TVP Dokument                         Niedziela, 15.10.2023


Zmiany z dnia 13.10.2023
w stosunku do raportu z dnia 12.10.2023

(zmodyfikowano opis: Omówienie)
14:45 SEANS

Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2003
Reżyseria: Maria Dłużewska
Scenariusz: Maria Dłużewska
Zdjęcia: Michał Bukojemski

W lecie 1946 roku powstał we Włoszech film fabularny pt. "Wielka droga". Główne role zagrali: Irena R. Anders, występująca wówczas jako Renata Bogdańska, i Albin Ossowski. Film opowiadał historię trudnej, wojennej miłości pary młodych ludzi, których wydarzenia na przemian to rozdzielały, to znów łączyły. Przy produkcji tego obrazu korzystano z największych ówczesnych studiów filmowych - Cinecitta w Rzymie. Cel produkcji był jasny: łączący sceny studyjne i przekazy dokumentalne film miał utrwalić pamięć o tragicznych i bohaterskich losach Polaków, którzy przez łagry i Bliski Wschód dotarli do Włoch i walczyli u boku wojsk sprzymierzonych z hitlerowcami. "Wielka droga" nigdy nie doczekała się premiery w Polsce. Wymowa filmu była bowiem jasna: "wielka droga" Polaków nie skończyła się na Zachodzie, czeka ich jeszcze w przyszłości powrót do ojczyzny, ale aby do niej wrócić, przyjdzie im, być może, jeszcze walczyć. I oto po 57 latach od chwili powstania tego filmu jego dwoje głównych bohaterów spotyka się ponownie, aby w roku 2003 zobaczyć go jeszcze raz. W ten sposób dokument Marii Dłużewskiej zyskuje dodatkową przestrzeń czasową, a właściwie trzy dodatkowe przestrzenie: poza scenami ze współczesnego Londynu widzowie mają możliwość poznać wcześniejsze, prywatne losy Ireny Anders i Albina Ossowskiego. Oboje wspominają okoliczności powstawania "Wielkiej drogi", łącząc te wspomnienia z opowieściami o swych osobistych dziejach. Losy Albina Ossowskiego dopełniają polską historię pokolenia wojny: walka w podziemiu w Warszawie, pobyt w Oświęcimiu, wyzwolenie obozu przez Amerykanów, pielgrzymka do 2. Korpusu. Irena Anders wspomina swoją drogę z armią gen. Andersa, a także okoliczności powstania "Czerwonych maków na Monte Cassino". Teraz, po wielu latach, tamte wydarzenia należą już do przeszłości, ale wciąż potrafią wywołać na twarzach nostalgiczny uśmiech i łzy wzruszenia.