TVP Nauka Sobota, 14.10.2023 06:00 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (65) - CYGANIE MORZA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2008 Wojciech Cejrowski przebywa na Madagaskarze. Wraz z nim widzowie goszczą w jednej z nadmorskich wiosek tej wielkiej wyspy. Poznają kulturę i zwyczaje jej mieszkańców oraz więzi łączące ich z morzem - głównym żywicielem. 06:30 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (66) WANILIA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2009 Razem z autorem programu odwiedzamy jedną z madagaskarskich plantacji wanilii. Poznajemy pochodzenie tej rośliny, historię i sposoby jej uprawy. Dowiadujemy się, dlaczego kwiaty zapyla się ręcznie oraz jak wygląda wstępna obróbka tej jednej z najdroższych przypraw świata. 07:00 JAK TO DZIAŁA - EKOLOGIA - ATOM Magazyn, 20 min, Polska, 2022 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radosław Brzózka Prowadzący: Radosław Brzózka Radek Brzózka opowiada i pokazuje, jakie wyzwania stoją przed przyszłością naszej planety. Co jest dla niej zagrożeniem, a co szansą? W odcinku poświęconym energii jądrowej pokazujemy, dlaczego jej produkcja jest i będzie ważna w przyszłości. Jak wyglądała droga do poznania atomu i badania nad jego podziałem? Skąd reakcja łańcuchowa przy jego rozszczepieniu? Jak można ją wykorzystać? W programie odpowiadamy na trudne pytania i obalamy mity. Skąd tyle obaw o wykorzystanie energii jądrowej? Czy jest ona bezpieczna? Jak działa elektrownia atomowa? Jakie reaktory mogą pomóc medycynie? Trudną tematykę naukową autor pokazuje w prostych eksperymentach i czytelnych grafikach. Odwiedzamy takie miejsca jak niedokończona budowa elektrowni jądrowej w Żarnowcu, Instytut Fizyki Jądrowej w Krakowie oraz podwarszawski Świerk, gdzie znajduje się jedyny czynny reaktor jądrowy w Polsce. Radek Brzózka, pasjonat nauki i techniki, znany widzom TVP m.in. z programu "Jak to działa?". Specjalnie dla TVP Nauka przygotował serię "Jak to działa - Ekologia", w której przybliża widzom naukowe rozwiązania służące ochronie naszej planety, bezpieczeństwu i komfortowi naszego życia. 07:30 CZAS W LAS - /1/ Magazyn, 19 min, Polska, 2022 Reżyseria: Sławomir Czyrnek Scenariusz: Sławomir Czyrnek Prowadzący: Magdalena Turowska, Sławomir Makaruk Seria prezentująca najciekawsze i najważniejsze tematy dotyczące polskich lasów. Gospodarze programu ruszają w podróż po Polsce i wspólnie z przedstawicielami nadleśnictw opowiadają m.in. o różnorodności flory i fauny, ochronie gatunkowej, ofercie turystycznej, gospodarce leśnej oraz wielu innych zagadnieniach będących w gestii Lasów Państwowych. Prowadzący: Magdalena Turowska, iławianka znad Jezioraka i Sławomir Makaruk Makaron, podróżnik, koordynator wypraw. W pierwszym odcinku Magdalena Turowska i Sławomir Makaruk odwiedzają Leśny Ośrodek Rehabilitacji Zwierząt w Kole, niedaleko Piotrkowa Trybunalskiego. Paweł Kowalski, edukator leśny z Nadleśnictwa Piotrków, udziela tu pomocy wielu zwierzętom, najczęściej zagubionym młodym osobnikom oraz tym, które ucierpiały wskutek kolizji drogowych. Ośrodek w Kole ma własny gabinet weterynaryjny i wyposażoną w niezbędny sprzęt salę zabiegową, co pozwala na skuteczną pomoc poszkodowanym mieszkańcom lasu. Nie wszystkie rehabilitowane tu zwierzęta mogą jednak wrócić na wolność, część musi zostać w ośrodku na stałe pod troskliwą opieką Pawła. W programie zobaczymy też wspólne biesiadowanie z miejscowym Kołem Gospodyń Wiejskich. Jego członkinie w sztuce kulinarnej wykorzystują również dary lasu. Smakołyki lokalnej kuchni przybliżą Norbert Dudek oraz Dorota Krześlak, którzy wspólnie z prowadzącymi zasiądą do stołu i opowiedzą o przygotowanych potrawach, m.in. z grzybami i ziołami. 08:00 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - WYSPA POŁOWY KSIĘŻYCA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 08:30 PODWODNY RAJ BORNEO - WYSPA SIBUAN Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 09:05 CZY WIESZ, ŻE? - /73/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 09:35 CZY WIESZ, ŻE? - /74/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 10:15 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LOBOTOMIA, CZYLI KROJENIE MÓZGU (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. Lobotomia to operacja usunięcia części mózgu osoby chorej psychicznie w celu uspokojenia jej zachowań. Obecnie jest uważana za najgorszą operację chirurgiczną w historii, jako zabieg pozbawiający człowieczeństwa, ale do lat pięćdziesiątych XX wieku była często wykonywana na całym świecie i uznawana za operację cudotwórczą. Dlaczego lobotomia się narodziła i rozprzestrzeniła na cały świat? Przyglądając się życiu neurologa, który dokonał wycięcia części mózgu u 3500 pacjentów i poświęcił całe swoje życie na rozpowszechnianie i ulepszanie lobotomii, odnajdujemy odpowiedź na mroczną tajemnicę lobotomii. 11:05 INTELIGENTNE ZWIERZĘTA - ODC. 6 WĘDROWCY (ANIMAL EINSTEINS EP. 6 TRAVELLERS) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Joanne Stevens W tym odcinku dowiemy się, jak zwierzęta radzą sobie w czasie wędrówki i jak znajdują właściwą drogę, skąd płetwale błękitne wiedzą, gdzie uzupełniać zapasy pożywienia na długim szlaku migracji, jak to się dzieje, że węże i pająki mogą latać i jak żuki wykorzystują Drogę Mleczną w nawigacji. W wędrówce przez życie zwierzęta potrzebują sprawnego umysłu i wytrzymałości, aby bezpiecznie dotrzeć do celu. Wędrowcy. Dzięki tym zwierzętom przez tysiące lat pokonywaliśmy najsurowsze z krain. Wielbłądy są doskonale przystosowane do życia na pustyni. Latem mogą przetrwać bez jedzenia i wody cały tydzień. Gdy dotrą do wodopoju, wypijają jednorazowo nawet do stu litrów wody. Ich długie rzęsy chronią oczy przed piaskiem, szerokie stopy pomagają rozkładać ciężar ciała podczas wędrówki przez pustynię. Wielbłąd pokonuje nawet 40 kilometrów dziennie. Prowadzone przez dorosłego samca wielbłądy dwugarbne - baktriany wędrują przez monotonny krajobraz. Szukając pastwisk, migrują, by uniknąć ekstremalnych zimowych temperatur. Bez tych zwierząt nie przemierzylibyśmy pustyni. Z czasem jednak nasz sposób podróżowania znacznie się udoskonalił. 12:05 JAK ŻYJE LAS... - LEŚNIK CHRONI I POMAGA Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Wojciech Słowik Dokumentalny cykl "Jak żyje las...", realizowany wspólnie z Lasami Państwowymi, przybliża widzom tajniki gospodarki leśnej, obala mity, tłumaczy pojęcia i definicje z nią związane. Leśników, naukowców i ekspertów występujących w programie łączy wspólna pasja - las jako ekosystem istotny dla życia ludzi, cenne środowisko przyrodnicze dostarczające tlenu, pochłaniające dwutlenek węgla i gwarantujące równowagę zasobów wodnych, a jednocześnie źródło ważnych dla gospodarki surowców. 12:35 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (65) - CYGANIE MORZA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2008 Wojciech Cejrowski przebywa na Madagaskarze. Wraz z nim widzowie goszczą w jednej z nadmorskich wiosek tej wielkiej wyspy. Poznają kulturę i zwyczaje jej mieszkańców oraz więzi łączące ich z morzem - głównym żywicielem. 13:00 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (66) WANILIA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2009 Razem z autorem programu odwiedzamy jedną z madagaskarskich plantacji wanilii. Poznajemy pochodzenie tej rośliny, historię i sposoby jej uprawy. Dowiadujemy się, dlaczego kwiaty zapyla się ręcznie oraz jak wygląda wstępna obróbka tej jednej z najdroższych przypraw świata. 13:35 POLSKIE PARKI NARODOWE - PARK NARODOWY BORY TUCHOLSKIE Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 14:00 WIELKA RAFA KORALOWA - ODC. 1 (DAVID ATTENBOROUGH'S GREAT BARRIER REEF) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Mike Davis David Attenborough wyrusza w wyjątkową podróż ukazującą przeszłość, teraźniejszość i przyszłość australijskiej Wielkiej Rafy Koralowej. Wykorzystując najnowsze technologie (w tym zdjęcia satelitarne), grafikę komputerową oraz najnowsze odkrycia nauki, Sir David Attenborough prezentuje ostateczną wersję historii tego wyjątkowo pięknego zakątka naszej planety. Składająca się z 900 wysp rozciągających się na przestrzeni 2500 kilometrów rafa jest wyraźnie widoczna z kosmosu i stanowi największą żyjącą strukturę na Ziemi. Z bliska rafa pulsuje bogactwem życia. Ta wyjątkowa seria ukazuje, jak ten morski las deszczowy stworzył warunki dla powstania zdumiewającej różnorodności form organizmów żywych. Rafę zamieszkuje bowiem 1500 gatunków ryb, 30 gatunków waleni i delfinów, 6 gatunków żółwi morskich, 22 gatunki ptaków morskich i 32 gatunki ptaków przybrzeżnych. Odc. 1: "Koralowiec" - ukazuje na przykładzie jednego dnia, jak rafa powstaje, niszczeje i odradza się na skutek miliardów interakcji i równoważących się działań organizmów dużych i małych. Odc. 2: "Goście" - podczas roku kalendarzowego rafa jest odwiedzana przez liczne gatunki (delfiny i walenie karłowate, motyle lub słonowodne krokodyle) wykorzystujące prądy morskie i powietrzne, aby skorzystać z wyjątkowych właściwości ekosystemu. Odc. 3: "Adaptacja" - historia rafy od jej początków do niepewnej przyszłości, wraz z niebywałymi możliwościami jej samoodradzania. 15:00 RAPORT NAUKOWY - /54/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 15:30 WIESZ CZY NIE WIESZ? S.I - /7/ Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Tomasz Kammel Wykonawcy: Olga Szomańska, Andrzej Krzywy, Radek Brzózka, Edyta Herbuś, Agustin Egurola Teleturniej pełen emocji i dowcipu. Dwie drużyny, składające się ze stałego kapitana i jego gościa, rywalizują ze sobą, odpowiadając na niestandardowe, zaskakujące pytania. Niezwykłe fakty i praktyczne sztuczki, naukowe doświadczenia i zabawne informacje ze świata przyrody, ciekawostki i anegdoty z życia znanych ludzi - wszystko to znajdzie się w nowym programie, którego gospodarzem jest Tomasz Kammel. Proste zasady gry, możliwość sprawdzenia swojej wiedzy i duża dawka humoru sprawiają, że program jest doskonałą zabawą dla całej rodziny. W roli kapitanów drużyn: Olga Szomańska i Andrzej Krzywy, a eksperymenty przeprowadza Radek Brzózka. Goście tego wydania: Edyta Herbuś i Agustin Egurola. 16:30 CZY WIESZ, ŻE? - /75/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 17:00 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - WYSPA POŁOWY KSIĘŻYCA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 17:30 PODWODNY RAJ BORNEO - WYSPA SIBUAN Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 18:55 JAK TO DZIAŁA - EKOLOGIA - ATOM Magazyn, 20 min, Polska, 2022 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radosław Brzózka Prowadzący: Radosław Brzózka Radek Brzózka opowiada i pokazuje, jakie wyzwania stoją przed przyszłością naszej planety. Co jest dla niej zagrożeniem, a co szansą? W odcinku poświęconym energii jądrowej pokazujemy, dlaczego jej produkcja jest i będzie ważna w przyszłości. Jak wyglądała droga do poznania atomu i badania nad jego podziałem? Skąd reakcja łańcuchowa przy jego rozszczepieniu? Jak można ją wykorzystać? W programie odpowiadamy na trudne pytania i obalamy mity. Skąd tyle obaw o wykorzystanie energii jądrowej? Czy jest ona bezpieczna? Jak działa elektrownia atomowa? Jakie reaktory mogą pomóc medycynie? Trudną tematykę naukową autor pokazuje w prostych eksperymentach i czytelnych grafikach. Odwiedzamy takie miejsca jak niedokończona budowa elektrowni jądrowej w Żarnowcu, Instytut Fizyki Jądrowej w Krakowie oraz podwarszawski Świerk, gdzie znajduje się jedyny czynny reaktor jądrowy w Polsce. Radek Brzózka, pasjonat nauki i techniki, znany widzom TVP m.in. z programu "Jak to działa?". Specjalnie dla TVP Nauka przygotował serię "Jak to działa - Ekologia", w której przybliża widzom naukowe rozwiązania służące ochronie naszej planety, bezpieczeństwu i komfortowi naszego życia. 19:30 CZY WIESZ, ŻE? - /76/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 WIELKA RAFA KORALOWA - ODC. 1 (DAVID ATTENBOROUGH'S GREAT BARRIER REEF) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Mike Davis David Attenborough wyrusza w wyjątkową podróż ukazującą przeszłość, teraźniejszość i przyszłość australijskiej Wielkiej Rafy Koralowej. Wykorzystując najnowsze technologie (w tym zdjęcia satelitarne), grafikę komputerową oraz najnowsze odkrycia nauki, Sir David Attenborough prezentuje ostateczną wersję historii tego wyjątkowo pięknego zakątka naszej planety. Składająca się z 900 wysp rozciągających się na przestrzeni 2500 kilometrów rafa jest wyraźnie widoczna z kosmosu i stanowi największą żyjącą strukturę na Ziemi. Z bliska rafa pulsuje bogactwem życia. Ta wyjątkowa seria ukazuje, jak ten morski las deszczowy stworzył warunki dla powstania zdumiewającej różnorodności form organizmów żywych. Rafę zamieszkuje bowiem 1500 gatunków ryb, 30 gatunków waleni i delfinów, 6 gatunków żółwi morskich, 22 gatunki ptaków morskich i 32 gatunki ptaków przybrzeżnych. Odc. 1: "Koralowiec" - ukazuje na przykładzie jednego dnia, jak rafa powstaje, niszczeje i odradza się na skutek miliardów interakcji i równoważących się działań organizmów dużych i małych. Odc. 2: "Goście" - podczas roku kalendarzowego rafa jest odwiedzana przez liczne gatunki (delfiny i walenie karłowate, motyle lub słonowodne krokodyle) wykorzystujące prądy morskie i powietrzne, aby skorzystać z wyjątkowych właściwości ekosystemu. Odc. 3: "Adaptacja" - historia rafy od jej początków do niepewnej przyszłości, wraz z niebywałymi możliwościami jej samoodradzania. 21:00 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (65) - CYGANIE MORZA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2008 Wojciech Cejrowski przebywa na Madagaskarze. Wraz z nim widzowie goszczą w jednej z nadmorskich wiosek tej wielkiej wyspy. Poznają kulturę i zwyczaje jej mieszkańców oraz więzi łączące ich z morzem - głównym żywicielem. 21:35 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (66) WANILIA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2009 Razem z autorem programu odwiedzamy jedną z madagaskarskich plantacji wanilii. Poznajemy pochodzenie tej rośliny, historię i sposoby jej uprawy. Dowiadujemy się, dlaczego kwiaty zapyla się ręcznie oraz jak wygląda wstępna obróbka tej jednej z najdroższych przypraw świata. 22:05 WIESZ CZY NIE WIESZ? S.I - /7/ Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Tomasz Kammel Wykonawcy: Olga Szomańska, Andrzej Krzywy, Radek Brzózka, Edyta Herbuś, Agustin Egurola Teleturniej pełen emocji i dowcipu. Dwie drużyny, składające się ze stałego kapitana i jego gościa, rywalizują ze sobą, odpowiadając na niestandardowe, zaskakujące pytania. Niezwykłe fakty i praktyczne sztuczki, naukowe doświadczenia i zabawne informacje ze świata przyrody, ciekawostki i anegdoty z życia znanych ludzi - wszystko to znajdzie się w nowym programie, którego gospodarzem jest Tomasz Kammel. Proste zasady gry, możliwość sprawdzenia swojej wiedzy i duża dawka humoru sprawiają, że program jest doskonałą zabawą dla całej rodziny. W roli kapitanów drużyn: Olga Szomańska i Andrzej Krzywy, a eksperymenty przeprowadza Radek Brzózka. Goście tego wydania: Edyta Herbuś i Agustin Egurola. 23:00 PERŁY BAŁTYKU - WIŚLANA OSTOJA PTAKÓW Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: dr Andrzej Kruszewicz Ostoja Wiślana to zapomniany i zagrożony klejnot polskiego wybrzeża. Stanowią ją w większości wody Zalewu Wiślanego. Wisła, najdłuższa polska rzeka, wpadając do Bałtyku składa morzu w darze to, co po drodze porwał jej nurt w głębi kraju. Z piachu tworzy łachy i wysepki, które szczególnie upodobały sobie ptaki. 23:35 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LOBOTOMIA, CZYLI KROJENIE MÓZGU (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. Lobotomia to operacja usunięcia części mózgu osoby chorej psychicznie w celu uspokojenia jej zachowań. Obecnie jest uważana za najgorszą operację chirurgiczną w historii, jako zabieg pozbawiający człowieczeństwa, ale do lat pięćdziesiątych XX wieku była często wykonywana na całym świecie i uznawana za operację cudotwórczą. Dlaczego lobotomia się narodziła i rozprzestrzeniła na cały świat? Przyglądając się życiu neurologa, który dokonał wycięcia części mózgu u 3500 pacjentów i poświęcił całe swoje życie na rozpowszechnianie i ulepszanie lobotomii, odnajdujemy odpowiedź na mroczną tajemnicę lobotomii. 00:35 CZY WIESZ, ŻE? - /77/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:15 CZY WIESZ, ŻE? - /78/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:55 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - WYSPA POŁOWY KSIĘŻYCA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 02:25 PODWODNY RAJ BORNEO - WYSPA SIBUAN Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem.