TVP Dokument Niedziela, 15.10.2023 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - WEWNĘTRZNY OBIEG SZCZĘŚCIA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Andrzej Olichwier Prowadzący: Tomasz Kłosowski Domy ze słomy i gliny, wpatrzone w słońce i przez nie ogrzewane. I oświetlane przez słońce nawet w pochmurny dzień. Ciepła woda darmo. Za darmo ciepłe słowo. Weranda, która jest szklarnią i ogrodowa szklarnia, która jest kopułą. Ogród, obfitujący w zioła wszelkie. Wewnętrzny obieg wody i ciepła. Szkolenia z dziedziny zielonej energii i naturalnego rolnictwa. Kontakty z całym światem. W takiej to zielonej enklawie żyje i pracuje Jadwiga Łopata, założycielka i prezeska ICPPC. W jej ogrodzie, pełnym tradycyjnych odmian drzew owocowych, lądują dziś łase na owoce sójki i kwiczoły, ale kiedyś wylądował też tutaj swym śmigłowcem zafascynowany ekologicznym rolnictwem i zieloną energetyką, książę Karol. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 14 GORĄCZKA SREBRA Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy grudki srebra odłupuje się kilofami prosto ze skał? Nic bardziej mylnego! Radosław Kotarski wyrusza do Tarnowskich Gór, aby przekonać się, jak trudna i niebezpieczna była praca dawnych górników, którzy z narażeniem życia walczyli o to, by uzyskać trochę srebra. Przekonuje się, dlaczego w podziemiach używano materiałów wybuchowych i odpala własne ładunki prochu, będąc 40 metrów pod ziemią! Poza tym płynie podziemną rzeką, aby sprawdzić, w jaki sposób radzono sobie z odprowadzaniem wody w dawnych kopalniach. Będzie to spotkanie pełne błota, brudu i wilgoci! 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 210 KAZIMIERZ KRAKOWSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Barbara Adamczyk Scenariusz: Barbara Adamczyk Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym przystankiem na trasie podróży po Polsce będzie krakowski Kazimierz. Mówią o nim, że jest magiczny, pełen kolorów, smaków i zapachów. Będziemy zwiedzać Kazimierz od wschodu do zachodu słońca. Można go zwiedzić w ciągu jednego dnia - nie potrzeba samochodu, tramwaju, ani nawet mapy. Jeśli ktoś się zgubi - tym lepiej. Kazimierskie zakątki tylko na to czekają. Pełno tutaj malowniczych, małych uliczek i klimatycznych kamienic, a o drogę zawsze zapytać można lokalnego przechodnia. Zaczniemy od słynnej Skałki, na której znajduje się Klasztor oo. Paulinów, powędrujemy dalej szlakiem synagog i murali, pytając i smakując klimat dzielnicy. 07:30 ŻUBRY WCZORAJ I DZIŚ Film dokumentalny, 34 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bartosz Klamra Scenariusz: Wanda Olech Film dokumentalny, którego głównym bohaterem jest żubr. Każdy żubra zna i wie, jak on wygląda. Jednak znajomość jego potrzeb, zwyczajów, diety czy behawioru nie jest już tak powszechna. Żubry dużo czasu poświęcają na spokojne przeżuwanie, leżąc w lesie, gdzie mniej dokuczają im owady. Żubrom potrzeba przestrzeni, wody, pokarmu i spokoju. Obecnie mamy ponad dwa tysiące żubrów w sześciu wolnych populacjach w całej Polsce. Po I wojnie światowej w kraju nie został ani jeden dziko żyjący żubr. Długi był to proces, żeby odtworzyć populację tych pięknych zwierząt. 08:10 OPOWIEŚCI RODOWICZÓW Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jolanta Kessler - Chojecka, Małgorzata Rodowicz Scenariusz: Jolanta Kessler Chojecka, Malgorzata Rodowicz To jest historia ludzi, którzy walczyli o niepodległą Polskę. Takich jak na przykład Jan Rodowicz Anoda, uczestnik Akcji pod Arsenałem, członek batalionu Zośka. Film jest opowieścią historyczną. Z tego tytułu w warstwie wizualnej wykorzystano archiwa filmowe i ikonografię z okresu II wojny światowej, powstania warszawskiego i okresu stalinowskiego. Ponadto rodzina Rodowiczów posiada imponujące archiwum własne, na które składają się zdjęcia, obrazy, książki napisane przez członków rodziny, albumy, filmy i inne artefakty, które uświetnią narrację. Część spuścizny rodziny została przekazana do Ossolineum. Zdjęcia współczesne, kręcone w dawnych miejscach akcji, przybliżają ten stosunkowo odległy czas i wiążą go z dzisiejszym życiem, podkreślają kontynuację pokoleń i wagę historii dla współczesnego widza. Całość ułożona jest w stylu opowieści rodzinnej, toteż zdjęcia ze spotkania rodzinnego wyznaczają ramy konstrukcyjne filmu. Ponadto swoją rolę ma narrator, który umiejscawia wydarzenia w kontekście historycznym. Dodatkowym zabiegiem reżyserskim jest uwypuklenie najmłodszego (prawie) pokolenia rodziny, w osobie Mateusza, który uczestniczy w spotkaniu rodzinnym i prowadzi widza po Warszawie/Zalesiu - w różne miejsca, związane z losami różnych postaci. Jego wypowiedź rzuca może trochę inne światło na wydarzenia: ukazuje ich wpływ na młode pokolenie i daje spojrzenie na czas przeszły bliskie współczesnej widowni. I właśnie Mateusz, w końcowej sekwencji, zada nam pytanie, czy nasza opowieść to czas przeszły dokonany? Czy niedokonany, wciąż się dziejący. 09:10 MIGRANCI - MIGRANCI /4/ WIELKA BRYTANIA. SŁOŃ W POKOJU Cykl reportaży, 48 min, Polska, 2023 Reżyseria: Sławomir Czyrnek, Jacek Łęski Scenariusz: Jacek Łęski, Sławomir Czyrnek Cykl reportaży dokumentalnych o problemach migracyjnych w krajach Europy Zachodniej oraz Europy Południowej. Czwarty odcinek z cyklu reportaży. Wielka Brytania to kraj, który od dziesiątek lat przyjmował tysiące imigrantów. Nigdy jednak nie przybywało ich tak wielu i w tak błyskawicznym tempie. Odsyłać? Dalej przyjmować? Jakie są skutki napływu ogromnej rzeszy migrantów, która osiedla się co roku na Wyspach? Czy Brytyjczycy są skłonni o tym rozmawiać? 10:05 RZECZPOSPOLITA REAKTYWACJA Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2018 Reżyseria: Anna Ferens Scenariusz: Anna Ferens Zdjęcia: Michał Ślusarczyk, Marcin Peresada Film w atrakcyjny i nowoczesny sposób opowiada o odbudowie Polski po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Pokazuje tę niezwykłą energię, która wyzwoliła się w Polsce po odzyskaniu niepodległości zarówno wśród intelektualnych elit, jak i zwykłych ludzi. Bohaterami są wynalazcy, naukowcy, ekonomiści, których myśli i osiągnięcia przyczyniły się do rozkwitu Polski w okresie międzywojennym. Wiele z tych wynalazków zostało wykorzystanych na całym świecie i przyczyniło się do rozwoju ważnych dziedzin nauki. W filmie występują potomkowie, często nieznanych bohaterów 20 - lecia oraz historycy z Polski, USA i Francji, m.in.: prof. Wacław Szybalski z Madison, prof. Donald Pienkos z Milwaukee, prof. Dominic Pacyga z Chicago, dr Christophe Laforest z Paryża. Film nagrodzony na Polish Film Festival in America w Chicago w 2018 r. - nagroda za najlepszą reżyserię. 11:15 MISJA ZAMBIA - WYCIĄGAMY POMOCNĄ DŁOŃ Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot Lektor: Grzegorz Szponder Zdjęcia: Ks. Maciej Makuła, Piotr Kot, Robert Jażdżyk Muzyka: Wojciech Mularczyk Powracamy do slumsów Kabwe. Droga przez slumsy nie jest łatwa - wszędzie wertepy i dziury, dojechać tam można tylko samochodem terenowym. Ksiądz Michał Wziętek odwiedza miejsca, z których pochodzą chłopcy i dziewczęta mieszkający na misji. W salezjańskiej placówce mają możliwość mieszkania i edukacji. To uczniowie szkoły Don Bosco Makululu. 11:30 GWIAZDY PRZEDWOJENNEGO KINA ALBO FILM DŹWIĘKOWY W II RP Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jacek Papis Zdjęcia: Jan Klima Ubrani we fraki muzycy Jazz Bandu zaczynają grać. Ich koncert stanowi muzyczny podkład i leitmotiv filmu. Eksperci przeprowadzają nas przez etapy rozwoju polskiego kina przedwojennego, koncentrując się na wybitnych osobowościach, gwiazdach aktorskich i reżyserskich. Materiał ilustrowany fotosami z epoki i fragmentami najstarszego zachowanego filmu polskiego "Pruska kultura". Małgorzata Hendrykowska opowiada, jak odnalazła ten film w 2000 roku. W etap kina niemego wprowadza nas Stanisław Janicki ("W starym kinie"). Kolejni eksperci przywołują sylwetki pierwszych rodzimych gwiazd filmowych - Jadwigi Smosarskiej, Eugeniusza Bodo, Adolfa Dymszy. Śledzimy ich kariery, przywołując najciekawsze fragmenty filmów z ich udziałem. Dowiadujemy się, jakim wyzwaniem było dla nich pojawienie się dźwięku w filmie, co prowadzi nas w stronę piosenki, która w przedwojennym polskim kinie stanowiła niemal nieodzowny element filmu (czego dowodem jest kariera Hanki Ordonówny). Dowiadujemy się, jak postrzegane były ówczesne gwiazdy, jaki był ich status społeczny, jak wyglądało ich życie prywatne. Spośród aktorów tamtych czasów, dwoje zrobiło międzynarodową: Pola Negri, która grała m.in. w Hollywood oraz śpiewak Jan Kiepura. Opowiadamy o meandrach ich losów zawodowych i prywatnych. Życiorysy przedstawianych bohaterów miały jeden wspólny mianownik: ich świetnie zapowiadające się kariery przerwała wojna. Kto z nich odznaczył się bohaterstwem? Komu udało się przeżyć i dalej występować w filmach? Przy pomocy ekspertów próbujemy dokonać całościowej oceny przedwojennej kinematografii, rozważając popularną opinię, że przed wojną mieliśmy znakomitych aktorów, ale filmy nie dorastały do ich poziomu. Próbujemy zweryfikować to stwierdzenie, szukając w tamtych filmach ponadczasowych wartości. 12:35 Z WIESZAKA HISTORII - ODC. 2 PŁEĆ I UBIÓR Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jarosław Migoń Scenariusz: Lucyna Rotter, Jarosław Migoń Prowadzący: Lucyna Rotter Lektor: Magdalena Zbylut - Wiśniewska Zdjęcia: Kacper Solan, Bartłomiej Gąsienica Muzyka: Marcin Gałażyn Wciągająca fashion story dla każdego, kto dostrzega rolę i znaczenie ubioru. Film o tematyce dokumentalno - historycznej, który w nowoczesnej, choć kostiumowej formule, odsłania ukryte znaczenia, symbole i dzieje ubioru. W programie przyjrzymy się, jak ubiór na przestrzeni lat definiował płeć. Prowadząca, Lucyna Rotter, zagląda do szafy dziejów pełnej historycznych faktów, ciekawych wniosków, postaci i rekwizytów. Gość programu, dr Maciej Korkuć, opowiada o okresie PRL i wpływach ustroju na wizerunek kobiety i mężczyzny. 13:10 NATURA BEZ GRANIC - ODC. 2 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Marcin Krzyżański Scenariusz: Marcin Krzyżański Zdjęcia: Jan Mamoń, Krystian Matysek Za matecznik i herbową miejscowość żubrów uchodzi Białowieża. Tymczasem mało kto wie, że liczebność stad żyjących w polskich i ukraińskich Karpatach znacznie przewyższyła już liczebność stad białowieskich. Spróbujemy wytropić zwierzęta po obu stronach granicy. Opowiemy o tym, jak z pomocą przyrodników żubry wracały w karpackie ostępy. 13:40 KULTURA, GIEDROYĆ I INNI. Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tadeusz Śmiarowski Film o Jerzym Giedroyciu i fenomenie, jakim był i jeszcze ciągle jest założony przez niego Instytut Literacki. Jest naszym wspólnym, wielkim dziedzictwem, zasługującym na ciągłe przypominanie i nowe opracowania. Celem filmu jest jednak nie tylko przypominanie, ale też próba pokazania tego, co po Instytucie pozostało. 14:45 SEANS Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2003 Reżyseria: Maria Dłużewska Scenariusz: Maria Dłużewska Zdjęcia: Michał Bukojemski W lecie 1946 roku powstał we Włoszech film fabularny pt. "Wielka droga". Główne role zagrali: Irena R. Anders, występująca wówczas jako Renata Bogdańska, i Albin Ossowski. Film opowiadał historię trudnej, wojennej miłości pary młodych ludzi, których wydarzenia na przemian to rozdzielały, to znów łączyły. Przy produkcji tego obrazu korzystano z największych ówczesnych studiów filmowych - Cinecitta w Rzymie. Cel produkcji był jasny: łączący sceny studyjne i przekazy dokumentalne film miał utrwalić pamięć o tragicznych i bohaterskich losach Polaków, którzy przez łagry i Bliski Wschód dotarli do Włoch i walczyli u boku wojsk sprzymierzonych z hitlerowcami. "Wielka droga" nigdy nie doczekała się premiery w Polsce. Wymowa filmu była bowiem jasna: "wielka droga" Polaków nie skończyła się na Zachodzie, czeka ich jeszcze w przyszłości powrót do ojczyzny, ale aby do niej wrócić, przyjdzie im, być może, jeszcze walczyć. I oto po 57 latach od chwili powstania tego filmu jego dwoje głównych bohaterów spotyka się ponownie, aby w roku 2003 zobaczyć go jeszcze raz. W ten sposób dokument Marii Dłużewskiej zyskuje dodatkową przestrzeń czasową, a właściwie trzy dodatkowe przestrzenie: poza scenami ze współczesnego Londynu widzowie mają możliwość poznać wcześniejsze, prywatne losy Ireny Anders i Albina Ossowskiego. Oboje wspominają okoliczności powstawania "Wielkiej drogi", łącząc te wspomnienia z opowieściami o swych osobistych dziejach. Losy Albina Ossowskiego dopełniają polską historię pokolenia wojny: walka w podziemiu w Warszawie, pobyt w Oświęcimiu, wyzwolenie obozu przez Amerykanów, pielgrzymka do 2. Korpusu. Irena Anders wspomina swoją drogę z armią gen. Andersa, a także okoliczności powstania "Czerwonych maków na Monte Cassino". Teraz, po wielu latach, tamte wydarzenia należą już do przeszłości, ale wciąż potrafią wywołać na twarzach nostalgiczny uśmiech i łzy wzruszenia. 15:55 MIGRANCI - MIGRANCI /5/ FRANCJA. GASNĄCA GWIAZDA Cykl reportaży, 48 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jacek Łęski, Sławomir Czyrnek Scenariusz: Jacek Łęski, Sławomir Czyrnek Cykl reportaży dokumentalnych o problemach migracyjnych w krajach Europy Zachodniej oraz Europy Południowej. Piąty odcinek z cyklu reportaży. Francja ma bodaj największą w Europie grupę obywateli, którzy pochodzą z Afryki i Bliskiego Wschodu. Ma też potężny kryzys społeczny, który rozrywa kraj. Grupa obywateli nienawidzących własnego państwa stale rośnie. Jak do tego doszło? Czy można naprawić to co się zepsuło? 16:50 GENIUSZE I MARZYCIELE. JÓZEF HOFMANN Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Kloc Bohaterami cyklu są polscy naukowcy i wynalazcy przełomu XIX/XX wieku, działający głównie w 20 - leciu międzywojennym, których praca naukowa lub odkrycia wpłynęły na rozwój cywilizacji w różnych dziedzinach nauk ścisłych, konstruktorskich, inżynieryjnych, medycznych. Film o Józefie Hofmannie (1876 - 1957), geniuszu muzycznym, cudownym dziecku z Galicji, które podbiło swym talentem Stany Zjednoczone. Najpierw jako mały chłopczyk stał się sensacją w Nowym Jorku, później świat poznał legendarnego pianistę, niezrównanego interpretatora Chopina, pedagoga, kompozytora, zapalonego automobilistę i sportsmena. Wynalazca, z którego pomysłami (takimi jak wycieraczki samochodowe, spinacz do papieru, stołki do fortepianu o regulowanej wysokości) mamy do czynienia na co dzień. Jeden z największych pianistów w historii zmarł samotnie i w zapomnieniu, właściwie nie istnieje w pamięci zbiorowej rodaków. Film biograficzny z cyklu "Geniusze i marzyciele" stwarza szansę poznania tego niezwykłego artysty i wynalazcy. 18:00 PASJONACI S.II - SEZON 2 ODC. 7 KONKURENCJA Dokument fabularyzowany, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Artur Dziurman, Artur Dziurman Scenariusz: Ewa Zuberek, Artur Dziurman, Aneta Wróbel, Danuta Damek, Artur Dziurman, Agnieszka Szygenda Aktorzy: Barbara Dyduła, Stefania Mleko, Barbara Cekiera, Anna Sikora, Janina Sitarz, Maria Słowiak, Stanisław Zając, Kinga Maciuszek, Artur Dziurman, Maria Siedlecka, Małgorzata Wiecha, Elżbieta Sielawa, Helena Suchan, Anna Korcz, Dominika Zamarlik Zdjęcia: Artur Michalik, Jacek Fabrowicz Muzyka: Robert Bylica Na próbie pojawiają się nowe osoby. To trudny egzamin dla obu stron, bo stary, zgrany zespół czuje się zagrożony. Renata jedzie do Wrocławia odwiedzić przyjaciół - Sandrę i Wita. Bierze udział w warsztatach, które przyjaciele prowadzą dla grupy seniorów. Aktorzy ITAN - a jadą ze spektaklem "Brat naszego Boga" do Niepołomic. Kiedy Mietek się spóźnia, dochodzi do konfliktu między nim a Danką. Zmęczona i rozżalona Danka postanawia odejść z teatru. 18:30 POLSKIE DZIEDZICTWO S.III - SEZON 3 ODC. 3 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W kolejnym odcinku cyklu "Polskie Dziedzictwo" prowadzący Stefan Tompson zabierze widzów w niezwykle ciekawą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po włościach rodu Borchów, czyli potomkach starej, niemieckiej szlachty, którzy w Rzeczpospolitej odnaleźli swoją nową ojczyznę. Odwiedzimy miejscowość Preli, gdzie zachowały się ruiny pierwszego zamku Borchów na tych terenach, a także świeżo odrestaurowany późniejszy ich zamek oraz pozostałości zabudowań gospodarczych, które dobrze świadczą o wysokich umiejętnościach rodu Borchów w tej materii. Pokażemy także łotewską Częstochowę, czyli Agłonę, największy ośrodek kultu maryjnego na Łotwie. Opowiemy historię pałacu w Warklanach oraz zamku w Lucynie, a także przypomnimy twórczość Ferdynanda Ossendowskiego, który właśnie w Lucynie przyszedł na świat. 19:05 LOKALSI - ODC. 2 ŁUKASZ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 19:35 BIEG Reportaż, 8 min, Polska, 1969 Reżyseria: Bohdan Kosiński Relacja z zawodów sportowych. Kamera obserwuje zawodników szykujących się do startu w sztafecie oraz jej przebieg. Po biegu zakończonym niespodzianką widzimy zmęczenie i gorycz porażki. 19:45 JAK WIELE DRÓG Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1979 Reżyseria: Bohdan Kosiński Historia grupy mężczyzn, którzy poszukują swojego miejsca w życiu i osiedlają się w Bieszczadach, gdzie trudnią się wypasaniem owiec. Sytuacja ta nie podoba się władzy ludowej, która stara się im uprzykrzyć życie. 20:10 TADEUSZ ROMER. MISJA NIEMOŻLIWA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jacek Papis Film opowiada historię Tadeusza Romera, skupiając się głównie na okresie II wojny światowej. Ukazuje reakcję Japończyków na początek wojny (napaść Niemiec na Polskę) i rolę Romera we wzbudzeniu ich sympatii względem Polaków. Następnie - w skrótowy sposób - pokazana jest dyplomatyczna kariera Tadeusza Romera, która doprowadziła go do objęcia stanowiska ambasadora RP w Tokio. Widzowie dowiadują się, przed jakimi wyzwaniami stanął wówczas Romer i jak spieszył z pomocą żydowskim (choć nie tylko) uciekinierom z Polski i Litwy. Ukazana zostaje droga Romera (przez Szanghaj i Afrykę Południową) aż do objęcia przez niego funkcji ambasadora na najtrudniejszej placówce dyplomatycznej - w ZSRR. Tam, sytuację, w jakiej się znajduje, dodatkowo komplikuje odkrycie grobów katyńskich, co w konsekwencji prowadzi do zerwania stosunków dyplomatycznych między ZSRR a rządem polskim na uchodźstwie. Romer trafia na Środkowy Wschód, gdzie spotyka się z wizytującym armię generała Andersa premierem Władysławem Sikorskim. Okazuje się, że Romer jest nieustannie w oku cyklonu wszędzie tam, gdzie dzieje się historia, gdzie ważą się przyszłe losy naszego kraju. Jest jednym z ostatnich, który widzi generała Sikorskiego żywym (przed katastrofą na Gibraltarze). Kolejnym epizodem wojennej działalności Romera jest objęcie przez niego funkcji ministra spraw zagranicznych rządu na uchodźstwie i misja ostatniej szansy: podróż do Moskwy na rozmowy ze Stalinem. Klęska tych negocjacji przyprawia Romera o zawał serca. Ostatnie lata swojego życia spędza na emigracji w Kanadzie, angażując się aktywnie w sprawy tamtejszej Polonii. 21:25 GRA O KORONĘ Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2021 Reżyseria: Piotr Jaworski Scenariusz: Piotr Jaworski Zdjęcia: Jarosław Migoń, Marek Gajczak Muzyka: Marcin Gałażyn Aktorzy: Mikołaj Dróżdż Wykonawcy: Szymon Kuśmider, Podolski Regiment Odprzodowy Film dokumentalny poświęcony postaci kanclerza i hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, polityka, mecenasa sztuki i nauki, założyciela idealnego miasta Zamość. Koncepcja wizualna filmu opiera się na sugestywnych obrazach, ułatwiających widzom wniknięcie w opisywane wydarzenia. Współczesna cyfrowa diaporama, spektakl audiowizualny. Nowatorskie rozwiązania produkcyjne z zastosowaniem techniki Unreal Engine 4.0. Udział grupy rekonstrukcyjnej, inscenizacje z zatrzymanym ruchem, sceny inscenizowane oparte na malarstwie Jana Matejki. Tak realizowanym ujęciom towarzyszy narracja lektora zgodna z przekazami historycznymi. W wizualnej powieści graficznej Zamoyski jest kimś w rodzaju superbohatera. Film został zbudowany w konwencji komiksu historycznego. 22:25 TAMTE LATA, TAMTE DNI - HALINA KUNICKA Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w sentymentalną podróż zabiera nas znana z wielu niezapomnianych przebojów piosenkarka, Halina Kunicka. 23:05 KRWAWY ŚLAD Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Krzysztof Zwoliński, Ewa Żmigrodzka Scenariusz: Ewa Żmigrodzka , Krzysztof Zwoliński Obóz Fort III Pomiechówek był obozem koncentracyjnym, który mieli szansę przeżyć jedynie ci, którzy zostali przeniesieni do Mauthausen, Auschwitz i Stutthofu. Stopień bestialstwa i skala zwyrodnienia strażników przewyższała wszystko, co wiadomo o niemieckich obozach koncentracyjnych i obozach śmierci w czasie II wojny światowej. Pomiechówek był kolejno obozem przesiedleńczym dla miejscowej ludności, która musiała ustąpić niemieckiej kolonizacji okolicy, obozem koncentracyjnym dla Żydów niemających stałego zameldowania w okolicznych gettach i obozem karno - śledczym gestapo dla Polaków. Zginęło tam przez powieszenie, rozstrzelanie i w wyniku tortur przynajmniej kilkanaście tysięcy ludzi. 00:05 O TYM, CZEGO JESZCZE NIE WIECIE Film dokumentalny, 20 min, Polska, 2023 Reżyseria: Anna Mączka Scenariusz: Anna Mączka Film dokumentalny przybliżający lata dzieciństwa Zdzisława Beksińskiego, jego dorastania i stawania się artystą w Sanoku. 00:30 LOSY Film dokumentalny, 88 min, Polska, 1988 Scenariusz: Włodzimierz Stępiński Zdjęcia: Henryk Janas, Jacek Stępiński Film dokumentalny poświęcony życiu i działalności Elżbiety Zawackiej, obejmujący okres: od zakończenia II wojny światowej aż do chwili obecnej. W czasie okupacji hitlerowskiej była kurierem i emisariuszem Komendy Głównej Armii Krajowej, przebyła wówczas drogę kurierską z okupowanej Warszawy do Londynu. Powróciła do kraju na początku 1944 roku, jako jedyna kobieta "cichociemna". Konspiracyjną służbę zakończyła w stopniu kapitana, wielokrotnie odznaczana. Emerytowana profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. 02:10 GWIAZDOR - ALEKSANDER WOLSZCZAN Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2005 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Jan Sosiński Złociste plaże, błękitne fale, piękne krajobrazy pełne palm, eleganckie hotele to niewątpliwe atuty małej wysepki na Morzu Karaibskim. Co roku Portoryko przyciąga tłumy turystów. Wśród przyjezdnych są jednak i tacy, którzy na wyspie szukają zupełnie czego innego. Od odgłosu załamujących się fal i promieni słońca wolą cichy pomruk mechanizmów, szum pracujących komputerów oraz blade światło monitorów. Z całego świata przybywają tam astronomowie, aby skorzystać z możliwości technicznych obserwatorium w Arecibo. Sercem ośrodka jest ponad 300 - metrowej średnicy czasza radioteleskopu, umieszczona w naturalnej kamiennej niecce. Za pomocą olbrzyma naukowcy są w stanie śledzić najdalsze zakamarki kosmosu. Tu, w cieniu zawieszonej nad ziemią czaszy, lubi spędzać czas Aleksander Wolszczan. Arecibo na wyspie Portotyko nazywa czasem swoją drugą ojczyzną. Urodzony w 1946 roku w Szczecinku, zasłynął na świecie jako odkrywca pierwszego pozasłonecznego układu planetarnego położonego niemal 1000 lat świetlnych od Ziemi. Wokół omiatającego kosmiczną pustkę promieniowaniem Roentgena pulsara Wolszczan "wypatrzył" w 1991 r. trzy planety. 14 lat później naukowiec odnalazł jeszcze czwartą należącą do tego układu. Sukces Polaka był możliwy między innymi dzięki obserwacjom prowadzonym w Arecibo. W swoim filmie Jan Sosiński stara się przybliżyć postać naukowca, a jednocześnie erudyty, amatora literatury science fiction, znawcy malarstwa i poezji. Przed kamerą Wolszczan opowiada o swoim dzieciństwie, o pierwszym teleskopie zbudowanym z dwóch soczewek od okularów i deski, o drodze do sławy. Astronom wyjawia także swoje przemyślenia na temat wszechświata, przeszłości i przyszłości kosmosu. Zastanawia się nad wyglądem odległych planet, porusza budzący emocje temat obcych form życia. Wolszczan opowiada też o nieuniknionym końcu Ziemi i Układu Słonecznego. Kiedyś wypali się wodorowe paliwo naszej gwiazdy, ta zaś zogromnieje, stanie się czerwonym olbrzymem i pochłonie Ziemię. Jednak naukowiec uspokaja: zanim do tego dojdzie, upłyną jeszcze 2 miliardy lat...