TVP Nauka Czwartek, 28.09.2023 06:00 KORONA GÓR POLSKI - ŚNIEŻNIK Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Zdobycie Śnieżnika ma być naszym pierwszym trofeum w Koronie Gór Polski. Przygoda rozpoczyna się w Międzygórzu z p. Dorotą Kędzią. Spacer po tej miejscowości jest jak podróż w czasie do minionej epoki. Piękne, ponad 100 - letnie wille i pensjonaty w stylu tyrolskim przyciągają wzrok co kilka kroków. Ich architektura jest tak klimatyczna i zabytkowa, że Międzygórze nazywane jest Małą Szwajcarią i architektoniczną perłą Sudetów. Swoją architekturę, nawiązującą do zabudowy tyrolskiej, Międzygórze zawdzięcza niderlandzkiej królewnie, Mariannie Orańskiej, nazywanej Dobrą Panią, która w 1840 roku wykupiła ówczesną wieś w dolinie Wilczki i przekształciła ją w urokliwą miejscowość letniskową. Właśnie w tym okresie zaczęły powstawać zabytkowe wille w stylu tyrolskim, a także uporządkowano teren wokół wodospadu Wilczki. Wodospad Wilczki znajduje się na rogatkach wsi. Kaskada spada z wysokości 22 metrów. To drugi pod względem wielkości wodospad po polskiej stronie Sudetów. Świetnie przystosowane punkty widokowe wokół wodospadu sprawiają, że aura tego miejsca jest niezwykła. Finałem spaceru jest Zapora udostępniona do zwiedzania dla turystów. Z Międzygórza udajemy się do Pałacu na Skale w Trzebieszowicach. Jest to wspaniały przykład jednoczącej się Europy. Władały nim najwspanialsze rody słowiańskie, pruskie, walijskie i francuskie. Przez wiele lat pełnił rolę arystokratycznego ośrodka Lądka Zdrój należącego do najmodniejszych na świecie uzdrowisk oraz pełnił rolę siedziby rodowej właścicieli dóbr Ziemi Kłodzkiej. 06:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /63/ Reality show, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Babeszjoza to choroba przenoszona przez kleszcze, więc jest to temat szczególnie aktualny. W przypadku tej choroby o wszystkim decyduje czas. Wcześnie wykryta jest w 90 procentach wyleczalna. Opiekun Kai na szczęście przywiózł swoją pupilkę, gdy tylko zauważył pierwsze objawy. Autorzy odwiedzili też urocze miejsce, gdzie żyje ponad 90 gatunków zwierząt z sześciu kontynentów. W tym szczególnym ogrodzie zoologicznym przebywają ssaki, ptaki, gady i mieszkające tu od stycznia dwa przedszkolaki - dzieci króla zwierząt, rodzeństwo. Obserwowali rutynowy przegląd zdrowotny. Lwiątka są rozkoszne, ale trzeba się mieć na baczności. A w Kąciku Adopcyjnym - seniorzy Max i Rex z krakowskiego Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt, które z godnością i nadzieją czekają na odpowiedzialnych opiekunów. 07:05 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (57) - TABU Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2008 Termin tabu pochodzi z języka polinezyjskiego. Powstał wśród mieszkańców wysp Pacyfiku, którzy przez wieki żyli według kodeksu normującego wszelkie dziedziny ich życia. Tabu, czyli bardziej nakaz tradycji niż zakaz, określało kto i z kim może wchodzić w związki małżeńskie, na jakich terenach można w danym okresie polować lub łowić oraz określało rytualne obrzędy. 07:35 CZY WIESZ, ŻE? - /181/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:10 DORWAĆ WIRUSA - ODC. 5 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W odcinku zostały omówione techniki wykrywania wirusów. Czym są testy antygenowe i genetyczne? Dowiemy się też, co zmieniła pandemia w pracy laborantów. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 08:35 ASTRONARIUM - 4/21 (115) - STAŁA HUBBLE'A Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Jeden parametr, od którego zależy nasze rozumienie całego Wszechświata. Tak zwana stała Hubble’a mówi nam, w jakim tempie kosmos się rozszerza. Jej wartość stanowi klucz do największych zagadek współczesnej nauki. W tym programie pokażemy, na czym polega problem z wyznaczeniem stałej Hubble’a. I czego możemy się dzięki niej dowiedzieć. 09:10 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /5/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 We współczesnym świecie budowle poświęcone Bogu wciąż dominują w panoramie wielu miast. Te nowoczesne cuda architektury niejednokrotnie inspirowane są wcześniejszymi budowlami sakralnymi. Budowanie świątyń swój punkt kulminacyjny osiągnęło w średniowieczu. W Europie pojawił się wtedy nowy ruch inżynieryjny, zaczęto stosować pionierskie metody w budowie świątyń. Wzniesione wówczas gotyckie katedry są uznawane za jedne z najbardziej radykalnych, pięknych i spektakularnych budowli, jakie kiedykolwiek powstały. Dziesiątki gotyckich katedr w całej Europie stoją do dziś; to ikoniczne budowle. Najbardziej charakterystyczną z nich jest katedra Notre Dame w Paryżu. Piąty odcinek 10 - odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 10:10 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - RIO LAMPARA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 10:40 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - KARAIBSKA RAFA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 11:10 KORONA GÓR POLSKI - ŚNIEŻNIK Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Zdobycie Śnieżnika ma być naszym pierwszym trofeum w Koronie Gór Polski. Przygoda rozpoczyna się w Międzygórzu z p. Dorotą Kędzią. Spacer po tej miejscowości jest jak podróż w czasie do minionej epoki. Piękne, ponad 100 - letnie wille i pensjonaty w stylu tyrolskim przyciągają wzrok co kilka kroków. Ich architektura jest tak klimatyczna i zabytkowa, że Międzygórze nazywane jest Małą Szwajcarią i architektoniczną perłą Sudetów. Swoją architekturę, nawiązującą do zabudowy tyrolskiej, Międzygórze zawdzięcza niderlandzkiej królewnie, Mariannie Orańskiej, nazywanej Dobrą Panią, która w 1840 roku wykupiła ówczesną wieś w dolinie Wilczki i przekształciła ją w urokliwą miejscowość letniskową. Właśnie w tym okresie zaczęły powstawać zabytkowe wille w stylu tyrolskim, a także uporządkowano teren wokół wodospadu Wilczki. Wodospad Wilczki znajduje się na rogatkach wsi. Kaskada spada z wysokości 22 metrów. To drugi pod względem wielkości wodospad po polskiej stronie Sudetów. Świetnie przystosowane punkty widokowe wokół wodospadu sprawiają, że aura tego miejsca jest niezwykła. Finałem spaceru jest Zapora udostępniona do zwiedzania dla turystów. Z Międzygórza udajemy się do Pałacu na Skale w Trzebieszowicach. Jest to wspaniały przykład jednoczącej się Europy. Władały nim najwspanialsze rody słowiańskie, pruskie, walijskie i francuskie. Przez wiele lat pełnił rolę arystokratycznego ośrodka Lądka Zdrój należącego do najmodniejszych na świecie uzdrowisk oraz pełnił rolę siedziby rodowej właścicieli dóbr Ziemi Kłodzkiej. 11:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /63/ Reality show, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Babeszjoza to choroba przenoszona przez kleszcze, więc jest to temat szczególnie aktualny. W przypadku tej choroby o wszystkim decyduje czas. Wcześnie wykryta jest w 90 procentach wyleczalna. Opiekun Kai na szczęście przywiózł swoją pupilkę, gdy tylko zauważył pierwsze objawy. Autorzy odwiedzili też urocze miejsce, gdzie żyje ponad 90 gatunków zwierząt z sześciu kontynentów. W tym szczególnym ogrodzie zoologicznym przebywają ssaki, ptaki, gady i mieszkające tu od stycznia dwa przedszkolaki - dzieci króla zwierząt, rodzeństwo. Obserwowali rutynowy przegląd zdrowotny. Lwiątka są rozkoszne, ale trzeba się mieć na baczności. A w Kąciku Adopcyjnym - seniorzy Max i Rex z krakowskiego Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt, które z godnością i nadzieją czekają na odpowiedzialnych opiekunów. 12:10 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (57) - TABU Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2008 Termin tabu pochodzi z języka polinezyjskiego. Powstał wśród mieszkańców wysp Pacyfiku, którzy przez wieki żyli według kodeksu normującego wszelkie dziedziny ich życia. Tabu, czyli bardziej nakaz tradycji niż zakaz, określało kto i z kim może wchodzić w związki małżeńskie, na jakich terenach można w danym okresie polować lub łowić oraz określało rytualne obrzędy. 12:45 CZY WIESZ, ŻE? - /181/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:20 DORWAĆ WIRUSA - ODC. 5 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W odcinku zostały omówione techniki wykrywania wirusów. Czym są testy antygenowe i genetyczne? Dowiemy się też, co zmieniła pandemia w pracy laborantów. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 13:55 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 12/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 4) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 14:55 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - SAMOLOT. ODC. 2/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Nat Sharman Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim, przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z tych wynalazków zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. Bohaterem odcinka jest samolot. 15:55 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - RIO LAMPARA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 16:25 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - KARAIBSKA RAFA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 16:55 PODWODNY RAJ BORNEO - ŻÓŁWI ZAKĄTEK Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 17:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /64/ 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Poznacie dzisiaj przedstawiciela gatunku, którego skamieliny sprzed około 65 milionów lat odkryli paleontolodzy. Patrząc na zdjęcie rentgenowskie oposa Ediego, mamy wrażenie, że jest ich potomkiem. Jego właścicielka, pani Paulina, odwiedziła ze swoim podopiecznym gdańską klinikę. Krakowskie Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami stworzyło dziesięć lat temu okno życia. Każdy z nas, niezależnie od powodów i bez konsekwencji, może tam oddać porzucone, niechciane zwierzę. Znajdują w tym miejscu opiekę i nadzieję na drugie życie. Czy przyszłoby komuś do głowy, że bezpieczeństwo i właściwe funkcjonowanie lotniska zapewnia nie tylko skomplikowana technologia, ale również drapieżne ptaki? Jaka jest ich rola? Opowiedzą o tym sokolnicy pracujący na lotniskach. A w naszym Kąciku Adopcyjnym kotka Malawi, która już po raz drugi trafiła do schroniska i po raz drugi ma nadzieję na ciepły dom. 18:00 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (58) - ŚWINIA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2008 Dla ludów wysp zachodniego Pacyfiku świnia to najcenniejsze stworzenie, które od wieków stanowi o dobrobycie danej rodziny czy też plemienia. W handlu wymiennym za świnie kupowano żony i inne dobra materialne, a jednocześnie świnia była głównym zwierzęciem ofiarnym. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /182/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:05 OPERACJA ZDROWIE - REFLUKS Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski Piecze nie tylko w przełyku. Czasem także w gardle i krtani. Chroniczna chrypka i poranne ataki kaszlu. Ze statystyk wynika, że niemal połowa Polaków bardzo dobrze zna te nieprzyjemne dolegliwości. W tym odcinku "Operacji zdrowie" zajmiemy się chorobą refluksową, potocznie nazywaną zgagą. 19:35 ASTRONARIUM - 5/21 (116) - PERSEVERANCE I TAJEMNICE MARSA Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Misja, która ma przed nami odsłonić największe tajemnice Marsa. Perseverance to nowy łazik amerykańskiej agencji kosmicznej. W tym programie pokazujemy, jakie ma zadania. I dlaczego misja może się okazać przełomowa dla naszej wiedzy na temat Czerwonej Planety. 20:00 ZAGADKI POWIERZCHNI (SECRETS OF THE SURFACE) Film dokumentalny, 60 min, Francja, 2020 Film opowiada o życiu i pracy Maryam Mirzakhani, irańskiej imigrantki do Stanów Zjednoczonych. W 2014 roku była pierwszą kobietą, która została uhonorowana najwyższą nagrodą w matematyce, Medalem Fieldsa. Wkład Mirzakhani wyjaśniają czołowi matematycy i ilustrują animowane sekwencje. Jej matematyczni koledzy z całego świata, a także byli nauczyciele, koledzy z klasy i studenci w Iranie, przekazują, jaki jest wpływ jej osiągnięć na naukę. Ścieżka edukacji, sukcesy w drużynie irańskiej Olimpiady Matematycznej i jej błyskotliwa praca sprawiają, że Mirzakhani jest idealnym wzorem do naśladowania dla dziewcząt szukających kariery w nauce i matematyce. 21:15 HURAGANY - PRZEWIDZIEĆ NIEPRZEWIDYWALNE /1/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 22:10 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - RIO LAMPARA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 22:40 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - KARAIBSKA RAFA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 23:15 PODWODNY RAJ BORNEO - ŻÓŁWI ZAKĄTEK Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 23:50 WETERYNARZE Z SERCEM - /64/ 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Poznacie dzisiaj przedstawiciela gatunku, którego skamieliny sprzed około 65 milionów lat odkryli paleontolodzy. Patrząc na zdjęcie rentgenowskie oposa Ediego, mamy wrażenie, że jest ich potomkiem. Jego właścicielka, pani Paulina, odwiedziła ze swoim podopiecznym gdańską klinikę. Krakowskie Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami stworzyło dziesięć lat temu okno życia. Każdy z nas, niezależnie od powodów i bez konsekwencji, może tam oddać porzucone, niechciane zwierzę. Znajdują w tym miejscu opiekę i nadzieję na drugie życie. Czy przyszłoby komuś do głowy, że bezpieczeństwo i właściwe funkcjonowanie lotniska zapewnia nie tylko skomplikowana technologia, ale również drapieżne ptaki? Jaka jest ich rola? Opowiedzą o tym sokolnicy pracujący na lotniskach. A w naszym Kąciku Adopcyjnym kotka Malawi, która już po raz drugi trafiła do schroniska i po raz drugi ma nadzieję na ciepły dom. 00:30 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (58) - ŚWINIA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2008 Dla ludów wysp zachodniego Pacyfiku świnia to najcenniejsze stworzenie, które od wieków stanowi o dobrobycie danej rodziny czy też plemienia. W handlu wymiennym za świnie kupowano żony i inne dobra materialne, a jednocześnie świnia była głównym zwierzęciem ofiarnym. 01:00 CZY WIESZ, ŻE? - /182/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:40 OPERACJA ZDROWIE - REFLUKS Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Poraj - Poleski Piecze nie tylko w przełyku. Czasem także w gardle i krtani. Chroniczna chrypka i poranne ataki kaszlu. Ze statystyk wynika, że niemal połowa Polaków bardzo dobrze zna te nieprzyjemne dolegliwości. W tym odcinku "Operacji zdrowie" zajmiemy się chorobą refluksową, potocznie nazywaną zgagą. 02:20 ASTRONARIUM - 5/21 (116) - PERSEVERANCE I TAJEMNICE MARSA Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Misja, która ma przed nami odsłonić największe tajemnice Marsa. Perseverance to nowy łazik amerykańskiej agencji kosmicznej. W tym programie pokazujemy, jakie ma zadania. I dlaczego misja może się okazać przełomowa dla naszej wiedzy na temat Czerwonej Planety. 03:00 ZAGADKI POWIERZCHNI (SECRETS OF THE SURFACE) Film dokumentalny, 60 min, Francja, 2020 Film opowiada o życiu i pracy Maryam Mirzakhani, irańskiej imigrantki do Stanów Zjednoczonych. W 2014 roku była pierwszą kobietą, która została uhonorowana najwyższą nagrodą w matematyce, Medalem Fieldsa. Wkład Mirzakhani wyjaśniają czołowi matematycy i ilustrują animowane sekwencje. Jej matematyczni koledzy z całego świata, a także byli nauczyciele, koledzy z klasy i studenci w Iranie, przekazują, jaki jest wpływ jej osiągnięć na naukę. Ścieżka edukacji, sukcesy w drużynie irańskiej Olimpiady Matematycznej i jej błyskotliwa praca sprawiają, że Mirzakhani jest idealnym wzorem do naśladowania dla dziewcząt szukających kariery w nauce i matematyce.