TVP Dokument                         Sobota, 14.10.2023


Zmiany z dnia 22.09.2023
w stosunku do raportu z dnia 12.09.2023

(usunięto pozycję programową)
13:35 PRZEGLĄD KULTURALNY 2/53



(dodano pozycję programową)
13:35 MĘŻCZYŹNI

Reportaż, 8 min, Polska, 1969
Zdjęcia: Jacek Mierosławski

Reportaż, którego tematem jest służba czynna w LWP. Zdjęciom z męczących ćwiczeń na poligonie towarzyszy z offu radosny komentarz o przyjemnościach służby w wojsku. Film zrealizowany w O. T. K. w Łodzi. Debiut reżyserski Grzegorza Królikiewicza z 1969 roku. Trzymany na półkach do 1989 r. 
Gorzki tytuł "Mężczyźni" to zwieńczenie prostych obserwacji, od pożegnania poborowych na stacji kolejowej aż po poranek tuż po przysiędze żołnierskiej. A więc okres rekrucki staje się polem, przez które przebiega inicjacja: z chłopca wyrasta mężczyzna. Jednak gorycz i nostalgia bijące z filmu biorą się ze swoistej metody artystycznej. Jest nią nie tylko kontrapunktowe stosowanie dźwięku, co daje filmowi smak szyderczej kroniki, chodzi przede wszystkim o formowanie planów filmowych w trakcie robienia zdjęć, a potem w czasie precyzyjnego montowania materiału. Forma buduje tu wywód o stopniowym pozbywaniu się przez "chłopca" cech indywidualnych, aż w końcu należy on do mrowiska anonimowych "mężczyzn". To refleksyjne wrażenie uzyskane jest poprzez stopniowe powiększanie pojemności kadrów: od detali zindywidualizowanych uważnie obserwowanych twarzy tych, co żegnają się z młodością, aż po plany totalne ujęć robionych z góry, w których zatracona jest indywidualność na rzecz mechanicznych czynności grupowych (trzepanie kocy o godz. 5, 00 rano) wykonywanych przez zdyscyplinowanych, zaprzysiężonych mężczyzn, akceptujących swoją sytuację.