tetyana Kaspruk, Daria Polunina, Yuriy Khomych Zdjęcia: Sebastian Thaler Krótki film fabularny. Komedia o wyłamywaniu się ze schematów i klisz. Główna bohaterka usilnie stara się odzyskać swoje kolory aż do momentu, gdy ktoś pomoże jej zmienić perspektywę. 13:55 URODZENI ARTYŚCI - RODZINA WENDTÓW Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Prowadzący: Emilia Komarnicka - Klynstra, Redbad Klynstra - Komarnicki Bohaterowie tego odcinka - Monika, Adam, Tomasz i Ignacy Wendt to rodzina muzyków jazzowych. Adam Wendt, wybitny saksofonista, kompozytor i aranżer, od 35 lat jest członkiem słynnego zespołu Walk Away, z którym koncertował na całym świecie. Adam jest ojcem Moniki, Tomka i Ignacego. Monika jako 6 - latka zaczęła grać na skrzypcach, Akademię Muzyczną w Gdańsku ukończyła jako dyplomowana wokalistka jazzowa. Mieszka i pracuje w Norwegii. Tomek, podobnie jak ojciec, jest saksofonistą jazzowym i kompozytorem. W 2017 roku zdobył nagrodę Fryderyka w kategorii Jazzowy Fonograficzny Debiut Roku. Na koncie ma dwie, świetnie przyjęte autorskie płyty: "Behind the Strings" oraz "Chapter B". Ignacy Wendt, najmłodszy z całej trójki, gra, odkąd skończył 6 lat - najpierw na fortepianie, potem na trąbce. W tym roku dostał się na Akademię Muzyczną w Warszawie. 15:05 WAHADEŁKO Dramat psychologiczny, 56 min, Polska 1981 Scenariusz i reżyseria: Filip Bajon Zdjęcia: Wit Dąbal Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Janusz Gajos, Dorota Stalińska, Mirosława Marcheluk, Zofia Tomaszewska, Małgorzata Załuska, Bogusław Sochnacki, Stanisław Jaroszyński, Janusz Dąbrowski, Jacek Odrowąż Pieniążek Wahadełko to w żargonie lekarskim nazwa epilepsji. Jej atak można bowiem wywołać, wprawiając w wahadłowy ruch jakiś przedmiot przed oczami chorego. Głównym bohaterem filmu Filipa Bajona jest trzydziestokilkuletni Michał, były student politechniki i przewodniczący ZMS. Większość czasu spędza w łóżku w swoim zagraconym pokoju. Cierpi na padaczkę, depresję oraz cukrzycę lub astmę (tego nie sprecyzowano). I on także ma swoje "prywatne" wahadełko. Czym ono jest? To jedno z pytań, które stawia widzowi reżyser. Nagrodzony "Srebrnymi Lwami Gdańskimi" na festiwalu w 1984 r. film Filipa Bajona to kameralny dramat psychologiczny, tak różny od niektórych jego wcześniejszych produkcji, pełnych rozmachu, zapełnionych tłumem postaci i wydarzeń ("Aria dla atlety", "Wizja lokalna 1901"). "Wahadełko" trwa niespełna godzinę i rozgrywa się w kręgu czterech osób: matki, dwojga jej dorosłych dzieci i sąsiadki, która pojawia się tylko epizodycznie. Centralną postacią jest Michał. Ciężar jego pielęgnacji spoczywa głównie na Anieli, siostrze bohatera. To ona podaje mu lekarstwa, spełnia wszystkie polecenia. Jedynym jasnym promykiem w jej bezbarwnym życiu jest "ogródek", który z braku odpowiedniejszego miejsca urządziła w kuchni. Anielę i Michała oddziela od matki duchowa przepaść. Ich rodzicielka była w czasach stalinowskich przodownicą pracy. Opętana przez demona ideologii wiele lat zaniedbywała dom i dzieci. Gdy kilkuletni syn był w sanatorium, nie odwiedziła go w święta Bożego Narodzenia. Dla psychiki chłopca miało to katastrofalne następstwa. Uraz został mu na całe życie. Nie tylko do matki, również do złowrogiej epoki, która mu ją odebrała. Nawet jako dorosły człowiek nie potrafi uwolnić się od wspomnień z lat pięćdziesiątych. Ascetyczną współczesną fabułę filmu przeplatają sceny retrospektywne z okresu "błędów i wypaczeń", zrealizowane w poetyce dokumentalnej. Z jednej strony pokazują one przyczyny całkowitego rozkładu rodziny Michała. Dowodzą, jak ideologia może zniekształcić ludzkie sumienie i doprowadzić do zniszczenia więzów z najbliższymi. Z drugiej zaś sugerują, że nie tylko epileptycy mają swoje "wahadełka". Mają je także społeczeństwa, otumanione propagandą i zahipnotyzowane perfidną socjotechniką. 16:20 RETRO KINO - NIEDŹWIADEK (L'OURS) Film przygodowy, 90 min, Francja/USA, 1988 Reżyseria: Jean Jacques Annaud Scenariusz: Gerard Brach Aktorzy: Jack Wallace, Tcheky Karyo Familijny film przygodowy. Ekranizacja prozy Jamesa Oliviera Curwooda. Jest rok 1885. Wysoko w górach niedźwiedzica wybierająca miód z gniazda dzikich pszczół ginie pod oberwanym głazem. Mały niedźwiadek zostaje sierotą. Błąkając się po lesie, napotyka innego niedźwiedzia - rannego samotnika. Naśladuje go z bezpiecznej odległości i stara się do niego zbliżyć. Mimo początkowej nieufności, wielki, kulawy niedźwiedź akceptuje go. Tymczasem myśliwi rozpoczynają nagonkę na niedźwiedzie. Dużemu udaje się uciec, ale malec zostaje schwytany. Z ciekawością obserwuje ludzi i ich konie. Gdy podczas polowania duży niedźwiedź daruje życie jednemu z myśliwych, osaczywszy go przedtem na skalnej półce, myśliwi rezygnują z dalszego polowania i postanawiają uwolnić niedźwiadka. Ale malec wcale nie ma ochoty rozstać się z nimi... Film nagrodzony wieloma prestiżowymi nagrodami i nominowany do Oscara. (tekst: Beata Rodewald Mazurkiewicz) 18:50 ŚPIEWAJ TYLKO SERCEM - BERNARD ŁADYSZ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Wąsikowska Bernard Ładysz. Borys Godunow, Skołuba, Zbigniew, Król Filip, Faust. Bas - baryton, naturszczyk, jedyny Polak, który śpiewał z Marią Callas. To słyszymy o nim najczęściej. A jakim był człowiekiem? Jak udało mu się połączyć karierę śpiewaka operowego, sukcesy estradowe, życie rodzinne? Jak mówią jego przyjaciele: on po prostu kochał życie. Starał się czerpać z niego wszystko, co najpiękniejsze, jednocześnie doceniając to, co najprostsze. Niewątpliwie złożyły się na to wojenne doświadczenia, wileńskie wspomnienia i droga artystyczna - przez wyboje na sam szczyt. Niewątpliwie droga, którą przeszedł była wyjątkowa: dzieciństwo w Wilnie, trudne doświadczenie wojenne, po największe sceny świata. Ceniony za głos i kochany za otwarte serce. Śpiewać trzeba sercem - tak mówiła mu matka, a on nie tylko to powtarzał, ale po prostu sercem śpiewał. W filmie utwory w wykonaniu Bernarda Ładysza przeplatane wspomnieniami jego bliskich układają się w poruszającą opowieść o jego życiu. 20:00 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - OSTATECZNA OPERACJA (OPERATION FINALE) Dramat, 117 min, USA, 2018 Reżyseria: Chris Weitz Scenariusz: Matthew Orton Aktorzy: Oscar Isaac, Ben Kingsley, Melanie Laurent, Haley Lu Richardson, Lior Raz, Nick Kroll, Joe Alwyn, Michael Aronov Mossad zdobywa dowody, że w Argentynie ukrywa się nazistowski funkcjonariusz Adolf Eichmann. Dochodzi do skomplikowanej operacji agentów wywiadu izraelskiego, którym w 1960 roku udaje się wytropić jednego z największych zbrodniarzy wojennych. Adolf Eichmann zostaje schwytany w Buenos Aires i przewieziony do Izraela, gdzie ma być osądzony i skazany za ludobójstwo. 22:40 PANORAMA KINA POLSKIEGO - ZABAWA ZABAWA Dramat, 84 min, Polska, 2018 Reżyseria: Kinga Dębska Scenariusz: Kinga Dębska, Mika Dunin Aktorzy: Dorota Kolak, Agata Kulesza, Maria Dębska 40 - letnia prokurator Dorota (Agata Kulesza) pije, by jak sama mówi nie zwariować. Zasłaniając się immunitetem, ukrywa wszystkie wykroczenia popełnione pod wpływem. Skutecznie pomaga jej w tym mąż, znany polityk (Marcin Dorociński). Studentka Magda (Maria Dębska) lubi ostro imprezować, ale świetnie się uczy i ma świetną pracę, więc nikt nie robi jej z tego wyrzutów. Dla szanowanej chirurg Teresy (Dorota Kolak) każdy pretekst jest dobry, żeby się napić. Alkoholu nie odmawia sobie nawet w pracy, w szpitalu dziecięcym, którego jest ordynatorem. Wkrótce w życiu każdej z kobiet nastąpią wydarzenia, po których ich problem przybierze na sile. Czy wspierane przez rodziny i przyjaciół bohaterki zdążą go w porę pokonać? 00:20 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - RAFAEL ODKRYTY NA NOWO (EXHIBITION ON SCREEN EP. 18 RAPHAEL REVEALED) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Odc. 18 - "Rafael odkryty na nowo" 6 kwietnia 1520 roku wielu mieszkańców Rzymu pogrążyło się w żałobie. Nie po śmierci papieża ani księcia. Choć nie był rzymianinem z urodzenia, Rafael Santi z Urbino wybrał Rzym na swój dom. Badał starożytne ruiny miasta i pragnął wskrzesić jego cesarską świetność, wspierany mecenatem kolejnych papieży. Stworzył dla nich wiele spośród najznakomitszych dzieł sztuki renesansowej. Po śmierci artysty nad jego łożem śmierci wisiał ostatni obraz, który malował. W kolejnych wiekach pracę tę uznawano nie tylko za największe osiągnięcie artysty, lecz najwspanialsze dzieło w historii malarstwa. Przewyższające wszystko, co zrobili współcześni Rafaelowi Michał Anioł i Leonardo. Uważany był za największego artystę w dziejach świata. Wywarł głęboki wpływ na sztukę. Filmowe spotkania z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, za pomocą prywatnych listów i ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w największych muzeach i galeriach na świecie. A są m.in. Leonard, Rembrandt, Cezanne, Monet, Picasso. 01:20 WIELKI SZU Film sensacyjny, 95 min, Polska, 1982 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Jan Purzycki Zdjęcia: Jerzy Stawicki Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Jan Nowicki, Andrzej Pieczyński, Karol Strasburger, Dorota Pomykała, Leon Niemczyk, Grażyna Szapołowska, Teresa Sawicka, Jan Frycz, Grażyna Trela, Jerzy Bończak "Wielki Szu" był jednym z największych kinowych przebojów w Polsce w 1983 r. - obejrzało go wówczas ponad 2 miliony widzów, a recenzenci rozpływali się w zachwytach, chociaż to tylko dobrze zrobione kino popularne. "Tylko" albo raczej "aż": takiemu kinu dochowują wierności widzowie, marzą o nim aktorzy, a kolejnym pokoleniom reżyserów śnią się takie udane pod każdym względem obrazy. Tajemnica sukcesu tkwi w umiejętnościach reżysera (doświadczony, pamiętny jako twórca Kargulowo-Pawlakowej trylogii Sylwester Chęciński), scenarzysty (znakomity debiut Jana Purzyckiego), w doborze aktorów (szczególnie Jana Nowickiego jako tytułowego mistrza karcianej szulerki oraz Andrzeja Pieczyńskiego jako jego ucznia), a wreszcie w zręcznej grze uczuciami widza, który niemal bezwiednie poddaje się ekranowej fikcji. Tłem wydarzeń w filmie Chęcińskiego jest "gierkowska" Polska lat 70.: Polska marzeń o mniej szarym życiu i blichtru ówczesnych nowobogackich "elit". Na tym tle twórcy kreślą portret nieco staromodnego samotnika i outsidera, "triumfatora z piętnem przegranej w oczach", który - wybrawszy w młodości specyficzną i niezgodną z prawem drogę postanowił szukać sensu istnienia w doskonaleniu swych umiejętności. Ale jeszcze ważniejszy jest w "Wielkim Szu" swoisty pojedynek między mistrzem i uczniem, wielkim kanciarzem zmęczonym życiem, wyposażonym w życiową mądrość, doświadczenie i dystans a młodzikiem zafascynowanym jego osobowością, głodnym sukcesu i pieniędzy, trawionym gorączką rodzącego się nałogu. Starzejący się, ale wciąż znany w środowisku karciany szuler, zwany Wielkim Szu, po pięciu latach pobytu w więzieniu wraca do domu, jednak młoda i piękna żona nie wierzy, by mógł się zmienić. Proponuje mu rozwód i podział pokaźnego majątku. W poszukiwaniu spokojnej przystani Szu dociera do miasteczka Lutyń, gdzie chce wziąć udział w licytacji domu. Młody taksówkarz, Jurek, zawozi go do mistrza ceremonii, miejscowego potentata Mikuna, który sam zamierza nabyć licytowaną posiadłość. Przy okazji gość rozgrywa z nim partię bilarda i przegrywa parę tysięcy złotych. Zadowolony Mikun proponuje mu rewanż w pokera. Traci pół miliona złotych. Po wyjściu mężczyzny dzwoni do znajomego szulera z Warszawy, Denela, prosząc, by odegrał się w jego imieniu. Poker stanowi też życiową pasję Jurka, który długo prosi Szu, by zechciał zdradzić mu swoje sekrety. Stary mistrz próbuje wyperswadować chłopakowi jego zainteresowania, ale w końcu ulega namowom i udziela Jurkowi pierwszych lekcji. Wezwany przez Mikuna Denel odmawia gry z Wielkim Szu, nie czując się na siłach, by zmierzyć się z takim przeciwnikiem. Wściekły Mikun zmusza szulera do zwrotu wygranej gotówki. Po odjeździe gościa przekonuje się, że zamiast banknotów dostał kawałki pociętego papieru, ale pogoń nie przynosi rezultatu. Szu przybywa w towarzystwie Jurka do Wrocławia. Taksówkarz błaga o przekazanie mu sekretu, który uczyni go mistrzem. Dzięki otrzymanym wskazówkom ogrywa doszczętnie dwóch miejscowych oszustów. Tymczasem odpoczywający na basenie Szu zostaje zaatakowany przez niejakiego Lipo, który ma do niego zadawnione urazy.