TVP Kultura Piątek, 29.09.2023 07:35 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - RUTA KAMIŃSKA Rozmowa, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Jolanta Rzegocka, Anna Szałańska, Piotr Poraj Poleski Prowadzący: Jolanta Rzegocka Program "Res Poloniae - o Polsce z oddali" to cykl wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką w różnych krajach. Tym razem dziennikarka odwiedza Łotwę, gdzie rozmawia z przedstawicielami kulturalnych elit. Misją programu jest wzajemne poznanie się Polaków i Łotyszów, odnalezienie na Łotwie polskich śladów, a także uświadomienie sobie wszystkiego, co może łączyć obydwa narody. Bohaterką odcinka jest Ruta Kamińska, historyczka sztuki o polskich korzeniach. 09:15 RANCZO WILKOWYJE Komedia, 94 min, Polska, 2007 Reżyseria: Wojciech Adamczyk Scenariusz: Robert Brutter, Jerzy Niemczuk Zdjęcia: Włodzimierz Głodek Muzyka: Krzesimir Dębski, Radzimir Dębski Aktorzy: Ilona Ostrowska, Paweł Królikowski, Cezary Żak, Artur Barciś, Radoslaw Pazura, Marta Lipińska, Franciszek Pieczka, Piotr Pręgowski, Katarzyna Żak, Sylwester Maciejewski, Dorota Nowakowska, Violetta Arlak, Grzegorz Wons, Dorota Chotecka - Pazura Kinowa wersja perypetii mieszkańców gminy Wilkowyje nawiązująca do licznych wydarzeń we wsi przedstawionych wcześniej w serialu emitowanym na antenie Jedynki, który cieszył się ogromną popularnością wśród widzów. Do Wilkowyj nieoczekiwanie wraca Czerepach, który odszedł stamtąd w niesławie po aferze z lokalnym radiem. Teraz, niestety, znów triumfuje, gdyż przybywa jako kontroler Izby Obrachunkowej. Wystraszony nie na żarty wójt nakazuje sekretarzowi Dudzie przygotować kilka fałszywych dokumentów, które mają odwrócić uwagę kontrolera od prawdziwych przekrętów. Ale Czerepach, który doskonale zna zakulisowe gry wójta i metody jego działania, nie daje się na to nabrać. Sam wcześniej maczał palce w finansowych matactwach przełożonego. Odrzuca nawet propozycję łapówki. Możliwość upokorzenia wójta jest dla niego cenniejsza niż pieniądze. Wójt szuka więc pomocy u Więcławskiego, głównego beneficjenta gminnych zleceń, teraz jednak zbyt przerażonego, żeby coś wymyślić. Wójt dochodzi więc do wniosku, że jedynym sposobem na pozbycie się dociekliwego kontrolera będzie zabicie go. Lucy i Kusy cieszą się swoją miłością, szczęśliwi w malowniczym dworku. Idyllę zakłóca im Czerepach, który poszukuje u nich pokoju na czas kontroli w gminie. Lucy niezbyt chętnie wynajmuje mu pokój na poddaszu. Ale na tym nie kończą się przykre niespodzianki. Oto bowiem pewnego dnia w domu Lucy zjawia się kolejny nieproszony gość - jej były mąż Louis. Mężczyzna oświadcza Lucy, że nadal ją kocha, żyć bez niej nie może, a co więcej nadal jest jej mężem, gdyż formalności rozwodowe nie zostały sfinalizowane. Na wieść o tym Kusy postanawia usunąć się z życia ukochanej, chociaż Lucy zapewnia go, że Louisa od dawna nie kocha i nie chce go więcej widzieć. Do Kusego to jednak nie przemawia: wyprowadza się z dworku i co gorsza, znów zaczyna pić. W słuszności decyzji o odejściu od Lucy utwierdza go proboszcz, który twierdzi, że nie ma on prawa rozbijać małżeństwa. Bywalcy ławeczki mają ciągłe problemy ze zdobyciem pieniędzy na piwo lub wino, a sklepowa Więcławska uparcie odmawia sprzedaży na krechę nawet tak niezbędnych im towarów. Ławeczkowi postanawiają zatem otworzyć swoją budkę z piwem. Dostają nawet niezbędne dofinansowanie z urzędu gminy. Szybko jednak się przekonują, że prowadzenie własnego biznesu to ciężki kawałek chleba. Już nawet pić się nie chce. Louis uwodzi wilkowyjskie kobiety swoją wysportowaną sylwetką i czarującym amerykańskim uśmiechem. I tylko Lucy wciąż jest odporna na jego urok, chociaż były/aktualny małżonek stale ją zapewnia o swoim uczuciu. W końcu zdesperowana kobieta wyrzuca jego rzeczy z domu. Niezrażony Louis zamieszkuje w dawnej komórce Kusego i nadal zabiega o względy Lucy. Tymczasem wszędobylskie dzieci Solejuków donoszą Kusemu, że Amerykanin w swoich działaniach kieruje się niekoniecznie miłością i ma we wsi wspólnika. 11:00 RODZINA KANDERÓW - ODC. 4/12 - NOWE PORZĄDKI. ROK 1953 Serial obyczajowy, 59 min, Polska, 1988 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Marta Klubowicz, Marek Kalita, Michał Anioł, Jerzy Grałek, Marian Dziędziel, Antoni Gryzik, Zofia Czerwińska, Eliasz Kuziemski, Bogusław Semotiuk, Czesław Stopka, Leszek Świgoń, Małgorzata , Adamczyk Wiosna 1953 roku. Do KWK "Jedność" przybywa grupa żołnierzy. Jeden z nich, Antoni Bareczko, zwraca uwagę Botora swą pracowitością i zaangażowaniem. Wkrótce poznaje też Krysię. Tymczasem w kopalni nie dzieje się najlepiej. Kłopoty z produkcją stają się powodem konfliktu między Botorem a Wojtkiem, pełniącym funkcję zastępcy głównego mechanika. Jakiś czas później Wojtek zostaje aresztowany za swoją działalność w PPS. W opinii załogi odpowiedzialność za to ponosi Botor. 12:15 DIETRICH I GARBO, DWIE BOGINIE KINA (DIETRICH - GARBO, THE ANGEL AND THE DIVINE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Reżyseria: Marie - Christine Gambart Scenariusz: Marie - Christine Gambart Marlena Dietrich i Greta Garbo to zjawiskowe ikony kina pochodzące z Europy, których największa kariera i sława przypadają na pierwszą połowę XX wieku w USA. Najpierw hollywoodzką gwiazdą została Garbo, wkrótce dołączyła do niej Dietrich. Gretę Garbo zatrudniła wytwórnia MGM, zaś Marlenę Dietrich Paramount Pictures. Ich rywalizacja na ekranie została wymyślona i rozkręcona przez obie wytwórnie. Wytwórniom również obie zawdzięczają swój oficjalny image. Greta - boska, niedostępna, tajemnicza, nieudzielająca wywiadów i unikająca plotek na swój temat. Marlena - ekspresyjna kobieta fatalna w męskim stylu, władcza, wyemancypowana i zmysłowa. Dokument ukazuje ich rywalizację na ekranie i w życiu. 13:25 HUMOR WIESŁAWA MICHNIKOWSKIEGO Program satyryczny, 52 min, Polska, 2017 Autor: Karolina Pańczyk Wykonawcy: Wiesław Michnikowski, Edward Dziewoński, Irena Kwiatkowska, Jan Kobuszewski, Wiesław Gołas, Mieczysław Czechowicz Program montażowy, w którym przypomniane zostaną największe przeboje kabaretowe z udziałem Wiesława Michnikowskiego, takie jak: "Tanie dranie", "Addio pomidory" czy "Sęk". Niezwykłe skecze i piosenki niezapomnianego artysty zabiorą widzów we wzruszającą, komediową podróż w czasie. 15:55 MAŁA APOKALIPSA (LA PETITE APOCALYPSE) Dramat psychologiczny, polityczny, czarna komedia, 106 min, Polska/Włochy/Francja, 1992 Autor: Tadeusz Konwicki Reżyseria: Costa-Gavras Scenariusz: Costa-Gavras, Jean - Claude Grumberg Zdjęcia: Patrick Blossier Muzyka: Philippe Sarde Aktorzy: Pierre Arditi, Andre Dussollier, Jiri Menzel, Anna Romantowska, Maurice Benichou, Chiara Caselli, Carlo Brandt, Tadeusz Stanisławski Jan, Jacques Denis, Andreas Voutsinas, Henryk Bista, Kazimierz Kaczor, Beata Tyszkiewicz, Olga Grumberg "Mała apokalipsa" powstała na motywach wydanej w 1979r. powieści Tadeusza Konwickiego pod tym samym tytułem. Film zrealizował francuski reżyser Costa - Gavras, twórca m.in. dramatów politycznych: "Z" i "Sekcja specjalna". Opowiedziana historia została utrzymana w stylistyce gorzkiej satyry, miejscami przypomina klasyczną komedię. Wydarzenia rozgrywają się we współczesnym Paryżu, a miejscem akcji jest elegancki salon, gdzie odbywa się przyjęcie. Wśród zaproszonych gości są znane postaci ze środowiska lewicowych intelektualistów. W maju 1968 roku stali oni na paryskich barykadach, teraz dbają już tylko o swoje błyskotliwe kariery i życie w dostatku. Na przyjęciu jest również polski pisarz, Stanisław, rezydent, były mąż pani domu, Polki, obecnie żony Francuza - Henriego. Polak opuszcza towarzystwo, by w swej służbówce oddać się pisaniu. Usiłując naprawić instalację elektryczną, przypadkowo powoduje spięcie. Wskutek wywołanego przez pisarza zamieszania, dochodzi do nieporozumienia. Francuscy przyjaciele - Henri i Jacques - nabierają bowiem przekonania, że Stan próbował popełnić samobójstwo. Powodów tego aktu rozpaczy od razu dopatrują się w osobistych niepowodzeniach pisarza (tutejsi wydawcy nie kwapią się z publikacją jego dzieł), jak również w sytuacji, w jakiej znalazła się jego ojczyzna - Polska - tak dziś odległa od mitu "Solidarności". Od tej pory główny wątek filmu koncentruje się wokół planu, jaki obmyślają Henri i Jacques. Nie zamierzają oni bynajmniej odwodzić Stana od zamiaru popełnienia samobójstwa. Wolą raczej zrobić dobry interes na jego rzekomej rozpaczy. Postanawiają więc, że pisarz dokona spektakularnego smospalenia na placu św. Piotra w Rzymie w obecności papieża, tłumu wiernych i kamer telewizyjnych. Obok takiego aktu rozpaczy, na pewno nikt nie przejdzie obojętnie. Po nagłośnieniu sprawy, nazwisko pisarza będzie na ustach całego świata. Wydawnictwa zaczną zabiegać o publikacje jego dzieł w rekordowym nakładzie, stacje telewizyjne zainteresują się emisją dokumentu o jego ostatnich dniach życia. Przyjaciele ostro zabierają się do realizacji szalonego planu: wynajmują ekipę telewizyjną, organizują przyspieszony przekład książek Stana na francuski. Teraz muszą już tylko dopilnować, by przypadkiem pisarzowi nie przyszedł do głowy pomysł, by zabić się wcześniej. Tymczasem Stan ma sceptyczny stosunek do całego zamieszania wokół jego osoby. Interesuje go jedynie fakt, że zaczyna odzyskiwać zainteresowanie byłej żony, Barbary. W końcu jednak nadchodzi ten dzień... 18:00 JAZZ.PL - SZYMON MIKA / ROMAIN PILON QUARTET - JAREK ŚMIETANA RECOMPOSED Koncert, 80 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Szymon Mika, Romain Pilon, Łukasz Żyta, Piotr Narajowski Polsko - francuski zespół powrócił do utworów zawartych na albumie "Speak Easy", który jest zapisem spotkania Jarka Śmietany z Johnem Abercrombiem. 20:00 WIECZÓR KINOMANA - WSTĘP DO FILMU - PTAKI Rozmowa, 5 min, Polska, 2023 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie pt. "Ptaki", reż. Alfred Hitchock 20:05 WIECZÓR KINOMANA - PTAKI (BIRDS, THE) Horror, 125 min, USA 1963 Reżyseria: Alfred Hitchcock Scenariusz na podstawie opowiadania Daphne du Maurier: Evan Hunter Aktorzy: Rod Taylor, Tippi Hedren, Jessica Tandy, Suzanne Pleshette, Veronica Cartwright, Ethel Griffies, Charles McGraw i inni Chociaż hitchcockowski przepis na dobry film przewiduje trzęsienie ziemi na początku, a później stopniowy wzrost napięcia, to w "Ptakach", słynnym horrorze mistrza suspensu, akcja zaczyna się sielankowo, niczym amerykańskie komedie romantyczne z lat 30. i 40. Ale już niebawem da się wyczuć narastający niepokój. Oto bowiem w sklepie ornitologicznym w San Francisco przypadkowo spotykają się: Melanie Daniels, urocza córka wydawcy prasowego, oraz młody, przystojny prawnik Mitch Brenner. Ona zamówiła tam azjatyckie szpaki, on szuka papużek na prezent dla swojej młodszej siostry Cathy. Oboje wyraźnie przypadają sobie do gustu i nazajutrz Melanie, chcąc sprawić nowemu znajomemu niespodziankę, potajemnie odwiedza rodzinny dom Mitcha po drugiej stronie zatoki Bodega, przywożąc ze sobą poszukiwane przez niego nierozłączki. Gdy zamierza równie dyskretnie się ulotnić, zostaje na motorówce zaatakowana przez mewę. Nie przywiązuje jednak do tego wydarzenia większej wagi - ot, niezbyt miły przypadek, jakie pewnie nieraz się zdarzają. Gdy spotyka Mitcha, ten zabiera ją uradowany z powrotem do swego domu. Znacznie mniej radośnie Melanie jest przyjmowana przez jego matkę, obawiającą się, że syn zechce się związać z piękną blondynką i opuścić rodzinne pielesze. Nazajutrz ptaki znów dają o sobie znać: ich stado atakuje Cathy i jej gości podczas przyjęcia urodzinowego. Wieczorem rozjuszone, dziwnie zajadłe ptaki wpadają przez komin i atakują Melanie oraz Brennerów w domu. W miasteczku wybucha prawdziwa panika, gdy skrzydlate stada zadziobują na śmierć hodowcę drobiu, powodują groźny pożar na stacji benzynowej, a później rzucają się na dzieci opuszczające szkołę po lekcjach. Gdy ofiarą ptaków pada również nauczycielka Annie Hayworth, większość mieszkańców pośpiesznie opuszcza domy i rusza w kierunku San Francisco. Nie wszyscy mają jednak szanse tam dotrzeć, bo radio donosi, że z powodu ptaków ucierpiały też inne miejscowości, a liczba skrzydlatych agresorów wciąż rośnie. Mitch z bliskimi i Melanie zabarykadowuje się w domu, zabijając deskami wszystkie drzwi i okna. Ptaki nieustannie dobijają się z zewnątrz, ale nie w stanie pokonać zabezpieczeń. Kiedy jednak Melanie udaje się na strych, zostaje nagle zaatakowana przez wściekłe stado, które wybiło dziurę w dachu. Tylko szybka pomoc Mitcha ratuje ją od śmierci. Obojgu udaje się uciec, ale Mitch uświadamia sobie, że dom nie jest już bezpiecznym schronieniem. Ranek przynosi chwilowe uspokojenie sytuacji. Korzystając z tego, że ptaki odpoczywają, Mitch podejmuje próbę wyprowadzenia matki, siostry i ukochanej dziewczyny z ptasiego piekła. 22:40 PITBULL - ODC. 17 Serial policyjny TVP, 48 min, Polska, 2007 Reżyseria: Patryk Vega Scenariusz: Patryk Vega, Piotr Subbotko Zdjęcia: Piotr Lenar Muzyka: Luka Aktorzy: Andrzej Grabowski, Marcin Dorociński, Krzysztof Stroiński, Rafał Mohr, Paweł Królikowski, Roma Gąsiorowska W pogrzebie Moniki uczestniczy cała stołeczna. W tym czasie Śruba i Jurij napadają na konwój z transportem pieniędzy. Bandyci zabierają forsę i odjeżdżają. Są dwie ofiary śmiertelne. Wkrótce na miejsce zdarzenia przyjeżdżają, wywołani z pogrzebu, Gebels i Nielat. Strzelano z kałasznikowa i pistoletu. Gebels, choć nie ma dowodów, jest pewien, że to broń zrabowana z jednostki wojskowej na Bemowie. Oględziny przerywa telefon z informacją, że pozostający w spiączce Bodek, odzyskał w końcu przytomność. Policjanci jadą do szpitala, by przesłuchać bandytę. Zdobywają informację o Irenie - dziewczynie Śruby. Po ustaleniu adresu Irki, funkcjonariusze zaczynają ją śledzić. Przełom w śledztwie następuje następnego ranka, gdy Irka jedzie za miasto. Gebels i Igor stawiają całą policję na nogi. Okazuje się, że Irka dojeżdża do willi w Magdalence. Na ogrodzeniu jest tabliczka z informacją o wynajmie domu. Dziewczynę wpuszcza do willi właściciel, który po kilkunastu minutach wychodzi sam i odjeżdża. Gebels wraz ze swymi ludźmi obserwuje willę. Po blisko godzinie pod dom podjeżdża samochód. Przez lornetkę widać w aucie dwóch pasażerów: Śrubę i Jurija. Funkcjonariusze są gotowi do zatrzymania przestępców. Gebels wstrzymuje jednak akcję, bo w pobliżu bawią się dzieci. Nie chce ryzykować. Jurij i Śruba znikają we wnętrzu domu. Zostaje ustalone, że najbezpieczniej będzie uderzyć pod osłoną nocy. Kiedy w willi gaśnie światło, Barszczyk wydaje polecenie o rozpoczęciu akcji. Rusza oddział antyterrorystów. Chcą się dostać do mieszkania od strony tarasu. W tym momencie ciszę nocną zakłóca potężna eksplozją. Chwilę później z góry lecą granaty. Gebels, Despero, Nielat i inni pomagają ewakuować się rannym antyterrorystom. Bandyci nie dają za wygraną. Wśród rannych są policjanci ze stołecznej. Igor i Despero są w ciężkim stanie. U komendanta trwa spotkanie z ministrem MSWiA. Rozmowa koncentruje się wokół fatalnej akcji w Magdalence. 23:45 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - ZEZOWATE SZCZĘŚCIE Komediodramat, 107 min, Polska, 1960 Reżyseria: Andrzej Munk Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Jerzy Lipman, Krzysztof Winiewicz Muzyka: Jan Krenz Aktorzy: Bogumił Kobiela, Maria Ciesielska, Helena Dąbrowska, Barbara Kwiatkowska, Krystyna Karkowska, Barbara Połomska, Irena Stalończyk, Tadeusz Bartosik, Henryk Bąk, Mariusz Dmochowski, Aleksander Dzwonkowski, Tadeusz Janczar, Edward Dziewoński, Stanisław Jaworski, Andrzej Krasicki, Wojciech Lityński, Kazimierz Opaliński "...powoli zaczynam rozumieć impulsy, które kierowały moim postępowaniem. Otóż chyba zawsze usiłowałem, całkiem nieświadomie, przystroić się w szaty uznanego przez opinię bohatera danego historycznego okresu. W życiu dziecka był nim harcerz, później podchorąży, wreszcie konspirator... Wszystkie te etapy przebiegłem w bezowocnej pogoni za życiowym powodzeniem. Czy mogłem przypuszczać, że wszędzie czeka mnie nieuchronna klęska?..." - tak podsumował swoje pechowe życie główny bohater opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego "Sześć wcieleń Jana Piszczyka". Nowela stała się kanwą scenariusza do "Zezowatego szczęścia" - filmu, który ugruntował wysoką pozycję Andrzeja Munka wśród polskich reżyserów debiutujących po wojnie. O klasie tego twórcy wiele mówiła już "Eroica" (1958) - do dziś uznawana za arcydzieło szkoły polskiej. "Zezowate szczęście" dowiodło jednak, że Munk to nie tylko mistrz w obnażaniu fałszu narodowych stereotypów i symboli. Pokazało biegłość twórcy w operowaniu zarówno językiem tragedii, jak i komedii. Stało się też świadectwem wyczulenia reżysera na problemy współczesności, takie jak choćby przerost biurokracji i jego konsekwencje. Wartość "Zezowatego szczęścia" ujawnia się jeszcze w czym innym. Film ów jest mianowicie zdumiewająco udanym połączeniem różnych stylów i poetyk. Krytycy znaleźli w dziele Munka zjadliwą ironię, groteskę, elementy czysto komediowe i dramatyczne oraz cechy powiastki filozoficznej w duchu wolteriańskim. Przy tak dużej różnorodności i "rozrzucie" stylistycznym próżno szukać w "Zezowatym szczęściu" zgrzytów, zbędnych scen, chybionego aktorstwa. W warstwie fabularnej film Munka stanowi studium postawy obecnej w każdej epoce i w każdym społeczeństwie. "Zezowate szczęście" opowiada bowiem o - by użyć określenia krytyka - "żywocie oportunisty poczciwego". Jest nim Jan Piszczyk, rewelacyjnie grany przez Bogumiła Kobielę. Już od wczesnej młodości jego głównym celem było płynąć na fali koniunktury, być zawsze "kimś", jak najlepiej dopasować się do aktualnej tendencji społecznej i politycznej. Zaczął już przed wojną, kiedy jako chłopiec zapisał się do harcerstwa. Niestety, mimo usilnych starań, skompromitował się na defiladzie. Niezrażony niepowodzeniem zapragnął zostać korporantem, lecz podczas antysemickich zajść na uniwersytecie wzięto go za Żyda. Podczas wojny założył upragniony mundur podchorążego, ale trafił do oflagu. Tu na domiar złego uznano go za szpiega. Nie lepiej powiodło mu się w konspiracyjnej organizacji podziemnej. Wreszcie wraz z nastaniem socjalistycznego państwa wydawało się, że los wreszcie się do Piszczyka uśmiechnął. Nie na długo. 01:50 NOC KRÓTKICH FILMÓW - TAJEMNICA ŻÓŁTEGO NALEŚNIKA Film animowany, 13 min, Polska, 1959 Reżyseria: Leonard Pulchny Scenariusz: Tadeusz Frey Krótki film animowany. Parodia filmu detektywistycznego: inspektor próbuje rozwiązać zagadkę morderstwa lorda of Cherry Brandy. 02:10 NOC KRÓTKICH FILMÓW - IGRASZKI Film animowany, 6 min, Polska, 1962 Reżyseria: Kazimierz Urbański Scenariusz: Kazimierz Urbański Muzyka: Andrzej Markowski Wycinankowy film Kazimierza Urbańskiego nagrodzony w 1962 roku w Rimini (MFF) - "Złoty Zygmunt". 04:45 WOMEN MAKE FILM - KOBIETY ZA KAMERĄ ODC. 5 (WOMEN MAKE FILM) Cykl dokumentalny, 60 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Cousins Twórcy serialu rozmawiają z uznanymi reżyserkami, by odpowiedzieć na pytanie, czy istnieje typowo kobiece kino. Zdania na ten temat są podzielone. Niektóre z pań, jak choćby Jane Campion ("Fortepian") czy Sally Potter ("Orlando"), nie czują się wyróżnione, gdy ktoś określa ich filmy jako kobiece. Według autorek pojęcie funkcjonuje umownie i nie stanowi odpowiedniej definicji dla ich dzieł. Z drugiej strony fakt bycia kobietą reżyserem sprawia, iż mają one poczucie swoistej odrębności.