TVP Kultura Wtorek, 19.09.2023 07:55 WĘDROWIEC POLSKI - CO LUDZI PCHA DO WIELKICH CZYNÓW? ŚWIĘTOKRZYSKIE PORZĄDKI Cykl reportaży, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska Prowadzący: Krzysztof Koehler Wędrowiec Polski wita widzów z wnętrza strażackiego wozu, który porusza się po ziemi świętokrzyskiej, gdzie jest, jak się okazuje najwięcej w Polsce jednostek strażackich! Wędruje po ziemi świętokrzyskiej, bo po prostu fascynuje go ta ziemia, a jednocześnie stawia przed nim pytanie o to, co ludzi motywuje do dokonywania wielkich czynów? Rozmawia ze strażakami, o tym, co ich pcha do działania, ale najpierw udaje się do miejsca centralnego na duchowej mapie tej ziemi, czyli do klasztoru na Świętym Krzyżu! Cykl programów, którego celem jest przybliżenie historii, tradycji, kultury różnych regionów Polski. Prowadzącym ten niekonwencjonalny kulturalny przewodnik po Polsce jest poeta, literaturoznawca i krytyk literacki Krzysztof Koehler. 09:00 PORA UMIERAĆ Film obyczajowy, 104 min, Polska 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Kędzierzawska Zdjęcia: Artur Reinhart Muzyka: Włodzimierz Pawlik Aktorzy: Danuta Szaflarska, Krzysztof Globisz, Patrycja Szewczyk, Kamil Bitau, Robert Tomaszewski, Małgorzata Rożniatowska, Witold Kaczanowski, Weronika Karwowska, Kai Schoenhals i inni Tak jak dla 88 - letniej Krystyny Feldman rolą życia okazała się zagrana w wieku 88 lat postać Nikifora, tak starsza od niej o rok Danuta Szaflarska (rocznik 1915) dała brawurowy popis swoich umiejętności aktorskich w filmie "Pora umierać", gdzie wystąpiła już jako dama 92 - letnia, ale wspaniałej formy mógłby jej pozazdrościć niejeden 60 - latek. Jej występ doceniło jury FPFF w Gdyni w 2007 r. , gdzie aktorka zdobyła nagrodę za główną rolę kobiecą (za rolę Anieli otrzymała również Orła - Polską Nagrodę Filmową). Ponadto dziełu Doroty Kędzierzawskiej przyznano też nagrodę za dźwięk, nagrodę dziennikarzy i Złotego Klakiera dla najdłużej oklaskiwanego filmu. Obraz ten doceniono również na festiwalach w Trieście, San Francisco, Leeds i Malmoe oraz na krajowych festiwalach i przeglądach. "Pora umierać" to utrzymana w nostalgicznej, poetyckiej tonacji (jak zresztą wszystkie filmy Doroty Kędzierzawskiej) opowieść o starości, przemijaniu i samotności, o pragnieniu bycia potrzebnym aż do końca, o wierności zasadom i wartościom, które nie powinny ustępować przed naporem nowego tylko dlatego, że to nowe jest silniejsze, bardziej przebojowe, zachłanne. W filmie niewiele się dzieje, ale od wydarzeń i wartkich dialogów ważniejsze są tu nastroje, spojrzenia, gesty. Bohaterka filmu, sędziwa pani Aniela, mieszka z ukochaną suczką Filą w przedwojennej, mocno już nadgryzionej zębem czasu drewnianej willi pod Warszawą, utrzymanej w stylu falenicko - otwockim. Po latach dzielenia obszernego lokum z licznymi, dokwaterowanymi jej lokatorami, wreszcie pozbywa się ostatniego z nich. Znów może się poczuć naprawdę u siebie. Z satysfakcją i dumą właścicielki przechadza się po opustoszałych pomieszczeniach, wierzy, że teraz zacznie nowy etap w życiu. Ale syn Witek, który odwiedza ją od czasu do czasu z wnuczką, otyłą 8 - latką w okularach, nie zamierza spełniać matczynych marzeń o zamieszkaniu z nią z powrotem w rodzinnym domu. Nie ma na to również ochoty ani jego żona Marzenka, która nigdy nie była z teściową w najlepszych stosunkach, ani wnuczka, bardziej zainteresowana otrzymaniem w prezencie babcinego pierścionka niż mieszkaniem w nieciekawym dla niej miejscu. Na domiar złego, staruszkę nachodzą wysłannicy jej nowobogackiego sąsiada, który chętnie odkupiłby atrakcyjną działkę, a drewnianą ruderę po prostu rozebrał, żeby nie zasłaniała mu widoku. Dla Anieli jednak ten dom ma przede wszystkim wartość sentymentalną i nie wyobraża sobie jego sprzedaży: to przecież jej młodość, życie rodzinne, rozliczne pamiątki i wspomnienia. Każdy kąt, każdy sprzęt ma tutaj swoją historię, która jest także jej historią. Staruszka liczy więc, że syn przynajmniej wyperswaduje sąsiadowi próby wywierania na nią nacisków. Zamiast tego odkrywa jednak, że Witek potajemnie, późnym wieczorem, odwiedził wraz z żoną sąsiada, i że to właśnie on, a nie synowa, usiłuje dogadać się z "wrogiem" za plecami matki. Wzburzona nielojalnością i zdradą syna Aniela dochodzi do wniosku, że w takiej sytuacji pora umierać. Odwołuje telefonicznie dalsze wizyty syna, zakrywa kirem lustra, zatrzymuje stary zegar, wkłada czarną suknię, zapala świecę i z różańcem w rękach układa się na łóżku, by czekać na śmierć. Szybko jednak zmienia zdanie. Postanawia działać, biorąc sprawy w swoje ręce. 11:00 QUO VADIS? - ODC. 3/6 Serial historyczny, 47 min, Polska, 2002 Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Scenariusz: Jerzy Kawalerowicz Zdjęcia: Andrzej J. Jaroszewicz Muzyka: Jan A. Kaczmarek Aktorzy: Paweł Deląg, Magdalena Mielcarz, Bogusław Linda, Michał Bajor, Jerzy Trela, Franciszek Pieczka, Krzysztof Majchrzak, Agnieszka Wagner, Małgorzata Pieczyńska, Danuta Stenka, Rafał Kubacki, Jerzy Nowak, Marta Piechowiak i inni Ursus sprowadza do Winicjusza Chilona. Przy tej okazji wychodzi na jaw zbrodnicza przeszłość sprzedajnego Greka, mimo to młodzieniec nadal wykorzystuje go do swoich spraw. Winicjusz prosi Ligię o wybaczenie, wyznaje jej miłość. Dziewczyna także go kocha, z czego zwierza się Kryspusowi, Piotrowi i Pawłowi z Tarsu. Apostoł Piotr zapewnia ją, że w tej miłości nie ma winy, lecz radzi, by unikała Winicjusza tak długo, dopóki jego serce nie otworzy się na prawdziwą wiarę. Dziewczyna opuszcza dom Kryspusa. Petroniusz jest szczęśliwy, odkrył bowiem Eunice i jej miłość. Krytykuje postawę chrześcijan. Winicjusz, spytany, czy chce przyjąć tę wiarę, stwierdza, że jest ona przeciwna jego naturze, a jednak pod wpływem Ligii zaczyna się zmieniać i poznawać nieznane mu dotąd wartości. Dzięki Chilonowi znów odnajduje Ligię. Prosi o jej rękę i Piotr apostoł błogosławi ich miłość. Tymczasem Neron opuszcza Rzym, którego zniszczenia pragnie, i udaje się do Ancjum. Żąda, by w podróży towarzyszyli mu Petroniusz z Winicjuszem. 12:00 LEGENDARNE HOLLYWOODZKIE PARY - LAUREN BACALL I HUMPHREY BOGART (ICONIC COUPLES: LAUREN BACALL & HUMPHREY BOGART EP. 7) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Anne - Cecile Genre, Bertrand Tessier Miniseria opowiadająca o dziesięciu najbardziej znanych parach artystów Hollywood. Wiele nigdy wcześniej niepublikowanych materiałów filmowych, klipów z udziałem Richarda Burtona i Elizabeth Taylor, Katharine Hepburn i Spencera Tracy, Jean Harlow i Williama Powella, Clarka Gable'a i Carole Lombard, Barbary Stanwyck i Roberta Taylora, Humphreya Bogarta i Lauren Bacall. Bohaterami siódmego odcinka będą Lauren Bacall i Humphrey Bogart. On - gwiazda "Casablanki", w niezapomnianym płaszczu przeciwdeszczowym uosabia film noir. Nagle gra u boku nastoletniej modelki, która rok wcześniej trafiła na okładkę "Harper's Bazaar" i tym samym przyciągnęła uwagę reżysera, który wziął ją pod swoje skrzydła. Chemia między 44-letnim Bogartem a 19-letnią Bacall zaistniała błyskawicznie. Zakochują się w sobie i pozostają parą aż do śmierci aktora. 13:10 PATRZĘ NA CIEBIE, MARYSIU Film obyczajowy, 67 min, Polska, 1999 Reżyseria: Łukasz Barczyk Scenariusz: Łukasz Barczyk Zdjęcia: Kacper Lisowski Występują: Maja Ostaszewska, Michał Bukowski, Redbad Klynstra, Dorota Landowska, Magdalena Olszewska, Marek Walczewski, Małgorzata Niemirska, Maria Maj, Leon Niemczyk, Sławomir Sulej, Łukasz Barczyk, Mariusz Orski, Sylwester Maciejewski, Anna Łopatowska, Wojciech Kuliński, Agnieszka Dygant, Magdalena Komar, Ewa Oksza - Łapicka, Julia Olszewska, Piotr Augustyniak, Andrzej Jurek, Zbigniew Kasprzyk Debiut telewizyjny Łukasza Barczyka, wówczas dwudziestosześciolatka, absolwenta reżyserii łódzkiej PWSFTviT. Główni bohaterowie filmu to dwoje młodych ludzi, od dwu lat dzielących życie i mieszkanie. Michał Okrężny (Michał Bukowski) jest obiecującym psychiatrą z lekarskiej rodziny, Marysia Orzechowska (bardzo dobra rola Mai Ostaszewskiej) właśnie kończy studia geologiczne. Ich wolny związek zdaje się pomału wchodzić w fazę kryzysu. Marysia coraz mocniej pragnie stabilizacji, małżeństwa, dziecka. Michał wręcz przeciwnie, jest pełen obaw i wątpliwości. Czuje, że nie podoła finansowym i życiowym obowiązkom głowy rodziny. Nad uczucie przedkłada rozsądek, którego - zdaniem partnerki - ma w nadmiarze. Jednak wreszcie "łamie się" i proponuje ukochanej ślub. Wkrótce Marysia oświadcza, że jest w ciąży. Michał, lekarz z wykształcenia, z najwyższym trudem ukrywa zdumienie. Przecież byli zabezpieczeni. Niespodziewana wiadomość sprawia, że w młodym psychiatrze niepostrzeżenie narasta stres. Wewnętrzne napięcie dodatkowo potęguje duże tempo pracy oraz niezwykle rzadka dolegliwość nowego pacjenta, który nie widzi, choć aparat wzroku ma całkowicie zdrowy. Na domiar złego niewidomy to znany aktor Artur, niedługo zaczynający zdjęcia do kolejnego filmu. Producent naciska więc na Michała, by jak najszybciej doprowadził gwiazdora do pełnej formy. Okrężnego zadręcza też koleżanka - dziennikarka, by zaaranżował jej wywiad z niecodziennym pacjentem. Jakby tego było nie dość, Michał wbrew swej woli zostaje wplątany w małżeńskie problemy Artura. Łukasz Barczyk dostosował formę swego debiutu do jego treści. Całość stylizowana jest na film kręcony po amatorsku na wideo. Kamera, wędrując za bohaterami, nierzadko za nimi "nie nadąża". Głos mówiącej postaci dobiega wtedy zza kadru. Montaż sprawia wrażenie chaotycznego, trochę niechlujnego. Reżyser ukazuje swych bohaterów głównie w bliskich planach. Ze szczególnym upodobaniem koncentruje się na twarzach, doszukując się w nich prawdy o emocjach pary pierwszoplanowych postaci. Wizualne "rozedrganie" filmu dobrze oddaje stan ducha Marysi i Michała. Ona boi się stracić jego uczucie poddane ogniowej próbie zbliżającego się ślubu i rodzicielstwa, w pewnym momencie przestaje też być pewna wierności partnera. On, narażony na wieloraką presję ze strony otoczenia, z coraz większym wysiłkiem stara się zapanować nad własnymi odczuciami i odruchami. Czy wytrzyma? Debiutancki film Barczyka stanowił intrygującą próbę psychologicznego opisu sytuacji młodych Polaków wchodzących w życie u progu XXI stulecia. Szanse i niebezpieczeństwa, z jakimi się stykają, różnią się w znacznej mierze od tych, przed którymi stali ich rodzice. Inne są dziś hierarchie wartości, inne drogi kariery, inny system gospodarczo - polityczny. Rzuceni na głęboką wodę dwudziestoparolatkowie muszą dostosować do nowych warunków wyniesione z domu wyobrażenia o samodzielności, odpowiedzialności, sukcesie. Film Barczyka to ciekawa próba pokazania, w jaki sposób to czynią. 14:35 ŚPIEWAJ TYLKO SERCEM - BERNARD ŁADYSZ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Wąsikowska Bernard Ładysz. Borys Godunow, Skołuba, Zbigniew, Król Filip, Faust. Bas - baryton, naturszczyk, jedyny Polak, który śpiewał z Marią Callas. To słyszymy o nim najczęściej. A jakim był człowiekiem? Jak udało mu się połączyć karierę śpiewaka operowego, sukcesy estradowe, życie rodzinne? Jak mówią jego przyjaciele: on po prostu kochał życie. Starał się czerpać z niego wszystko, co najpiękniejsze, jednocześnie doceniając to, co najprostsze. Niewątpliwie złożyły się na to wojenne doświadczenia, wileńskie wspomnienia i droga artystyczna - przez wyboje na sam szczyt. Niewątpliwie droga, którą przeszedł była wyjątkowa: dzieciństwo w Wilnie, trudne doświadczenie wojenne, po największe sceny świata. Ceniony za głos i kochany za otwarte serce. Śpiewać trzeba sercem - tak mówiła mu matka, a on nie tylko to powtarzał, ale po prostu sercem śpiewał. W filmie utwory w wykonaniu Bernarda Ładysza przeplatane wspomnieniami jego bliskich układają się w poruszającą opowieść o jego życiu. 16:10 WICHRY KOŁYMY (WITHIN THE WHIRLWIND) Dramat biograficzny, 106 min, Niemcy/Polska, 2009 Reżyseria: Marleen Gorris Scenariusz: Nancy Larson Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Muzyka: Włodzimierz Pawlik Aktorzy: Emily Watson, Ulrich Tukur, Benjamin Sadler, Ian Hart, Agata Buzek, Pam Ferris, Ben Miller, Scenariusz filmu powstał na podstawie wstrząsających wspomnień Eugenii Ginzburg z lat poniewierki w stalinowskich więzieniach i obozach pracy. Rosyjska pisarka żydowskiego pochodzenia, ofiara wielkiego terroru w ZSRR, opisała w tejże książce swoje dramatyczne losy, dając tym samym jedno z najważniejszych świadectw obozów Kołymy. Jest rok 1937, od trzech lat w Rosji trwa wielka czystka. Stalin likwiduje wszystkich przeciwników, dochodzi do licznych aresztowań. Główna bohaterka filmu, Eugenia Ginzburg, wykładowczyni literatury na uniwersytecie w Kazaniu, ideowa komunistka, wiedzie dostanie życie wraz z mężem, wysokim działaczem partyjnym. Kiedy zostaje aresztowany jej bliski przyjaciel, profesor literatury, Eugenia nie wyrzeka się znajomości z nim, przez co również znajdzie się niespodziewanie w kręgu podejrzanych. Pewna swego, chce bronić swoich racji i postanawia interweniować w Moskwie, na samej górze. Napotkana w pociągu sympatia z dawnych lat, doradza jej ucieczkę, ale Żenia nie zamierza rezygnować z walki o prawdę i sprawiedliwość, za co przyjdzie jej zapłacić wysoką cenę. Po miesiącach tortur i niekończących się przesłuchań Eugenia dostaje wyrok 10 lat zesłania na roboty w obozie pracy. Wraz z innymi towarzyszkami niedoli trafia na Kołymę. Upokorzone i wyniszczone śledztwem kobiety początkowo mają nadzieję, że tam odmieni się ich los. Głód, potworne warunki w bydlęcym wagonie, którym są przewożone, to jednak dopiero początek piekła, które czeka więźniarki. Będą musiały się zmierzyć z twardym systemem obozów pracy przymusowej i stoczyć rozpaczliwą walkę o przetrwanie w okrutnej obozowej rzeczywistości. 18:10 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - VAIRA VIKE FRAIBERGA Rozmowa, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Jolanta Rzegocka, Anna Szałańska, Piotr Poraj Poleski Prowadzący: Jolanta Rzegocka Program "Res Poloniae - o Polsce z oddali" to cykl wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką w różnych krajach. Tym razem dziennikarka odwiedza Łotwę, gdzie rozmawia z przedstawicielami kulturalnych elit. Misją programu jest wzajemne poznanie się Polaków i Łotyszów, odnalezienie na Łotwie polskich śladów, a także uświadomienie sobie wszystkiego, co może łączyć obydwa narody. Bohaterką odcinka jest dwukrotna prezydent Łotwy, mąż stanu i wielka przyjaciółka Polski i Polaków, Vaira Vike Fraiberga. 18:50 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 3/18 - ŚCIŚLE TAJNE Serial sensacyjny, wojenny, 54 min, Polska, 1968 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Andrzej Zbych (właśc. Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan) Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Wanda Koczeska, Leon Niemczyk, Igor Śmiałowski, Emil Karewicz, Lech Ordon, Marian Opania Rok 1942. Dr Pulkowski, który przed wojną zajmował się badaniami nad nowym typem silnika odrzutowego, zostaje schwytany. Inżynier Erwin Reil próbuje namówić go na współpracę z Niemcami. Zadanie odbicia polskiego naukowca otrzymuje Kloss. Kloss i Rioletto przygotowują plan działania. Akcja kończy się sukcesem. Wkrótce doktor zostaje uwolniony. Udaje się zbiec także Edwardowi i Kazikowi. Podejrzenie o szpiegostwo zostaje skierowane na Puschkego, który ginie z rąk Rioletta. 20:00 SŁOMKOWY KAPELUSZ Spektakl teatralny, 76 min, Polska, 2005 Autor: Eugene Labiche Reżyseria: Piotr Cieplak Aktorzy: Adam Woronowicz, Kazimierz Kaczor, Edyta Olszówka, Rafał Królikowski, Eliza Borowska, Paulina Holz, Jacek Braciak, Krzysztof Stroiński, Sławomir Pacek, Sylwester Maciejewski, Olga Sawicka, Maria Robaszkiewicz, Andrzej Piszczatowski Prapremiera "Słomkowego kapelusza" w Paryżu była podobno najgłośniejszym wybuchem śmiechu w dziewiętnastym wieku. I nie ma się czemu dziwić, farsa Eugne'a Labiche'a to arcydzieło swojego gatunku, dzięki czemu Labiche, co autorom fars zdarza się bardzo rzadko, został w końcu członkiem Akademii Francuskiej. Jest w "Słomkowym kapeluszu" wszystko: komedia omyłek, komedia obyczajowa, zdrada, romans, miłość dwojga młodych ludzi, ale jest przede wszystkim znakomita zabawa. Rzecz cała zaczyna się od niewinnego z pozoru zdarzenia: podczas porannej przejażdżki za miasto koń młodego paryżanina Fadinarda zjada pewien słomkowy kapelusz. Kapelusz należy do pani Beauperthuis, która miło spędzała tam czas z ognistym oficerem Emilem Tavernis. Kłopot jednak w tym, że pani Beauperthuis jest żoną pana Beauperthuis, a Emil Tavernis jest tylko osobą, z którą pani Beauperthuis miło spędzała czas. Dlatego trzeba jak najszybciej zdobyć słomkowy kapelusz, co wcale nie musi być łatwe... Dla reżysera przedstawienia, Piotra Cieplaka, utwór Labiche'a to nie tylko farsa o słomkowym kapeluszu, ale także opowieść o świecie, który sam jest farsą. Dlatego śmiejmy się razem z artystami, ale kiedy ucichną już brawa, nie zapominajmy z kogo lub z czego się śmialiśmy. Spektakl został zarejestrowany w Teatrze Powszechnym w Warszawie. 23:25 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - OSTATECZNA OPERACJA (OPERATION FINALE) (OPERATION FINALE) Dramat, 117 min, USA, 2018 Reżyseria: Chris Weitz Scenariusz: Matthew Orton Aktorzy: Oscar Isaac, Ben Kingsley, Melanie Laurent, Haley Lu Richardson, Lior Raz, Nick Kroll, Joe Alwyn, Michael Aronov Mossad zdobywa dowody, że w Argentynie ukrywa się nazistowski funkcjonariusz Adolf Eichmann. Dochodzi do skomplikowanej operacji agentów wywiadu izraelskiego, którym w 1960 roku udaje się wytropić jednego z największych zbrodniarzy wojennych. Adolf Eichmann zostaje schwytany w Buenos Aires i przewieziony do Izraela, gdzie ma być osądzony i skazany za ludobójstwo. 01:40 PANORAMA KINA POLSKIEGO - ZABAWA ZABAWA Dramat, 84 min, Polska, 2018 Reżyseria: Kinga Dębska Scenariusz: Kinga Dębska, Mika Dunin Aktorzy: Dorota Kolak, Agata Kulesza, Maria Dębska 40 - letnia prokurator Dorota (Agata Kulesza) pije, by jak sama mówi nie zwariować. Zasłaniając się immunitetem, ukrywa wszystkie wykroczenia popełnione pod wpływem. Skutecznie pomaga jej w tym mąż, znany polityk (Marcin Dorociński). Studentka Magda (Maria Dębska) lubi ostro imprezować, ale świetnie się uczy i ma świetną pracę, więc nikt nie robi jej z tego wyrzutów. Dla szanowanej chirurg Teresy (Dorota Kolak) każdy pretekst jest dobry, żeby się napić. Alkoholu nie odmawia sobie nawet w pracy, w szpitalu dziecięcym, którego jest ordynatorem. Wkrótce w życiu każdej z kobiet nastąpią wydarzenia, po których ich problem przybierze na sile. Czy wspierane przez rodziny i przyjaciół bohaterki zdążą go w porę pokonać? 03:50 KFPP OPOLE - OPOLE 2022 - SCENA ALTERNATYWNA NA BIS - ROMANTYCZNOŚĆ CZ. 2 Koncert, 60 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marzena Strąk Scenariusz: Marzena Strąk Prowadzący: Marek Horodniczy Wykonawcy: P. Unity, Marta Zalewska, String Connection Część druga skrótu koncertu Scena Alternatywna, odbywającego się podczas Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej Opole 2022. Wystąpią wykonawcy, których łączy to, że swoją twórczością kreują alternatywę dla mainstreamu, a ich muzykę niejednokrotnie określa się mianem ambitnej lub niszowej. Artyści zaprezentują się w różnych gatunkach i stylach muzycznych, od jazzu do elektropopu. Wystąpią: Hedone, Novika z gośćmi (Buslav, Skubas), Wolska, Nela, P. Unity, Kiwi, String Connection. Rok 2022 to Rok Polskiego Romantyzmu (w tym roku przypada 200. rocznica pierwszego wydania Ballad i Romansów Mickiewicza, tj. początku epoki romantyzmu), co umożliwi zastosowanie w czasie trwania koncertu subtelnych nawiązań do polskiej literatury/poezji tamtego okresu. Romantyzm to szczególna epoka, w której artyści zwrócili uwagę na życie wewnętrzne człowieka - duchowość, uczucia, emocje, czyli elementy, które obecnie nadal niezwykle silnie wpływają na współczesnych artystów i stają się inspiracją dla kolejnych utworów.