TVP Dokument Wtorek, 10.10.2023 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - KONTEMPLOWANIE SŁOŃCA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Rozsiadły na wysokich wapiennych, nadwiślańskich skałach klasztor oo. benedyktynów w Tyńcu wygląda tak, jakby sam był tworem natury. Niewątpliwie jest perłą jurajskiego krajobrazu, a tej harmonii dopełniają dobiegające zeń chóralne pieśni. Ale jak tu mówić o harmonii z naturą, gdy zatruwa się atmosferę przestarzałą koksownią? I na dodatek nie ma z niej ciepła, ile trzeba? Gdy nastał tu opat o. Bernard Sawicki, duchowny idący z duchem czasu i mający menedżerskie zacięcie, to wszystko uległo zmianie. Klasztor jest ze swej natury ostoją tradycji, ale ojciec Bernard zwykł mawiać, że "podążanie z duchem czasu nie jest zdradą." Toteż odnowa klasztoru, niegdyś spalonego i zrujnowanego, postępuje wedle zasad nowoczesnego budownictwa, działa muzeum interaktywne, a każda tutejsza komnata ma nie tylko swego świętego patrona, ale też komputer. Częścią tej nowoczesności jest energetyka sprzyjająca tutejszemu, bogatemu środowisku i zarazem ekonomiczna. Ojcowie, choć na co dzień żyją w kontakcie z niebiosami, stąpają twardo po ziemi, a nawet sięgają pod ziemię. W ogrodzie przyklasztornym stanęły rzędy kolektorów słonecznych, a nieopodal wykonano 40 odwiertów - 40 dziur po 100 metrów głębokości każda, by w klasztorze wykorzystywać ciepło ziemi. Siłą systemu energetycznego w klasztorze ma być jego hybrydowość - powiązanie energii naturalnej z konwencjonalną, ale też w miarę czystą, opartą na spalaniu oleju i gazu. Mają ze sobą harmonizować jak ojcowie klasztorni podczas swych sławnych chóralnych śpiewów. System energetyczny przechodzi dopiero rozruch, ale w celach już jest cieplej, zwłaszcza że działa oszczędne ogrzewanie podłogowe. Otoczenie klasztoru jest bogate nie tylko tradycją, ale i przyrodą, hoduje się tu zioła, pielęgnuje park, wytwarza zdrową żywność. Ojcowie w tym otoczeniu często medytują nad harmonią matki natury. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 9 320 METRÓW POD ZIEMIĄ Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak trudne życie wiódł górnik sto lat temu? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski wyrusza do Zabrza, by w zabytkowej Kopalni Węgla Kamiennego Guido na własnej skórze przekonać się o znojach pracy na dole. Na dodatek tłumaczy, dlaczego XIX - wieczni górnicy chodzili do pracy w eleganckich koszulach i sam, w podobnym ubraniu, zabiera się za fedrowanie węgla. Co najciekawsze, po paru dniach spędzonych w kopalni prowadzący zupełnie zmienia zdanie o współczesnym wyobrażeniu o górniku, którego praca jest jeszcze trudniejsza, niż mogłaby się wydawać na pierwszy rzut oka. 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 205 GOSTYŃ Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Gostyń to miasto, w którym długowieczna tradycja muzyczna jest podtrzymywana w wyjątkowo uroczysty sposób. Zdarza się też, że po jego ulicach jeżdżą zabytkowe i niezwykle cenne samochody. Z Góry Zamkowej, gdzie w średniowieczu założono gród, rozciąga się malowniczy widok. Choć miasto jest niewielkie, ma wiele do zaoferowania. Jego początki sięgają XIII wieku. Na mocy dokumentu lokacyjnego z 1278 roku, Mikołaj Przedpełkowic założył prywatne miasto. Wybudowano je od podstaw, na wysepkach, w starorzeczu Kani. 07:40 ZDUMIEWAJĄCA AMERYKA POŁUDNIOWA - ODC. 1 AMAZONIA: JEDNA DŻUNGLA, WIELE ŚWIATÓW (WILDEST LATIN AMERICA) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2012 Reżyseria: Allison Bean, Bill Markham Niezwykła przyroda i kultura Ameryki Południowej. Pierwszy odcinek przenosi widza do największego obszaru lasów równikowych na ziemi. Tak wielkiego, że sam generuje połowę swoich opadów. To Amazonia. W tym królestwie bioróżnorodności można znaleźć 1/3 gatunków flory i fauny występujących na całej planecie. Amazonia to jednak nie jeden, ale wiele światów; niezwykłe połączenie różnorodnych, kontrastujących często ze sobą elementów, które zwierzęta i ludzie nauczyli się wykorzystywać na niezliczone sposoby. 08:40 KREATORZY PRZYSZŁOŚCI - ODC. 7 STATKI POWIETRZNE (SHAPERS OF TOMORROW 07 - AIR AND SPACE TRAVELS) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Quentin Domart, Clemence Rabeau Seria dokumentalna opowiadająca o ciekawych rozwiązaniach technologicznych w różnych dziedzinach życia. Na całym świecie ludzie wymyślają i projektują przedmioty, które zmienią naszą codzienność. Zasługują na uwagę, ponieważ ich dzieła mogą uczynić nasze życie jaśniejszym, łatwiejszym i bardziej zrównoważonym. Oni kształtują nasze jutro! Wyruszamy z nimi w podróż do przyszłości. W każdym odcinku skupimy się na jednym, określonym temacie, poznamy innowacje, które zmienią nasze życie w dziedzinach takich jak: mieszkania, transport, recykling, odzież, energia, żywność, robotyka. Dowiemy się, co nowego wynaleźli naukowcy, aby chronić i badać dzieła sztuki. W odcinku siódmym - statki powietrzne. Dzięki postępom nauki w dzisiejszych czasach możemy w krótkim czasie dotrzeć do odległych zakątków świata, a nawet wszechświata. Niestety, powietrzne podróże mają duży wpływ na środowisko. Każdego dnia startuje blisko 100.000 samolotów, czyli ponad 3 miliony rocznie. W ostatnich dwudziestu latach bardzo się zwiększył wpływ podróży powietrznych na środowisko. Postęp techniczny sprawił, że zwykli ludzie mogą polecieć na wycieczkę w kosmos. Czy można skonstruować samolot, który by mniej szkodził środowisku? Jak będą wyglądały statki powietrzne przyszłości? Samolot zasilany energią elektryczną, zbudowanie silnika, który zużywałby mniej paliwa, zredukowanie hałasu wywoływanego przez samoloty, loty w kosmos w innowacyjnych, lekkich rakietach czy latający samochód. Wszyscy ci wynalazcy poświęcają swój czas badaniom. Chcą, by podróże powietrzne mniej szkodziły środowisku. To prawdziwi kreatorzy przyszłości. 09:45 MAGICZNY OMAN - CZĘŚĆ 1: ŚLADAMI SINDBADA (MAGICAL OMAN. PART ONE: IN SINBAD’S FOOTSTEPS) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Rosie Koch, Roland Gockel Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o Omanie. Poznamy magię Orientu - Sułtanat Omanu - legendarny dom Sindbada Żeglarza, który wydaje się być rodem z arabskich nocy. To kraj niezwykłych skrajności: jałowa pustynia i surowe góry spotykają się z bujnymi zielonymi oazami i malowniczą linią brzegową. Kraina kadzideł, różnych ras wielbłądów i Beduinów, tradycyjnych bazarów i potężnych średniowiecznych zamków - świadectw bogatej i znaczącej historii handlu. Klimat Omanu jest wyjątkowo regionalny, a gęstość zaludnienia niska. To idealne warunki dla zadziwiającego i unikalnego zestawu roślin i zwierząt, które próbują rosnąć na pustyniach, w górach, wzdłuż wybrzeża i na zielonych, monsunowych wzgórzach na południu kraju. Poznamy bliżej całe spektrum piękna i różnorodności legendarnego Orientu, które pozostaje kwitnącą rzeczywistością w małym, ale postępowym Sułtanacie Omanu. Część pierwsza - "Śladami Sindbada". Kraina z Księgi tysiąca i jednej nocy. Ojczyzna Sindbada Żeglarza. Pełna tajemnic i magii. Królestwo zapachów i barw. Kraj o wielu obliczach. Pełen kontrastów i niespodzianek. Tak dziki, jak przyjazny. Kraj szanujący swoje tradycje, a zarazem otwarty na współczesność - Oman. Stolica, Maskat, leży w zatoce zamkniętej skalną ścianą. Maskat jest metropolią w rozkwicie. Główny meczet Omanu nosi imię władcy. Został zaprojektowany przez dwie firmy architektoniczne z Londynu. Zbudowano go w ciągu sześciu lat. Nazwa stolicy, Maskat, w przybliżeniu tłumaczy się po arabsku jako miejsce zakotwiczenia. To tutaj narodziła się historia Sindbada Żeglarza. W przeciwieństwie do czasów Sindbada, teraz za sterem stają też kobiety. 10:45 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 4 MORSKIE OPOWIEŚCI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 4 LA MER A VOIR) Serial dokumentalny, 28 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 4 - "Morskie opowieści." Morze Karaibskie. W skład archipelagu Saint Vincent i Grenadyny wchodzą trzydzieści dwie wyspy i wysepki. Tylko sześć jest zamieszkanych. Największa z nich, Saint Vincent, ma dziewięćdziesiąt sześć tysięcy mieszkańców. To gospodarcze i ekonomiczne serce kraju. Wyspiarze zaopatrują się tu w żywność i artykuły pierwszej potrzeby. Statek Barracuda Mail Boat, rozwozi towary na poszczególne wyspy. Na horyzoncie pojawia się Canouan. Klienci na nabrzeżu czekają, by odebrać zamówienia. Kapitan King ceni sobie szybkość i punktualność. Barracuda bierze kurs na Mayerau, a następnie na Union Island. Pora odwiedzić też Japonię, bo mieszkanki Wysp Japońskich żyją w bliskiej relacji z morzem. Bierzemy też kurs na Norwegię, gdyż norweskie fiordy wdzierają się głęboko w ląd. Obfitują w niezwykłe, naturalne bogactwa. 11:25 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 5 W SIODLE I NA OKLEP (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 5 A CHEVAL SUR LE MONDE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 5 - "W siodle i na oklep." Jordania - stąd pochodzą niezwykłe konie. Co roku na jordańskiej pustyni odbywają się wyścigi tych zwierząt. Święto koni czystej krwi arabskiej. Są silne i wytrzymałe. Znacznie silniejsze od koni pełnej krwi angielskiej. W dodatku są piękne. Konie pokonują dystans osiemdziesięciu lub stu sześćdziesięciu kilometrów. Ich właściciele podążają za nimi w samochodach terenowych. Konie Attali od lat startują w wyścigach. Obecnie faworytem jest Sacha. Konie czystej krwi arabskiej są uznawane za jedną z najstarszych ras na świecie. Pracownicy królewskich stajni w Jordanii robią wszystko, by zachowały charakterystyczne cechy tej rasy. Również w Andaluzji konie są prawdziwym skarbem. Przeniesiemy się też do Peru, gdzie osadnicy używali koni paso fino do przemierzania olbrzymich odległości w swoich posiadłościach. 11:55 JEDENASTE PRZYKAZANIE Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2007 Reżyseria: Barbara Balińska, Krzysztof Kalukin Scenariusz: Barbara Balińska, Krzysztof Kalukin Wykonawcy: Budzimira Wojtalewicz - Winke Zdjęcia: Krzysztof Kalukin Muzyka: Wiktor Niemiro Dwa lata temu ukazał się w Polsce przekład powieści niemieckiego pisarza Dietera Schenka zatytułowanej "Jak pogoniłam Hitlera", opartej na losach Budzimiry Wojtalewicz - Winke. Film ten opowiada jej historię. Budzimirze Wojtalewicz - Winke przyszło żyć w niezwykłych czasach. Urodziła się w Wolnym Mieście Gdańsku, gdzie spędziła dzieciństwo i młodość. Wysiedlona przez Niemców z rodzinnego domu w Gdańsku trafiła do Warszawy, działała w konspiracji, jako dwudziestoletnia dziewczyna wzięła udział w powstaniu w szeregach batalionu "Zośka". Po powrocie do Gdańska patrzyła, jak jej ukochane miasto umiera ostrzeliwane z sowieckich armat i samolotów. Mieszka tu do dziś, dzieląc jednak swój czas między Gdańsk i Atzelgift w Niemczech, gdzie jest dom jej męża. Film zbudowany jest z wypowiedzi samej bohaterki oraz fragmentów książki Dietera Schenka. Ilustracją tych opowieści jest wiele przedwojennych zdjęć archiwalnych oraz pamiątek samej Wojtalewicz - Wilke. Film pokazuje też, czym żyje bohaterka dzisiaj, poznajemy jej męża Herberta Winke, zakochaną w Gdańsku społeczność Atzelgift i młodzież jednej z niemieckich szkół, gdzie promowała powieść Schenka i rozmawiała z młodzieżą. Jej życie, mimo wielu dramatów, było cudowne, bo zawsze znajdowali się wokół niej dobrzy ludzie. I to pozwoliło jej przetrwać. 13:00 DRAUGEN Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dagmara Drzazga Scenariusz: Dagmara Drzazga Zdjęcia: Witold Kornaś Dokument był jednym ze zwycięzców XII Festiwalu Filmowego NNW w Gdyni. Otrzymał Nagrodę im. Rotmistrza Witolda Pileckiego. Przedstawia dramatyczne losy Ślązaka Wojciecha Bógdoła wpisane w wojenną działalność Polaków w Norwegii. Bógdoł (rocznik 1920) był harcerzem, synem powstańca śląskiego. Wychowany w patriotycznym domu poprzysiągł sobie, że nigdy nie będzie służył Niemcom. W czasie II wojny światowej Wojciech został jednak, jak wielu Ślązaków, wcielony do Wehrmachtu. Trafił do Kriegsmarine. Wysłano go do okupowanej przez Niemcy Norwegii. Tam wkrótce wstąpił w szeregi tajnej norweskiej organizacji "Szetlandzki Autobus". Został angielskim szpiegiem. Dostarczał informacji na temat niemieckiej jednostki na wyspie Kvitsoy, na której stacjonował. Był jednym z głównych graczy akcji o kryptonimie "Draugen" (w j. norweskim słowo "draugen" oznacza legendarnego morskiego potwora). Bógdoł wstąpił do organizacji, ponieważ za wszelką cenę chciał walczyć z Niemcami. Plany przekazywane Anglikom dostały się w ręce Niemców. Wojciech został aresztowany. Skazany na rozstrzelanie za szpiegostwo. Wyrok wykonano 19 grudnia 1944 roku w więzieniu w Bergen. W chwili śmierci Bógdoł miał zaledwie 24 lata. 13:55 MAGICZNY OMAN - CZĘŚĆ 2: KADZIDLANYM SZLAKIEM (MAGICAL OMAN. PART 2: ALONG THE INCENSE ROUTE) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Roland Gockel, Rosie Koch Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o Omanie. Poznamy magię Orientu - Sułtanat Omanu - legendarny dom Sindbada Żeglarza. To kraj niezwykłych skrajności: jałowa pustynia i surowe góry spotykają się z bujnymi zielonymi oazami i malowniczą linią brzegową. Kraina kadzideł, różnych ras wielbłądów i Beduinów, tradycyjnych bazarów i potężnych średniowiecznych zamków - świadectw bogatej i znaczącej historii handlu. Klimat Omanu jest wyjątkowo regionalny, a gęstość zaludnienia niska. To idealne warunki dla zadziwiającego i unikalnego zestawu roślin i zwierząt, które próbują żyć na pustyniach, w górach, wzdłuż wybrzeża i na zielonych, monsunowych wzgórzach na południu kraju. Poznamy bliżej całe spektrum piękna i różnorodności legendarnego Orientu, które pozostaje kwitnącą rzeczywistością w małym, ale postępowym Sułtanacie Omanu. Część druga - "Kadzidlanym szlakiem". Przetrwanie na pustyni w sercu Omanu wymaga wyjątkowych zdolności adaptacyjnych. Arabska antylopa oryks potrafi przeżyć bez wody nawet kilka dni. Białe futro, które odbija promienie słoneczne, chroni ją przed przegrzaniem. Niegdyś tysiące ich przemierzały pustynie Półwyspu Arabskiego. Dziś pozostała garstka. Te oryksy nie są już wolne i dzikie. Dla własnego bezpieczeństwa żyją za ogrodzeniem na rozległym terenie strzeżonym. Jednak dla antylop ta przestrzeń jest zbyt mała i nie zapewnia im wystarczająco pożywienia. Dlatego opiekuje się nimi zespół ekspertów. Dumne arabskie oryksy karmione są dwa razy dziennie sianem dowożonym z odległości wielu kilometrów. Oryksy zazwyczaj przemierzają pustynię w poszukiwaniu pożywienia. Ich niewola nastręcza wielu problemów, takich jak zaburzenia behawioralne i stres. Na świecie jest tylko kilka miejsc, gdzie rosną drzewa kadzidłowca i Dhofar jest jednym z nich. Już od dawna stanowią one źródło zamożności Omanu. 14:55 ZDUMIEWAJĄCA AMERYKA POŁUDNIOWA - ODC. 2 PATAGONIA: NA KRAŃCACH ŚWIATA (WILDEST LATIN AMERICA) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2012 Reżyseria: Allison Bean, Bill Markham Patagonia, niedostępny region położony na krańcach świata, gdzie szaleją potężne wichury, fale rozbijają się o skały, a krajobraz rzeźbią gigantyczne lodowce. Przetrwają tu tylko najsilniejsi, którzy wytrzymają ostre zimy i najsprytniejsi, którzy potrafią korzystać z krótkich okresów obfitości. Na lądzie życie jest ciągłą walką z żywiołami. Tymczasem głębiny oceanu tętnią życiem. To bodaj najdzikszy i najbezwzględniejszy obszar Ameryki Południowej. 16:00 KREATORZY PRZYSZŁOŚCI - ODC. 8 ODZIEŻ (SHAPERS OF TOMORROW 08 - CLOTHES) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Quentin Domart, Clemence Rabeau Seria dokumentalna opowiadająca o ciekawych rozwiązaniach technologicznych w różnych dziedzinach życia. Na całym świecie ludzie wymyślają i projektują przedmioty, które zmienią naszą codzienność. Zasługują na uwagę, ponieważ ich dzieła mogą uczynić nasze życie jaśniejszym, łatwiejszym i bardziej zrównoważonym. Oni kształtują nasze jutro! Wyruszamy z nimi w podróż do przyszłości. W każdym odcinku skupimy się na jednym, określonym temacie, poznamy innowacje, które zmienią nasze życie w dziedzinach takich jak: mieszkania, transport, recykling, odzież, energia, żywność, robotyka. Dowiemy się, co nowego wynaleźli naukowcy, aby chronić i badać dzieła sztuki. W odcinku ósmym - odzież. Każdego roku produkuje się 130 miliardów sztuk odzieży, z czego wiele milionów ląduje na wysypiskach. Przemysł odzieżowy przyczynia się w dużym stopniu do zanieczyszczenia środowiska. Zużywa wiele chemikaliów; masowo transportuje swoje wyroby. Coraz głośniej mówi się o szkodliwym wpływie, jaki ma na naszą planetę. Czy możemy temu zaradzić? Czy uda się produkować odzież tylko z włókien naturalnych? Jak będą wyglądały ubrania przyszłości? Poznamy ubrania z kłączy kwiatów lotosu, włókno wyprodukowane z mleka, ekologiczną skórę wytworzoną z ananasów, materiały nasączane fusami kawy oraz ciekawe, futurystyczne rozwiązania. Żeby produkować odzież bardziej przyjazną środowisku, musimy rozejrzeć się za nowymi materiałami, najlepiej naturalnymi. 17:00 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 6 Z NURTEM RZEKI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 6 AU FIL DE L'EAU) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 6 - "Z nurtem rzeki." Senegal, rzeka Casamance. Jest dla mieszkańców jej okolic źródłem pożywienia i szlakiem komunikacyjnym. Etienne przypływa na zakupy pirogą. Tu, w Elinkine, sklepy są pełne towarów, które przyjechały lądem z Ziguinchor. Łodzie rozwożą niezbędne produkty do okolicznych wiosek, ukrytych w lesie mangrowym. Elinkine to obowiązkowy przystanek przed dalszą podróżą. Każdy, kto wybiera do Dakaru, musi przypłynąć do Elinkine. Stąd samochodem jedzie do Ziguinchor, gdzie czeka statek do Dakaru. Etienne płynie na wyspę Carabane, gdzie działają liczne ośrodki turystyczne. Przenosimy się do Kambodży. Dwie rzeki nadają rytm życiu w Kambodży: Mekong i Tnl Sab. To zazwyczaj spokojne tempo raz w roku przyspiesza. Odwiedzimy też Alaskę oraz niezwykłe, górskie jezioro w Armenii. Przenieśmy się nad Tamizę, bo dzieje Londynu są ściśle związane z historią rzeki. 17:35 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 7 OGRODY (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 7 JARDINS D’AILLEURS) Serial dokumentalny, 27 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 7 - "Ogrody". Japońskie ogrody to naturalne pejzaże w miniaturze. Traktuje się je tu jak dzieła sztuki. Pozorna prostota kwiatowych kompozycji, czyli ikeban, to wynik długiego namysłu. Japońska ikebana jest formą filozoficznej medytacji. Łączymy kwiaty z innymi roślinami. Oczyszczamy kompozycję ze zbędnych elementów, by podkreślić urodę każdego kwiatu. Wygląd kwiatów z czasem się zmienia, odzwierciedlając mijające pory roku. Krucha równowaga może zostać zachwiana w każdej chwili. Te kompozycje to metafora życia. Japońskie ogrody projektowane są według zasad ustanowionych kilkaset lat temu. Ogrody kreolskie to prawdziwy rezerwuar bioróżnorodności. Bujna roślinność Martyniki to bez wątpienia jeden z jej skarbów. Wyspa Comino ma status rezerwatu. Bytują tu liczne chronione gatunki fauny. Pośrodku Kanału La Manche leży prawdziwy rajski ogród, którego utrzymanie wymaga ogromnego wysiłku i umiejętności. 18:10 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 1 TAJEMNICE ODYSEI (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EP. 1 ENIGMAS OF THE ODYSSEY) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 1 - "Tajemnice Odysei". Błękitne wody Morza Śródziemnego są kolebką liczącej trzy tysiące lat opowieści przygodowej, która dała podstawy cywilizacji zachodniej. Opowieści, którą przekazywano w ciągu tysiącleci i która zawiera wiedzę, a także skrywa tajemnice. Autorstwo "Odysei" przypisuje się starożytnemu Grekowi, Homerowi. Opowiada on o fantastycznej podróży Ulissesa, który znany jest także pod greckim imieniem Odyseusz. Jego podróż zawiodła go w odległe zakątki basenu Morza Śródziemnego w miejsca, które wydawały się wtedy równie tajemnicze jak obecnie kosmos. Powstała ponad 2700 lat temu "Odyseja" to epickie arcydzieło składające się z 24 części. To jedno z najważniejszych dzieł literackich ludzkości. Wspólnie z drugim poematem Homera "Iliadą" zawiera skondensowaną wiedzę o ówczesnych czasach. Pod pewnymi względami jest jednak nieczytelna. Kim był Homer? Kim był Odyseusz? Kiedy i gdzie działa się opowieść? Co było jej inspiracją? 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - SYCZUAN - KRAINA CUDÓW (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Syczuan. 20:15 UPIORNE SZYBY NAFTOWE (THE GHOSTS OF OIL / LES FANTOMES DU PETROLE HANTENT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Audrey Gloaguen Film dokumentalny - bezprecedensowe międzynarodowe śledztwo, które ujawnia ekologiczną, tykającą bombę. We Francji, Niemczech, Anglii czy w Stanach Zjednoczonych naukowcy i śledczy odkryli opuszczone szyby naftowe i gazowe. Jest to zagrożenie ekologiczne z wyciekiem oleju czy rozbłyskami zaciemniającymi niebo. Stanowią one upiorną spuściznę historii wydobycia. Wiele starych odwiertów nie zostało zasypanych i wciąż wydzielają niebezpieczne dla środowiska i naszego zdrowia substancje: ropę naftową lub substancje toksyczne. Niszczą naszą planetę, po kryjomu roznoszą truciznę w atmosferę. Porzucone szyby naftowe są także źródłem metanu, jednego z gazów cieplarnianych, które są dla klimatu jak bomba z zapalnikiem czasowym. Przyjrzymy się czemuś, co później nazwano największą katastrofą ekologiczną od czasu wycieku ropy z platformy BP. W lasach Pensylwanii kryje się ponad 800 tysięcy porzuconych odwiertów. Od lat pięćdziesiątych firmy wydobywcze ropy i gazu mają obowiązek prawny natychmiast czopować porzucone odwierty. I oczywiście znalazły drogi obejścia nakazu. Ogłaszają tylko, że źródło jest nieaktywne. 21:25 WIRTUALNA SOBOWTÓRKA (MADE TO MEASURE / EINE DIGITALE SPURENSUCHE) Film dokumentalny, 51 min, Szwajcaria/Niemcy, 2021 Reżyseria: Moritz Riesewieck, Hans Block, Cosima Terrasse Film dokumentalny prezentujący eksperyment, którego celem jest odpowiedź na pytanie, czy można zrekonstruować osobę wyłącznie na podstawie jej cyfrowego śladu danych z pięcioletniej historii aktywności w Google? Czy można stworzyć sobowtóra, nie znając oryginału, ale znając jego świadome i nieświadome aktywności w sieci? Film ten odtwarza w detalach taką osobę - sobowtóra wraz z jej charakterem i profilem psychologicznym. Efekt jest porażający. Zobaczymy reakcje rzeczywistej osoby, której psychologiczny portret zrekonstruowano na podstawie aktywności internetowej. Film udowadnia, że nawet nieliczne dane z sieci wystarczają do identyfikacji potrzeb, zainteresowań, opinii i osobistych cech człowieka. Pokazuje niebezpieczną tendencję algorytmów do jednoznacznego klasyfikowania ludzi i definitywnego przewidywania ich zachowania. A stąd już bardzo blisko do manipulacji. Ludzie jednak się zmieniają, czego algorytmy mogą nie uwzględnić. Specjaliści z branży punktują też ich inne słabości, a w szczególności konserwatywne podejście do dynamiki ludzkich reakcji. Film uświadamia, jak nasze słabości, nawyki, choroby czy lęki mogą się łatwo zamienić w profity. Pozostaje filozoficzne pytanie: "Kto jest autorem mojej tożsamości i decyduje o tym, kim jestem?". Ten film to eksperyment, projekt interaktywny i film dokumentalny w jednym. 22:30 RESET - ODC. 12 Film dokumentalny, 70 min, Polska, 2023 Autor: Michał Rachoń Film dokumentalny pokazujący politykę międzynarodową oraz relacje Polski z krajami NATO oraz Rosją. Kulisy prowadzenia tej polityki w rozmowach ze specjalnymi gośćmi. 23:55 LIBIA - PIEKŁO UCHODŹCÓW (LIBYA’S DETENTION CAMPS: THE SHAME OF EUROPE / LIBYA: NO ESCAPE FROM HELL) Film dokumentalny, 60 min, Francja, 2021 Reżyseria: Sara Creta Po upadku dyktatury Kadafiego Libia zmaga się z wojną domową i podziałami plemiennymi. Dziesiątki bojówek walczą o kontrolę nad zasobami strategicznymi, szybami naftowymi, przemytem ludzi i ośrodkami dla imigrantów. W poszukiwaniu pracy imigranci przybywają do Libii z całej Afryki. Ich los nikogo nie obchodzi. Gwałceni i wykorzystywani tłoczą się w ośrodkach i slamsach. Ich jedynym ratunkiem jest przedostanie się do Europy.... która robi wszystko, by im to uniemożliwić. Tysiące uchodźców jest uwięzionych w libijskich piekielnych aresztach, w których szerzą się nadużycia, gwałty i wymuszenia. Żyją w nieludzkich warunkach, czekając na milicję, Europę, ONZ, kogokolwiek kto zdecyduje o ich losie. Poznamy cały system zatrzymań, rolę milicji i sposób, w jaki sprawowana jest kontrola. Oficjalnie 26 aresztów w Libii jest zarządzanych przez GNA, uznany przez ONZ rząd w Trypolisie. W rzeczywistości władza jest w rękach kontrolującej kraj milicji, która postrzega migrantów jako gotowe źródło gotówki. Unia Europejska finansuje obozy, ale potem nie bierze odpowiedzialności za to, co się w nich dzieje. Skąd taki brak przejrzystości, jeśli chodzi o działania ONZ w Trypolisie? Europa wydaje się być na łasce libijskiego szantażu, a środki podjęte w celu pomocy Libii w rozwiązaniu problemu migrantów wzmacniają cykl ekstremalnych nadużyć. 01:05 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA PRZEDSIĘBIORCY NA UKRAINIE Reportaż, 25 min, Polska, 2004 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż z Ukrainy o przedsiębiorcy, który kilka razy bankrutował i nie zrażając się, zaczynał biznes od zera. W czasie powstawania wolnego rynku bankructwa były udziałem tysięcy kijowskich biznesmenów. Przetrwali tylko najbardziej wytrwali i przedsiębiorczy, jak bohater reportażu. Jest nim 38 - letni Sasza, który w czasach radzieckich służył w oddziałach specjalnych i tam przeszedł prawdziwą szkołę życia. Z tamtego czasu zostały mu hart ducha, tężyzna fizyczna i cenne kontakty. Sasza to prawdziwy człowiek orkiestra. Prowadzi kilka firm jednocześnie. Jest współwłaścicielem klubu paint ballu, łaźni i warsztatu lakierniczego. W ramach tego ostatniego zajmuje się między innymi malowaniem ekskluzywnych aut, będących repliką starych modeli, kupowanych przez najbogatszych Ukraińców. W najbliższym czasie Sasza planuje jeszcze budowę prywatnego hotelu. Kamera towarzyszy bohaterowi od rana do nocy - w domu, podczas gry w paint ball, próbnej przejażdżki ekskluzywnym zabytkowym autem, w czasie spotkań biznesowych i relaksu w jego prywatnej łaźni. Reportaż pozwala zrozumieć, jaki typ ludzi potrafi przystosować się do warunków wolnego rynku. 01:45 REPUBLIKA CZYLI EPITAFIUM DLA ZAGUBIONEGO POETY Film dokumentalny, 40 min, Polska, 1993 Reżyseria: Małgorzata Potocka Scenariusz: Małgorzata Potocka Wykonawcy: Grzegorz Ciechowski, Republika, Zbigniew Krzywański, Sławomir Ciesielski, Leszek Biolik, Paweł Kuczyński Film o działalności zespołu "Republika" - od jego powstania w 1981 roku do 1993 roku. Fragmenty utworów, wiele wspomnień, wywiadów. Elementy życia rodzinnego. Zespół należał do najpopularniejszych grup rockowych w kraju i ma nadal wśród młodzieży swoich zagorzałych zwolenników. 02:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POWRÓT DO ZACNEJ PRZESZŁOŚCI Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Powrót do zacnej przeszłości" Dziś, reagując na wezwanie, odwiedzamy konstruktora silników lotniczych, który ma w swoich zbiorach zacny silnik lotniczy Walter major. Zaprojektowany w czechosłowackich zakładach silnik, produkowany na licencji w Państwowych Zakładach Inżynierii w Ursusie, był stosowany w samolotach RWD - 13. Wyprodukowano ich około 100 egzemplarzy. "Rodzinna historia" Następnie zaproponujemy widzom spojrzenie na historię z bardzo osobistego punktu widzenia. To zebrana po latach przez rodzinę historia chorążego pil. Hilarego Kielka, dawnego instruktora w Bydgoskiej Szkole Pilotów, walczącego w wojnie polsko - bolszewickiej, powstaniach śląskich oraz II wojnie światowej. 03:05 I POWIESZ JESTEM Film dokumentalny, 33 min, Polska, 1994 Reżyseria: Andrzej Titkow Scenariusz: Andrzej Titkow Zdjęcia: Jacek Knop Wykonawcy: Adam Ferency Julian Stryjkowski, pisarz i filozof, autor powieści "Bieg do Fragala", "Pożegnanie z Italią", "Głosy w ciemności", "Czarna róża", "Austeria", "Wielki starch", "Odpowiedź", "Król Dawid żyje" wspomina swoje dzieciństwo i pierwsze literackie przeżycia i doświadczenia. Przywołuje odeszły w niepamięć świat małych galicyjskich miasteczek, opowiada o tradycjach domu, w którym się wychował, o matce, rodzeństwie i sąsiadach - ludziach, którzy kształtowali świat jego dzieciństwa. Pierwszym kataklizmem w jego długim życiu była I wojna światowa. Jako dziewięcioletni wówczas chłopiec, przyzwyczajony do spokojnego i niezmiennego rytmu codzienności znalazł się nagle w świecie zmienionym przez dramat wojny. Dalej Julian Stryjkowski ciągnie opowieść o swym życiu w niepodległej już Polsce. Mówi o konieczności politycznych wyborów, jaką ten czas stawiał przed polskimi Żydami, a także o książkach, które wówczas wywarły głęboki wpływ na jego duchowy rozwój. II wojna światowa to czas "wielkiego strachu". W okupowanym przez Rosjan Lwowie pracował jako dziennikarz "Czerwonego Sztandaru". Mimo że wydarzenia te opisał w dwóch książkach ("Wielki strach" i "To samo, ale inaczej") jeszcze wiele jest na ten temat do powiedzenia. "I powiesz jestem" to intymny, liryczny portret wybitnego pisarza, starego, mądrego człowieka, który mimo ciężkich życiowych doświadczeń zachował duchową czystość i wrażliwość dziecka. 03:45 PIERWSZA, DRUGA I TA TRZECIA WORKUTA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2000 Reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Scenariusz: Grzegorz Królikiewicz Zdjęcia: Jacek Łechtański, Andrzej Wojciechowski Filmowy portret Eryka Barcza. Jako żołnierz AK został zesłany do Workuty, która odcisnęła piętno na całym jego życiu. Teraz pod Zgorzelcem buduje swoją własną Workutę.