TVP Dokument Środa, 11.10.2023 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - NAJWYŻSZY STOPIEŃ ZASILANIA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Tatrzańskie schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, położone najwyżej ze wszystkich tutejszych schronisk, cierpiało zawsze energetyczną biedę. Nic dziwnego, skoro nawet dla wytrawnego górskiego piechura jest trudno dostępne. O podłączeniu go do sieci energetycznej nie można tu - i chyba całe szczęście - nawet marzyć. Od lat działała chałupniczym sposobem skonstruowana turbina wodna, ale oparty o nią system oświetlania schroniska jest kulawy, a i z ogrzewaniem budynku kiepsko. Projekt remontu schroniska ma tę sytuację radykalnie zmienić. Oświetlenie, ogrzewanie, a także zagospodarowanie ścieków i odpadów ma być nowoczesne, czyli ekologiczne i tak powiązane z przyrodą, że aż dla postronnych niezauważalne. Nowa turbina wykorzysta spadek wody w 200 - metrowym wodospadzie, powstałym między stawami położonymi na różnych poziomach. Musi to jednak robić tak, by nie zakłócić naturalnych stosunków wodnych w dolinie. Tym bardziej że strumień, z którego czerpie energię, ostatecznie zasila też w wodę słynną tatrzańską Siklawę. Pobór wody przez turbinę ma być więc odpowiednio monitorowany, a całość projektu pozostaje pod ścisłym nadzorem Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wszystkie urządzenia mają być instalowane tak, by nie zakłócały krajobrazu, a schronisko zachowało swój tradycyjny, wysokogórski charakter. Ten wątek jest dla ekipy "Dzikiej Polski" szczególnie wartościowy i interesujący. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 10 ROZMOWY Z WARTBURGIEM Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Tym razem Radosław Kotarski wraca do czasów powojennych, gdy polska motoryzacja stawała na nogi. Wyrusza w podróż takimi pojazdami jak warszawa, syrena czy wartburg i sprawdza ich użyteczność w praktyce. Dla jednych ten powrót do przeszłości będzie powrotem do czasów dzieciństwa, a dla innych subiektywnym przewodnikiem po motoryzacji Europy Środkowej i Wschodniej. Co wyniknie ze skonfrontowania zabytkowych samochodów z nowoczesnymi realiami? 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 206 GŁOGÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Barbara Adamczyk Scenariusz: Barbara Adamczyk Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem odwiedzamy Głogów, miasto malowniczo położone nad Odrą. Niegdyś mieścił się tu słowiański gród Dziadoszan. Spacer po mieście rozpoczniemy na schodach ratusza. To właśnie tu można zobaczyć Polę, figurkę dziewczynki karmiącej gołębie. Pola i Staś z procą to rzeźby zrealizowane w cyklu Dzieci Głogowskie, które postawiono w 900. rocznicę obrony Głogowa, podczas której tragicznie zginęli najmłodsi mieszkańcy miasta. Prace z brązu, autorstwa artysty rzeźbiarza Macieja Cendlaka harmonijnie wpisują się w historyczno-artystyczny klimat miasta. 07:40 ZDUMIEWAJĄCA AMERYKA POŁUDNIOWA - ODC. 2 PATAGONIA: NA KRAŃCACH ŚWIATA (WILDEST LATIN AMERICA) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2012 Reżyseria: Allison Bean, Bill Markham Patagonia, niedostępny region położony na krańcach świata, gdzie szaleją potężne wichury, fale rozbijają się o skały, a krajobraz rzeźbią gigantyczne lodowce. Przetrwają tu tylko najsilniejsi, którzy wytrzymają ostre zimy i najsprytniejsi, którzy potrafią korzystać z krótkich okresów obfitości. Na lądzie życie jest ciągłą walką z żywiołami. Tymczasem głębiny oceanu tętnią życiem. To bodaj najdzikszy i najbezwzględniejszy obszar Ameryki Południowej. 08:35 KREATORZY PRZYSZŁOŚCI - ODC. 8 ODZIEŻ (SHAPERS OF TOMORROW 08 - CLOTHES) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Quentin Domart, Clemence Rabeau Seria dokumentalna opowiadająca o ciekawych rozwiązaniach technologicznych w różnych dziedzinach życia. Na całym świecie ludzie wymyślają i projektują przedmioty, które zmienią naszą codzienność. Zasługują na uwagę, ponieważ ich dzieła mogą uczynić nasze życie jaśniejszym, łatwiejszym i bardziej zrównoważonym. Oni kształtują nasze jutro! Wyruszamy z nimi w podróż do przyszłości. W każdym odcinku skupimy się na jednym, określonym temacie, poznamy innowacje, które zmienią nasze życie w dziedzinach takich jak: mieszkania, transport, recykling, odzież, energia, żywność, robotyka. Dowiemy się, co nowego wynaleźli naukowcy, aby chronić i badać dzieła sztuki. W odcinku ósmym - odzież. Każdego roku produkuje się 130 miliardów sztuk odzieży, z czego wiele milionów ląduje na wysypiskach. Przemysł odzieżowy przyczynia się w dużym stopniu do zanieczyszczenia środowiska. Zużywa wiele chemikaliów; masowo transportuje swoje wyroby. Coraz głośniej mówi się o szkodliwym wpływie, jaki ma na naszą planetę. Czy możemy temu zaradzić? Czy uda się produkować odzież tylko z włókien naturalnych? Jak będą wyglądały ubrania przyszłości? Poznamy ubrania z kłączy kwiatów lotosu, włókno wyprodukowane z mleka, ekologiczną skórę wytworzoną z ananasów, materiały nasączane fusami kawy oraz ciekawe, futurystyczne rozwiązania. Żeby produkować odzież bardziej przyjazną środowisku, musimy rozejrzeć się za nowymi materiałami, najlepiej naturalnymi. 09:40 MAGICZNY OMAN - CZĘŚĆ 2: KADZIDLANYM SZLAKIEM (MAGICAL OMAN. PART 2: ALONG THE INCENSE ROUTE) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Roland Gockel, Rosie Koch Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o Omanie. Poznamy magię Orientu - Sułtanat Omanu - legendarny dom Sindbada Żeglarza. To kraj niezwykłych skrajności: jałowa pustynia i surowe góry spotykają się z bujnymi zielonymi oazami i malowniczą linią brzegową. Kraina kadzideł, różnych ras wielbłądów i Beduinów, tradycyjnych bazarów i potężnych średniowiecznych zamków - świadectw bogatej i znaczącej historii handlu. Klimat Omanu jest wyjątkowo regionalny, a gęstość zaludnienia niska. To idealne warunki dla zadziwiającego i unikalnego zestawu roślin i zwierząt, które próbują żyć na pustyniach, w górach, wzdłuż wybrzeża i na zielonych, monsunowych wzgórzach na południu kraju. Poznamy bliżej całe spektrum piękna i różnorodności legendarnego Orientu, które pozostaje kwitnącą rzeczywistością w małym, ale postępowym Sułtanacie Omanu. Część druga - "Kadzidlanym szlakiem". Przetrwanie na pustyni w sercu Omanu wymaga wyjątkowych zdolności adaptacyjnych. Arabska antylopa oryks potrafi przeżyć bez wody nawet kilka dni. Białe futro, które odbija promienie słoneczne, chroni ją przed przegrzaniem. Niegdyś tysiące ich przemierzały pustynie Półwyspu Arabskiego. Dziś pozostała garstka. Te oryksy nie są już wolne i dzikie. Dla własnego bezpieczeństwa żyją za ogrodzeniem na rozległym terenie strzeżonym. Jednak dla antylop ta przestrzeń jest zbyt mała i nie zapewnia im wystarczająco pożywienia. Dlatego opiekuje się nimi zespół ekspertów. Dumne arabskie oryksy karmione są dwa razy dziennie sianem dowożonym z odległości wielu kilometrów. Oryksy zazwyczaj przemierzają pustynię w poszukiwaniu pożywienia. Ich niewola nastręcza wielu problemów, takich jak zaburzenia behawioralne i stres. Na świecie jest tylko kilka miejsc, gdzie rosną drzewa kadzidłowca i Dhofar jest jednym z nich. Już od dawna stanowią one źródło zamożności Omanu. 10:40 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 6 Z NURTEM RZEKI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 6 AU FIL DE L'EAU) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 6 - "Z nurtem rzeki." Senegal, rzeka Casamance. Jest dla mieszkańców jej okolic źródłem pożywienia i szlakiem komunikacyjnym. Etienne przypływa na zakupy pirogą. Tu, w Elinkine, sklepy są pełne towarów, które przyjechały lądem z Ziguinchor. Łodzie rozwożą niezbędne produkty do okolicznych wiosek, ukrytych w lesie mangrowym. Elinkine to obowiązkowy przystanek przed dalszą podróżą. Każdy, kto wybiera do Dakaru, musi przypłynąć do Elinkine. Stąd samochodem jedzie do Ziguinchor, gdzie czeka statek do Dakaru. Etienne płynie na wyspę Carabane, gdzie działają liczne ośrodki turystyczne. Przenosimy się do Kambodży. Dwie rzeki nadają rytm życiu w Kambodży: Mekong i Tnl Sab. To zazwyczaj spokojne tempo raz w roku przyspiesza. Odwiedzimy też Alaskę oraz niezwykłe, górskie jezioro w Armenii. Przenieśmy się nad Tamizę, bo dzieje Londynu są ściśle związane z historią rzeki. 11:10 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 7 OGRODY (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 7 JARDINS D’AILLEURS) Serial dokumentalny, 27 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 7 - "Ogrody". Japońskie ogrody to naturalne pejzaże w miniaturze. Traktuje się je tu jak dzieła sztuki. Pozorna prostota kwiatowych kompozycji, czyli ikeban, to wynik długiego namysłu. Japońska ikebana jest formą filozoficznej medytacji. Łączymy kwiaty z innymi roślinami. Oczyszczamy kompozycję ze zbędnych elementów, by podkreślić urodę każdego kwiatu. Wygląd kwiatów z czasem się zmienia, odzwierciedlając mijające pory roku. Krucha równowaga może zostać zachwiana w każdej chwili. Te kompozycje to metafora życia. Japońskie ogrody projektowane są według zasad ustanowionych kilkaset lat temu. Ogrody kreolskie to prawdziwy rezerwuar bioróżnorodności. Bujna roślinność Martyniki to bez wątpienia jeden z jej skarbów. Wyspa Comino ma status rezerwatu. Bytują tu liczne chronione gatunki fauny. Pośrodku Kanału La Manche leży prawdziwy rajski ogród, którego utrzymanie wymaga ogromnego wysiłku i umiejętności. 11:45 KRAJOBRAZY POLSKIE - DOLINA BARYCZY Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1976 Zdjęcia: Tadeusz Zieliński Film poświęcony przyrodniczym i turystycznym walorom Doliny Baryczy. Jest to obszar ciągnący się od Wzgórz Trzebnickich w kierunku równoleżnikowym. Rzeka Barycz wiąże labiryntem swoich dopływów i odnóg szereg miast i miasteczek i kształtuje charakter przyrody w całym swoim otoczeniu. Sama Dolina łączy w sobie tereny pierwotne z tymi dotkniętymi działalnością człowieka, a jej krajobraz cechuje rytm przyrody: woda - lasy - woda. Program dokonuje przeglądu gatunków fauny i flory występującej na terenie Doliny Baryczy. Kamera gości również w Trzebnicy, gdzie omawiane są jej najważniejsze i najciekawsze zabytki architektoniczne i atrakcje turystyczne, jak również współczesne zabudowania i infrastruktura tego urokliwego miasta. Niekoronowaną "stolicą" Doliny Baryczy jest Milicz, oferujący turystom bogatą ofertę pól namiotowo - kempingowych, domków letniskowych i ośrodków wypoczynkowych. Samo miasto także wyróżnia się kameralną zabudową i pełnymi charakteru zabytkami. Podobnie sprawa ma się z Sułowem i Żmigrodem, w których także gości ekipa programu. Dolina Baryczy powoli pokrywa się obszarami chronionymi, które na celu mają zachowanie tych pięknych terenów od niszczycielskiego wpływu cywilizacji. 12:05 PROFESOR. WSPOMNIENIE O ZBIGNIEWIE RASZEWSKIM Film dokumentalny, 48 min, Polska, 1993 Scenariusz: Ireneusz Dobrowolski, Wojciech Majcherek Zdjęcia: Andrzej Wyrozębski Filmowy portret wybitnego znawcy teatru i literatury Zbigniewa Raszewskiego (1925 - 1992). Był profesorem Instytutu Sztuki PAN oraz PWST w Warszawie i przez 36 lat redaktorem swego ukochanego "Pamiętnika Teatralnego". Nie miał nigdy własnej katedry, ale wielu wybitnych ludzi teatru uważa się za uczniów Profesora. Podziwiali jego dyskretne poczucie humoru, erudycję, rozległość zainteresowań, a także talent pisarski. Zawsze powtarzał, że wszystko, co humanista ma do powiedzenia, powinno się dać opowiedzieć w języku potocznym. Człowiek, który teatrowi poświęcił życie, nie wahał się głosić "obrazoburczych" sądów, że najważniejszym w naszej cywilizacji widowiskiem jest mecz piłkarski, a najbardziej charakterystyczną budowlą - stadion. Zbigniew Raszewski nie tylko prowadził własne badania (efektem były m. in. dwutomowa monografia Bogusławskiego, "Krótka historia teatru polskiego", "Teatr w świecie widowisk"). Redagował i w dużym stopniu wypełnił fundamentalny "Słownik biograficzny teatru polskiego 1765 - 1965". Prostował błędne wiadomości i uzupełniał informacje o teatrze w encyklopediach polskich i zagranicznych, a dzięki jego współpracy z encyklopediami o zasięgu światowym nasz teatr wyszedł z polskiego zaścianka. Autorzy filmu wykorzystali fragmenty wspomnień profesora i liczne materiały ikonograficzne. Przede wszystkim jednak oddali głos jego dawnym studentom, współpracownikom, przyjaciołom. Wypowiadają się m.in. Marta Fik, Jerzy Koenig, Hanna Baltyn, Marek Zagańczyk, Wanda Zwinogrodzka, Wojciech Młynarski. W ich pamięci zachował się żywy, serdeczny portret tej niezwykłej postaci. 13:00 UPIORNE SZYBY NAFTOWE (THE GHOSTS OF OIL / LES FANTOMES DU PETROLE HANTENT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Audrey Gloaguen Film dokumentalny - bezprecedensowe międzynarodowe śledztwo, które ujawnia ekologiczną, tykającą bombę. We Francji, Niemczech, Anglii czy w Stanach Zjednoczonych naukowcy i śledczy odkryli opuszczone szyby naftowe i gazowe. Jest to zagrożenie ekologiczne z wyciekiem oleju czy rozbłyskami zaciemniającymi niebo. Stanowią one upiorną spuściznę historii wydobycia. Wiele starych odwiertów nie zostało zasypanych i wciąż wydzielają niebezpieczne dla środowiska i naszego zdrowia substancje: ropę naftową lub substancje toksyczne. Niszczą naszą planetę, po kryjomu roznoszą truciznę w atmosferę. Porzucone szyby naftowe są także źródłem metanu, jednego z gazów cieplarnianych, które są dla klimatu jak bomba z zapalnikiem czasowym. Przyjrzymy się czemuś, co później nazwano największą katastrofą ekologiczną od czasu wycieku ropy z platformy BP. W lasach Pensylwanii kryje się ponad 800 tysięcy porzuconych odwiertów. Od lat pięćdziesiątych firmy wydobywcze ropy i gazu mają obowiązek prawny natychmiast czopować porzucone odwierty. I oczywiście znalazły drogi obejścia nakazu. Ogłaszają tylko, że źródło jest nieaktywne. 14:00 MALUCHY - ODC. 1 POCZĄTKI (BABY STEPS / A PETITS PAS / EP1 THE BEGINNING) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2016 Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o najmłodszych zwierzętach. Roczna obserwacja trzech wyjątkowych, małych zwierząt i ich hodowców, od ich narodzin, poprzez pierwsze kroki i zmieniające życie doświadczenia. Poznamy bliżej lemury o turkusowych oczach, od których zależy przetrwanie tego gatunku. Bohaterem odcinka będzie też źrebak, dla którego scena stanie się prawdziwym placem zabaw, oraz szczeniak, który ma zostać psem pasterskim. Odcinek 1 - "Początki". We Francji urodzą się trzy maluchy - a każde wiąże swój los z człowiekiem. Będziemy im towarzyszyć od urodzenia do pierwszego życiowego wyzwania. Oto ich historia. Gospodarzem jest Jean - Francois, który wychowywał się z końmi. Był synem farmera i mieszkał na wsi, pilnując stada koni rasy Camargue. Dziś opiekuje się swoim ogierem i dwiema źrebnymi klaczami. Dwa źrebaki, które się wkrótce urodzą, dołączą do stada 16 koni w różnym wieku, które Jean - Francois szkoli do końskich pokazów. Maluchy wkrótce pojawią się na świecie, ale która z dwóch klaczy oźrebi się pierwsza? 15:00 ZDUMIEWAJĄCA AMERYKA POŁUDNIOWA - ODC. 3 WENEZUELA CZYLI DROGA DO ELDORADO (WILDEST LATIN AMERICA) Serial dokumentalny, 51 min, Niderlandy (Holandia), 2012 Reżyseria: Allison Bean, Bill Markham Wenezuela. Niezdobyte góry, niedostępne bagna, zdumiewające zwierzęta, tajemnicze plemiona. Mozaika niezwykłych krain geograficznych, z których każda jest inna i niepowtarzalna. Wszystkie jednak łączy jedno: potężna Orinoko. Jeśli wierzyć legendom prowadzi ona do słynnego Eldorado, mitycznego "złotego miasta". Przez stulecia dostępu do skarbów Wenezueli broniły potężne wodospady, groźne zwierzęta i waleczni wojownicy. Tajemnicą pozostawało nawet, skąd bierze początek sama Orinoko. Nadszedł czas, by znaleźć rozwiązanie tych wszystkich zagadek. 16:00 BADJAO. DUCHY Z MORZA (WALKING UNDER WATER) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Eliza Kubarska Scenariusz: Eliza Kubarska Zdjęcia: Piotr Rosołowski Muzyka: Michał Jacaszek Badjao to społeczność nomadów morza, ludzi - ryb, zamieszkujących tereny między Filipinami, Borneo i Indonezją. Przez wieki żyli jak ryby, większość życia spędzając w wodzie. Dzieci Badjao uczą się szybciej pływać niż chodzić, a dorośli doprowadzili do perfekcji trudną sztukę free - divingu. Potrafią chodzić i polować na dnie oceanu, wstrzymując oddech przez wiele minut. Ich oczy są przystosowane do ostrego widzenia pod wodą. W zderzeniu z nowoczesną cywilizacją ich życie zmienia się gwałtownie. Nieposiadający żadnych dokumentów nomadzi traktowani są często jak nielegalni imigranci. Wysepki, na których od setek lat mieszkali (i czerpali wodę pitną), sprzedawane są pod zamknięte luksusowe kurorty. Badjao nie mają tam wstępu. Wypierani do skupionych wokół miast slumsów, nieuchronnie tracą swoje umiejętności. 10 - letni Sari podejmuje naukę u swojego wujka Alexana, ostatniego nurka głębinowego na wyspie Mabul. Alexan postanawia przekazać swój warsztat Sariemu, ponieważ nie może pogodzić się z myślą, że pod wpływem zachodniej cywilizacji świat jego przodków znika. Uczy go nie tylko niebezpiecznej sztuki nurkowania przy użyciu rurki i sprężarki powietrza, ale również odkrywa przed nim magiczne legendy i zwyczaje Badjao. Film zdobył Nagrodę Specjalną Jury na prestiżowym festiwalu Hot Docs w Toronto, Nagrodę za Najlepsze Zdjęcia Planet Doc Review i Wyróżnienie Specjalne na MFF w Los Angeles. 17:05 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 8 TANECZNYM KROKIEM (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 8 DESTINATION DANSE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 8 - "Tanecznym krokiem". Gwadelupa. Walc, mazur, kadryl... Europejskie tańce robią tu prawdziwą furorę! Mieszkańcy wyspy tańczą je i grają we własnym, niepowtarzalnym stylu. Na Gwadelupie działa wiele grup tańczących tańce tradycyjne. Wytrwale opierają się wpływom amerykańskiej popkultury. Europejskie tańce dotarły tu wraz z kolonizatorami, i szybko zostały wchłonięte przez kulturę kreolską. Mieszanka brzmień, rytmów i tańców stanowią ważny element tożsamości mieszkańców Gwadelupy. Przenosimy się na południe Hiszpanii do Andaluzji. Całkiem niedawno powstał nowy nurt muzyczny flamenco nuevo, wzbogacony o akordy jazzu, rocka czy muzyki elektronicznej. Tradycja flamenco pozostaje żywa. 17:35 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 9 SPORTOWE EMOCJE (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 9 DESTINATION SPORT) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 9 - "Sportowe emocje". Od grudnia do maja wybrzeża Hawajów są królestwem surferów, zdolnych atakować nawet dziesięciometrowe fale. Historia surfingu zaczęła się właśnie tutaj, choć nie wiadomo dokładnie kiedy. Hawajskie rodziny przekazywały sobie tajniki tego sportu z pokolenia na pokolenie. Hawaje to mekka surferów. Na Hawajach trudno jest zdobyć renomę. Trzeba mieć talent, i robić wszystko, by zainteresować sobą sponsorów. Talentów i fal tutaj nie brakuje, ale niewiele jest firm, gotowych promować surferów. Przenosimy się do Turcji. Jest tu wielu zapaśników. Na wyspie Reunion sport jest synonimem przygody. Bierzemy kurs na Polinezję. Przed nami także wizyta w Szwajcarii. 18:10 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 2 W REALNYM ŚWIECIE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EPISODE 2 - IN THE REAL WORLD) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - UTTARAKHAND U ŹRÓDEŁ GANGESU (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Uttarakhand u źródeł Gangesu. 20:15 LOKALSI - LOKALSI ODC. 2 ŁUKASZ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 20:55 CÓRKA STALINA (STALIN’S DAUGHTER / STALINS TOCHTER) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Jobst Knigge Film dokumentalny niemieckiej ZDF. Bohaterką filmu jest córka Józefa Stalina, Swietłana, która żyła w najbardziej burzliwych czasach XX wieku. Jest to opowieść o życiu dziecka, którego ojcem był jeden z najbardziej znienawidzonych ludzi na świecie. Będzie też mowa o okropnościach stalinizmu. Dowiemy się, dlaczego i jak Swietłana uciekła za granicę w poszukiwaniu wolności i szczęścia. Wiadomo, że gdy pojawiła się w amerykańskiej ambasadzie w Istambule, sprawdzano, czy rzeczywiście jest córką Stalina. Nikt nie chciał wierzyć, że takiej osobie udało się uciec. Jej przylot do Nowego Jorku wywołał sensację. Oprócz niezwykle ciekawych faktów, ten film to unikalne spojrzenie na dzieje współczesnego świata przez pryzmat osoby z niezwykłą historią własnego życia. 22:05 RESET - ODC. 13 Film dokumentalny, 70 min, Polska, 2023 Autor: Michał Rachoń Film dokumentalny pokazujący politykę międzynarodową oraz relacje Polski z krajami NATO oraz Rosją. Kulisy prowadzenia tej polityki w rozmowach ze specjalnymi gośćmi. 23:25 WETERYNARZE Z SERCEM - /59/ Reality show, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Autorzy odwiedzają ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Część uwagi poświęcono także mniej popularnym zwierzętom domowym, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. W tym odcinku twórcy zapraszają do Skrzynic Drugich, w gminie Jabłonna pod Lublinem, gdzie dwoje archeologów, Lena i Mateusz, otworzyło Leśne Pogotowie - Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt. Stworzyli bezpieczny dom dla siebie i potrzebujących ich pomocy przedstawicieli fauny, chronionych i pospolitych, dzikich i domowych. Jak skończył się spacer Pani Doroty z dwoma ukochanymi spanielami? Do jakiej tragedii doprowadziło bestialstwo człowieka, który zabawiał się, strzelając do zwierząt śrutem. A w kąciku adopcyjnym urocze gryzonie, które czekają na odpowiedzialnych opiekunów. 24:00 KLUBY PERYFERYJNE Reportaż, 34 min, Polska, 1978 Autor: Andrzej Szeląg Piłka nożna z Krakowem związana jest od lat. Krakowskie kluby przechodziły swoje wzloty i upadki. Miały też duży wpływ na lokalną społeczność. Prezentacja dwóch krakowskich klubów: KS Podgórze oraz SKS Bronowianka. Rozmowy z działaczami i miłośnikami klubów. Historia, sukcesy i plany na dalsze funkcjonowanie klubów sportowych. 00:45 KOCHANY I NIENAWIDZONY. DRAMAT ŻYCIA I ŚMIERCI TWÓRCY "KRZYŻAKÓW" Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2002 Reżyseria: Stanisław Janicki Scenariusz: Stanisław Janicki Wykonawcy: Aleksander Ford, Jerzy Stefan Stawiński, Kazimierz Kutz, Stanisław Różewicz, Kazimierz Koźniewski, Emil Karewicz, Andrzej Wajda, Mieczysław Kalenik, Beata Tyszkiewicz, Zbigniew Pitera, Mieczysław Jahoda Aleksander Ford miał 72 lata, kiedy 4 kwietnia 1980 r. w Naples na Florydzie popełnił samobójstwo. Nie po raz pierwszy targnął się na życie, ale tym razem skutecznie. Film Stanisława Janickiego, znanego historyka kina, krytyka filmowego, popularyzatora polskiego kina przedwojennego i reżysera dokumentalisty, autora wydanej w 1967 r. książki o Aleksandrze Fordzie, jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego do tego doszło. Ford (rocznik 1907) zadebiutował jako reżyser filmów dokumentalnych w 1928 r. Dwa lata później był współzałożycielem Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego "Start", a w 1935 r. - Spółdzielni Autorów Filmowych SAF. Już jego pierwsze dokumenty i fabuły zwiastowały duży talent, oryginalność i wrażliwość artystyczną. Po klęsce wrześniowej 1939 r. znalazł się w ZSRR. W 1943 r. współorganizował Czołówkę Filmową 1. Dywizji WP im. Tadeusza Kościuszki, przekształconą później w Wytwórnię Filmową WP, której był komendantem. W 1945 r. został pierwszym dyrektorem przedsiębiorstwa "Film Polski". Stał się wtedy bodaj najważniejszą osobą w polskiej kinematografii, człowiekiem, od którego wiele zależało, który miał znajomości w najwyższych kręgach władzy. I choć po 1947 r. zajmował mniej eksponowane stanowiska, znajomości i wpływy pozostały; hołubiony przez władze Ford był nadal ważną figurą. Ceniono go zresztą także ze względu na dokonania artystyczne. Jego uhonorowana w 1954 r. nagrodą za reżyserię na festiwalu w Cannes "Piątka z ulicy Barskiej" była tego najlepszym dowodem. Do historii polskiego kina przeszedł jednak jako twórca ekranizacji "Krzyżaków", pierwszej w kraju "superprodukcji", zrealizowanej - też po raz pierwszy - w systemie CinemaScope i na taśmie Eastmancolor. Ford, profesjonalista w każdym calu i człowiek szalenie ambitny, chłonął zresztą wszystkie nowinki, starał się nadążać za nowymi trendami technicznymi i artystycznymi. Przy całym bagażu akademickiego wykształcenia, starał się być twórcą awangardowym. Jako człowiek był skomplikowany wewnętrznie, zagadkowy, budził kontrowersyjne opinie. Jedni uwielbiali go za życzliwość, serdeczność, chęć niesienia pomocy innym, umiejętność pracy z aktorami. Inni widzieli w nim człowieka pamiętliwego i zajadłego, nadmiernie dbającego o swoje interesy mistrza autokreacji, z trudem podejmującego decyzje i zazdrosnego o sukcesy innych. Kiedy w 1968 r. rozpętała się w Polsce antysemicka nagonka, Ford jako Żyd, a w dodatku człowiek związany z ekipą, która z tego powodu została odsunięta od władzy, znalazł się nagle w całkowitym osamotnieniu. Przestano się z nim liczyć, odmówiono możliwości dalszej pracy artystycznej, na dzień przed rozpoczęciem zdjęć wstrzymano produkcję jego filmu o Korczaku. Zadawnione konflikty i urazy teraz stały się pretekstem do odwetu. Nikt nie stanął w jego obronie. Po roku bezczynności i znoszenia ostracyzmu środowiskowego amerykańska żona reżysera, Elinor, namówiła go na wyjazd za granicę. Ford przenosił się z nią i trojgiem dzieci do Austrii, potem do Niemiec, Izraela, by w końcu osiąść w Danii. Udało mu się tam nakręcić film "Pierwszy krąg", nawiązał też współpracę z imigracyjnym teatrem Ateneum 77. To wszystko było jednak za mało, by w pełni wykorzystać jego potencjał twórczy. Reżyser tęsknił za pracą na planie, za krajem. Jego prośba o zgodę na powrót do Polski została jednak odrzucona. Do tych problemów doszedł narastający kryzys małżeński, zakończony rozwodem. Po latach Elinor stwierdziła, że gdyby Aleksander pozostał w kraju, prawdopodobnie zniósłby te niepowodzenia. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 237 PROJEKT KEGRESSE Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Projekt Kegresse" Ciągniki Citron - Kegresse były francuską konstrukcją, w których zastosowano podwozia gąsienicowe Adolphe ' a Kegresse. W 1923 roku Wojsko Polskie podjęło decyzję o zakupie łącznie 135 podwozi, które miały zostać zabudowane w Polsce jako samochody pancerne oraz jako ciężarówki z drewnianą skrzynią ładunkową i otwartą kabiną. Kupiono także terenowe samochody osobowe, specjalne - dostosowane do holowania reflektorów przeciwlotniczych. I taki właśnie ciągnik reflektorowy ma zostać zrekonstruowany na polskim wybrzeżu. 02:20 UCZNIOWIE "ŁOMA" Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1992 Wykonawcy: Anna Chodakowska, Anna Romantowska, Joanna Szczepkowska, Sławomira Łozińska, Małgorzata Pieczyńska, Michał Bajor, Ewa Błaszczyk, Maricin Troński, Adam Ferency, Wojciech Wysocki, Andrzej Staszczyk, Dorota Stalińska Wypowiedzi znanych aktorów - absolwentów PWST w Warszawie, którzy wspominają swego wykładowcę, rektora uczelni i "mistrza" Tadeusza Łomnickiego, przeplatane archiwalnymi materiałami z elementarnych ćwiczeń aktorskich pod kierunkiem Łomnickiego. 02:45 WYTRWAŁOŚĆ Film dokumentalny, 70 min, Polska, 2015 Reżyseria: Małgorzata Imielska Scenariusz: Małgorzata Imielska Zdjęcia: Przemysław Niczyporuk Muzyka: Michał Lorenc Wzruszający dokument Małgorzaty Imielskiej o Benie Barenholtzu - kultowym producencie filmowym i promotorze amerykańskiego i europejskiego kina niezależnego, który wraz z rodziną przeżył wojnę dzięki pomocy polskiej rodziny Kotowskich. Mieszkający w Nowym Jorku "odkrywca" m.in. braci Cohen, Davida Lyncha czy Jima Jarmuscha przez całe lata szukał w Polsce ludzi, którzy go uratowali. W końcu udało mu się odnaleźć potomków Marii i Władysława Kotowskich ze wsi Gruszówka koło Kowla na Wołyniu, którzy przez blisko 2 lata pomagali ponad 20 żydowskim uciekinierom ukrywającym się w pobliskich lasach. 8 listopada 2012 r. przyznany państwu Kotowskim medal "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata" odebrał we wrocławskiej synagodze ich wnuk, Stefan Kotowski. Film przedstawia tragiczne wojenne losy rodziny Barenholtzów, spotkanie Bena i jego brata Reuvena z rodziną Kotowskich przy okazji przyznawania medalu oraz podróż braci w ich rodzinne strony. Jest to głęboko poruszający zapis pamięci o straszliwych czasach, postawach ludzi skonfrontowanych ze złem i o bohaterach, którzy temu złu się przeciwstawiali.