TVP Dokument Środa, 04.10.2023 06:00 DZIKA POLSKA - ZAKOCHANE ŁOPATY Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Jesień to czas godów łosi. Byki, które noszą teraz poroża różnych rozmiarów i kształtów od skromnych badyli po okazałe łopaty przez całe noce tęsknie postękują i jęczą, podążając śladami upatrzonych klęp. Widowisko odbywa się nocą, ale zwierzęta pozostawiają pewne znamienne ślady swojej obecności. Próbujemy je odnaleźć z pomocą ludzi, którzy obserwacji tych zwierząt poświęcili długie lata przemierzając bagniste ostoje łosi w północno - wschodniej Polsce. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 3 NA STRAŻY GDAŃSKA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Posiadanie Gdańska jest ważniejsze od wszystkich pieniędzy - tak mawiał dawniej pruski książę Karl August von Hardenberg. Historia pokazała, że nie pomylił się w tej ocenie ani trochę. Co jeszcze ciekawsze, aby bronić tego niezwykle ważnego miasta, wybudowano jeden z najbardziej tajemniczych i najpiękniejszych obiektów obronnych w Europie - Twierdzę Wisłoujście. Jak wyglądało życie dawnego obrońcy Gdańska? Co jadł? Jak spędzał czas wolny? Radosław Kotarski jedzie na miejsce, aby odpowiedzieć na te pytania i zrekonstruować dawne życie, jedzenie oraz sposoby obrony Gdańska. W tym celu uruchamia czynną armatę! 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 199 PIENINY Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka, Adam Molak Scenariusz: Tomasz Malkowski, Aleksandra Filipowicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor, Jacek Banach, Jarosław Wątor Pieniny to wyodrębnione pasmo górskie o długości 35 km. Płynący przez nie Dunajec dzieli je na 3 części: Pieniny Spiskie, Właściwe i Małe Pieniny. Jest to jeden z najbardziej malowniczych zakątków Polski. Urokowi tego miejsca nie można się oprzeć. Piękno Pienin porusza nawet osoby, których wrażliwość nie była do tej pory mocną stroną. Zapierające dech w piersiach widoki zawdzięczamy przede wszystkim urozmaiconej rzeźbie terenu i towarzyszącej jej roślinności. Przed wyruszeniem na szlak warto odwiedzić pawilon edukacyjny w Sromowcach Niżnych. Tu dowiemy się, jakie gatunki roślin i zwierząt występują w ekosystemach naskalnych Pienin i które można zobaczyć podczas wycieczki na szczyt Trzech Koron. 07:40 BLISKIE SPOTKANIA Z GRIZZLY - ODC. 2 PRYWATNE ŻYCIE (GRIZZLY ENCOUNTERS PART 2: THE PRIVATE LIFE OF BEARS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Annette Scheurich, Klaus Scheurich Dwuczęściowy film dokumentalny o niedźwiedziach. Silnych, dzikich, pewnych siebie, ale samotnikach i oryginalnych przedstawicielach fauny. Jedynie życie matki nie jest samotne. Jednym z niewielu miejsc, w których niedźwiedzie grizzly nadal swobodnie wędrują, są Parki Narodowe Alaski. Tutaj niedźwiedź nie ma się czego obawiać poza głodem, chorobami i innymi niedźwiedziami. Jedzenie, bezpieczeństwo, reprodukcja i strach to siły napędowe - niewiele różniące się od naszych ludzkich pragnień i konieczności do życia. Będziemy podążać za grizzly w Parku Narodowym Denali i na wybrzeżu Katmai. Popatrzymy na świat z niedźwiedziego punktu widzenia, zdając sobie sprawę, że życie niedźwiedzia obraca się wokół podobnych rzeczy jak nasze: potrzeb i emocji. Odcinek 2 - "Prywatne życie". Niedźwiedzie brunatne, grizzly - to w przyrodzie waga ciężka. Dzikie, potężne, tajemnicze o reputacji groźnych awanturników. Tymczasem, gdy je poznamy bliżej - odkrywamy, że to czułe olbrzymy ze złożonym życiem społecznym. Każdy ma odmienną osobowość. Docierając do głębi ich natury i oddzielając fakty od fikcji - odkrywamy zadziwiającą prawdę o stworzeniach, wywołujących największy strach na planecie. Poza wszystkim - życie w społeczności niedźwiedziej wymaga umiejętności i oświadczenia. Najlepszym miejscem do poznania życia prywatnego niedźwiedzi - jest z pewnością wybrzeże Katmai na Alasce. 08:40 KREATORZY PRZYSZŁOŚCI - ODC. 3 DZIEDZICTWO KULTUROWE (SHAPERS OF TOMORROW 03 CULTURE/HERITAGE) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2018 Reżyseria: Quentin Domart, Clemence Rabeau Seria dokumentalna opowiadająca o ciekawych rozwiązaniach technologicznych w różnych dziedzinach życia. Na całym świecie ludzie wymyślają i projektują przedmioty, które zmienią naszą codzienność. Zasługują na uwagę, ponieważ ich dzieła mogą uczynić nasze życie jaśniejszym, łatwiejszym i bardziej zrównoważonym. Oni kształtują nasze jutro! Wyruszamy z nimi w podróż do przyszłości. W każdym odcinku skupimy się na jednym, określonym temacie, poznamy innowacje, które zmienią nasze życie w dziedzinach takich jak: mieszkania, transport, recykling, odzież, energia, żywność, robotyka. Dowiemy się, co nowego wynaleźli naukowcy, aby chronić i badać dzieła sztuki. Dziedzictwo kulturowe nie pozwala nam zapomnieć o historii. Naszym obowiązkiem jest zachowywać bezcenne dzieła sztuki i inne świadectwa minionych epok. Skanery, wirtualna rzeczywistość, lasery. Nowe technologie są kluczowym narzędziem zachowywania skarbów kultury i sztuki. Jak te innowacje wpływają na metody badawcze archeologów? Czy sprawią, że dowiemy się więcej o historii naszej planety? Znaleziska czasami stanowią zagadkę. Naukowcy wciąż głowią się nad tekstami starożytnych papirusów. Te zwoje zawierają bezcenne informacje. Któryś z nich może być zaginionym tekstem greckiego filozofa, Epikura. Od dwustu lat naukowcy próbują odczytać treść papirusów, które z wiekiem stały się czarne jak węgiel. W erze cyfryzacji nasze dziedzictwo może być uwieczniane i udostępniane praktycznie wszystkim ludziom na świecie. Dzięki nowym technologiom możemy ratować bezcenne zabytki. 09:40 NIEZWYKŁA ALBANIA - CZĘŚĆ 2 OD LĄDU DO MORZA (AMAZING ALBANIA EP. 2) Film dokumentalny, 42 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Radler, Antonia Coenen Zdjęcia: Nikolai Von Graeventiz Dwuczęściowy film dokumentalny, który przeniesie widzów do Albanii - wyjątkowego kraju, który choć bliski Włoch - tylko 70 km w linii prostej, a greckie Korfu jest w zasięgu wzroku, leży nieodkryty jak biała plama na mapie południowo - wschodniej Europy. Albania jest biedna, ale też bogata - w różnorodność krajobrazu, florę i faunę oraz kulturę. Po mrocznych dekadach komunistycznej dyktatury, w której wszystkie religie były zakazane, teraz jest to kraj, w którym chrześcijanie i muzułmanie żyją ze sobą w zgodzie. 10:35 W 24 GODZINY - ODC. 11 AUCKLAND W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 11. AUCKLAND) Cykl dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams, przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 11 - Auckland. Dynamiczność, energia miasta i uśpione wulkany to właśnie Auckland, największe na świecie miasto polinezyjskie. Położone jest w północno - zachodniej części Wyspy Północnej, między Morzem Tasmana i Oceanem Spokojnym. Auckland nazywane miastem żagli, ze względu na położenie między dwoma zatokami zachwyca wiktoriańskimi pozostałościami i modnymi dzielnicami. Auckland to również bogata historia i tradycja. Będąc tam warto odwiedzić muzeum sztuki maoryskiej, Auckland War Memorial Museum, czy muzeum sztuki współczesnej. 11:05 W 24 GODZINY - ODC. 12 BARCELONA W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 12. BARCELONA) Cykl dokumentalny, 23 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 12 to 24 godziny w Barcelonie. To miasto pełne oryginalnych możliwości spędzania wolnego czasu, które zachęcają do odwiedzania jej raz i drugi. Położona nad Morzem Śródziemnym i słynąca z modernistycznej architektury Gaudiego Barcelona jest jedną z najmodniejszych stolic europejskich. Miasto jest wyznacznikiem nowych trendów w świecie kultury, mody i gastronomii. Łączy kreatywność artystów i projektantów z szacunkiem i dbałością o miejsca od zawsze tradycyjne. Współżyją w nim urok i spokój starego miasta, awangarda jego najnowocześniejszych dzielnic i miejski rytm jednego z najczęściej odwiedzanych miast na świecie. 11:30 ZŁOTA KOLEKCJA - KAPRYS LUDOJADA Reportaż, 29 min, Polska, 1973 Autor: Andrzej Androchowicz Scenariusz: Andrzej Androchowicz Zdjęcia: Janusz Pietrzykowski, Andrzej Gertych Ludomir Mączka przed rejsem dookoła świata, przygotowuje jacht do wypłynięcia w morze. Podróż ma trwać minimum trzy lata. Podróżnik niechętnie udziela odpowiedzi na pytania o trasę i terminarz wyprawy, preferował spontaniczność. Mączka, zwany popularnie wśród żeglarzy Ludojadem, był z wykształcenia geologiem. Pracował w instytutach i przedsiębiorstwach geologicznych Wrocławia, Warszawy, Krakowa i Szczecina. Z racji swojego zawodu wiele podróżował po świecie. W czasie studiów zaraził się żeglarstwem. Mimo wady wzroku otrzymał tytuł kapitana żeglugi wielkiej jachtowej, a żeglarstwo stało się jego prawdziwą pasją. Bardzo skromny tryb życia i pieniądze zarobione podczas zagranicznych kontraktów pozwoliły mu na kupno własnego jachtu. Do samotnego rejsu dookoła świata przygotowywał się 25 lat. W dniu 5 września 1973 roku Ludojad na pokładzie jachtu Maria wypłynął ze Szczecina w swój wymarzony rejs... 12:10 BOLESŁAW WIENIAWA DŁUGOSZOWSKI - ŻOŁNIERZ I POETA Film dokumentalny, 39 min, Polska, 1992 Scenariusz: Zbigniew Wawer Lektor: Wojciech Gąssowski Wykonawcy: Tadeusz Kondracki Zdjęcia: Stanisław Holnicki Film przedstawia postać Bolesława Wieniawy Długoszowskiego, od studiów na Uniwersytecie we Lwowie przez służbę w Legionach Polskich, uczestnictwie w wojnie polsko - bolszewickiej w 1920 roku, służbę w Wojsku Polskim w latach 1921 - 1938, pracę na stanowisku ambasadora Polski w Rzymie i na Kubie. Oprócz tego film pokazuje generała jako pisarza i poetę. Był animatorem życia kulturalnego międzywojennej Warszawy. Wykorzystano archiwalne materiały filmowe z lat 1914 - 1941. 13:00 NA GRANICY (ON THE LINE) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2020 Reżyseria: Leo Mattei, Alex Gohari Film dokumentalny. Każdego roku amerykańskie władze siłą deportują do Meksyku ponad 100 tysięcy Meksykanów. Tymczasem wielu z nich ułożyło już sobie życie w Stanach Zjednoczonych. Dorastało pracując, płacąc podatki, zakładając rodziny. Niektórzy nie potrafią nawet mówić po hiszpańsku. Jak mogą deportować ludzi do kraju, w którym nigdy nie mieszkali? Za kilka dni zostają oderwani od swoich dzieci i bliskich i eskortowani przez granicę. Nie mogą wrócić do domu i nie mogą odwołać się od deportacji. Przygraniczne miasto Tijuana stało się śluzą powietrzną między dwoma światami, w której kończy się rozbite życie migrantów. Dla wielu z tych deportowanych jedyną dostępną pracą są przeniesione amerykańskie centra obsługi telefonicznej. Spędzają dnie, odpowiadając na telefony od amerykańskich konsumentów, udając, że pracują z Ameryki, a wieczory spoglądają na światła zza granicy, próbując utrzymać kontakt z pozostawionymi rodzinami. Rocio, Richard i Sergio to tylko trzy osoby dotknięte tym procesem. Śledzimy ich przez prawie rok, gdy walczą o zrozumienie sytuacji, w której się teraz znajdują i odbudowanie swojego życia. 14:00 OCEANY AFRYKI - ODC. 1. POWRÓT OLBRZYMÓW (OCEANS AFRICA EP. 1 RETURN OF THE GIANTS) Cykl dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Charlie Luckock Film dokumentalny (3 części) o oceanach i ekostystemach w nich żyjących, które są wrażliwe i narażone na destrukcję ze strony człowieka. Afryka szczyci się jedną z najbogatszych i najbardziej zróżnicowanych linii brzegowych na świecie. Na zachodzie leży zimny Ocean Atlantycki. Na wschodzie Ocean Indyjski oferuje cieplejsze wody, w których kwitną rafy koralowe i rozwijają się gatunki tropikalne. Wybrzeże jest magnesem dla życia nadmorskiego - od ogromnych kolonii fok i ptaków morskich po rekiny. Pomimo obfitości i różnorodności życia tutejsze stworzenia odczuwają wszechobecną presję ze strony człowieka. Uszczuplone zasoby ryb zmuszają foki do polowania na ptaki, z którymi dzielą skaliste wyspy; żółwie mylą pływający plastik z pożywieniem, a rekiny są zabijane w sieciach wzniesionych w celu ochrony pływaków. W obliczu rosnącej presji ze strony ludzi życie na tym wybrzeżu potrzebuje pomocy. Na szczęście istnieje zespół ekspertów, którzy poświęcili swoje życie ochronie tego morskiego ekosystemu i wspaniałych stworzeń, które go zamieszkują. Załoga składa się z naukowców, działaczy na rzecz ochrony przyrody i pełnych pasji wolontariuszy. Ich misją jest ochrona i zachowanie wód naszej planety. Odc. 1 - "Powrót olbrzymów". Ruszamy na wyprawę odkrywczą. Szlakiem oceanicznego olbrzyma. Humbaka. Humbaki udało się ocalić. Jednak ich przyszłość wciąż jest niepewna. Pojawiają się bowiem nowe zagrożenia. Ocieplenie wód, wydobycie ropy i gazu a nawet głód. Na szczęście jest jeszcze czas na ratunek. RPA, kraj na styku dwóch oceanów. W XX wieku zabito niemal trzy miliony wielorybów różnych gatunków. Same humbaki straciły ćwierć miliona osobników. Coraz więcej ludzi staje w ich obronie. Jest więc nadzieja, że ich populacja odrodzi się na całym świecie. Lecz to nie koniec historii. Zdrowie oceanów i dobrobyt humbaków zależą od nas. Kluczem do sukcesu jest umiar, aby te wspaniałe zwierzęta mogły kontynuować swoje podróże. 15:00 WYSPY CZASÓW ODYSEUSZA - POWSTAŁE Z OGNIA (ISLANDS IN TIME - A WILDLIFE ODYSSEY 1. BORN OF FIRE) Cykl dokumentalny, 50 min, Austria, 2017 Reżyseria: Matt Hamilton, Paul Reddish Trzyczęściowy film dokumentalny o wyspach Azji Południowo - Wschodniej, które należą do najbardziej ciekawych i różnorodnych miejsc na ziemi. Położone między Australią i Azją, mają najbogatszą przyrodę na świecie. Są habitatami pięknych i dziwnych stworzeń. To świat, gdzie ptaki wykluwają się na zboczach aktywnych wulkanów, świnie się boksują, a kangury wspinają na drzewa. Te niezwykłe krajobrazy od dziesiątków milionów lat kształtują się za sprawą wulkanów. To tu 25 milionów lat temu kontynent australijski zderzył się z Azją. Na skutek kataklizmu Nowa Gwinea została wciśnięta między oba kontynenty. Ze szczytami gór dochodzącymi do blisko 5 tysięcy metrów jest to najwyższa wyspa na naszej planecie. Nogale melanezyjskie żyją w jednym z najbardziej ekstremalnych środowisk w przyrodzie. To miejsce jest śmiertelnie groźną strefą popiołów wulkanicznych i toksycznych gazów. Tymczasem gatunek tego ptaka w wyjątkowy sposób przystosował się i wykorzystuje niszczycielskie siły. Temperatura tuż pod powierzchnią sięga ponad tysiąca stopni Celsjusza. O dziwo ptaki te właśnie szukają ciepła. Nogale melanezyjskie wyposażone są w ogromne stopy, idealne do kopania. Mają niezwykłą zdolność wyczuwania temperatury. Za pomocą specjalnego gruczołu w gardle ptak ten wyczuwa różnicę nawet pół stopnia. Wokół wulkanu jest zaledwie kilka miejsc o odpowiedniej dla nich temperaturze 33 stopni ciepła. O takie miejsca warto powalczyć. Gorące zbocze jest znakomitym inkubatorem dla jaja. Pisklę wykluje się po 60 dniach. To jeden z najdłuższych okresów inkubacji u ptaków. Natychmiast po wykluciu pisklak jest w stanie odfrunąć. Aktywny wulkan jest jedynym rodzicem, jakiego zna, więc od pierwszej chwili małe jest samodzielne. 16:00 KREATORZY PRZYSZŁOŚCI - ODC. 4 WODA (SHAPERS OF TOMORROW 04 - WATER) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Quentin Domart, Clemence Rabeau Seria dokumentalna opowiadająca o ciekawych rozwiązaniach technologicznych w różnych dziedzinach życia. Na całym świecie ludzie wymyślają i projektują przedmioty, które zmienią naszą codzienność. Zasługują na uwagę, ponieważ ich dzieła mogą uczynić nasze życie jaśniejszym, łatwiejszym i bardziej zrównoważonym. Oni kształtują nasze jutro! Wyruszamy z nimi w podróż do przyszłości. W każdym odcinku skupimy się na jednym, określonym temacie, poznamy innowacje, które zmienią nasze życie w dziedzinach takich jak: mieszkania, transport, recykling, odzież, energia, żywność, robotyka. Dowiemy się, co nowego wynaleźli naukowcy, aby chronić i badać dzieła sztuki. Tematem odcinka czwartego będzie woda, która jest nam potrzebna do przeżycia. Niestety, zaczyna nam jej brakować. Musimy zmienić zasady zarządzania tym zasobem. Wzrost liczby ludności, zanieczyszczenia, nadmierny konsumpcjonizm - to wszystko sprawia, że w wielu krajach zaczyna brakować wody. Jak można uniknąć suszy? Jak przekonać ludzi, by zaczęli szanować wodę? Nie możemy dopuścić, by wyschły jej źródła. Sergio Rico jest chemikiem, który wymyślił, jak można zmienić stan wody w stały żel. Philippe Ouaki di Giorno hoduje rośliny, używając minimalnej ilości wody. Jason Selvarajan wynalazł prysznic, który nie pozwala na nadmierne zużycie wody. Arturo Vittori wymyślił urządzenie, które wychwytuje wilgoć z powietrza - dzięki temu nie zabraknie wody nawet w odległych zakątkach świata. Michael Pritchard wpadł na pomysł, jak można oczyszczać skażoną wodę w domowych warunkach. Ci ludzie pracują bez wytchnienia, by znaleźć nowe rozwiązania w dziedzinie gospodarki wodnej. To prawdziwi wizjonerzy. 17:05 W 24 GODZINY - ODC. 13 MONTREAL W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 13. MONTREAL) Cykl dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 13 to 24 godziny w Montrealu. To tętniące życiem miasto w Kanadzie łączące klimat dwóch kontynentów: europejskiego i amerykańskiego. Znajduje się nad Rzeką Świętego Wawrzyńca w prowincji Quebec. Montreal jest największym portem morskim wschodniej części kraju oraz głównym ośrodkiem gospodarczym i kulturalnym francuskojęzycznej społeczności Kanady. Początki miasta sięgają czasów, gdy było ono niewielką osadą nazwaną na cześć królewską Mont Royal oznaczającą Wzgórze Królewskie. 17:35 W 24 GODZINY - ODC. 14 BANGKOK W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 14. BANGKOK) Cykl dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 14 to 24 godziny w Bangkoku. Miasto legenda, które nie ma sobie równych na świecie. Historia i nowoczesność, egzotyka ulicy i szalone życie nocne, pełne aromatów rynki i luksusowe hotele, uliczni sprzedawcy owoców, modernistyczne centra handlowe oraz idylliczne świątynie, w których mnisi poszukują kontaktu z zaświatami. Miasto niebywałych kontrastów. Widzowie będą mogli zobaczyć Wiecznego Buddę i Królewski Pałac, odwiedzić targ pełen świeżych, pachnących owoców. Wieczorem natomiast obejrzeć kurs gotowania, na którym ujawnione zostaną tajniki kuchni Tajów. 18:00 PUSTYNNI BIEGACZE (DESERT RUNNERS) Film dokumentalny, 56 min, USA, 2013 Reżyseria: Jennifer Steinman Muzyka: Eric Holland Trzymający w napięciu film dokumentalny o biegaczach, którzy biorą udział w słynnym ultramaratonie czterech pustyń. Obserwujemy pełne dramatycznych zwrotów akcji historie zmagań z własnymi słabościami, zmęczeniem, ekstremalnymi warunkami podczas biegu. Bardzo atrakcyjny, nagrodzony na festiwalach dokument o rywalizacji w skrajnie wymagającym wyzwaniu sportowym. Dodatkowo mamy okazję obserwować wspaniałe krajobrazy najpiękniejszych pustyń świata. W tym filmie bohaterów jest czworo: Samantha Gash, Tremaine Kent, David O'Brien, Ricky Paugh oraz 4 pustynie. Seria 4 Deserts Ultramarathon jest powszechnie uznawana za najbardziej prestiżową na świecie serię biegową. Składa się z wyścigu Sahara (Egipt / Jordania / Namibia), Gobi (Chiny / Mongolia), Atakama (Chile) i ostatniej, najzimniejszej pustyni - Antarktydy. Zawodnicy w wyścigach przemierzają 250 kilometrów w ciągu siedmiu dni w niezwykle trudnym terenie, śpiąc w namiocie i mając jedynie dostarczoną przez organizatora wodę. Oczywiście uczestnicy otrzymują wsparcie wysoko wykwalifikowanej kadry oraz zespołu medycznego. Startujący mają chwile kryzysu i zwątpienia we własne siły. Roosevelt powiedział - "Brawa należą się tym na arenie". Tak brzmi dewiza ludzi, którzy nawet jeśli przegrywają to po twardej walce. To jest arena naszych zmagań. Możesz przegrać albo w ogóle nie dobiec, ale zawsze dajesz z siebie wszystko. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - TANZANIA OD ZANZIBARU DO KILWY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Tanzania. 20:15 LOKALSI Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 20:55 CZERWONA DUSZA (THE RED SOUL) Film dokumentalny, 59 min, Niderlandy (Holandia), 2017 Reżyseria: Jessica Gorter Zdjęcia: Sander NSC Snoep Czy Stalin był wielkim przywódcą, który uczynił z Rosji supermocarstwo, czy raczej bezwzględnym dyktatorem, odpowiedzialnym za śmierć milionów niewinnych ludzi? Dlaczego tak wielu Rosjan broni dziś Stalina, uznając go za wielkiego bohatera? I robi to w kraju, w którym niemal żadna rodzina nie uniknęła głodu, strachu i przemocy spowodowanych stalinowskim terrorem, a nikt nigdy nie został skazany za zbrodnie popełnione w jego reżimie. 50 lat po śmierci Józefa Stalina Rosjanie są nadal głęboko podzieleni w sprawie oceny bolesnej przeszłości. Film prześwietla dzisiejszą rosyjską psychikę i pokazuje świat pełen sprzeczności. W mozaice intymnych portretów zwykli Rosjanie zarówno ci młodzi, jak i starzy otwarcie opowiadają o traumach zakorzenionych w brutalnej historii swego kraju. Ojciec wędruje przez opuszczony las wraz ze swoją nastoletnią córką, szukając masowych grobów rosyjskich więźniów. Dwie siostry, których matka została zabrana do obozu jenieckiego, dzielą się swoimi tragicznymi wspomnieniami. Nadal boją się mówić o wydarzeniach otwarcie, ponieważ postawią swoją ojczyznę w negatywnym świetle, a jest przecież mnóstwo innych Rosjan, którzy woleliby zapomnieć o tym ciemnym rozdziale historii. Ból przeplata się w tych opowieściach z dumą, a nostalgiczne historie o państwie kwitnącym w komunizmie kontrastują z bolesnymi wspomnieniami głodu, przemocy i zdrady. Nierzadko ta sprzeczność dotyczy jednej i tej samej osoby. W całym społeczeństwie rosyjskim rośnie dziś popularność Józefa Stalina i pragnienie poczucia jedności narodowej. Film pokazuje, jak radziecka przeszłość żyje w dzisiejszych pokoleniach ludzi i jak odcisnęła swoje piętno na historii Rosji. 22:10 RESET - ODC. 6 Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2023 Autor: Michał Rachoń Film dokumentalny pokazujący politykę międzynarodową oraz relacje Polski z krajami NATO oraz Rosją. Kulisy prowadzenia tej polityki w rozmowach ze specjalnymi gośćmi. 23:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /57/ Reality show, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. Dzisiaj u nas jedyny polski obiekt przyrodniczy wpisany przez UNESCO na listę Światowego Dziedzictwa - Białowieski Park Narodowy i jego mieszkańcy. Wilki, łosie, żubry, ale też koniki polskie, które są bezpośrednimi potomkami tarpanów. Wiecie, że istnieje księga rodowodowa żubrów? Jest systematycznie uzupełniana i stanowi kompendium wiedzy o tych królewskich zwierzętach. Dowiecie się również, na czym polega metoda TPLO i jakim jest dobrodziejstwem dla pacjentów ortopedycznych. Odwiedzamy też Przemyśl, gdzie na nową rodzinę czeka owczarek Ivo. Doktor Radek wyleczył jego stawy. Teraz Ivo czeka na wyleczenie zranionego serca. 00:05 CIUCHCIA Reportaż, 15 min, Polska, 1986 Autor: Artur Bober Prowadzący: Artur Bober Lektor: Artur Bober Nostalgiczna podróż szlakiem kolejki wąskotorowej przez Jędrzejów, Chmielnik, Raków, Bogorię, Staszów, kończąc na Rytwianach, gdzie tory się urywają, a szyny kolejowe porastają łąką i giną w lesie. Widoki z okien pociągu; pola uprawne, bydło na pastwiskach, rzeki, stawy, zapory drogowe. Kolejno mijane drewniane stacje, świat jakby w zwolnionym rytmie. Kierownik pociągu mówi o tym, jak pęd życia zabrał kolejkom dojazdowym pasażerów. Dlatego teraz pociągi te nazywają się towarowo - osobowe i przewożą drzewo, węgiel. Podróż kolejką staje się pretekstem do pokazania mijanych miasteczek z ich senną aurą. Zaglądamy więc do Rakowa, stolicy arian, Braci Polskich. Odwiedzamy staszowski rynek z charakterystycznym ratuszem i Rytwiany, gdzie ze świetnego, gotyckiego zamku rycerskiego pozostała jedna baszta. W programie pokazano ciuchcię w różnych ujęciach i wielu zbliżeniach, pracowników kolejnych stacji, prace manewrowe, a przede wszystkim piękno mijanych krajobrazów. 00:30 STADION ŚLĄSKI. W KOTLE CZAROWNIC Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Muzyczuk Scenariusz: Michał Muzyczuk Prowadzący: Jacek Laskowski, Paweł Czado Zdjęcia: Tomasz Węgrzyński Film dokumentalny wyprodukowany z okazji ponownego otwarcia Stadionu Śląskiego. To doskonała okazja na przypomnienie najgłośniejszych momentów z przebogatej historii tego obiektu. Został ukończony latem 1956 r. Reprezentacja Polski rozegrała na Stadionie Śląskim 55 meczów, w których padły 143 gole. Stadion był też największą areną żużlową na świecie. Rozegrano na nim 7 razy finały MŚ. Rekord frekwencji to 120 tysięcy widzów. Wśród wielu meczów piłkarskich, zawodów żużlowych, mityngów lekkoatletycznych oraz imprez muzycznych kilka zapisało się na stałe w historii Polski i pozostało we wspomnieniach Polaków. Stadion gościł już m.in. zespoły Iron Maiden, The Rolling Stones, AC/DC, Metallica. W filmowym materiale nie sposób zawrzeć wszystkich najlepszych chwil ponad 60 - letniego stadionu, ale po przyjęciu odpowiedniego klucza merytorycznego, można przynajmniej postarać się nie pominąć niczego istotnego. Jaki obraz Stadionu Śląskiego wyłania się z filmu? Obraz miejsca absolutnie wyjątkowego i niepowtarzalnego, z którym nie da się porównać areny z żadnego innego miasta w Polsce. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - I OTWARŁA SIĘ ZIEMIA. Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki We wrześniu 2020 roku, na placu budowy obwodnicy Łańcuta doszło do zaskakującego odkrycia. Operator koparki ujrzał to, co ukryto tu najprawdopodobniej w lipcu 1944 roku. Depozyt składa się z wielu interesujących pamiątek, związanych z planowaną akcją Burza. Można tu odnaleźć dwa słoje, w których znajdowały się mapy, biało - czerwone opaski na ramię z nadrukiem W. P. 39 p.p. ; bagnet niemiecki, żydowski szkaplerz, obrzyn. Ruszymy tropem tego depozytu, starając się ustalić, kto go zakopał. Naszym przewodnikiem będzie Andrzej Borcz na co dzień przedsiębiorca, a z zamiłowania historyk i regionalista. 02:05 BYĆ KOBIETĄ W HIMALAJACH Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2018 Reżyseria: Eliza Kubarska Scenariusz: Eliza Kubarska Film dokumentalny o kobietach wspinających się na najwyższe górskie szczyty w Himalajach. W 1978 roku Polka Wanda Rutkiewicz stanęła na szczycie Everestu jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie. W kwietniu 1993 roku pierwsza Nepalka Pasang Lhamu Sherpa, po trzech nieudanych próbach z poprzednich lat, również zdobywa Everest. Niestety, z tej wyprawy nigdy nie powróciła. Zginęła podobnie jak Wanda, która zaledwie miesiąc później zaginęła na Kanczendzondze - trzecim co do wysokości szczycie świata. Obie stały się ikonami kobiet niezależnych, silnych, dążących do celu. Każda z nich zapłaciła za swoje marzenia najwyższą cenę. Historie Wandy i Pasang, kobiet z odległych kultur, spotykają się nie tylko w Himalajach. Piękne kobiety, które musiały walczyć o swoje prawa i marzenia, które musiały udowadniać mężczyznom, że stać je na realizację swoich pasji. Aby tego dokonać, musiały stać się lepsze i bardziej wytrzymałe niż mężczyźni. Wandę i Pasang spotkamy nie tylko w ujęciach archiwalnych. Obie stały się inspiracją dla młodego pokolenia himalaistek swoich krajów. W Polsce spotykamy przedstawicielkę młodego pokolenia: 25 - letnią Sylwię Bojek, która zainspirowana Wandą, wyruszyła na Everest, aby go zdobyć jako najmłodsza Polka (kwiecień, maj 2017). We wschodnim Nepalu spotykamy Chhurim Sherpa, która pochodzi z wioski pod Kanczendzongą, na której zboczach zaginęła Wanda. Zafascynowana od dzieciństwa bohaterką Pasang Lhamu, Chhurim marzyła o Evereście. Udaje się jej tego dokonać w 2012 roku, ale idzie o krok dalej. Chhurim zdobywa Everest dwukrotnie w jednym sezonie (12 i 19 maja), dzięki czemu wchodzi do księgi rekordów Guinessa. Zderzając historie kobiet z dwóch krańców świata (Polska i Nepal), które łączy pasja gór, tworzymy ciekawy obraz kobiety w górach. Każda z bohaterek musiała walczyć nie tylko z przeciwnościami żywiołów, ale również z porządkiem świata, według którego kobieta miała spędzać czas w domu, opiekując się mężem i dziećmi, a nie zdobywać niebezpieczne szczyty. 02:55 JESIENNE OPOWIEŚCI Film przyrodniczy, 49 min, Polska, 2005 Reżyseria: Marcin Krzyżański Scenariusz: Marcin Krzyżański Nastrojowa opowieść o zmianach zachodzących w polskiej przyrodzie w poszczególnych porach roku. Malarskie zdjęcia ukazują piękno i bogactwo rodzimej przyrody, często niedoceniane przez nas samych. Wystarczy jednak wybrać się za miasto i rozejrzeć uważnie dokoła, by przekonać się, jak wiele się dzieje w świecie zwierząt i roślin zarówno latem, jak i zimą. Dwaj młodzi przyrodnicy: Andrzej Felger i Marcin Krzyżański postanowili przyjrzeć się z bliska polskiej przyrodzie szykującej się do jesieni. Ten film stanowi plon ich obserwacji. Dwukrotnie w ciągu roku noc zrównuje się z dniem i za każdym razem ta chwila zapowiada wielką zmianę: wiosną - wielkie przebudzenie do życia, jesienią - przygotowania do zimowego snu. Największe jesienne misterium zaczyna się już pod koniec lata, kiedy to ptaki wyruszają na południe. Do dziś to zjawisko pozostaje zagadką dla naukowców. Skąd bowiem skrzydlaci wędrowcy wiedzą, kiedy wyruszyć, jak znajdują właściwą drogę, zwłaszcza że mają do pokonania tysiące kilometrów? Skąd wreszcie biorą siły na tak długie wyprawy? Już w sierpniu w drogę ruszają kraski i dudki, ale koniec lata wyznaczają dopiero odlatujące w ślad za nimi bociany. Przed odlotem ich sejmikujące stada widać z daleka na łąkach. Nie wszystkim jednak dane jest spędzić zimę w Afryce. Wiele bocianów ginie, wpadając na linie elektryczne; jest to dla nich dzisiaj największe zagrożenie, tym bardziej że ptaki te coraz częściej gnieżdżą się właśnie na słupach energetycznych. Słabe, chore osobniki przy odrobinie szczęścia trafiają np. do azylu w warszawskim zoo. Jeszcze bardziej widowiskowa niż przeloty bocianie jest jesienna wędrówka żurawi i gęsi. Wiele stad tych ptaków zatrzymuje się na odpoczynek nad jeziorem Oświn, jednym z nielicznych polskich jezior wolnych jeszcze od obecności człowieka. Oświn to ostoja ptactwa mająca wręcz europejską rangę. Do zimy szykują się nie tylko ptaki, ale i drzewa: feeria barw drzew liściastych to jedno z najpiękniejszych jesiennych zjawisk. Dla każdego gatunku drzew charakterystyczny jest inny kolor liści. Jesień to również pora grzybów. W przyrodzie występują ich setki tysięcy gatunków, ale tych przyciągających uwagę ludzi - wielkoowocnikowych - jest w Polsce tylko (!) ok. 4 tys. gatunków, jadalnych i niejadalnych. Dla wielu gatunków zwierząt nadejście jesieni wiąże się z rozmaitymi rytuałami. Bobry, chociaż nie zasypiają na zimę, intensywnie gromadzą zimowe zapasy. Pod ciosami ich ostrych zębów padają kolejne drzewa. Gdy drzewo już leży na ziemi, zwierzęta zabierają się do obgryzania go z kory i pędów: część konsumują od razu, część chowają na najcięższy okres. W chłodne jesienne noce zaczyna się także rykowisko jeleni. Samce, które przez większą część roku trzymają się z daleka od łań zajętych wychowaniem młodych, teraz zbliżają się do nich. Im donośniejszy ryk, tym dorodniejszy jest przyszły ojciec i tym większą daje gwarancję na zdrowe, silne potomstwo. W Tatrach, najwyższych polskich górach, właściwie w ogóle nie ma lata: późna wiosna od razu przechodzi w jesień. Tatrzańskie hale mają osobną, niepowtarzalną paletę barw, podobnie jak tamtejsze niebo - tylko nad Tatrami tak intensywnie u nas granatowe. A że w górach zima jest najsroższa, to żyjące tam zwierzęta muszą zgromadzić największe zapasy tłuszczu. Niedźwiedzie i świstaki w ciągu lata podwajają z tego powodu swoją wagę. Jedynie kozicom niestraszne mrozy, śniegi i wiatry. Pokryte trzywarstwową sierścią, pozostaną na tatrzańskich turniach przez całą zimę.