TVP Kultura Czwartek, 28.09.2023 07:35 KSIĘGA PRZESTRZENI S.I - ODC. 4 "BEZY, WINNICE I PUDEŁKA NA BUTY" Program edukacyjny, 26 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Prowadzący: Bogna Świątkowska Wykonawcy: Jarosław Trybuś Odcinek o architekturze kultury. Przestrzeń służąca sztuce i spotkaniom. Nowe funkcje tradycyjnych budynków kulturalnych, nietypowe formy nowych domów kultury. Społeczne role świątyń sztuki a ich program przestrzenny. Czy architektura tworzona dla uprawiania innych sztuk powinna pozostawać neutralnym tłem? Obiekty pokazywane w odcinku: Małopolski Ogród Sztuki w Krakowie, Centrum Edukacji Artystycznej Artpunkt w Opolu, Ośrodek Kultury Morskiej w Gdańsku, Służewiecki Dom Kultury w Warszawie, siedziba NOSPR w Katowicach. 08:20 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - DÜRER Magazyn, 5 min, Polska, 2023 Reżyseria: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Albrecht Dürer uznawany jest za największego artystę renesansu w Europie Północnej. Malarz, grafik, rysownik oraz teoretyk sztuki przyszedł na świat w Norymberdze. Na przełomie XV i XVI stulecia miasto to zwane Florencją Północy było ważnym ośrodkiem drukarstwa i istotnym centrum myśli humanistycznej. Albrecht Dürer początkowo uczył się w warsztacie złotniczym ojca, później jego nauczycielem był Michael Wolgemut, z którym wykonywał ilustracje drzeworytnicze do książek wydawanych w największej europejskiej drukarni Antona Kobergera. Grafiki Dürera sprawiły, że stał się sławny w całej Europie. Znajdujący się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku Miedzioryt "Św. Hieronim w pracowni" obok "Melancholii" oraz "Rycerza, diabła i śmierci" uważany jest za jedno z największych osiągnięć artysty w tej dziedzinie. A dlaczego? O tym opowie Alicja Andrzejewska - Zając, kustoszka w Pracowni Grafiki Oddziału Sztuki Dawnej Muzeum Narodowym w Gdańsku. 09:00 SZATAN Z SIÓDMEJ KLASY Film przygodowy dla młodych widzów, 102 min, Polska, 2006 Reżyseria: Kazimierz Tarnas Scenariusz: Kaziemierz Tarnas, Tomasz Piotrowski Zdjęcia: Zdzisław Najda Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Bartosz Fejge, Katarzyna Bator, Wojciech Malajkat, Krzysztof Globisz, Katarzyna Pypno, Tytus Hołdys, Marek Serdiukow, Tomasz Koźlik, Paweł Jakowlew, Łukasz Jaźwiec, Rafał Kołsut, Krystyna Tkacz, Justyna Sieńczyłło, Emilian Kamiński, Maria Kaniewska Nowa ekranizacja powieści Kornela Makuszyńskiego pod tym samym tytułem. Lata 30. XX wieku. W majątku Iwona Gąsowskiego pod Wilnem pojawia się Francuz, który koniecznie chce kupić zadłużoną posiadłość i chylący się ku upadkowi dom. Gdy właściciel nie chce jej sprzedać, z domu nieoczekiwanie giną stare drzwi. Najpierw jedne, potem drugie... Profesor gimnazjum, Piotr Gąsowski, historyk, prosi swego najbystrzejszego ucznia, znanego z detektywistycznych zdolności Adama Cisowskiego, o pomoc w rozwiązaniu zagadki niezrozumiałych kradzieży w domu jego brata. Okazuje się, że wszystkiemu winien odnaleziony w Paryżu w 1836 roku list Kamila de Berier, pułkownika armii napoleońskiej, który w czasie odwrotu spod Moskwy, tuż przed śmiercią, pozostawił wskazówki dotyczące ukrytego skarbu. 11:00 RODZINA KANDERÓW - ODC. 3/12 - OGIEŃ I KREW. ROK 1949 Serial obyczajowy, 53 min, Polska, 1988 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Tadeusz Madeja, Krystyna Kołodziejczak - Szyszko, Anna Kaźmierczak, Marta Klubowicz, Marek Kalita, Tomasz Budyta, Antoni Gryzik, Jerzy Grałek, Krzysztof Franieczek, Jacek Paruszyński, Wojciech Skibiński, Bernard Krawczyk i inni Dzięki sprytowi Konrada dochodzi do pojednania Krysi z ojcem. Dziewczyna przeprowadza się do nowego domku rodziców. Podczas zabawy dochodzi do tragedii. Wybucha zatarg między mieszkańcami hotelu a miejscowymi górnikami. Na ulicach osiedla wywiązuje się bójka. Ciężko ranny Konrad ląduje w szpitalu. 12:05 LEGENDARNE HOLLYWOODZKIE PARY - INGRID BERGMAN I ROBERTO ROSSELLINI (ICONIC COUPLES: INGRID BERGMAN & ROBERTO ROSSELLINI EP. 10) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Anne - Cecile Genre, Bertrand Tessier Seria opowiadająca o dziesięciu najbardziej znanych parach artystów Hollywood. Wiele nigdy wcześniej niepublikowanych materiałów filmowych, klipów z udziałem Richarda Burtona i Elizabeth Taylor, Katharine Hepburn i Spencera Tracy, Jean Harlow i Williama Powella, Clarka Gable'a i Carole Lombard, Barbary Stanwyck i Roberta Taylora, Humphreya Bogarta i Lauren Bacall. Bohaterami dziesiątego odcinka będą Ingrid Bergman i Roberto Rossellini. Ona dla niego zrezygnowała z życia z mężem i córką oraz z oszałamiającej hollywoodzkiej kariery. Ingrid wystąpiła w sześciu filmach Gustava Molandera, zanim przeniosła się do Hollywood. Rosselliniego poznała w Paryżu i zakochała się w nim z wzajemnością. Ten romans wywołał skandal. Z czasem Rossellini okazał się wielkim i bardzo zaborczym egocentrykiem. W rezultacie ich związek się rozpadł. 13:40 REKONSTRUKCJA POETY Koncert, 85 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mariusz Cieślik Scenariusz: Mariusz Cieślik Koncert z okazji 25. rocznicy śmierci Zbigniewa Herberta pt. "Rekonstrukcja poety". Koncert odbył się w 28 lipca 2023 r. w Teatrze Palladium w Warszawie. W projekcie wzięli udział między innymi: Marek Piekarczyk, Limboski, Dorota Miśkiewicz, Tomasz Organek, Abradab, Skubas oraz Orkiestra AUKSO pod kierownictwem Marka Mosia. Koncert poprowadził Marcin Kwaśny. 15:25 RANCZO WILKOWYJE Komedia, 94 min, Polska, 2007 Reżyseria: Wojciech Adamczyk Scenariusz: Robert Brutter, Jerzy Niemczuk Zdjęcia: Włodzimierz Głodek Muzyka: Krzesimir Dębski, Radzimir Dębski Aktorzy: Ilona Ostrowska, Paweł Królikowski, Cezary Żak, Artur Barciś, Radoslaw Pazura, Marta Lipińska, Franciszek Pieczka, Piotr Pręgowski, Katarzyna Żak, Sylwester Maciejewski, Dorota Nowakowska, Violetta Arlak, Grzegorz Wons, Dorota Chotecka - Pazura Kinowa wersja perypetii mieszkańców gminy Wilkowyje nawiązująca do licznych wydarzeń we wsi przedstawionych wcześniej w serialu emitowanym na antenie Jedynki, który cieszył się ogromną popularnością wśród widzów. Do Wilkowyj nieoczekiwanie wraca Czerepach, który odszedł stamtąd w niesławie po aferze z lokalnym radiem. Teraz, niestety, znów triumfuje, gdyż przybywa jako kontroler Izby Obrachunkowej. Wystraszony nie na żarty wójt nakazuje sekretarzowi Dudzie przygotować kilka fałszywych dokumentów, które mają odwrócić uwagę kontrolera od prawdziwych przekrętów. Ale Czerepach, który doskonale zna zakulisowe gry wójta i metody jego działania, nie daje się na to nabrać. Sam wcześniej maczał palce w finansowych matactwach przełożonego. Odrzuca nawet propozycję łapówki. Możliwość upokorzenia wójta jest dla niego cenniejsza niż pieniądze. Wójt szuka więc pomocy u Więcławskiego, głównego beneficjenta gminnych zleceń, teraz jednak zbyt przerażonego, żeby coś wymyślić. Wójt dochodzi więc do wniosku, że jedynym sposobem na pozbycie się dociekliwego kontrolera będzie zabicie go. Lucy i Kusy cieszą się swoją miłością, szczęśliwi w malowniczym dworku. Idyllę zakłóca im Czerepach, który poszukuje u nich pokoju na czas kontroli w gminie. Lucy niezbyt chętnie wynajmuje mu pokój na poddaszu. Ale na tym nie kończą się przykre niespodzianki. Oto bowiem pewnego dnia w domu Lucy zjawia się kolejny nieproszony gość - jej były mąż Louis. Mężczyzna oświadcza Lucy, że nadal ją kocha, żyć bez niej nie może, a co więcej nadal jest jej mężem, gdyż formalności rozwodowe nie zostały sfinalizowane. Na wieść o tym Kusy postanawia usunąć się z życia ukochanej, chociaż Lucy zapewnia go, że Louisa od dawna nie kocha i nie chce go więcej widzieć. Do Kusego to jednak nie przemawia: wyprowadza się z dworku i co gorsza, znów zaczyna pić. W słuszności decyzji o odejściu od Lucy utwierdza go proboszcz, który twierdzi, że nie ma on prawa rozbijać małżeństwa. Bywalcy ławeczki mają ciągłe problemy ze zdobyciem pieniędzy na piwo lub wino, a sklepowa Więcławska uparcie odmawia sprzedaży na krechę nawet tak niezbędnych im towarów. Ławeczkowi postanawiają zatem otworzyć swoją budkę z piwem. Dostają nawet niezbędne dofinansowanie z urzędu gminy. Szybko jednak się przekonują, że prowadzenie własnego biznesu to ciężki kawałek chleba. Już nawet pić się nie chce. Louis uwodzi wilkowyjskie kobiety swoją wysportowaną sylwetką i czarującym amerykańskim uśmiechem. I tylko Lucy wciąż jest odporna na jego urok, chociaż były/aktualny małżonek stale ją zapewnia o swoim uczuciu. W końcu zdesperowana kobieta wyrzuca jego rzeczy z domu. Niezrażony Louis zamieszkuje w dawnej komórce Kusego i nadal zabiega o względy Lucy. Tymczasem wszędobylskie dzieci Solejuków donoszą Kusemu, że Amerykanin w swoich działaniach kieruje się niekoniecznie miłością i ma we wsi wspólnika. 17:15 WĘDROWIEC POLSKI - WARSZAWA DA SIĘ LUBIĆ Cykl reportaży, 26 min, Polska, 2023 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska Prowadzący: Krzysztof Koehler W tym odcinku Wędrowiec przybywa do Warszawy, która dla niego Krakusa nie jest łatwym do zgryzienia orzechem: to miasto fascynuje i odpycha. Wędrowiec pokazuje widzom swoją Warszawę. Ciekawostką jest specyficzny przewodnik po Warszawie, jaki wybrał Krzysztof Koeheler, czyli serial "Dekalog" Krzysztofa Kieślowskiego. Tak, ten słynny cykl, powstały pod koniec lat 80. XX wieku. Cykl 25 minutowych programów, którego celem jest przybliżenie historii, tradycji, kultury różnych regionów Polski. Prowadzącym ten niekonwencjonalny kulturalny przewodnik po Polsce jest poeta, literaturoznawca i krytyk literacki Krzysztof Koehler. 18:00 MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL TELEWIZYJNY - HEART OF EUROPE - GALA ZAMKNIĘCIA Felieton, 55 min, Polska, 2023 Reżyseria: Cyprian Ziąbski Scenariusz: Cyprian Ziąbski Prowadzący: Katarzyna Sanocka, Mateusz Baran Gala podsumowująca Festiwal "Heart of Europe". Wystąpią: Natalia Krakowiak, Damian Ukeje, Krzysztof Iwaneczko i Natalia Nykiel. 20:00 WSTĘP DO FILMU - ZEZOWATE SZCZĘŚCIE Rozmowa, 5 min, Polska, 2023 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie pt. "Zezowate szczęście", reż. Andrzej Munk 20:10 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - ZEZOWATE SZCZĘŚCIE Komediodramat, 107 min, Polska, 1960 Reżyseria: Andrzej Munk Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Jerzy Lipman, Krzysztof Winiewicz Muzyka: Jan Krenz Aktorzy: Bogumił Kobiela, Maria Ciesielska, Helena Dąbrowska, Barbara Kwiatkowska, Krystyna Karkowska, Barbara Połomska, Irena Stalończyk, Tadeusz Bartosik, Henryk Bąk, Mariusz Dmochowski, Aleksander Dzwonkowski, Tadeusz Janczar, Edward Dziewoński, Stanisław Jaworski, Andrzej Krasicki, Wojciech Lityński, Kazimierz Opaliński "...powoli zaczynam rozumieć impulsy, które kierowały moim postępowaniem. Otóż chyba zawsze usiłowałem, całkiem nieświadomie, przystroić się w szaty uznanego przez opinię bohatera danego historycznego okresu. W życiu dziecka był nim harcerz, później podchorąży, wreszcie konspirator... Wszystkie te etapy przebiegłem w bezowocnej pogoni za życiowym powodzeniem. Czy mogłem przypuszczać, że wszędzie czeka mnie nieuchronna klęska?..." - tak podsumował swoje pechowe życie główny bohater opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego "Sześć wcieleń Jana Piszczyka". Nowela stała się kanwą scenariusza do "Zezowatego szczęścia" - filmu, który ugruntował wysoką pozycję Andrzeja Munka wśród polskich reżyserów debiutujących po wojnie. O klasie tego twórcy wiele mówiła już "Eroica" (1958) - do dziś uznawana za arcydzieło szkoły polskiej. "Zezowate szczęście" dowiodło jednak, że Munk to nie tylko mistrz w obnażaniu fałszu narodowych stereotypów i symboli. Pokazało biegłość twórcy w operowaniu zarówno językiem tragedii, jak i komedii. Stało się też świadectwem wyczulenia reżysera na problemy współczesności, takie jak choćby przerost biurokracji i jego konsekwencje. Wartość "Zezowatego szczęścia" ujawnia się jeszcze w czym innym. Film ów jest mianowicie zdumiewająco udanym połączeniem różnych stylów i poetyk. Krytycy znaleźli w dziele Munka zjadliwą ironię, groteskę, elementy czysto komediowe i dramatyczne oraz cechy powiastki filozoficznej w duchu wolteriańskim. Przy tak dużej różnorodności i "rozrzucie" stylistycznym próżno szukać w "Zezowatym szczęściu" zgrzytów, zbędnych scen, chybionego aktorstwa. W warstwie fabularnej film Munka stanowi studium postawy obecnej w każdej epoce i w każdym społeczeństwie. "Zezowate szczęście" opowiada bowiem o - by użyć określenia krytyka - "żywocie oportunisty poczciwego". Jest nim Jan Piszczyk, rewelacyjnie grany przez Bogumiła Kobielę. Już od wczesnej młodości jego głównym celem było płynąć na fali koniunktury, być zawsze "kimś", jak najlepiej dopasować się do aktualnej tendencji społecznej i politycznej. Zaczął już przed wojną, kiedy jako chłopiec zapisał się do harcerstwa. Niestety, mimo usilnych starań, skompromitował się na defiladzie. Niezrażony niepowodzeniem zapragnął zostać korporantem, lecz podczas antysemickich zajść na uniwersytecie wzięto go za Żyda. Podczas wojny założył upragniony mundur podchorążego, ale trafił do oflagu. Tu na domiar złego uznano go za szpiega. Nie lepiej powiodło mu się w konspiracyjnej organizacji podziemnej. Wreszcie wraz z nastaniem socjalistycznego państwa wydawało się, że los wreszcie się do Piszczyka uśmiechnął. Nie na długo. 23:50 GLINA - ODC. 17/25 Serial kryminalny TVP, 44 min, Polska, 2008 Reżyseria: Władysław Pasikowski Scenariusz: Maciej Maciejewski Zdjęcia: Magdalena Górka Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Jerzy Radziwiłowicz, Maciej Stuhr, Jacek Braciak, Maciej Robakiewicz, Anna Cieślak, Michał Filipiak, Łukasz Byczek, Izabela Dąbrowska, Zbigniew Stryj, Agnieszka Pilaszewska, Urszula Grabowska, Wojciech Słupiński, Aldona Orman W dramatycznych okolicznościach Banaś wyjaśnia tajemnicę zaginięcia trójki Romów. Okazuje się też, że w tle zabójstwa handlującego narkotykami gangstera Kosmy pojawia się sprawa korupcji na znaczną skalę w szeregach samej policji. 00:50 KINO NOCNE - SEKSMISJA Komedia, 116 min, Polska, 1983 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Juliusz Machulski, Jolanta Hartwig, Pavel Hajny Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Jerzy Stuhr, Olgierd Łukaszewicz, Bożena Stryjkówna, Bogusława Pawelec, Hanna Stankówna, Beata Tyszkiewicz, Ryszarda Hanin, Wiesław Michnikowski, Barbara Ludwiżanka, Mirosława Marcheluk, Hanna Mikuć, Elżbieta Zającówna, Dorota Stalińska, Ewa Szykulska, Grażyna Trela, Janusz Michałowski i inni "Seksmisja" z miejsca podbiła tak widzów, jak i krytyków. Zrealizowana w konwencji science fiction stanowiła modelowy przykład perfekcyjnego filmu komercyjnego, zawierającego zarazem kilka głębszych refleksji. Machulskiemu udało się połączyć potężny ładunek komizmu z satyrą na totalitaryzm i feminizm. Pozwoliło to krytykom doszukiwać się w "Seksmisji" wpływów zarówno "Ambasadora" Sławomira Mrożka, "Miasta kobiet" Felliniego, jak i sztuki "Pralnia" Stanisława Tyma. Powinowactw wynaleziono zresztą więcej. A mimo to "Seksmisja", choć złożona z wielu różnych elementów, jawi się jako twór oryginalny, opatrzony niebanalną, dowcipną (i tanią!) scenografią; zaskakuje znakomitymi dialogami i mistrzowsko skonstruowanym scenariuszem. Osobnym zagadnieniem jest aktorstwo, zwłaszcza fenomenalna rola Jerzego Stuhra jako rubasznego Maksa i kontrastująca z nią kreacja Olgierda Łukaszewicza jako mimozowatego Alberta. Trudno wreszcie nie wspomnieć o wizualno - erotycznych przewagach filmu, narzucanych przez tematykę i tytuł. Machulski wiedział, jak przyciągnąć męską widownię, obficie eksponując piękno kobiecego ciała. I choć w "Seksmisji" golizna pojawia się na ekranie dość często, nikogo to nie gorszy, tyle tu humoru, bezpretensjonalności i błazenady. Akcja filmu rozpoczyna się w sierpniu 1991 roku. Telewizja transmituje epokowy eksperyment. Maks i Albert, dwaj śmiałkowie, dobrowolnie poddają się hibernacji. Budzą się dopiero w roku 2044. Od opiekującej się nimi doktor Lamii dowiadują się, że w czasie ich snu wybuchła na Ziemi wojna nuklearna. Jednym z jej skutków było całkowite zniszczenie genów męskich, w związku z czym są obecnie prawdopodobnie jedynymi mężczyznami na planecie. Co innego z kobietami. Te dzięki partenogenezie od dawna rodzą same dziewczynki. Maks i Albert są zaszokowani. Niebawem wszakże uświadamiają sobie, że żyją w sterylnym, ulokowanym pod ziemią państwie. Na domiar złego stali się królikami doświadczalnymi w rękach ciekawych ich odmienności niewiast. Ich obecność budzi coraz większy niepokój Jej Ekscelencji, pełniącej dyktatorską władzę w "nowym, wspaniałym świecie". Wkrótce Maks i Albert pozbywają się reszty złudzeń. Odkrywają, że tak naprawdę znajdują się w więzieniu. Niewiele myśląc, postanawiają wydostać się na wolność. Jednak straże Jej Ekscelencji nie śpią. 04:30 JEAN - MICHEL BASQUIAT - ARTYSTA TOTALNY (BACK TO BASQUIAT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Carole Chassaing, Anais Feuillette Dokument o życiu czarnoskórego graficiarza i malarza pochodzenia portorykańsko - haitańskiego. Stał się sławny jako osiemnastolatek, a mając lat dwadzieścia wystawiał już prace w nowojorskich galeriach. Przyjaźnił się z Madonną i Andym Warholem, a w 1985 pojawił się na okładce The New York Timesa, który poświęcił mu duży artykuł. Zmarł w wieku 27 lat z powodu przedawkowania heroiny.