TVP Dokument Sobota, 07.10.2023 06:00 DZIKA POLSKA - JAK BÓBR PRZYKAZAŁ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Zdjęcia: Tomasz Michałowski, Krystian Matysek Uratowane pół wieku temu bobry pokazują dziś ząb, a ściślej swe niezwykle ostre siekacze. Nade wszystko zaś swą ekspansywność, zmyślność i witalność, które sprawiły, że podbiły znaczną część Polski. Tu i ówdzie jest ich zbyt wiele. Stąd akcje przesiedlania tych zwierząt do innych ostoi. Te akcje to okazja, by przekonać się, jak silnym zwierzęciem jest ten wodny gryzoń, a także odkryć, jak wielki wpływ na otaczającą przyrodę mają ci naturalni inżynierowie znad nizinnych rzek. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 6 ŻYĆ JAK SŁOWIANIN Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski W tym odcinku dowiemy się, jak trudne było przetrwanie w brudnej i zimnej słowiańskiej chacie, w której na dodatek roi się od robactwa? Radosław Kotarski na własnej skórze przekonuje się o tym, przeprowadzając się do zrekonstruowanego domostwa sprzed ponad 1000 lat. W ten sposób lepiej poznaje codzienne życie naszych przodków i problemy, z którymi mogli się zmagać. Poza tym odkrywa dawne wierzenia, sposoby polowania i obyczaje wczesnych Słowian. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 202 CIESZYN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Barbara Adamczyk Scenariusz: Aleksandra Filipowicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym punktem na trasie podróży po Polsce jest Cieszyn. Miasto o granicznym położeniu ma niepowtarzalny klimat, a świetnie zachowane zabytki robią olbrzymie wrażenie. Sercem miasta jest rynek z ratuszem znajdującym się w jego południowej pierzei. Tu można odpocząć przy szumie fontanny św. Floriana, zajadając się kanapką po cieszyńsku, czyli kanapką ze śledziem oferowaną przez okoliczne sklepiki. Góra Zamkowa to najstarsze miejsce osadnicze w Cieszynie. W XIV wieku wybudowano tu gotycki zamek książęcy, który zastąpił pierwotny ziemno-drewniany gród. Niestety, uległ on zniszczeniu w czasie wojny trzydziestoletniej. Na Górze Zamkowej znajduje się Pałac Myśliwski Habsburgów, którego budowę ukończono w 1840 roku. Dziś ma tu swoją siedzibę Szkoła Muzyczna oraz instytucja kultury Zamek Cieszyn, promująca wzornictwo. Jednym z najbardziej urokliwych zakątków miasta jest niewątpliwie Cieszyńska Wenecja. Nad sztucznym kanałem Młynówka dawniej swoje warsztaty prowadzili garbarze, tkacze, sukiennicy i kowale. Dziś to miejsce wręcz wymarzone na romantyczny spacer. 07:35 WYSPY CZASÓW ODYSEUSZA - KRÓLESTWO SŁOŃCA (ISLANDS IN TIME - A WILDLIFE ODYSSESY 3. RULED BY THE SUN) Cykl dokumentalny, 53 min, Austria, 2017 Reżyseria: Matt Hamilton, Paul Reddish Trzyczęściowy film dokumentalny o wyspach Azji Południowo - Wschodniej, które należą do najbardziej ciekawych i różnorodnych miejsc na Ziemi. Są domem dla majestatycznych, pięknych i dziwacznych zwierząt. Na wyspach między Australią i Azją potężne siły utworzyły najbogatsze biosfery na ziemi. Istnieje moc, rządząca ponad wszystkimi i dyktująca codzienny rytm, do którego musi się dostosować każda forma życia. Zmienia jedne drzewa lasów deszczowych we wznoszące się olbrzymy, a drugie w groźnych zabójców. Dziwne stworzenia kryją się w cieniu, za to inne pławią się w dającej im życie energii tropikalnego słońca. Las czeka na swojego władcę. Życie tu od milionów lat podporządkowane jest rytmowi dnia. To stały cykl, rządzony przez moc słońca. Rodziny gibonów zaznaczają swoje miejsca na czubkach drzew specjalną pieśnią. Dźwięk niesie się daleko w chłodnym powietrzu świtu. Pieśń gibbonów zwiastuje pojawienie się największej siły, rządzącej tym prastarym lasem deszczowym. Wyspy ciągną się wzdłuż równika, dlatego słońce wstaje o tej samej porze każdego dnia. To stały element wiecznie powtarzającego się cyklu. Rośliny i zwierzęta w lesie deszczowym poddają się władzy słońca bardziej niż jakiekolwiek innej. Drzewa potrzebują energii słonecznej, by rosnąć. Miliardy liści parują, chłonąc życiodajne promienie. W trakcie dnia słońce staje się coraz mocniejsze. Wczesnym rankiem pod koronami drzew jest niezwykle ruchliwie. Zielone królestwo to niełatwe miejsce do życia, dlatego młody orangutan sumatrzański spędza 9 lat przy matce, ucząc się dżungli. U naczelnych, nie licząc nas ludzi, to najdłuższy okres dzieciństwa. Właśnie się zaczyna ważny dzień nauki. Wśród człowiekowatych orangutany sumatrzańskie to wyjątek, bo prowadzą głównie tryb życia nadrzewny. Nowo narodzony maluch spędzi całe życie w koronach drzew. Musi się nauczyć bezpiecznej nawigacji. Matka porusza się z wielką ostrożnością. Zachowuje równowagę w przemieszczaniu się nawet po najbardziej zdradzieckich lianach. Orangutany sumatrzańskie to nadzwyczajne naczelne ze względu na sposób poruszania się wśród drzew. Zamiast skakać matka powoli się przemieszcza, wykorzystując swój ciężar do pokonywania odległości między gałęziami. W czasie wspólnych lat samica uczy dziecko przetrwania w promieniach słońca. Habitat ten od milionów lat zdominowany przez jedną rodzinę drzew; są to dwuskrzydlcowate, jest ich setki gatunków i w niektórych miejscach zajmują 80 procent lasu. Jak w przypadku większości drzew walka o światło zaczyna się w ciemnych głębinach lasu. 08:30 KREATORZY PRZYSZŁOŚCI - ODC. 6 ŻYWNOŚĆ (SHAPERS OF TOMORROW 06 - FOOD) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Quentin Domart, Clemence Rabeau Seria dokumentalna opowiadająca o ciekawych rozwiązaniach technologicznych w różnych dziedzinach życia. Na całym świecie ludzie wymyślają i projektują przedmioty, które zmienią naszą codzienność. Zasługują na uwagę, ponieważ ich dzieła mogą uczynić nasze życie jaśniejszym, łatwiejszym i bardziej zrównoważonym. Oni kształtują nasze jutro! Wyruszamy z nimi w podróż do przyszłości. W każdym odcinku skupimy się na jednym, określonym temacie, poznamy innowacje, które zmienią nasze życie w dziedzinach takich jak: mieszkania, transport, recykling, odzież, energia, żywność, robotyka. Dowiemy się, co nowego wynaleźli naukowcy, aby chronić i badać dzieła sztuki. W odcinku szóstym - żywność. Lepsze metody produkcji, mniejsza konsumpcja, zdrowsze produkty. Na całym świecie ludzie chcą lepiej się odżywiać. Konsumujemy coraz bardziej świadomie, ale przemysł spożywczy stoi przed wieloma wyzwaniami. Między innymi chodzi o odpowiedzialną dystrybucję. Jak będą wyglądały zakupy w przyszłości? Jakie wynalazki wpłyną na metody produkcji i na naszą konsumpcję? W trosce o środowisko staramy się zmieniać swoje nawyki. Pewne innowacje sprawią, że będziemy konsumować w zupełnie inny sposób. Sieci sklepów, supermarkety, masowa dystrybucja zaczęła się w latach siedemdziesiątych. Poprawiamy metody produkcji, jemy coraz bardziej świadomie. Nowe rozwiązania sprawiają, że skracają się łańcuchy dostaw, co jest zbawienne dla gospodarki i konsumentów. 09:30 OCEANY AFRYKI - ODC. 3 REKINY (OCEANS AFRICA EP. 3 TALE OF TWO SHARKS) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Charlie Luckock Film dokumentalny (3 części) o oceanach i ekostystemach w nich żyjących, które są wrażliwe i narażone na destrukcję ze strony człowieka. Afryka szczyci się jedną z najbogatszych i najbardziej zróżnicowanych linii brzegowych na świecie. Na zachodzie leży zimny Ocean Atlantycki. Na wschodzie Ocean Indyjski oferuje cieplejsze wody, w których kwitną rafy koralowe i rozwijają się gatunki tropikalne. Wybrzeże jest magnesem dla życia nadmorskiego - od ogromnych kolonii fok i ptaków morskich po rekiny. Pomimo obfitości i różnorodności życia tutejsze stworzenia odczuwają wszechobecną presję ze strony człowieka. Uszczuplone zasoby ryb zmuszają foki do polowania na ptaki, z którymi dzielą skaliste wyspy; żółwie mylą pływający plastik z pożywieniem, a rekiny są zabijane w sieciach wzniesionych w celu ochrony pływaków. W obliczu rosnącej presji ze strony ludzi życie na tym wybrzeżu potrzebuje pomocy. Na szczęście istnieje zespół ekspertów, którzy poświęcili swoje życie ochronie tego morskiego ekosystemu i wspaniałych stworzeń, które go zamieszkują. Załoga składa się z naukowców, działaczy na rzecz ochrony przyrody i pełnych pasji wolontariuszy. Ich misją jest ochrona i zachowanie wód naszej planety. Odc. 3 - "Rekiny". Tym razem towarzyszymy w RPA naukowcom u progu odkrycia. Dwa słynne gatunki rekinów. Żarłacz biały i głowomłot tropikalny. Karierę robią z różnych powodów. Głowomłoty gromadzą się w rafie. Dlaczego? Przecież grozi im wyginięcie. Naukowcy próbują rozwiązać zagadkę. Naukowcy i nurkowie rozpoczynają wyścig z czasem, by zdobyć wiedzę na temat życia rekinów. Bez rekinów morski świat stanie na głowie. RPA to kraj obdarzony niespotykaną bioróżnorodnością. Szczególnie w otaczających go oceanach. Wody RPA zamieszkuje aż jedna piąta rekinów świata. Ludzie wciąż nie rozumieją rekinów i podejmują działania dyktowane strachem. 10:35 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 2 PODRÓŻ PEŁNA SMAKÓW (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 2 LES CHEMINS DU GOT) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 2 - "Podróż pełna smaków." Singapur. Tu spotykają się wszystkie smaki świata. Przez całą dobę można zjeść dania kuchni indyjskiej, chińskiej, malajskiej i europejskiej. W Singapurze jedzenie to świętość. A jedną ze świątyń gastronomii jest Lau Pa Sat. Codziennie o dziewiętnastej ruch uliczny zostaje wstrzymany aż do trzeciej w nocy. Geylang to jedna z uboższych dzielnic Singapuru. Jej mieszkaniec, Tony Tan, w każdy czwartek organizuje maraton smaków. W ciągu sześciu godzin uczestnicy odwiedzają wybrane sklepy i restauracje. Tu można smacznie zjeść zarówno na ulicznym straganie, jak i w drogiej restauracji. 11:05 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 3 W HARMONII Z NATURĄ (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 3 DURABLEMENT VOTRE) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 3 - "W harmonii z naturą." W indyjskim stanie Radżastan żyje społeczność, dla której priorytetem jest przyroda i dobrostan zwierząt. Bishnoi darzą szacunkiem wszystkie formy życia na Ziemi. Życiem członków społeczności rządzi dwadzieścia dziewięć zasad. Trudnią się oni głównie rolnictwem. Sadzenie i pielęgnowanie drzew jest dla Bishnoi jak wyznanie wiary. Rolnik dzieli się z drzewem wodą, użytą do jego podlania. Bishnoi nie jedzą mięsa i sami produkują to, czego potrzebują. Bishnoi mogą pochwalić się dużą świadomością ekologiczną. Trudno im zrozumieć wyzwania współczesnego świata. Wszystko zaczęło się od trzydzieściorga utopistów, którzy osiedli w dawnym kamieniołomie, by żyć w zgodzie z naturą. Filozofia wspólnoty nie zmienia się przez lata, a postęp technologiczny ułatwia jej realizację. Energia słoneczna, wiatrowa i wodna otwiera drogę do nowych ekologicznych rozwiązań. Na terenie Walii działają trzy parki narodowe i pięć obszarów chronionych. Przeniesiemy się też do Nowej Zelandii, gdzie ludzie i przyroda tworzą prawdziwą jedność. 11:35 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.II - ARKADIUSZ GOŁĘBIEWSKI Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Panorama polskiego dokumentu - portrety twórców, ich droga artystyczna i twórczość na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem odcinka jest Arkadiusz Gołębiewski. 12:15 URODZENI, BY GRAĆ. FILHARMONICY WIEDEŃSCY OD KULIS (WIRED FOR MUSIC - INSIDE THE WIENER SYMPHONIKER / TONSUCHTIG - DIE VIENNER SYMPHONIKER VON INNEN) Film dokumentalny, 90 min, Austria, 2020 Reżyseria: Malte Ludin, Iva Svarcova Dokument nakręcony przez filmowe małżeństwo, Ivę Svarcovą i Malte Ludina, którzy przyglądają się z bliska niezwykłym osobom tworzącym jedną z największych orkiestr świata, Symfonię Wiedeńską. Film zawiera wywiady z członkami orkiestry, takimi jak dyrygenci Philippe Jordan i Andrs Orozco - Estrada, koncertmistrz i skrzypek Florian Zwiauer, a także z muzykami ze wszystkich szeregów orkiestry. W tych zabawnych, intymnych i często odkrywczych wywiadach różnie osoby, młodsze i starsze, otwarcie omawiają wzloty i upadki ich pracy: strach przed porażką i niepokój związany z kondycją; wymagający harmonogram i standardy doskonałości; dynamikę interpersonalną, która może uświetnić karierę lub ją zepsuć. 13:50 POD ŚWIATEM Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1983 Reżyseria: Jerzy Ridan Scenariusz: Jerzy Ridan Pod światem to poetycka impresja o kopalni soli w Wieliczce, która podlega specjalnej międzynarodowej ochronie i jest wpisana w rejestr zabytków UNESCO. Film zawiera dokumentalną rejestracją obecnego stanu kopalni, pokazując jednocześnie w refleksyjnym zwierciadle historię jej trwania. Wspaniały klimat tworzony przez symbiozę pracy ludzkiej z pracą ostatniego już konia "zatrudnionego" w kopalni. 14:10 WSZYSTKO O TORBACZACH - ODC. 3 W ZAGROŻENIU (THE WONDERS OF MARSUPIALS MARSUPIALS ON THE BRINK) Cykl dokumentalny, 49 min, Australia, 2016 Reżyseria: Edward Saltau, Daniel Hunter Trzyczęściowa seria dokumentalna o torbaczach, badająca ich ewolucję, dzięki której poradziły sobie z wyjątkowymi i trudnymi wyzwaniami życia w Australii. Wizualna uczta oszałamiających australijskich krajobrazów. Seria przedstawia kangura rudego, koale, niełazy tygrysie, bandykoty, potaroo i nie tylko. Spotkamy największe i najmniejsze torbacze, a także najrzadsze i odnoszące największe sukcesy. Oprócz spotkania z niesamowitą różnorodnością australijskich torbaczy, dowiemy się, jak powstały te stworzenia i jak przybyły na ten ogromny, wyspiarski kontynent. Część 3 - "W zagrożeniu". Koala jest ikoną torbaczy australijskich. Powszechnie uważa się go za milutkie stworzenie, żyjące na drzewie, przesypiające cały dzień. Koala zdołał znaleźć sobie niszę dla siebie w koronach drzew. Torby lęgowe u torbaczy różnią się między gatunkami - a koala ma torbę otwierającą się ku tyłowi. Dziwne jak na nadrzewne ssaki, ale jest ku temu powód. Gdy maleństwo jest już tak duże, by przejść z mleka matki na liście - matka karmi go papką z rozmiękłych odchodów. Dla koali zaczyna brakować miejsca. Powszechną cechą ewolucyjną torbaczy jest ich zdolność przystosowania swojej diety do ciągle zmieniającego się otoczenia. Układ trawienny koali, pozwalający mu konsumować trujące liście, czy nieustannie rosnące zęby wombata - to typowe przykłady. Torbacze świetnie się mają w każdym ekosystemie i habitacie w Australii. Ich niezwykła różnorodność jest odbiciem inteligentnej adaptacji i wyjątkowych rozwiązań dla pokonania wyzwań w najtrudniejszych środowiskach na Ziemi. 15:10 NA KRAWĘDZI - ODC. 4 REFLEKS (ON THE EDGE 4 REFLEX) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2018 Reżyseria: Laurent Ramamonjiarisoa Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o tym, co dzieje się z ludzkim organizmem w ekstremalnych warunkach. Marc poddaje się kolejnym wyzwaniom, które spowodują, że znajdzie się w ekstremalnie niskich lub wysokich temperaturach, na wysokości lub bardzo głęboko oraz poddany będzie ogromnym prędkościom lub bardzo wymagającym testom na refleks. Spotka się z różnymi specjalistami, naukowcami i sportowcami, którzy będą go trenować, testować i dawać rady jak robić postępy. Odc. 4 - "Refleks". W tym odcinku zbadamy refleks, Marc będzie musiał zostać najlepszym bramkarzem piłki ręcznej. Podczas meczu bramkarze otrzymują około 60 strzałów, więcej niż jeden strzał na minutę gry, przy piłce osiągającej prędkość do 100 km/h. Gwiazdy sportu fascynują szybkością, precyzją ruchów, siłą i umiejętnościami. Wymagają one wyjątkowego refleksu. Ale co oni tak naprawdę robią? To świadoma decyzja, czy automatyzm? Zostanie użyty specjalistyczny sprzęt do mierzenia funkcji motorycznych, czyli precyzji i szybkości ruchów, jak też zdolności do szybkiego reagowania na bodźce. Odróżniamy odruchy, które są mimowolnymi czynnościami motorycznymi od celowej aktywności ruchowej, która jest istotna w aktywności sportowej. 16:10 CHEMICZNY ŚWIAT - ODC. 2 WNĘTRZE (THE CHEMICAL WORLD EP. 2 WITHIN) Cykl dokumentalny, 51 min, Australia, 2021 Reżyseria: Marck Radomsky, Alice Tylor Scenariusz: Dr Jordan Nguyen Seria dokumentalna (3 odcinki) o tym, jak chemia ukształtowała naszą planetę, ludzkie życie i całe życie na Ziemi od gigantycznego płetwala błękitnego do najmniejszego organizmu jednokomórkowego. Co zaskakujące, ze wszystkich pierwiastków chemicznych w układzie okresowym tylko sześć: węgiel, wodór, azot, tlen, fosfor i siarka łączy się, tworząc wszystko, co znamy, od planet w naszym Układzie Słonecznym po niewidzialne bakterie i wirusy. Odc. 2. Poznamy chemię naszych początków, cofając się w czasie o ponad cztery miliardy lat, aby odkryć nowe dowody życia na Ziemi, ukryte głęboko w strukturze geologicznej planety, w najgłębszych oceanach i w najdalszych zakątkach naszego Układu Słonecznego. Dążenie do opanowania chemii doprowadziło do niesamowitych przełomów, które ulepszyły każdy aspekt ludzkiego życia ale miały też niszczycielskie konsekwencje. 17:10 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - IBIZA (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 48 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Antonio Urrea, Ivan Bayon Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. W tym odcinku - Ibiza. 18:10 PASJONACI S.II - SEZON 2 ODC. 5 CASTING Dokument fabularyzowany, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Artur Dziurman Scenariusz: Danuta Damek, Artur Dziurman, Agnieszka Szygenda Aktorzy: Monika Błaszczyk - Bylica, Danuta Damek, Janusz Bąk, Joanna Dyrek - Bohosiewicz, Monika Zaborska, Magdalena Leszczyńska, Lilianna Lewandowska, Maciej Jackowski, Alina Kamińska, Renata Szczepaniak - Pajor, Katarzyna Jamróz, Andrzej Beja - Zaborski, Krzysztof Bartosz, Leszek Odzieniec, Marcin Kobierski Zdjęcia: Jacek Fabrowicz Beata organizuje casting dla nowych aktorów. Ola opowiada matce o Mateuszu i przy okazji namawia ją na wizytę kontrolną u okulisty. Tymczasem w biurze ITAN - a zjawia się komendant Policji, który zmaga się z kłopotami zdrowotnymi i szuka profesjonalnego masażysty. Renata zgadza się pomóc cierpiącemu. Zespół gra spektakl "Koziołek Matołek" dla dzieci pracowników banku. Nieoczekiwanie biuro ITAN - a odwiedza się tajemniczy sponsor, który zaprasza cały zespół do pensjonatu w Bukowinie. Maciek w środku nocy odbiera z lotniska atrakcyjną Kasię, kobieta proponuje mu wspólną, późną kolację. Maciek, pod wpływem impulsu, postanawia przyjąć zaproszenie od nieznajomej. 18:45 POLSKIE DZIEDZICTWO S.III - SEZON 3 ODC. 1 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W pierwszym odcinku trzeciej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" prowadzący Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż do jednej z najstarszych osad na Litwie. Ziemie te, na przestrzeni wieków były na tyle ważne, że przez stulecia zabiegały o nie najważniejsze litewskie i polskie rody - Wiśniowieccy, Chodkiewiczowie, Radziwiłłowie czy Poniatowscy. Stefan Tompson opowie o legendach związanych z tymi terenami, ale także o faktach historycznych, przybliżając między innymi historię kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryja Panny i związanego z nim Albrychta Stanisława Radziwiłła. Poznamy także wyjątkowy, Modrzewiowy Dwór, zbudowany przez ród Zaleskich, których nazwisko było i jest ważne nie tylko dla Polaków, ale również dla mieszkańców Sri Lanki, gdzie jedna z dzielnic stolicy - Kolombo, nazwana została na cześć Władysława Michała Zaleskiego - Zaleski Town. 19:20 Z WIESZAKA HISTORII - ODC. 1 KOLOR, KTÓRY PROWOKUJE Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jarosław Migoń Scenariusz: Jarosław Migoń, Lucyna Rotter Prowadzący: Lucyna Rotter Lektor: Magdalena Zbylut - Wiśniewska Zdjęcia: Kacper Solan, Bartłomiej Gąsienica Muzyka: Marcin Gałażyn Wciągająca fashion story dla każdego, kto dostrzega rolę i znaczenie ubioru. Program o tematyce dokumentalno - historycznej, który w kostiumowej formule odsłania ukryte znaczenia, symbole i dzieje ubioru. Prowadząca Lucyna Rotter podejmuje temat koloru w ubiorze i jego ukrytych znaczeń, które na przestrzeni wieków ewoluowały. 19:55 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 10 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Klimala, Ewa Wołkanowska - Kołodziej Scenariusz: Wojciech Klimala Lektor: Paweł Sędziak Zdjęcia: Bartosz Frątczak Muzyka: Joanna Fidos Paweł Bełous na Wileńszczyźnie znany głównie jako Didżej Pablo. Jedyny na Litwie wodzirej, który potrafi poprowadzić wesele w pięciu językach. Równocześnie. Poza tym komponuje, prowadzi program muzyczny w telewizji, gra. Mówi, że na parkiet wyciągnie każdego: zakompleksionego menedżera, sfrustrowaną nastolatkę czy seniora, który nie tańczył od lat. 20:30 CHWAŁA KRÓLOWEJ (GLORY TO THE QUEEN) Film dokumentalny, 79 min, Austria, 2020 Reżyseria: Tatia Skhirtladze Scenariusz: Ina Ivanceanu Film dokumentalny opowiadający o czterech radzieckich szachistkach z Gruzji, międzynarodowych gwiazdach, które były najlepszymi szachistkami na świecie w latach 1962 - 1991 (roku upadku Związku Radzieckiego). Były w drużynie na dwóch olimpiadach szachowych, w 1980 i 1982 roku. Nie pochodziły tylko z tego samego miasta, ale były praktycznie sąsiadkami. Kobiety, które mieszkały blisko siebie, były w stanie dominować na najwyższym szczeblu międzynarodowych szachów kobiet przez prawie 30 lat. To było zdumiewające. Nona Gaprindashvili, Nana Alexandria, Maia Chiburdanidze i Nana Ioseliani przeszły do historii szachów. Wśród nich Nona była pierwszą, a Maia drugą kobietą w historii szachów, które otrzymały tytuł Arcymistrza, zaszczyt, który wcześniej był przyznawany tylko mężczyznom. Kiedy ich wspaniała era i kariera się zakończyła, nadal cieszyły się z sukcesów, żyjąc szczęśliwie i w dobrej formie. To film o wygrywaniu i przegrywaniu na szachownicy i w życiu. 22:05 RESET - ODC. 9 Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2023 Autor: Michał Rachoń Film dokumentalny pokazujący politykę międzynarodową oraz relacje Polski z krajami NATO oraz Rosją. Kulisy prowadzenia tej polityki w rozmowach ze specjalnymi gośćmi. 23:25 DWORZEC Film dokumentalny, 12 min, Polska, 1980 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Witold Stok Rozziew pomiędzy propagandowym a rzeczywistym obrazem warszawskiego Dworca Centralnego, sztandarowej inwestycji gierkowskiej dekady. 23:40 SIEDEM KOBIET W RÓŻNYM WIEKU Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1978 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Witold Stok Subtelne szkice do portretu siedmiu kobiet, tancerek w wieku od kilku do kilkudziesięciu. 00:05 SPACER Z ANIOŁAMI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Wysokiński Jerry, bohater walk przeciw apartheidowi, który nie boi się przemocy, próbuje odnaleźć dziecko porwane w slumsach Kliptown w Soweto. Poszukiwania prowadzą go w najciemniejsze zaułki Johannesburga oraz mroczne zakamarki własnej duszy. 01:40 PASTEUR ZNAD WISŁY - RZECZ O PROFESORZE HILARYM KOPROWSKYM Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2005 Autor: Krzysztof Magowski, Piotr Poraj Poleski Reżyseria: Krzysztof Magowski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski Muzyka: Dariusz Żebrowski, Hilary Koprowsky Hilary Koprowsky to jeden z najwybitniejszych lekarzy naszych czasów, zajmujący się od blisko 60 lat wirusami. Profesor Koprowsky jest wynalazcą pierwszej przyjmowanej doustnie szczepionki przeciw poliomyelitis wywołującego chorobę polio. Prace nad szczepionką rozpoczął w 1947 i zajęła mu ona blisko 10 lat. Jego szczepionka była pierwszą podawaną masowo na wszystkich kontynentach. W Polsce przyjęło ją blisko 9 milionów dzieci. Jak podaje WHO, dzięki profesorowi Koprowskiemu można powiedzieć że świat jest wolny od polio. Jednak nie tylko medycyna jest wielką namiętnością profesora, znaczącą rolę w jego życiu odgrywa także muzyka. Koprowsky ukończył dwie prestiżowe uczelnie muzyczne: Warszawskie Konserwatorium Muzyczne, a także rzymskie konserwatorium Santa Cecilia. Do dziś, mimo ukończonych 90 lat, Hilary Koprowsky prowadzi wyjątkowo aktywne życie naukowe, jest dyrektorem Instytutu Biotechnologii Uniwersytetu Thomasa Jeffersona w Filadelfii. 02:25 HUMER I INNI Film dokumentalny, 47 min, Polska, 1994 Scenariusz: Alina Czerniakowska Lektor: Krzysztof Gosztyła Zdjęcia: Zbigniew Napiórkowski Muzyka: Jan Zawierski Relacja z niezwykłego procesu, który toczył się przed Sądem Rejonowym w Warszawie i na który trzeba było w Polsce czekać blisko pół wieku. Był to proces jednego z szefów Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, Adama Humera, i jego towarzyszy. Oskarża się ich o więzienie, torturowanie i mordowanie tych, którzy prowadzili walkę z okupantem niemieckim i sowieckim, którzy ujawnili prawdę o okolicznościach powstania tzw. Polski Ludowej i już w tym nowym ustroju usiłowali przeciwstawić się wrogowi groźniejszemu, bo ukrytemu pod hasłami sprawiedliwości społecznej. Oskarżony Adam Humer reprezentuje tu tysiące oprawców, którzy w ogromnej większości byli na tyle sprytni, że zniknęli, wyjechali, zmienili nazwiska, a obciążające ich dokumenty zniszczyli. Zaś ofiary Humera - świadkowie w tym procesie - reprezentują dziesiątki tysięcy tych, którzy zostali zakatowani na śmierć i świadczyć już nie mogą. Tym ważniejszy jest więc głos tych, którzy przeżyli. 03:20 ŻYWE OBRAZY. LIVING PICTURES Film dokumentalny, 54 min, Polska, 1995 Reżyseria: Stanisław Różewicz Scenariusz: Stanisław Różewicz Zdjęcia: Zbigniew Wichłacz Dokumentalny film biograficzny Stanisława Różewicza, zrealizowany w formie autowywiadu. Reżyser dzieli się swoimi wspomnieniami i refleksjami związanymi z pięćdziesięcioleciem pracy w filmie. Jego dorobek to dwadzieścia filmów fabularnych - w tym kinowe i telewizyjne, filmy średniometrażowe, reżyserie w teatrach, w Teatrze Telewizji. "Miejsce na ziemi", "Drzwi w murze", "Westerplatte", "Świadectwo urodzenia", "Samotność we dwoje", "Opadły liście z drzew", "Ryś", "Pensja pani Latter" to tylko niektóre z tytułów jego filmów. "Żywe obrazy" to także opowieść o pracy z ekipą filmową: scenarzystami - między innymi z bratem Tadeuszem, operatorami - Jerzym Wójcikiem, o metodach pracy z aktorami, o perypetiach z cenzurą, o działalności zespołu filmowego TOR, którego był założycielem i kierownikiem artystycznym. Uzupełnieniem refleksji Stanisława Różewicza są fragmenty jego filmów oraz zdjęcia dokumentujące pracę przy ich realizacji.