TVP Kultura Środa, 11.10.2023 08:55 LEGENDA TATR Dramat, 105 min, Polska, 1994 Autor: Kazimierz Przerwa - Tetmajer Reżyseria: Wojciech Solarz Scenariusz: Wojciech Solarz Zdjęcia: Zbigniew Wichłacz Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Rafał Królikowski, Ryszard Sobolewski, Andrzej Kozak, Joanna Żurawska - Fedorowicz, Agnieszka Brzezińska, Jerzy Trela, Krzysztof Jasiński, Andrzej Buszewicz, Tomasz Schimscheiner, Maciej Luśnia, Jerzy Binczycki, Edward Linde - Lubaszenko i inni Scenariusz "Legendy Tatr" oparty został na dwóch dziełach Kazimierza Przerwy - Tetmajera - "Na skalnym Podhalu" i "Legendzie Tatr". Z bogactwa wątków i motywów reżyser wybrał to, co go najbardziej interesowało, pominął natomiast całą warstwę historyczną obu książek. Ograniczył się do spraw najbardziej uniwersalnych - obyczajów zbójeckich, legend góralskich, mistyki, majestatu gór. Szczególną atmosferę filmu tworzy też muzyka góralska i inspirowane nią kompozycje Wojciecha Kilara. "Legenda Tatr" pozbawiona jest klasycznej fabuły, właściwymi jej bohaterami są natura i kultura Podhala. Rok 1994. Do Zakopanego przyjeżdża mieszkający na nizinach Andrzej. Wynajmuje dorożkę i każe się zawieźć do Doliny Strążyskiej. Pod Giewontem dostrzega światełko. Dorożkarz wyjaśnia mu, że to kowal Fatla podkuwa co 10 lat konia. Andrzej spada ze skały wdrapując się na szczyt, Fatla opiekuje się nim w swoim szałasie. Przybysz chce udać się do Groty Śpiących Rycerzy. Jednak kowal powstrzymuje go mówiąc, że jeszcze na to nie pora, a tymczasem poddaje go próbie. Andrzej musi nanieść wody z potoku, narąbać drzew i nagi wskoczyć do strumienia. Dopiero gdy próba wypada pomyślnie, Fatla zgadza się uczyć go kłusownictwa i gwary góralskiej. 11:00 RODZINA KANDERÓW - ODC. 10 - ODWIEDZINY. ROK 1971 Serial obyczajowy, 60 min, 12 odc. , Polska 1988 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Występują: Tadeusz Madeja, Krystyna Kołodziejczak - Szyszko, Anna Kaźmierczak, Marek Kalita, Mirosław Siedler, Joanna Kreft, Michał Anioł, Elżbieta Czaplińska - Mrozek, Tomasz Kozłowicz, Henryk Stanek, Jerzy Grałek, Marian Dziędziel i inni Nadchodzi rok 1971. Wojtek z coraz większym trudem boryka się z problemami zarządzania kopalnią. Naciskany przez Zjednoczenie stara się wykonać plan, lecz jak to zrobić wobec nagminnych wyjazdów górników do RFN? Wojtek zaczyna mieć kłopoty z sercem, ale nie chce iść do lekarza. Nawet Alina, z którą utrzymuje bliskie kontakty, nie potrafi złamać jego bezsensownego uporu. Jego skołatane nerwy nie wytrzymują, gdy dowiaduje się o odwiedzinach Ninki. 12:15 GDZIEKOLWIEK BĘDĘ.... (FILM O MARKU GRECHUCIE) Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2009 Autor: Piotr Poraj - Poleski Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Danuta Grechuta, Piotr Poraj - Poleski Wykonawcy: Danuta Grechutowa, Jan Kanty - Pawluśkiewicz, Grzegorz Turnau, Andrzej Sikorowski Dokument poświęcony wielkiemu i wszechstronnemu artyście, Markowi Grechucie. Narratorem jest Danuta Grechuta, żona i muza pieśniarza, malarza, architekta, poety i kompozytora, zakochanego w sporcie kibica. Opowiada ona, jak na co dzień była świadkiem zmagania się artysty z własną wrażliwością, jego walki o prawo do własnej odrębności, o prawo do własnego życia w zamkniętej społeczności krakowskich elit artystycznych i intelektualnych. Danuta Grechuta mówi też o namiętnościach i słabościach męża artysty, o jego lękach i radościach. Uczestniczyła w jego życiu, walczyła wraz z nim z chorobą i wspierała go w ciężkich chwilach. Powstał obraz osoby niezwykle ciepłej i niezależnej, charyzmatycznego poety, kompozytora i pieśniarza obdarzonego niespotykaną barwą głosu. Kamera pokazuje tak bliskie bohaterowi miejsca w Krakowie, jak: Politechnika, Rynek, Piwnica pod Baranami. W filmie wypowiadają się także inni ludzie bardzo blisko związani z Markiem Grechutą, m. in. Andrzej Sikorowski, Grzegorz Turnau, Leszek Aleksander Moczulski oraz syn artysty, Łukasz. 13:20 FILM JEST BAJKĄ Film dokumentalny, 36 min, Polska, 2005 Reżyseria: Stanisław Janicki Scenariusz: Stanisław Janicki Zdjęcia: Krzysztof Tusiewicz Bohaterem filmu jest Ludwik Starski, scenarzysta przed - i powojennych filmów, takich jak: "Pieśniarz Warszawy", "Jadzia", "Piętro wyżej", "Zapomniana melodia", "Zakazane piosenki", "Skarb", "Przygoda na Mariensztacie", "Halo, Szpicbródka" oraz autor tekstów do piosenek, które stały się wielkimi przebojami, np.: "Umówiłem się z nią na dziewiątą", "Seksapil to nasza broń kobieca", "Warszawa, ja i ty". Ludwik Starski urodził się w Łodzi w 1903 roku, zmarł w Warszawie w 1984 roku. Był jedną z najbarwniejszych postaci polskiego kina. W filmie opowiadają o nim: syn Allan Starski, Krzysztof Teodor Toeplitz, Edward Zajicek. Ich wspomnienia wzbogacone są licznymi fragmentami scen i piosenek z filmów Ludwika Starskiego, zrealizowanych w latach 1934 - 1977. 14:15 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 6/18 - ŻELAZNY KRZYŻ Serial sensacyjny, wojenny, 58 min, Polska, 1968 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Andrzej Zbych (właśc. Andrzej Szypulski), Zbigniew Safjan Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Władysław Hańcza, Tadeusz Białoszczyński, Gustaw Lutkiewicz, Ignacy Machowski, Bronisław Pawlik, Seweryn Butrym, Leonard Andrzejewski, Zygmunt Maciejewski, Tadeusz Kosudarski, Jerzy Braszka Hrabia Edwin Wąsowski, członek polskiego ruchu oporu, uchodzi za Austriaka. Jest właścicielem wspaniałego majątku, wydaje przyjęcia i polowania, na których bywa wielu niemieckich generałów i dygnitarzy. Pewnego wieczoru Niemcy przypadkiem odkrywają u Wąsowskiego skrytkę z materiałami szpiegowskimi i dolarami. Hrabia zostaje aresztowany. Kloss daje mu do zrozumienia, że nie można go uratować, natomiast on może pogrążyć wielu Niemców. Wąsowski pojmuje to i opowiada prowadzącemu śledztwo Hauptsturmführerowi Lohse o spisku na życie Hitlera, w którym brali udział generałowie i pułkownicy. Wszyscy zostają straceni. Za wykrycie "tajnego sprzysiężenia" Kloss otrzymuje Żelazny Krzyż. 16:00 FACHOWIEC Dramat, 107 min, Polska 1983 Reżyseria: Krzysztof Gruber Scenariusz: Michał Komar na motywach powieści Wacława Berenta Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Aktorzy: Cezary Morawski, Jerzy Bończak, Marek Frąckowiak, Jacek Kałucki, Gustaw Lutkiewicz, Emil Karewicz, Henryk Machalica, Zygmunt Maciejewski, Bronisław Pawlik, Małgorzata Pieczyńska, Włodzimierz Witt, Piotr Tabor, Włodzimierz Bednarski, Janusz Bylczyński, Witold Dębicki Krzysztof Gruber ukończył studia w Moskwie w 1973 roku. Był asystentem i drugim reżyserem w ekipie Jerzego Antczaka przy realizacji "Nocy i dni". Współpracował również m. in. z Janem Łomnickim ("Ocalić miasto"), Witoldem Leszczyńskim ("Konopielka"), Krzysztofem Zanussim ("Rok spokojnego słońca"), Stanisławem Bareją ("Alternatywy 4)."Fachowiec" jest pierwszym samodzielnym filmem reżysera, przyszłego twórcy"Grety", "Wcześnie urodzonych","Sali nr 6","Pana W"oraz trzyodcinkowego serialu"Żywot człowieka rozbrojonego". Akcja filmu rozgrywa się na przełomie XIX i XX wieku. Bohater, Kazimierz Zaliwski pochodzi z rodziny inteligenckiej, ukończył gimnazjum, zna dwa języki. Zdolny chłopak poprzestaje jednak na maturze, rezygnując z dalszego kształcenia. Zakochuje się bowiem w pięknej dziewczynie, córce majstra z pewnej fabryki. Pragnąc zbliżyć się do wybranki swego serca, przyjmuje posadę ślusarza na wydziale, gdzie zatrudniony jest jej ojciec. Zaliwski coraz bardziej różni się od swych dawnych kolegów, nie potrafi odnaleźć się w środowisku młodzieży gimnazjalnej i akademickiej. Tymczasem piękna Helena, dla której gotów jest do największych poświęceń, woli towarzystwo studentów niż prostego robotnika. Na domiar złego, w związku z redukcją etatów Zaliwski traci pracę w fabryce. Opuszczony przez wszystkich, rozgoryczony kieruje swój gniew przeciwko studentowi Zaniczowi, którego Helena faworyzuje najbardziej. Wreszcie załamany niepowodzeniami usiłuje targnąć się na swoje życie. 18:00 KSIĘGA PRZESTRZENI S.I - ODC. 6 MIĘDZY BLOKIEM A KAMIENICĄ Program edukacyjny, 25 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Prowadzący: Bogna Świątkowska Wykonawcy: Jarosław Trybuś Odcinek poświęcony architekturze domów wielorodzinnych czyli bloków. Czy mieszkaniówkę można projektować tanio i dobrze? Rola przestrzeni wspólnych i półprywatnych. Apartamentowiec - z jakich materiałów buduje się prestiż? Współczesna willa miejska i kryterium luksusowego mieszkania. Obiekty pokazywane w odcinku: Apartamentowiec Rebel One w Warszawie, Osiedle Millenium w Katowicach, 19 Dzielnica w Warszawie, zespół mieszkaniowy Corte Verona we Wrocławiu apartamenty QBIK Lofty w Warszawie, willa miejska Villa Daglezja w Warszawie. 18:40 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - MÖLLER Magazyn, 5 min, Polska, 2023 Reżyseria: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Zdjęcia: Nicolas Villegas, Krzysztof Iglikowski Muzyka: Bartosz Kruczyński "Odbudowa świątyni" Antonego Möllera z 1602 roku, to znakomity obraz malarza, który popadł w zapomnienie. Jedną z przyczyn jest to, że większość jego najważniejszych dzieł nie zachowała się do naszych czasów. "Sąd Ostateczny" zdobiący Dwór Artusa w Gdańsku, który przyniósł mu sławę i uznanie, przepadł w czasie wojny, podczas pożaru Gdańska w 1945 roku. Stworzone dla rady miejskiej w Toruniu - wielkiego, pruskiego miasta, obok Gdańska perły Prus Królewskich -malowidła spłonęły jeszcze wcześniej, w roku 1703 podczas szwedzkiego oblężenia. Wśród zachowanych prac "Odbudowa świątyni" jest prawdziwą perłą. O tym, dlaczego artysta, a w zasadzie Rada Miejska Gdańska, czyli zleceniodawca dzieła zdecydowała się przedstawić ten temat gdańszczanom, opowie Jacek Friedrich, dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku. 18:55 SCENA MUZYCZNA - IZA POŁOŃSKA - SING! OSIECKA Koncert, 49 min, Polska, 2022 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Leszek Kołodziejski, Michał Kobojek, Michał Grott, Mateusz Krawczyk, Iza Połońska SING! OSIECKA jest wynikiem pracy nad wersją studyjną materiału, który jest wykonywany głównie w wersji symfonicznej z orkiestrami filharmonicznymi w całej Polsce. Aranżacji utworów dokonał Leszek Kołodziejski. Muzycy, którzy towarzyszą artystce są wybitnymi, polskimi instrumentalistami i muzykami sesyjnymi. 03:20 LEKKIE OBYCZAJE - OBIETNICA PORANKA (LA PROMESSE DE L'AUBE (AKA PROMISE AT DAWN)) (LA PROMESSE DE L'AUBE/PROMISE AT DAWN) Dramat, 125 min, Francja, 2018 Reżyseria: Eric Barbier Scenariusz: Eric Barbier, Marie Eynard Aktorzy: Pierre Niney, Charlotte Gainsbourg, Didier Bourdon, Jean - Pierre Darroussin "Obietnica poranka" to tytuł wydanej w 1960 roku autobiograficznej książki Romaina Gary’ego, jednego z najbardziej znanych pisarzy XX wieku. Naprawdę nazywał się Roman Kacew, ale pisał pod pseudonimami. Samotnie wychowywała go matka. Przyszedł na świat w Wilnie, gdzie spędził wczesne lata swego życia. Jako nastolatek wraz z matką wyjechał do Warszawy, a wkrótce osiedli na południu Francji, w Nicei. Studiował m.in. w Paryżu. Podczas II wojny światowej służył w lotnictwie francuskim. Po wojnie rozpoczął karierę dyplomatyczną. Ten czas poświęcił również na twórczość. Pisał książki fantasy, science fiction, powstała literatura piękna, klasyka. Na podstawie jego wspomnień "Obietnica poranka" nakręcono właśnie film pod tym samym tytułem. To opowieść o macierzyństwie, o wielkim uczuciu matki do syna. Otoczony bezgraniczną, matczyną miłością Romain Gary żył złudzeniami, zbudowaną wokół niego iluzją wspaniałego świata.