TVP Historia Piątek, 13.10.2023 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 13 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1914 - opatentowano pierwszą maskę gazową; 1962 - koniec procesu w Warszawie wytoczonego nielegalnie wówczas handlującym towarami sprowadzanymi z Zachodu; 2001 - zmarł Janusz Szpotański; 07:10 STULECIE WINNYCH S.III - ODC. 34 (S. III, ODC. 8) Serial historyczny, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Piotr Śliskowski Scenariusz: Piotr Rzepka, Małgorzata Retei Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Weronika Humaj, Lesław Żurek, Patryk Szwichtenberg, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Kamila Bujalska, Sonia Mietielica, Filip Gurłacz, Bartłomiej Kotschedoff Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Życie Winnych pełne jest dramatycznych wydarzeń. Ewa nie może się otrząsnąć po tym, co ją spotkało podczas zamieszek na Uniwersytecie Warszawskim. Nie umie również wybaczyć Ani, że tak długo utrzymywała w tajemnicy jej pochodzenie. W poszukiwaniu swoich korzeni rozważa nawet wyjazd do Izraela. Wszystko to negatywnie wpływa na jej relacje z rodziną. W nowej rzeczywistości, po wydarzeniach marcowych, nie może się odnaleźć także Michał junior. Tymczasem Mania i Ryszard martwią się kolejnymi alkoholowymi wybrykami Kasi. 08:40 HISTORIA POLSKI - POD ZNAKIEM RODŁA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2022 W filmie opowiadamy o początkach działalności Związku Polaków w Niemczech od 1922 roku, oraz o powstaniu znaku Rodła 10 lat później, wspomnimy o działalności prasy polskiej w Niemczech. Przedstawiamy najważniejsze działania ZPwN z okresu międzywojennego, działalność kulturalną, edukacyjną i gospodarczą. W filmie poznajemy pięć prawd Polaków. Następnie prezentujemy działalność Związku po dojściu Hitlera do władzy, mówimy o prześladowaniu Polaków w Niemczech w tym okresie oraz w okresie po wybuchu II wojny światowej. Prezentujemy działalność ZPwN po wojnie za żelazną kurtyną i po upadku komunizmu. 09:55 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O RYSIU: WBREW NATURZE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski Zdjęcia: Jan Walencik W tym odcinku opowieść o rysiu. Młoda rysica traci matkę. Za sprawą człowieka udaje się jej przeżyć i usamodzielnić. Spędza najlepsze chwile z życiowym partnerem. Nie dane jest jej jednak doświadczyć macierzyństwa. Kiedy przychodzą na świat małe, opiekunowie odkrywają u nich przypadłość, z którą nie mogłyby przetrwać na wolności. 10:55 POLSKI AS WYWIADU - MJR JAN HENRYK ŻYCHOŃ Reportaż, 32 min, Polska, 2022 Scenariusz: Paulina Rubczak Major Jan Henryk Żychoń to jedna z najciekawszych i najbardziej barwnych postaci historycznych, związanych z Bydgoszczą i wraz ze swoimi barwnym, pełnym zwrotów akcji życiem zasługuje na filmową opowieść. Henryk Żychoń należał do najbardziej zaufanych szpiegów generała Sikorskiego. Jego zasługi były tak duże, że jego rywale oskarżali go bezpodstawnie o spiskowanie z Niemcami. Biografia majora Henryka Żychonia to biografia państwowca i patrioty. Jako dziecko działał w harcerstwie, a gdy wybuchła I wojna światowa wstąpił do Legionów Polskich, mimo młodego wieku. Miał wówczas zaledwie 12 lat! Szybko dał się poznać jako wnikliwy, inteligentny, rzeczowy i skuteczny człowiek. Działał na kierunku zachodnim, prowadząc działalność wywiadowczą nakierowaną na Niemcy. Pracował w tyglu międzynarodowego szpiegostwa Wolnym Mieście Gdańsku, a następnie w nowej ekspozyturze wywiadowczej, w Bydgoszczy. 12:00 KRÓLOWA BONA - ODC. 10 Serial historyczny TVP, 55 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Jerzy Zelnik, Anna Dymna, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Leonard Pietraszak, Jerzy Kamas, Piotr Fronczewski, Jerzy Trela, Bogusław Sochnacki, Marek Kondrat, Stanisław Ptak, Wieńczysław Gliński, Mariusz Benoit, Stefan Szmidt Długa i dramatyczna walka Zygmunta Augusta o uznanie jego małżeństwa z Barbarą Radziwiłłówną zostaje uwieńczona pełnym sukcesem. Przestraszeni groźbą abdykacji posłowie poddają się woli króla. 7 grudnia 1550 r. w katedrze wawelskiej odbywa się koronacja Barbary na królową Polski. Szczęście królewskiej pary nie trwa długo. Pół roku później Barbara umiera. Po raz drugi trzydziestoletni monarcha zostaje sam, skłócony z matką i nadal bezdzietny. Kierując się dobrem dynastii, Zygmunt August decyduje się na kolejne małżeństwo. Pragnąc rozbić koalicję cara Iwana z Ferdynandem Habsburgiem, planuje ślub z Katarzyną Austriaczką. 13:10 ARABSKA WYPRAWA LEVISONA WOODA - ODC. 1/5 (ARABIA WITH LEVISON WOOD 1) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Neil Bonner Duszą i twarzą tej niezwykłej podróżniczej serii jest brytyjski podróżnik Levison Wood, który próbuje odpowiedzieć na pytanie, czym dzisiaj jest Arabia. Okazuje się krainą kontrastów, nie tylko krajobrazowych. Kraje pogrążone w chaosie sąsiadują z dobrze prosperującymi, enklawy nowoczesności ze średniowieczem. Bijące w oczy bogactwo z ludźmi, którzy stracili wszystko i żyją na śmietniskach. Film jest po trosze etnograficzny, bo naszego podróżnika interesuje wszystko. Zachwyca się naturą, ale nie arabskim stylem rządzenia. Zagaduje młodych, a nawet kobiety (po uzyskaniu zgody ich mężów lub ojców). Nie rezygnuje z pomocy miejscowych przewodników. W pierwszym odcinku Wood w dwa tygodnie przemierza Irak, a raczej to, co z niego zostało po amerykańskiej interwencji i serii wojen domowych - od północnej części, kontrolowanej przez Kurdów po rozlewiska Szatt al - Arab. Nie jest to bezpieczna podróż, na drogach są gęsto ustawione blokady i posterunki kontrolne, spać można tylko w militarnych bazach. Oprócz żołnierzy regularnych armii Anglik spotyka oddziały ochotników. Jest świadkiem strzelaniny i zdobywania wioski opanowanej przez ISIS. Często filmuje z ukrycia. Podczas przechadzki po ruinach starej części Mosulu znajduje nieużywaną kamizelkę terrorysty - samobójcy, rozmawia ze snajperem, który ma na koncie 343 zabitych wrogów (tydzień później sam zostaje odstrzelony), zagląda do piwnicy, w której ukrywał się Saddam Husajn. Drugi odcinek ma zupełnie inny charakter. Przemknąwszy przez Kuwejt, Brytyjczyk objeżdża Półwysep Arabski. Zwiedza Oman, zwany klejnotem Arabii. Robi zakupy na targowiskach, przebiera się za Beduina, wspina się na najwyższą górę, częściowo na wielbłądzie, częściowo na własnych nogach przemierza 250 kilometrów przez pustynię. Granicę ogarniętego wojną domową Jemenu przekracza nieoficjalnie, jednak droga na zachód jest zamknięta. W trzecim odcinku Wood omija tereny kontrolowane przez zwaśnione plemiona, gangi kryminalistów i Al - Kaidę drogą morską, na zaszczurzonym statku z hinduską załogą, lękliwie wyglądającą piratów. Nieplanowany wcześniej tranzyt przez Róg Afryki - Somalię i Dżibuti kończy w Arabii Saudyjskiej - kolebce arabskiej cywilizacji. Rząd przydziela mu opiekuna, który czujnie przysłuchuje się jego rozmowom. Podróżnik zagląda do wiosek, gdzie nawet dzieci noszą sztylety - symbole prestiżu i niezależności. Gościnni gospodarze częstują go mlekiem wielbłąda, kultywują dawne obyczaje równocześnie są aktywni na Instagramie. Wood spotyka młodych ludzi, zafascynowanych Zachodem i pielgrzymów, zmierzających do Mekki. Wizytuje opuszczone miasteczko, którego mieszkańcy przenieśli się do nowoczesnych wieżowców i stację kolejową, gdzie słynny Lawrence z Arabii, dokonał pierwszego sabotażu. W Jordanii przemierza malowniczą skalistą pustynię Wadi Rum. 14:15 LEGENDY EUROPY - WENECJA ODC. 7 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 7. VENICE) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy w podróż po Wenecji. Cofnijmy się w czasie do IV wieku n.e. Na północy Italii całe rodziny uciekają przed barbarzyńskimi hordami. Schronienie znajdują na archipelagu grząskich wysepek, w najgłębszej zatoce Morza Śródziemnego. Do tej pory można było tam spotkać tylko rybaków i producentów soli. Uciekinierzy zakładają niewielki port, który w ciągu tysiąca lat wyrośnie na chlubę Zachodu, najpotężniejsze i najbogatsze miasto Europy; miejsce swobód i wolności, enklawę pokoju zbudowaną na milionach dębowych bali wbitych w niezdobytą lagunę. Jej imię do dziś jaśnieje i zachwyca: Wenecja. Każdy marmurowy pałac, każdy kanał, każdy mostek i każdy kamień ma tu swoją legendę, a wspólnie tworzą one niezrównanie barwną i piękną tkaninę, na której pojawiają się nazwiska takie jak Marco Polo, Tintoretto, Vivaldi czy Casanova. Lista ciągnie się w nieskończoność. Te legendy, wciąż żywe, stanowią tkankę miasta tysiąca kościołów. Dziś poznamy historię początków Wenecji, jej opuszczonych wysp, przeklętych pałaców, rozpustnych mnichów, gorących miłości - słowem: jej wielkości i upadku. 15:10 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA - AKTORZY: NINA ANDRYCZ, STEFAN JARACZ. Program publicystyczny, 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Prowadzący: Andrzej Dobosz Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski, Mateusz Wołoczko Muzyka: Filip Kuncewicz Cykl poświęcony życiu kulturalnemu w czasach PRL. Przewodnikiem po tych czasach jest Andrzej Dobosz, felietonista, krytyk literacki, autor książek: "Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia", "Generał w bibliotece" oraz "Z różnych półek". Każdy odcinek opowiada o innym bohaterze czy miejscu. Bohaterami tego odcinka są aktorzy Nina Andrycz i Stefan Jaracz. 15:35 WOJOWNICY CZASU - SOWIECKI WALEC, CZYLI MIECHOWICE 1945 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Na początku 1945 roku II wojna światowa zmierzała do spodziewanego końca, jakim była klęska III Rzeszy. Armia Czerwona zajęła już wtedy większość ziem przedwojennej Polski i szykowała się do kampanii, której celem miało być wkroczenie na terytorium Niemiec, błyskawiczne dotarcie do Berlina i rozbicie armii Hitlera. Wejście Rosjan na ziemie niemieckie zmieniło oblicze tej i tak już okrutnej wojny, czego natychmiast doświadczył Górny Śląsk. 16:05 WCIELENIA ZŁA - ODC. 2/10 STALIN. TYRAN ZE STALI (EVOLUTION OF EVIL) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Lektor: Maciej Gudowski Galeria najbardziej znanych despotów w najnowszej historii. Od Hitlera do Saddama Husajna, od Stalina do Kim Dzong Ila, od Mao do pułkownika Kaddafiego. Bezlitośni psychopaci, chciwi, okrutni, a czasem po prostu szaleni, przejęli kontrolę nad swoim krajem i terroryzują swoich poddanych, ale zawsze pozostaje pytanie: czy urodzili się źli, czy też coś się stało, że tak się zachowują? Bohaterem drugiego odcinka jest Stalin. 16:55 HISTORIA POLSKI - KOŚCIUSZKO. PRZEWODNIK BARDZO WSPÓŁCZESNY ("KOŚCIUSZKO. WOLNOŚĆ OD PRZEMOCY") Film dokumentalny, 52 min, Polska/Litwa, 2021 Reżyseria: Piotr Kornobis, Piotr Kornobis, Piotr Kornobis Scenariusz: Piotr Kornobis, Piotr Kornobis Tadeusz Kościuszko to pierwszy bohater współczesnej Polski i Litwy. Film ukazuje jego biografię w dynamicznym skrócie. Konfrontuje specyfikę czasów, w których żył, z indywidualnymi cechami charakteru Kościuszki. Widz odnajdzie w tej opowieści próbę odpowiedzi na pytanie zadawane przez kolejne pokolenia Środkowoeuropejczyków - jak przetrwać na skrwawionych ziemiach, między Wschodem a Zachodem. Życie Kościuszki, typowego przedstawiciela klasy średniej XVIII wieku, jego decyzje i wybory składają się na wyjątkowo aktualną opowieść o człowieku. Tadeusz Kościuszko jest naszym bohaterem, bo odnajdujemy w nim siebie. 18:25 FOTOHISTORIE - PEJZAŻ ŚWIATŁEM MALOWANY Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Scenariusz: Marek Szczepanek, Dariusz Fedorowicz Odc. 2 Fotografia plenerowa odegrała kluczową rolę w początkach fotografii, umożliwiając uwiecznienie otaczającego świata. To dzięki niej fotografowie mogli dokumentować krajobrazy, ludzi i wydarzenia, stwarzając pierwsze zapisy wizualne rzeczywistości. Jej rozwój wpłynął na bardziej dostępny sposób dokumentowania historii i kultury oraz na ewolucję samej sztuki fotografii, poszerzając jej możliwości twórcze. W odcinku przedstawiamy prace Mieczysława Karłowicza, Awita Szuberta, Konrada Brandla, Maksymiliana Fajansa, Tadeusza Rzący, Jana Bułhaka, a także omawiamy fotografię pocztówkową oraz reportażową. 19:00 STULECIE WINNYCH S.III - ODC. 35 (S. III, ODC. 9) Serial historyczny, obyczajowy, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Piotr Śliskowski Scenariusz: Monika Franczak, Małgorzata Retei Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Weronika Humaj, Patryk Szwichtenberg, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Kamila Bujalska, Sonia Mietielica, Filip Gurłacz, Marcin Franc, Ina Sobala Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Ania jest bliska załamania nerwowego. Bardzo cierpi z powodu wyjazdu Ewy. Boli ją milczenie córki. Martwi się też o syna, który osiadł na Wybrzeżu, aby objąć stanowisko kierownika muzycznego teatru w Gdyni. Michał junior poznaje tam Agnieszkę, która pochodzi z rodziny stoczniowców. Guzowskich porównuje do swojej rodziny, gdzie także tradycja, szacunek do pracy i uczciwość są najważniejszymi wartościami. W 1970 r. wybuchają w stoczni zamieszki. Wojsko strzela do robotników. Tragedia nie omija Guzowskich. Jasiek jest zrozpaczony wyjazdem żony i zdaje sobie sprawę, jak bardzo kocha Lottę i Antosia. Władek w poczuciu winy namawia syna, żeby walczył o swoją rodzinę. Tymczasem Kasia samotnie wychowuje Małgosię. Pomagają jej w tym rodzice. Ze zdolnej, pełnej radości dziewczyny, Kasia zmieniła się w zgorzkniałą, nadużywającą alkoholu aktorkę, której nikt nie chce zatrudnić. 20:00 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /8/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Wynalezienie statku pozwoliło ludziom na eksplorację, ekspansję i handel. Statki usunęły granicę między lądem a morzem, połączyły cywilizacje między oceanami i stworzyły rdzeń światowego handlu. Starożytni inżynierowie wciąż doskonalili swoje statki, aby można było nimi dotrzeć coraz dalej, coraz szybciej i znosić coraz dłuższe podróże. Jakie innowacje dawnych inżynierów doprowadziły do powstania zaawansowanych technologicznie statków, które budujemy dziś? Pierwsze wskazówki pochodzą sprzed 8000 lat. Ósmy odcinek z 10 - odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 21:55 POLSKIE 100 LAT - POLITYKA OKUPANTA SOWIECKIEGO 1937 - 1941 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Lektor: Tomasz Marzecki Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Muzyka: Michał Lorenc W wyniku układu sowiecko - niemieckiego z 23 września 1939 roku z jego modyfikacją 28 września ziemie okupowane przez Związek Sowiecki stanowiły 51, 6 procent Polski z ludnością stanowiącą 37, 3 procent, czyli 13 milionów 200 tysięcy osób. Celem polityki sowieckiej była pełna inkorporacja zagarniętych ziem. Już w październiku 1939 roku zorganizowano wybory do Zgromadzeń Ludowych Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainy. Zgromadzenia te natychmiast wysłały prośby do Rady Najwyższej Związku Sowieckiego o włączenie okupowanych ziem do sowieckich republik: białoruskiej i ukraińskiej, co natychmiast uczyniono. Był to w późniejszym okresie argument, że to ludność tych terenów sama zadecydowała o swojej przynależności do Związku Sowieckiego. Powszechną formą represji stały się deportacje obywateli polskich do odległych rejonów Związku Sowieckiego. Dotknęły one głównie Polaków, w pewnym stopniu Żydów (ponad 20 procent) oraz uciekinierów z ziem zajętych przez Niemców, w mniejszym zaś Ukraińców i Białorusinów. Łącznie zesłano według danych sowieckich około 325 tysięcy osób. Dane ambasady polskiej w Moskwie mówią o co najmniej 980 tysiącach osób deportowanych. Daleko była posunięta współpraca pomiędzy gestapo i NKWD. Na podstawie wspólnych ustaleń wiosną 1940 roku podjęto szeroką akcję na terenach okupowanych przez Związek Sowiecki i Niemcy, której celem była likwidacja polskich elit umysłowych i politycznych. Sowieci zamordowali przebywających w trzech obozach: (Starobielsk, Kozielsk i Ostaszków) ponad 21 tys. polskich oficerów, jeńców wojennych. 10 kwietnia 2010 roku doszło do katastrofy polskiego samolotu rządowego w Smoleńsku z delegacją, która leciała na obchody 70. rocznicy Zbrodni Katyńskiej. Zginęło w niej 96 osób, wśród nich: prezydent Rzeczypospolitej Lech Kaczyński z małżonką, ostatni prezydent na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, grupa parlamentarzystów, dowódcy wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych, szefowie instytucji państwowych, duchowni, przedstawiciele ministerstw, organizacji kombatanckich i społecznych oraz załoga samolotu. 22:25 TAJNE AKTA III RZESZY - ODC. 5/6 NAZISTOWSKI DŻIHAD (ODC. 5/6) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Sam Taplin, Paul Jenkins, Sid Bennett Odc. 5 Podczas II wojny światowej ogromna liczba niemieckich Żydów wyjechała na Bliski Wschód w poszukiwaniu bezpiecznego domu. Arabowie widzieli w nowych przybyszach zagrożenie dla własnej tradycji i ustalonego porządku. Rozpoczęły się masowe ataki i prześladowania. Ludność żydowska nie zdołała uciec przed zagładą, a jej los niewiele różnił się od tego, jaki spotkał ich krewnych pozostałych w Europie. 23:30 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O RYSIU: WBREW NATURZE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski Zdjęcia: Jan Walencik W tym odcinku opowieść o rysiu. Młoda rysica traci matkę. Za sprawą człowieka udaje się jej przeżyć i usamodzielnić. Spędza najlepsze chwile z życiowym partnerem. Nie dane jest jej jednak doświadczyć macierzyństwa. Kiedy przychodzą na świat małe, opiekunowie odkrywają u nich przypadłość, z którą nie mogłyby przetrwać na wolności. 00:40 TAKIE MAŁE MIASTECZKO BATORY Film dokumentalny, 72 min, Polska, 2015 Reżyseria: Anna Dejczer - Galewicz Scenariusz: Anna Dejczer - Galewicz Film poprzez opowieści i historie osób, które tworzyły załogę polskiego transatlantyka TSS Stefan Batory, odbudowuje obraz nieistniejącego już statku, zezłomowanego wiele lat temu w tureckiej stoczni. Pokazuje system, hierarchię, absurd, zniszczenie i współdziałanie, a przede wszystkim wielopoziomowość relacji ludzi, którzy jego historię tworzyli. Ci ludzie byli "ciałem" statku. Jedną trzystuosobową "rodziną", wizytówką ówczesnej Polski, polskiej żeglugi, polskiej kultury i obyczajowości. Razem mierzyli się z żywiołami, sztormami, trudem życia w Polsce czasów PRL - u i trudem zhierarchizowanego, usystematyzowanego życia na statku pasażerskim. Razem doświadczali dóbr "innego - lepszego" świata za granicą, w Stanach, Australii, Kanadzie. Razem podziwiali piękny i kolorowy świat. Jednocześnie byli dla siebie przeciwnikami w rozgrywkach życia w grupie, układów z władzami statku i kraju. Niektórzy z nich byli agentami służb bezpieczeństwa. Nie mogli sobie nawzajem ufać, ale jednocześnie musieli na sobie polegać. Film zadaje pytanie: Czy system, który wytworzyła załoga statku, pozostał w starszych, dziś 80 - 90 - latkach, do dziś? 02:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - EPITAFIUM DLA OFICERA Magazyn historyczny, 23 min, Polska, 2018 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki W wojnie z bolszewikami 1920 roku najtrudniejszym okresem do badania dla historyka jest pierwsza dekada sierpnia. Całe polskie plutony i kompanie zostają za szybko przesuwającym się frontem. Pozostają ranni i polegli, którymi zająć mogą się tylko miejscowi chłopi. Map mogił, które wyrosły na polach i łąkach nie rysują wojskowi specjaliści, zostają one na lata w pamięci lokalnej. Te rozliczenia z żołnierskimi dramatami, z którymi nie zdążyła się rozliczyć II Rzeczpospolita naturalną koleją rzeczy stają się naszym powołaniem. Jesteśmy dziś we wsi Sanie - Dąb, która jest jednym wielkim polem bitwy. Polacy toczyli tu boje z bolszewikami. Dla nas to wielkie pole poszukiwań cennych artefaktów.