TVP Dokument Czwartek, 19.10.2023 06:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - POPIELATE ŻYCIE Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Trudno powiedzieć, gdzie jest. Trudno dociec, czy w ogóle jest. Niełatwo komukolwiek wytłumaczyć, kim jest. Popielica - jedno z najbardziej tajemniczych i nieznanych zwierząt rodzimej fauny. Przedstawicielka równie mało znanej rodziny pilchów - gryzoni, w których jedni dopatrują się raczej myszy, inni raczej wiewiórek. Prawdę o nich stara się poznać dr Mirosław Jurczyszyn, dla którego te zagadkowe ssaki stały się życiowym wyzwaniem. Nie tylko stara się odkryć, gdzie są, ale zabiega o to, by były wszędzie, gdzie być powinny. Ku chwale bukowych lasów, które stanowią ich najprawdziwszą ojczyznę. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 18 RADEK WSTĘPUJE DO ZAKONU Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski potrafi zrobić wiele, aby poznać prawdę o dawnych czasach. Tym razem niemal dosłownie wstępuje do zakonu. Dzięki temu jest w stanie z perspektywy mnisiego habitu opowiedzieć o codziennym życiu średniowiecznych zakonów. Razem z cysterskimi braćmi opowiada o pracy, rozrywkach i kuchni odległych czasów. Jaką funkcję znajdą dla niego mnisi? 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 214 TEATR WIELKI Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem odwiedzimy Teatr Wielki - jeden z najpiękniejszych zabytków Warszawy związanych z kulturą. Jest zwieńczeniem pasji do muzyki i tańca oraz pokazem kunsztu rzemiosła wybitnych architektów. Wizyta w Teatrze Wielkim będzie rodzajem podróży historyczno-artystycznej, wyjątkowej, bo zajrzymy tam, gdzie tylko niektórzy mają prawo wejść. 07:35 NAJDZIKSZE WYSPY ŚWIATA - DZIKIE WYSPY. VANCOUVER RZEKI ŻYCIA (WILDEST ISLANDS: VANCOUVER ISLAND: RIVERS OF LIFE) Cykl dokumentalny, 51 min, Niderlandy (Holandia), 2013 Wyspa Vancouver to zróżnicowana dzika przyroda. Wybrzeża, lasy i szczyty górskie są domem dla całego mnóstwa stworzeń. Wyspa jest jednym z najbardziej zróżnicowanych ekosystemów na świecie. To pokryte czapą lodowca góry, pradawne lasy, ocean pełen obfitego pożywienia oraz sieć rzek i potoków, od których zależy egzystencja dzikiej przyrody. Największa wyspa na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej ma blisko 450 km długości i 100 km szerokości. Lodowce zasilają kilka najwyższych wodospadów Kanady, a rzeki i potoki tworzą idealne habitaty dla najważniejszych gatunków ryb. Jeden z nich odgrywa tu kluczową rolę w utrzymaniu ekosystemu regionu. Wyspa Vancouver zależy od łososia, a całe życie tego niezwykłego stworzenia zależy od wyspy. Co roku pół miliona łososi opuszcza ocean, by powrócić do miejsca swego wyklucia w rzekach Ameryki Północnej. Podczas tej niezwykłej podróży, łososie napotykają rozmaite przeszkody i muszą się zmierzyć z trudnymi wyzwaniami. Nie wszystkie docierają do domu na tarło. Wraz z końcem lata na wybrzeżach wyspy Vancouver temperatura zaczyna spadać. Przed nadchodzącą zimą niedźwiedzie czarne szukają pożywienia. Mimo że są raczej wegetarianami, na wyspie to największe drapieżniki. Doroczny spływ łososi jest dla wielu z nich głównym źródłem pokarmu. Ale nie tylko niedźwiedzie zagrażają łososiom, w wodzie czyha na nie inny drapieżca, lwy morskie Stellera. Zostały tak nazwane po swoim odkrywcy w 1742 roku, George’u Wilhelmie Stellerze. Są największymi lwami morskimi wśród uchatkowatych. Osiągają trzy metry długości i ważą ponad tonę. Lwy morskie Stellera muszą codziennie zjadać pokarm ważący jedną szóstą swojej wagi. Na lądzie zwierzęta te mogą się wydać niezdarne, ale pod wodą stają się istnymi torpedami. Przy prędkości nawet 30 km/godzinę, potrafią dokonać szybkiego zwrotu, by zaskoczyć ofiarę. W otaczającym Wyspę Vancouver Pacyfiku żyją łagodne olbrzymy, których łososie nie muszą się obawiać, bo nie są w ich jadłospisie. To humbaki, osiągające 16 metrów długości i ważące ponad 16 ton, co sprawia, że znajdują się na 5 miejscu największych zwierząt na naszej planecie. W przeciwieństwie do humbaków, łososiowe dania są przysmakiem orek oceanicznych. Ważą 9 ton i pływają wokół wybrzeży wyspy w grupach liczących do 30 osobników. Na północy, wzdłuż rzeki Englishman, żyją bobry, które gromadzą zapasy przed nadchodzącą zimą. To największe gryzonie Ameryki Północnej. Każdy osobnik osiąga metr długości. Większość czasu bobry spędzają na budowaniu tam na bystrych rzekach regionu. Rzeki wylewają, tworząc ogromne zalewiska, dzięki temu gryzonie mogą dotrzeć do swoich ulubionych drzew, nie wychodząc z wody. Wyspa Vancouver jest miejscem najwyższych świerków w Kanadzie, a może nawet na świecie. Ale za to najważniejszym drzewem na całej wyspie jest żywotnik olbrzymi, czyli cedr czerwony. Mając 2500 lat jest jednym z najstarszych żyjących organizmów na naszej planecie. Drzewa te mają naturalną odporność na gnicie i szkodniki. Ikoną Ameryki Północnej jest bielik amerykański. Rozpiętość jego skrzydeł wynosi dwa metry, a waga blisko 5 kg. W przeciwieństwie do orła przedniego, bielik amerykański nie jest orłem. Jego łapy nie są całkowicie pokryte piórami. Ale jest jedynym przedstawicielem jastrzębiowatych, żyjących w tym regionie. Są one mistrzami w łowieniu ryb, które stanowią 90% ich jadłospisu, głównie polują na łososie. 08:30 SZTUKA WYROBU MYDŁA (THE ART OF SOAP - MAKING / DIE KUNST DES SEIFENSIEDENS) Film dokumentalny, 44 min, Austria, 2020 Reżyseria: Nadeschda Schukoff Od czasu jego wynalezienia w odległej przeszłości, stało się powszechnie używanym produktem i nieodzowną częścią naszego codziennego życia. Mydło. Kostka mydła to opowieść o przemianie niedostępnego produktu luksusowego w przemysłowy produkt masowy, a potem w wysokiej jakości produkt rzemieślniczy. Pierwsze przepisy na mydło zostały nam przekazane przez Sumerów na glinianych tabliczkach sprzed czterech i pół tysiąca lat - była to pasta przypominająca mydło. Uważa się, że pierwsze mydła powstały przypadkowo, gdy łój lub tłuszcz ściekał z pieców kuchennych do popiołu. Cywilizacje śródziemnomorskie Egipcjan, Greków, a później Rzymian, zaadoptowały ten proces, stosując mydło jako środek leczniczy. W VII wieku rzemieślnicy arabscy gotowali oliwę z oliwek i ług z palonym wapnem. Uważa się, że właśnie wtedy powstało mydło w postaci stałej: pierwszy produkt chemiczny w historii ludzkości. Mydło stało się tak naturalne, że nie zastanawiamy się nad tym, skąd pochodzi, kto je wymyślił i jak jest wykonane. Tym bardziej w czasach globalnego kryzysu związanego z koronawirusem stało się nieodzowne. Było przedmiotem luksusowym przez tysiące lat, ale postęp techniczny sprawił, że stało się powszechnie dostępne dla obywateli pod koniec XIX wieku. Był to również początek masowej produkcji. Obecnie konsumenci dokładnie zastanawiają się przed zakupem i zbierają informacje o produktach, ich jakości, składzie, pochodzeniu i działaniu oraz sposobie ich wykonania. Producent: ORF III, Alexander Schukoff Film 09:25 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (2/6) THE RED CENTRE) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część: 2 - "W środku kontynentu". Zwierzęta Australii musiały przystosować się do szczególnych warunków. Urodzajną wzdłuż wybrzeży krainę, w głębi lądu zajmują rozległe suche równiny. To tak zwane Czerwone Centrum. W samym sercu tego olbrzymiego obszaru wznosi się łańcuch górski, niegdyś wysoki jak Himalaje. Po milionach lat erozji zostały tylko najbardziej odporne skały. Ludność z miejscowego plemienia Anangu nazywa ten niezwykły monolit Uluru. Na tym obszarze trudno przewidzieć, kiedy i gdzie spadnie deszcz. Gdy wreszcie pojawia się deszcz, zwierzęta wiedzą, jak go wykorzystać. W kilka tygodni świeża trawa ożywia suche równiny. Kangury rude mogą się rozmnażać dopiero wówczas, gdy wokół będzie wystarczająco dużo wody i pożywienia. Środkowa część Australii to jeden z największych suchych obszarów na świecie. 10:25 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 18 DUCHOWE WĘDRÓWKI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 18 AINSI SOIENT - ILS) Serial dokumentalny, 27 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 18 - "Duchowe wędrówki". Turcja. W mauzoleum Mevlany trwają przygotowania do przyjęcia pielgrzymów. Tu, od XIII wieku spoczywa wielki perski poeta Rumi, nazywany Mevlaną. We wczesnej młodości przybył do miasta Konya wraz z rodziną. Już za życia został ogłoszony świętym. Od początków XX wieku twórczość Rumiego znana jest na całym świecie, a zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Rumi to poeta, który najlepiej objaśnił, czym jest ludzkość, miłość, przyjaźń, braterstwo i pokój. W grudniu, w rocznicę śmierci Rumiego, do mauzoleum przybywają pielgrzymi z całego świata. Przeniesiemy się do Japonii. Mówi się, że w Japonii jest dwa razy więcej wierzących niż mieszkańców, bo wielu Japończyków praktykuje dwie religie jednocześnie. Pora też na wizytę w Singapurze. W tym nowoczesnym państwie - mieście, wierzenia i duchowość zajmują ważne miejsce. 11:05 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 19 PLAŻE MARZEŃ (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 19 PLAGES DE REVE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 19 - "Plaże marzeń". Brazylia. Plaże Rio de Janeiro należą do najpiękniejszych i najsłynniejszych na świecie. Copacabana czy Ipanema to nazwy kojarzące się z zabawą i wypoczynkiem. Na plaży zacierają się różnice społeczne. Odwiedzimy też Portugalię. Algarve słynie z pięknych plaż i klifów, ciągnących się wzdłuż atlantyckiego wybrzeża. Dodatkowym atutem tego regionu jest wyjątkowe nasłonecznienie. Pora też na wizytę w Jordanii. Akaba to jedyny port morski i miejscowość wypoczynkowa w Jordanii. Umiarkowany klimat i ciepłe wody zatoki przyciągają turystów z kraju i z zagranicy. Przeniesiemy się na Mauritius. Turkusowa laguna, biały piasek i luksusowe hotele. Maurytyjski Raj przyciąga co roku blisko milion turystów. 11:40 URSZULA DUDZIAK: ŻYCIE JEST PIĘKNE Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2008 Reżyseria: Beata Postnikoff Scenariusz: Beata Postnikoff Zdjęcia: Wojciech Ostrowski, Sławomir Pultyn Dokument przedstawiający Urszulę Dudziak, oryginalną i niepowtarzalną wokalistkę, legendę polskiego i światowego jazzu. Opowiada o jej karierze, rodzinie, gwiazdach, z którymi występowała na scenie, o Ameryce i powrocie do Polski. 12:25 LOKALSI - ODC. 3 MAREK Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 12:50 ZAORSKI Z HISTORIĄ W TLE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Andrzej Sapija Filmowy portret reżysera Janusza Zaorskiego na tle czasów, w których żyje i tworzy. Reżyser wybrał z bogatego dorobku Zaorskiego film istotnie powiązany z historią Polski - "Matka Królów". Fragmenty filmu, refleksje, wspomnienia i komentarze Janusza Zaorskiego. 14:00 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (4/6) AUSTRALIAN ALPS) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część 4. Alpy Australijskie są biologiczną siłownią. Dwa biliony litrów wody spływa tu, tworząc największe rzeki kontynentu, które dają życie bujnym lasom eukaliptusowym i rozległym równinom ciągnącym się w dolnym biegu rzek, w głąb suchych obszarów kontynentu. Potężny szlak życia rozpoczyna się właśnie w tych górach. Australia jest krajem głównie płaskim, z zaledwie jednym potężnym łańcuchem górskim. Najwyższym szczytem Australii jest Góra Kościuszki. Tylko tu jest wystarczająco wysoko, by śnieg mógł utrzymywać się na szczytach przez całą zimę. O tej porze zwierzęta, które żyją powyżej granicy wiecznych śniegów, nie mają łatwo. Wschodnie stoki Alp Australijskich tętnią życiem. Miejscowe lasy eukaliptusowe należą do największych na świecie. Góry zapewniają im wodę z obfitych opadów. 15:05 NAJDZIKSZE WYSPY ŚWIATA - DZIKIE WYSPY. FILIPINY WYSPY TAJEMNIC (WILDEST ISLANDS: THE PHILIPPINES: ISLAND OF MYSTERY) Cykl dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2013 Filipiny to łańcuch wysp tropikalnych na Zachodnim Pacyfiku, które należą do najbardziej widowiskowych na Ziemi, bogatych w egzotyczną przyrodę. Tajemnicze stworzenia zamieszkują lasy i namorzyny. Rośliny stają się drapieżne, a ciemności wyciągają z kryjówek najbardziej skryte zwierzęta. Filipiny to ponad 7 tysięcy wysp na Pacyfiku Zachodnim. Są jednymi z najstarszych wysp na naszej planecie. Większość lądu pokrywają gęste lasy. Długość wybrzeża wysp stawia je na piątym miejscu na świecie. Położone na groźnym, pacyficznym pierścieniu ognia nieustannie są narażone na tajfuny, trzęsienia ziemi i wybuchy blisko dwudziestu aktywnych wulkanów. Te wyspy są również miejscem jednych z najbardziej zróżnicowanych na świecie gatunków zwierząt i roślin. Wśród występujących tu w dużej liczbie drapieżników, są jedne z najsprawniejszych, zamieszkujące gęste lasy wyspy Palawan, która leży między Morzem Południowochińskim na północnym zachodzie a morzem Sulu, na południowym wschodzie. To szósta co do wielkości wyspa na Filipinach, jest również najrzadziej zaludniona i najgęściej zalesiona. Gęsty las deszczowy i zamglone góry ciągną się przez całą długość wyspy. Pod koroną drzew znajduje się plątanina gałęzi i lian, będąca idealnym domem dla pewnych nadzwyczajnych myśliwych filipińskich - skorpiona, uzbrojonego w jadowite żądło, paraliżujące komórki nerwowe każdej ofiar. Równie groźna jest skolopendra olbrzymia, największa stonoga na świecie. Dorosły osobnik osiąga długość 20 cm. Palawańską dżunglą rządzi jednak binturong palawański, jedno z najrzadszych zwierząt filipińskich. Nie tylko zwierzęta rozwinęły specjalne umiejętności, by przetrwać w tutejszej dżungli, ale również flora. Dziwaczne, bulwiaste rośliny gęsto porastające skraj lasu, to dzbaneczniki, nazywane tak ze względu na swój kształt. Są groźniejsze niż wyglądają. To drapieżniki, ich źródłem pokarmu są żywe stworzenia. Istnieje ponad sto gatunków dzbaneczników, ale w palawańskiej dżungli występują tylko te z gatunku nepenthes philippinensis. Specjalne gruczoły wydzielają słodko pachnący nektar, co przyciąga zastępy mrówek, które wpadają w pułapkę. Poza gęstymi lasami porastającymi wyspę, na Palawanie jest jeszcze inny, ukryty świat. To wyrzeźbiona przez rzeki, spektakularna sieć jaskiń - Park Narodowy Rzeki Podziemnej Puerto Princesa. Gdy znika światło dzienne, mieszkańcy jaskini wypełzają z cienia. Ściany jaskini penetruje biczykoodwłokowiec, bliżej spokrewniony z pająkiem niż ze skorpionem. Tarantula jaskiniowa czeka, aż cieniutkie włoski na jej ciele się poruszą, sygnalizując obecność przyszłej ofiary. Olbrzymie kolonie nietoperzy tłoczą się na sklepieniu jaskini. Ciemne pęknięcia w skale, to idealne miejsce do spania w zwisie i ochrona przed drapieżnikami. Palawan jest siedzibą współcześnie żyjącego smoka, warana paskowanego. Waży ponad 25 kg i jest drugim co do wielkości jaszczurem na świecie. Spędza jedną trzecią życia w wodzie, lubi zamieszkiwać tereny przy rzekach i blisko morza. Palawan zapewnia mu idealne warunki. Warany mają tu łatwy dostęp do morza i są głównymi drapieżnikami na wyspie. W jaskiniach i klifach w całej Azji Południowo - Wschodniej gniazdują małe ptaszki collocalini z rodziny jerzykowatych. Budują gniazdka nie z gałązek i mchu, ale ze śliny. Ślina idealnie przywiera do ścian i schnie na powietrzu. Budowa gniazda trwa dwa miesiące. Gniazda te to główny składnik zupy z gniazda ptasiego, są tak cenne, że nazywają je białym złotem. Dla Tagbanua, jednego z najstarszych plemion filipińskich, gniazda collocalini od wieków są ważnym źródłem dochodu. Gniazda collocalini nie tylko zawierają cenne minerały, ale są też uważane za afrodyzjaki i lekarstwo dobre na wszystko. Są trudne do zdobycia, co sprawia że kilogram osiąga cenę nawet 10 tysięcy dolarów. Morze Południowochińskie nie tylko kształtuje wybrzeże wyspy, ale również pomaga w formowaniu bardzo skomplikowanych ekosystemów, czyli lasów namorzynowych. Tam gdzie słone wody spotykają się ze słodkimi, tworzy się unikalne środowisko. Błoto jest wszechobecne, a poziom zasolenia może zniszczyć większość roślin w ciągu kilku godzin. Niektóre rośliny świetnie się tu jednak rozwijają, tak jak namorzyny. To najbardziej wytrzymała formacja roślinna na świecie. Na wyspie Palawan istnieje mnóstwo egzotycznego pożywienia, ale jedno znalezione na namorzynach jest szczególnie ulubione. To olbrzymie, robakopodobne stworzenia zwane świdrakami okrętowcami. Świdrak nie jest robakiem, ale wydłużonym małżem z malutką skorupą. Żyje w obumarłych korzeniach namorzyn. Znalezienie ich wymaga czasu i cierpliwości. Miejscowe restauracje czasami serwują świdraki w specjalnej marynacie, podobno najsmaczniejsze są jednak wprost z korzenia. Namorzyny nie tylko dostarczają niezwykłego pożywienia ludziom. 550 km na wschód od Palawan, na wyspie Bohol, namorzyny stały się ulubionym miejscem posiłku naszych najbliższych kuzynów. Makaki długoogoniaste okupują namorzyny dla bardzo niecodziennego dla siebie przysmaku - dla krabów. Po posiłku wracają do jednego z najniezwyklejszych miejsc na Filipinach - do Wzgórz Czekoladowych. W samym sercu wyspy Bohol znajduje się 1200 stożkowatych wzgórz. Są zadziwiająco podobne kształtem i rozmiarem, mają od 30 do 50 metrów wysokości. Widok jest urzekający. 16:05 EDYCJA GENÓW - NOWE WYZWANIE (GENE EDITING - A NEW ETHICAL CHALLENGE / NATUR NACH MASS - WIE GENE MANIPULIERT WERDEN) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2021 Reżyseria: Kurt Langbein Film dokumentalny o inżynierii genetycznej. Świat jutra tworzą ludzie. Dzięki nowej metodzie Crispr materiał genetyczny może być wycinany, zmieniany i ponownie włączany. Genetyczne nożyczki mogą być używane do wstawiania lub usuwania genów. To jest nadzieja dla osób z chorobami genetycznymi. technologia CRISPR - Cas otwiera zupełnie nowe możliwości. Proces jest szybszy, dokładniejszy i bezpieczniejszy niż kiedykolwiek wcześniej. Crispr fundamentalnie zmieni relacje między człowiekiem a naturą a także samymi ludźmi. Celem ma być stworzenie ludzi odpornych na HIV. Ale naukowcy na całym świecie ostrzegają również, że eksperymenty zmienią zdolność do myślenia. Ponadto opracowywane są Xenoboty maleńkie żywe istoty, które można wbudować w narządy ludzkie i zmieniać ich funkcje. Cywilizacja stoi być może przed największym wyzwaniem etycznym w dotychczasowych dziejach. Nożyczki do genów rozpoczęły rewolucję w świecie roślin i technologii rolniczej, w hodowli zwierząt i w medycynie. Wiele z nich jest pomocnych, niektóre budzą wątpliwości i są niebezpieczne. 17:10 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 20 DLA ZMOTORYZOWANYCH (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 20 PLANATE MACANIQUE) Serial dokumentalny, 28 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 20 - "Dla zmotoryzowanych". Mieszkańcy Gwadelupy dbają o swoje pojazdy. Zarówno jednoślady, jak i cztery kółka zajmują w ich sercach wyjątkowe miejsce. Gwadelupczycy kochają samochody. Często je tuningują. Przeniesiemy się do Stanów Zjednoczonych. Specjalnością stanu Montana są tak zwane Demolition Derby. Zasada tej zabawy jest prosta - należy zbudować pojazd i rozbić go o inne wraki. Zajrzymy teraz na Maltę. Na całej Malcie jest około pięciu tysięcy starych samochodów. To dużo, jak na tę małą wyspę. Malta była kolonią brytyjską, dlatego tak wiele tutaj klasycznych, angielskich automobili. Przeniesiemy się do Wielkiej Brytanii. Taksówki to nieodzowny element londyńskiego pejzażu. Londyńscy taksówkarze znają nie tylko ulice miasta, lecz także ich historię i wszystkie zaułki. Na zakończenie odwiedzimy Indie. Motocykl jest jednym z najczęściej używanych środków transportu w Indiach. Większość używanych tu jednośladów pochodzi z Japonii. Jednak ulubioną marką pozostaje brytyjski Royal Enfield. 17:45 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 21 MIEJSKIE HISTORIE (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 21 HISTOIRES DE VILLES) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 21 - "Miejskie historie". Las Vegas Strip to ulica, przy której każdy znajdzie coś dla siebie: magia, rozrywka, rewie, spektakle dla dorosłych - dla każdego coś dobrego. Artyści marzą o występach w Vegas, jednak nie jest łatwo dotrzeć na szczyt. To jest jak gigantyczna ruletka. RPA. W Kapsztadzie można pocałować dziewczynę na ulicy. Każdego roku blisko milion osób odwiedza Kapsztad. Pora też na wizytę w Limie. Lima rozrasta się z roku na rok i jak magnes przyciąga ludzi, którzy pragną korzystać z dobrodziejstw tego rozwoju. Stolica Peru to dobry przykład bogactwa, jakie wynika z zetknięcia się różnych kultur. Zajrzyjmy też do Gibraltaru. To kawałek Anglii nad Morzem Śródziemnym. W tej brytyjskiej enklawie na andaluzyjskiej ziemi wszystko przypomina Zjednoczone Królestwo: puby, budki telefoniczne, a nawet audycje radiowe. 18:15 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 6 OSTATNI AKT: POWRÓT (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 6 - "Ostatni akt: powrót". Po dziesięciu latach morskich wędrówek Odyseusz zapragnął wrócić do rodziny i do swojego królestwa, Na wyspie Scheria oczarowywał króla Alkinoosa i jego dwór opowieściami o swoich przygodach. Nadszedł jednak czas powrotu do domu. Z 24 - ch ksiąg "Odysei" pierwsze 12 dotyczy dziesięcioletniej podróży, chociaż opisanych jest tylko 35 dni. Tych, które dotyczyły najbardziej znanych przygód. W dalszych 12 - tu księgach Homer wprowadza intrygujące rozciągnięcie tempa narracji. Czas wydłuża się poza wszelkie ramy. Cała druga połowa dzieła opisuje wydarzenia, które miały miejsce w ciągu zaledwie pięciu dni. Opisują one powrót Odyseusza do swoich bliskich w Itace i krwawą zemstę na zalotnikach. Co jednak działo się w Itace w czasie długiej nieobecności króla? Historia i sposób jej opowiadania nadal odbija się echem w naszej świadomości blisko trzy tysiące lat od jej narodzin. Przez dalsze tysiąclecia będzie pobudzać nasze pragnienia wiedzy i przygód oraz inspirować naszą własną odyseję. 19:20 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WYBRZEŻE BRETANII (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - wybrzeże Bretanii. 20:25 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 13 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie pracuje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, częścią zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 20:55 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 14 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie pracuje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, częścią zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 21:30 JERZY POPIEŁUSZKO. POSŁANIEC PRAWDY Film dokumentalny, 86 min, Polska/USA, 2014 Reżyseria: Gustavo Cooper Scenariusz: Paul Hensler Film dokumentalny o życiu i przesłaniu, jakie niósł kapłan Solidarności bł. ks. Jerzy Popiełuszko. Zrealizowany przez producenta Paula G. Henslera oraz reżysera Tony'ego Hainesa. Zawiera autentyczne nagrania, zdjęcia i dokumenty. To pierwszy tego typu film, który powstał poza granicami Polski. Ukazuje sytuację Polski, walkę o wolność Polaków, pojawienie się Solidarności i jej wpływ na zmianę sceny geopolitycznej po II wojnie światowej oraz osobę ks. Jerzego i jego rolę w życiu zwykłych ludzi w tym czasie. To opowieść o prawdzie, wolności i odwadze. Film zaczyna się symbolicznie, pokazuje upadek komunizmu w Europie Środkowowschodniej. Nie zaczęło się to jednak od zniszczenia muru berlińskiego, ten etap w historii nie byłby możliwy, gdyby nie zryw Solidarności w Polsce. Najcenniejsza była wspólnota ludzi, dla których najważniejszą sprawą była wolność. I właśnie na fali tych uczuć, pragnień i nadziei pojawia się w filmie osoba bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Dzięki niemu doszło do przebudzenia wielu ludzi w Polsce, obudzenia wiary w lepsze jutro, budowania przyszłości na prawdzie i podstawowych prawach Bożych. Błogosławiony ks. Jerzy był duszpasterzem, który mówił ludziom o pragnieniu poczucia godności i o prawie do wolności. Ksiądz Jerzy nawiązywał w swoich kazaniach do Ewangelii, nauczania Jana Pawła II i ks. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Właśnie dlatego w kościele Świętego Stanisława Kostki na Mszach św. za Ojczyznę gromadziły się tłumy, ludzie przyjeżdżali spoza Warszawy, z całej Polski mimo zakazów władzy ludowej. Przesłanie i nauczanie ks. Jerzego są aktualne, a Jego życie i męczeńska śmierć nie pozostawia nikogo obojętnym. 23:10 NOWE OBLICZE PATAGONII (PATAGONIA: THE NEW FAR WEST) Film dokumentalny, 49 min, Francja, 2020 Reżyseria: Francois Cardona Film dokumentalny o Patagonii. Na południu Argentyny leży Patagonia, obszar dwukrotnie większy od Francji, do niedawna prawie niedostępny i jedno z ostatnich dzikich terytoriów na naszej planecie. Jednak milionerzy z całego świata wprowadzają się tutaj, aby uczynić z Patagonii swój własny plac zabaw. Kupili ogromne tereny po niskich cenach w ramach wielkich projektów rekreacyjnych, prywatne kurorty dla śmigłowców, aby w pełni oddać się odległej, nietkniętej urodzie regionu. Bogaci cudzoziemcy widzą szansę na biznes i przyjemność, zwabieni przez zasoby naturalne Patagonii. Ale ten napływ obudził ludzi Mapuche. Część rdzennej ludności ucieka się do przemocy i podpalania, buntując się przeciwko nowym właścicielom ziemskim i policji. Wraz z dołączeniem innych Argentyńczyków do ludu Mapuche narastają napięcia. Czy uda im się wypchnąć zagranicznych milionerów? 00:10 WETERYNARZE Z SERCEM - /62/ Reality show, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Gwiazdy warszawskiego ogrodu zoologicznego - para jaguarów: czarna Beata i klasycznie ubarwiony Kali. Poznacie je w niecodziennej sytuacji - podczas okresowego przeglądu zdrowotnego. Już samo podanie środka usypiającego nie jest sprawą prostą. Jednak wyspecjalizowany zespół lekarzy i opiekunów poradzi sobie ze wszystkimi niespodziankami. Poznamy też doktora Piotra Konarskiego, specjalistę chorób ryb, który słynie z przeprowadzania operacji na nietypowych pacjentach. Dziś usunięcie guza nowotworowego rybie w narkozie. Czy operacja odbędzie się pod wodą? Ciekawostką jest to, że usypiając ryby do operacji, doktor korzysta z tych samych środków, co przy narkozie u ludzi, ale w innych dawkach. Proporcje dobiera według objętości wody, w której ryba przebywa, a nie wagi pacjenta. A w Kąciku Adopcyjnym suczka Fibi z domu tymczasowego pani Izabelli. 00:45 LEKARZ TRZECH POKOLEŃ Film dokumentalny, 21 min, Polska, 1989 Scenariusz: Lena Skwirtniańska Film dokumentalny o niezwykłych losach wyjątkowego lekarza wielu pokoleń krakowskich pacjentów, doktora Mariana Ciećkiewicza. Snujący swą opowieść o długim życiu, którego początek przypada na rok 1893 roku, bohater filmu prowadzi nas przez gwałtowne i zmienne losy historii Polski, która determinowała życie większości młodych Polaków. Poznamy doktora w wielu wcieleniach, jako ucznia klasycznego gimnazjum w zaborze austriackim, studenta medycyny, żołnierza walczącego na frontach dwóch wojen światowych oraz lekarza piastującego ważne funkcje w służbie zdrowia. W wieku 96 lat, po prawie 50 - letniej karierze lekarza medycyny, doktor Ciećkiewicz wciąż pozostaje aktywny zawodowo, służąc swą wiedzą społeczeństwu. Ilustracją wspomnień są fragmenty archiwalnych materiałów filmowych oraz fotografie dokumentujące okresy: I wojny światowej, kampanii wrześniowej podczas II wojny światowej oraz Kraków podczas okupacji niemieckiej. 01:20 WPINANIE KSIĘŻYCA Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2001 Scenariusz: Krystyna Piątkowska, Andrzej B Czulda Wykonawcy: Dariusz Miliński Zdjęcia: Roman Piotrowski Poetycki, piękny film o magicznym świecie, fascynującej osobowości i oryginalnej twórczości Dariusza Milińskiego, malarza, rzeźbiarza, poety, inicjatora plenerowych spektakli teatralnych, twórcy Grupy Plastycznej Pławna 9. "Mistrza wizualnej metafory". Autora dzieł tchnących specyficznym klimatem. Obrazów porównywanych do prac Boscha, Breughla, czy Dudy - Gracza. Zamieszkałych przez sympatyczne, drobne postacie, kruche kukiełki przypominające ludzi, o jasnych twarzach, dużych oczach, ciekawym i nieco smutnym spojrzeniu. Jest to także opowieść o pogodnym człowieku, który w wiejskim ustroniu znalazł swoją krainę szczęśliwości, przyjazne miejsce dla siebie, rodziny i przyjaciół. Gościnny i otwarty dom stał się miejscem pracy twórczej dla grona artystów o podobnej wrażliwości. Poznajemy niezwykły świat Dariusza Milińskiego poprzez pryzmat autorskich, wielorakich działań artystycznych, ale także jego barwną opowieść o sztuce, tworzeniu, wizji świata i artysty, stosunku do swoich prac, do ludzi oraz życiu w symbiozie z naturą. Widzimy, jak ożywają obrazy w czasie teatralnych widowisk plenerowych, jak powstają przedziwne machiny, ogromne instalacje oraz jak wpiąć księżyc. Chłoniemy ujmującą osobowość postaci z obrazów i skondensowaną radość życia w osobie ich twórcy. "Żyje nam się pięknie w tym zaczarowanym miejscu" - mówi artysta z prostotą i szczerością wprowadzając w krąg swojej magii. "Do mojego świata wchodzą chude, subtelne sprawy". "W chudości, pokraczności moich postaci jest zawarty jakiś smutek, jakaś delikatność, jakaś sugestywna piękna nuta, jakiś rodzaj poezji". "Jestem strażnikiem poetyki świata". "Czas przepracowuję idealnie". "Sztuka wplata się między musztardę, kanapki i kompanie dzieci". "Wpinanie księżyca", to swoiste misterium o sztuce i życiu szczęśliwym. Obrazy, fragmenty przedstawień i refleksje artysty układają się w harmonijną całość dopełnioną interesującą muzyką Agima Dżeljiljia, na stałe współpracującego z grupą Pławna 9. Reżyser Andrzej B. Czulda specjalizujący się w filmach o sztuce stworzył znakomite dzieło. Bardzo malarski film przykuwający uwagę od pierwszego do ostatniego kadru, daleki od standardowych biografii artystów. Reżyserowi, który przez wiele dni towarzyszył Milińskiemu w Pławnej (miejscu zamieszkania twórcy), udało się oddać na ekranie przedziwny klimat jego twórczości. 02:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POKOLENIOWA SZTAFETA PAMIĘCI Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:45 BYŁEM WSZĘDZIE. OLGIERD BUDREWICZ Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2013 Reżyseria: Artur Mościcki Scenariusz: Artur Mościcki Olgierd Budrewicz był jednym z niewielu ludzi, którzy łączyli ze sobą epoki odległe w świadomości młodego pokolenia o całe lata świetlne: świat przedwojennej warszawskiej inteligencji, bohaterów powstania warszawskiego, lata terroru stalinowskiego i odbudowy stolicy i wreszcie czas podróży - odkrywania świata przez człowieka, który, jak mówi tytuł jednej z jego 79 książek, "był wszędzie". Podróżnik epoki dziennikarstwa, w którym nie powielało się na papierze kolejnych wypisów internetowych, a każda z setek podróży była przygodą, przeżywaniem prawdziwych dziennikarskich i ludzkich wzruszeń. Pokazywał, czym może i powinien być świat za horyzontem, świat, w który ruszamy, jak sam mówił, po to, by spotkać drugiego człowieka. Taka z pozoru oczywista myśl przekazywana w niezliczonych opowieściach wielkiego podróżnika ma szczególną wartość. Budrewicz próbuje odpowiedzieć na pytanie dlaczego "navigare necesse est" - dlaczego "musimy żeglować" i pokazuje, czym naprawdę może być podróż. To bardzo ważne przesłanie w czasach, gdy wylot na antypody to już właściwie często tylko sprawa decyzji finansowej, gdy przywozimy w walizkach kolejny powielany stereotyp tamtych światów. Sam mówił o sobie, że jest "dziennikarskim schizofrenikiem". I rzeczywiście, jego ogromną pasją była Warszawa, jej kultura, obyczaje, codzienność i echa historii, której sam był przecież bohaterem. Ta nieustanna warszawska przygoda Budrewicza, te powroty ze świata wprost na Targówek i powstańczy Żoliborz to dowód na to, że na całym świecie szukał ciągle samego siebie i bardzo często najłatwiej odnajdywał właściwy trop w tym, co jest najbliżej, z czym wiązały się jego codzienne wzruszenia... Cały życiorys twórczy Budrewicza związany jest z Warszawą. Był uczestnikiem powstania warszawskiego (zgrupowanie Żmija, obwód Żywiciel), w stopniu kaprala podchorążego. Współredagował powstańcze pismo "Dziennik Radiowy 22. Obwodu AK". Pracował jako początkujący reporter w działach miejskich "Tygodnika Warszawskiego" (1945 - 1947) i "Wieczoru Warszawy" (1946 - 1947). Współpracował z pismami "Stolica" i "Przegląd Kulturalny" Jest autorem najsłynniejszej chyba książki varsavianistycznej "Bedeker warszawski" i autorem opracowań historii 20 najsłynniejszych rodów warszawskich. Film jest opowieścią o podróżniku, który "był wszędzie" właściwie po to, żeby najbardziej być "tu i teraz". W książce "Byłem wszędzie" Budrewicz pisze: "Co do Warszawy, to jestem tu zakotwiczony na zawsze. Zachwyty bulgocą mi nieraz w gardle, gdzie zderzają się z irytacją i złością. Jak trudno jest kochać to miasto!" W jego twórczości śledzić będziemy obsesyjne czasami powroty do stolicy - tak jak wtedy, gdy pisząc o Terremoto w Peru - ma od razu przed oczami obrazy powojennej Warszawy. To wszystko, na czym polegał jego sposób odkrywania świata, co chciał nam przekazać, znajdziemy w jego opowieściach zarówno kierowanych wprost do widza, jak i tych, które przeplatają się ze wspomnieniach rodziny, przyjaciół i znajomych. Bardzo istotny jest także wątek dotyczący najgłębiej wiążących autora z Warszawą przeżyć okupacyjnych i powstańczych. 03:30 DOWODY NA ISTNIENIE HANNY K. Film dokumentalny, 648 min, Polska, 1999 Reżyseria: Andrzej Titkow Scenariusz: Andrzej Titkow Zdjęcia: Jacek Knopp Muzyka: Krzysztof Antkowiak, Marek Czapelski Wykonawcy: Zofia Kucówna "Ja po prostu wierzę moim bohaterom i wierzę moim historiom. Każdy ma swoją misję, każdy ma swoje zadanie. To bardzo miłe wiedzieć, co w życiu ma się do zrobienia. Tylu ludzi żyje, żyje, żyje i nie bardzo wie, po co, a ja wiem. Taką codzienną miarą czasu są listy, które dostaję od pewnej kobiety. Dwadzieścia kilka lat temu o niej napisałam i teraz, spod Bostonu, pisze do mnie listy. Dwa, trzy razy w tygodniu. Opowiada mi o swoim autystycznym synku, o tym, jak walczy o niego, o jego zdrowie, jego normalność. Któregoś dnia napisała, że zauważył słońce. A potem, że był w rezerwacie ptaków i po raz pierwszy dmuchał dmuchawiec. Właśnie tak normalnie, jak dziecko, urwał i dmuchał. Codzienna walka matki o dziecko przywraca mi poczucie proporcji, hierarchię wartości. Czasem wydaje mi się, że heroizm, cierpliwość i siła tej kobiety spływa na mnie poprzez te listy..." Bohaterka filmu debiutowała jako reporterka na łamach "Życia Warszawy" w 1957 roku. Była korespondentką i redaktorką "Polityki", pracowała w Zespole Filmowym "Tor". W 1977 roku ogłosiła w Wydawnictwie Literackim głośną opowieść "Zdążyć przed Panem Bogiem", potem publikowała następne utwory, także w oficynach niezależnych. Jest znaną i cenioną pisarką, tłumaczoną na języki obce. Jej książki, niecierpliwie oczekiwane, rozchodzą się w dużych nakładach. Niektórzy krytycy uznają prozę autorki "Tam już nie ma żadnej rzeki" za reportaż, podobnie zdaje się uważać bohaterka. Poeta Ryszard Krynicki nazywa teksty Hanny Krall "reportażami metafizycznymi", Michał Cichy określa je mianem "baśni dokumentalnych". Film Andrzeja Titkowa nie próbuje rozstrzygnąć wątpliwości w sposób jednoznaczny. Hanna Krall zaś podkreśla nieustannie, że opisuje wyłącznie prawdziwych ludzi i prawdziwe zdarzenia. Sama ukrywa starannie swą biografię. Uważa, że historie, które opowiada, są ciekawsze niż jej własna.