TVP Historia Sobota, 21.10.2023 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 21 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1805 - rozegrała się bitwa pod Trafalgarem 1959 - otwarto Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku; 1963 - w walce z bezpieką zginął ostatni partyzant sierż. Józef Franczak ps. "Lalek"; 07:10 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 45 Serial historyczny TVP, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Krzysztof Łukaszewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Monika Zięba-Rybowska, Ewa Ratusińska, Małgorzata Jurczak Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Milena Staszuk, Marcin Piętowski, Piotr Bąk, Jędrzej Jezierski, Maciej Raniszewski, Filip Gurłacz, Katarzyna Dominiak, Dariusz Kordek, Mariusz Jakus, Grzegorz Szypka, Laura Solongo, Iwona Katarzyna Pawlak, Ivo Utko, Krzysztof Adamski Goście. Rok 1407. Królowa Anna (Milena Staszuk) chciałaby wyremontować zamek na Wawelu. Nie ma jednak na to czasu, bo niedługo przyjadą goście z Cylii: stryj hrabia Herman (Dariusz Kordek) i Barbara (Marta Jarczewska). Zarządza wielkie sprzątanie. Sofia (Julia Łukowiak) chce odzyskać zaufanie i miłość Andrzeja z Tęczyna (Jędrzej Jezierski), a Anna z Goraja (Maria Wieczorek) jest coraz bardziej o niego zazdrosna. Medyk Hiszpan (Łukasz Matecki) traci chorych pacjentów, bo Greta (Iwona Katarzyna Pawlak) bierze "co łaska". Oskarża ją o czary. 07:40 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 46 Serial historyczny TVP, 25 min, Polska 2023 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Fiedziukiewicz, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Monika Zięba-Rybowska, Marta Hryniak, Anna Krasuska Aktorzy: Dariusz Toczek, Żaneta Homa, Dariusz Kordek, Kuba Kochanek, Iwona Katarzyna Pawlak, Piotr Makarski, Sebastian Skoczeń, Milena Staszuk, Radosław Pazura, Piotr Bąk, Jacek Kopczyński, Jędrzej Jezierski, Maciej Raniszewski, Robert Jarociński, Julia Łukowiak Kolce róży. Rok 1407. Na Wawelu goście z Cylii - Hrabia Herman (Dariusz Kordek) i kuzynka Barbara (Marta Jarczewska), która ma niedługo zostać królową Węgier i żoną Zygmunta Luksemburskiego. Król (Sebastian Skoczeń) każe podjąć Zawiszy Czarnemu (Robert Jarociński) decyzję, komu tak naprawdę służy: polskiemu czy węgierskiemu królowi. Kraków szykuje się do procesu oskarżonej o czary Grety (Iwona Katarzyna Pawlak). W karczmie awantura i bójka między tymi, co Grety bronią, a jej oskarżycielami. Krewka Katka (Anna Oberc) trafia nawet do lochu. Zawisza Czarny i Barbara Cylejska proponują dworską zabawę "Ogród Róży", czyli poszukiwanie królowej. Nie przypuszczają nawet, że ta zabawa ściągnie nieszczęście na królową Annę. Klemens z Moskorzewa (Piotr Bąk) nie wie, że panie zamieniły się sukniami i że Jakub z Kobylan (Marcel Opaliński) całuje... Barbarę Cylejską. 08:15 W KOTLE HISTORII - TEKSAS I POLACY. KUCHNIA SPOD CIEMNEJ GWIAZDY. Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski Mit Dzikiego Zachodu jako ziemi nowych perspektyw przyciągał nie tylko Amerykanów. Teksas był ulubionym celem emigracji Polaków z Górnego Śląska. W XIX wieku, na pograniczu amerykańsko - meksykańskim, zakładali osady, które istnieją do dziś. I czasy, i okolica, i przybysze do spokojnych nie należeli. Mimo świętych patronek śląskich miast w Ameryce, trudno mówić tam o świętym spokoju. Dania śląskie i z kuchni pogranicza. 08:45 WOJOWNICY CZASU - PIERWSZA POLSKA BITWA CZYLI TCZEW 1807 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Jesienią 1806 roku wojna zagościła w dawnych, przedrozbiorowych granicach Rzeczypospolitej. Armie Napoleona Bonapartego w kampanii prowadzonej przeciwko pruskiemu królowi Fryderykowi Wilhelmowi zapędziły się na Prusy, aby zająć Gdańsk. Po drodze był jednak jeszcze Tczew, którego zdobycie przypadło najwierniejszym aliantom Cesarza Francuzów - Polakom. 09:40 PRZYŁBICE I KAPTURY - ODC. 4/9 - PRZERWANE OGNIWO Serial historyczny, przygodowy, 52 min, Polska, 1985 Reżyseria: Marek Piestrak Scenariusz: Marek Piestrak, Jerzy Diatłowicki Aktorzy: Ewa Biała, Bożena Krzyżanowska, Władysław Komar, Henryk Machalica, Piotr Garlicki, Roch Siemianowski, Marek Frąckowiak, Marta Klubowicz, Maciej Kozłowski, Arkadiusz Bazak, Zbigniew Lesień, Bruno O'Ya, Józef Fryźlewicz, Andrzej Wilk, Iwona Bielska Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Wojciech Karolak W klasztorze w Trokach Benko przechodzi szkolenie jako przyszły agent polskiego wywiadu. Weronika Vogelweder zakochuje się w Czarnym. Peter Vogelweder zaczyna coś podejrzewać. Nocą razem z Brunonem Brennerem zwabia Czarnego w pułapkę. Widzi to Dzieweczka. Zawiadamia Jaksę i uwalniają przyjaciela z lochów w domu Brennera. Vogelweder rozpoznaje jednak Dzieweczkę, czyli swojego służącego. Wspólnie z bratem Johannem zabijają nieszczęśnika. Następnie Peter ucieka z Krakowa do Malborka. Przełożony klasztoru, brat Erazm, wysyła Benka do Wilna. Pod imieniem Jawnuty z Niemirzy, wroga Jagiełły, Benko ma przeniknąć w otoczenie rycerza Sonenberga. 11:50 KARAIBSKA WYPRAWA JOANNY LUMLEY - KARAIBSKA WYPRAWA JOANNY LUMLEY. ODC. 1 (JOANNA LUMLEY'S HIDDEN CARIBBEAN) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2020 Aktorka i prezenterka Joanna Lumley odkrywa dwa najbardziej intrygujące kraje na Karaibach, by podzielić się ich ukrytymi skarbami. Swoją przygodę rozpoczyna w kubańskiej stolicy Hawanie, a kończy w tętniącym życiem Haiti. Oba kraje z pewnością nie należą do najbogatszych, lecz są obfite pod wieloma innymi względami. Miasta pełne kolorowych ulic tętniących rytmem życia ustępują miejsca dziewiczym wybrzeżom, nieskazitelnym plażom, majestatycznym górom i bujnym lasom. Joanna Lumley testuje drinki, podawane w wydrążonym ananasie, podziwia występy tancerzy i muzyków, namorzyny oraz stado flamingów. Zwiedza aptekę w której czas zatrzymał się jakieś sto lat temu. Ze zrozumieniem odnosi się do objawów kultu Che Guevary i Fidela Castro. Haiti, najuboższe państwo na zachodniej półkuli, swoją rewolucję przeżyła już na przełomie XVIII i XIX wieku, a i potem nie omijały ją katastrofy. Widać skutki trzęsienia ziemi z 2012 roku. Brytyjka także tutaj szuka ludzi, mających nadzieję na lepszą przyszłość oraz niewykorzystanych w pełni atutów: czystych plaż, zatok idealnych dla surferów, zapierających dech w piersiach widoków, stylowych budynków. Obserwuje wypiek bezglutenowego chleba z manioku, płynie sfatygowaną żaglówką na wyspę, odkrytą niegdyś przez osławionego pirata Morgana, gdzie jest świadkiem obrzędów voodoo. Kibicuje artystom, próbującym znaleźć kupców na makabryczne rzeźby i malowidła. Robiąc zakupy w Santiago de Cuba, demonstruje, na czym polega różnica między sklepami państwowymi i prywatnymi. W Port - au - Prince załatwia kilku dzieciom ulicy pobyt w ośrodku opieki. 13:50 ZAPOMNIANY BOHATER Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marcin Tomaszewski Scenariusz: Marcin Tomaszewski Film dokumentalny "Zapomniany bohater" to historia kapitana Pawła Cymsa, który walczył w powstaniu wielkopolskim, wojnie polsko - bolszewickiej oraz III powstaniu śląskim. Poprzez jego losy film ma opowiadać o trudach pierwszych tygodni i miesięcy niepodległej Rzeczpospolitej, która odzyskała niepodległość po 123 latach niewoli. Początek II RP to walka o granicę, tę zachodnią i wschodnią. Cyms był głównym autorem działań powstańczych, dzięki którym zdobyto tereny zachodnich Kujaw w tym Gniezno i Inowrocław. Potem kapitan Cyms uczestniczył w wojnie polsko - bolszewickiej. Za swoje męstwo odznaczony został krzyżem Virtuti Militari. W 1921 roku brał udział w III powstaniu śląskim. Jego żołnierze zdobyli m.in. Bierawę, uczestniczył też w zdobyciu Kędzierzyna. Gdy ustały walki, nastał czas odbudowy i scalania ziem polskich, które znajdowały się pod obcym panowaniem. Dalsze losy naszego bohatera to studia prawniczo - ekonomiczne i praca nad rozwojem gospodarki kraju. W 1928 wraca w szeregi wojska. W 1939 walczy w kampanii wrześniowej, zostaje wzięty do niewoli w ostatniej bitwie polskiego Września - 5 października. W czasie okupacji działał w strukturach państwa podziemnego w Armii Krajowej. 14:20 FOTOHISTORIE - SZKIEŁKO, OKO, OBIEKTYW Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Scenariusz: Dariusz Fedorowicz, Marek Szczepanek Fotografia naukowa jest kluczowym narzędziem w procesie poznawania i zrozumienia świata naturalnego oraz zaawansowanych dziedzin nauki. Od samego początku pełniła istotną rolę w dokumentacji i analizie naukowych odkryć i eksperymentów. Odwiedzamy Polską Akademię Umiejętności w Krakowie, by zapoznać się z ogromną spuścizną Karola Lanckorońskiego i przedstawiamy kontekst, w jakim ponad stuletnie fotografie są wykorzystywane obecnie. Omawiamy rolę i znaczenie kolorowej fotografii na przykładzie dokonań Jana Szczepanika i Jana Włodka, przedstawiamy sylwetkę pierwszego polskiego fotografa przyrody Włodzimierza Puchalskiego i przyglądamy się pracy archeologów, gdzie fotografia pełni kluczową rolę w dokumentowaniu ich badań. 16:20 ARABSKA WYPRAWA LEVISONA WOODA - PUSTYNIA AR - RAB AL - CHALI. ODC. 2/5 (ARABIA WITH LEVISON WOOD 1) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Neil Bonner Duszą i twarzą tej niezwykłej podróżniczej serii jest brytyjski podróżnik Levison Wood, który próbuje odpowiedzieć na pytanie, czym dzisiaj jest Arabia. Okazuje się krainą kontrastów, nie tylko krajobrazowych. Kraje pogrążone w chaosie sąsiadują z dobrze prosperującymi, enklawy nowoczesności ze średniowieczem. Bijące w oczy bogactwo z ludźmi, którzy stracili wszystko i żyją na śmietniskach. Film jest po trosze etnograficzny, bo naszego podróżnika interesuje wszystko. Zachwyca się naturą, ale nie arabskim stylem rządzenia. Zagaduje młodych, a nawet kobiety (po uzyskaniu zgody ich mężów lub ojców). Nie rezygnuje z pomocy miejscowych przewodników. W pierwszym odcinku Wood w dwa tygodnie przemierza Irak, a raczej to, co z niego zostało po amerykańskiej interwencji i serii wojen domowych - od północnej części, kontrolowanej przez Kurdów po rozlewiska Szatt al - Arab. Nie jest to bezpieczna podróż, na drogach są gęsto ustawione blokady i posterunki kontrolne, spać można tylko w militarnych bazach. Oprócz żołnierzy regularnych armii Anglik spotyka oddziały ochotników. Jest świadkiem strzelaniny i zdobywania wioski opanowanej przez ISIS. Często filmuje z ukrycia. Podczas przechadzki po ruinach starej części Mosulu znajduje nieużywaną kamizelkę terrorysty samobójcy, rozmawia ze snajperem, który ma na koncie 343 zabitych wrogów (tydzień później sam zostaje odstrzelony), zagląda do piwnicy, w której ukrywał się Saddam Husajn. Drugi odcinek ma zupełnie inny charakter. Przemknąwszy przez Kuwejt, Brytyjczyk objeżdża Półwysep Arabski. Zwiedza Oman, zwany klejnotem Arabii. Robi zakupy na targowiskach, przebiera się za Beduina, wspina się na najwyższą górę, częściowo na wielbłądzie, częściowo na własnych nogach przemierza 250 kilometrów przez pustynię. Granicę ogarniętego wojną domową Jemenu przekracza nieoficjalnie, jednak droga na zachód jest zamknięta. W trzecim odcinku Wood omija tereny kontrolowane przez zwaśnione plemiona, gangi kryminalistów i Al - Kaidę drogą morską, na zaszczurzonym statku z hinduską załogą, lękliwie wyglądającą piratów. Nieplanowany wcześniej tranzyt przez Róg Afryki - Somalię i Dżibuti kończy w Arabii Saudyjskiej - kolebce arabskiej cywilizacji. Rząd przydziela mu opiekuna, który czujnie przysłuchuje się jego rozmowom. Podróżnik zagląda do wiosek, gdzie nawet dzieci noszą sztylety - symbole prestiżu i niezależności. Gościnni gospodarze częstują go mlekiem wielbłąda, kultywują dawne obyczaje, równocześnie są aktywni na Instagramie. Wood spotyka młodych ludzi, zafascynowanych Zachodem i pielgrzymów, zmierzających do Mekki. Wizytuje opuszczone miasteczko, którego mieszkańcy przenieśli się do nowoczesnych wieżowców i stację kolejową, gdzie słynny Lawrence z Arabii, dokonał pierwszego sabotażu. W Jordanii przemierza malowniczą skalistą pustynię Wadi Rum. 17:15 EX LIBRIS - KSIĄŻKA HISTORYCZNA ROKU 2023 ODC. 6 Magazyn, 5 min, Polska, 2023 Prowadzący: Wiktor Świetlik, Antoni Dudek Lektor: Marek Bocianiak Wykonawcy: Marek Bocianiak Ex Libris. Książka Historyczna Roku 2023. Telewizja Polska, Polskie Radio, Instytut Pamięci Narodowej oraz Narodowe Centrum Kultury ogłaszają kolejną edycję Konkursu "Książka Historyczna Roku" o Nagrodę im. Oskara Haleckiego. Ideą konkursu jest popularyzowanie dziejów Polski w XX wieku oraz promowanie czytelnictwa książek historycznych. Telewizję Polską w tym konkursie reprezentuje redakcja programu Ex Libris. Przygotujemy serię krótkich programów, które przedstawią widzom książki nominowane do poszczególnych kategorii. Rywalizacja o Nagrody im. Oskara Haleckiego będzie toczyć się w czterech kategoriach: a) najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku; b) najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku; c) najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku, rozumiane jako publikacja opracowana zgodnie ze standardami naukowymi, w tym zwłaszcza opatrzona wstępem naukowym oraz przypisami; d) najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku, rozumiane jako dziennik, relacje lub wywiady, które nie muszą spełniać rygorów przyjętych przy publikacjach o charakterze naukowym. Jury konkursu w każdej kategorii wybierze maksymalnie 10 książek nominowanych do nagrody, które następnie zostaną szczegółowo omówione przez redakcję programu Ex Libris. Swoich zwycięzców wskażą również czytelnicy, którzy od 1 do 31 października 2023 r. wybiorą w drodze głosowania internetowego najlepsze książki w kategorii naukowej i popularnonaukowej. Oprócz nagród jury ma prawo przyznać czterem publikacjom z listy nominowanych wyróżnienia o charakterze honorowym. 17:25 TOWARZYSZE SEKRETARZE ORAZ INNI DYGNITARZE - ODC. 8 MIECZYSŁAW MOCZAR, CZYLI KTO NIE Z MIECIEM TEGO ZMIECIEM Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Dobrosław Rodziewicz Scenariusz: Dobrosław Rodziewicz Wykonawcy: Dobrosław Rodziewicz Mieczysław Moczar. Komunistyczny partyzant, który po wojnie został komunistycznym zbrodniarzem z UB, a potem komunistycznym dygnitarzem. Był dwukrotnie stronnikiem Gomułki i dwukrotnie go zdradził. Odcinek pt. "Mieczysław Moczar, czyli: Kto nie z Mieciem, tego zmieciem" przypomina życiorys i karierę polityczną Moczara, o czym opowiadają historyk prof. dr Tomasz Gąsowski oraz autor i narrator cyklu "Towarzysze sekretarze oraz inni dygnitarze" Dobrosław Rodziewicz. 18:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 14/24 Serial sensacyjny, wojenny, 59 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Bukowski, Olaf Lubaszenko, Tomasz Stockinger, Marek Lewandowski, Marta Klubowicz Różycka, Maciej Kozłowski, Miłogost Reczek, Stanisław Jaskułka, Gustaw Lutkiewicz, Włodzimierz Adamski, Małgorzata Wachecka, Maciej Kozłowski, Włodzimierz Maciudziński, Marian Dziędziel Rok 1928. Wywiad polski donosi o działaniach Niemców przy granicy. Badania wykazują, że Niemcy złamali polski system szyfrowy stosowany w lotnictwie. Mają wszelkie informacje na jego temat. Czarek i Kaleta uruchamiają błyskawiczną akcję zmontowania nowego szyfru łatwego do złamania, aby szybko podrzucić Niemcom możliwie dużo informacji sprzecznych z dotychczasowymi. Akcja udaje się. Niemcy łamią szyfr dzięki kontrolowanym przeciekom, a szyfranci w lotnictwie polskim konstruują nowy szyfr. W departamencie lotnictwa Kaleta i Czarek umieszczają swojego człowieka, który będzie kontaktem wykrytego podczas akcji szpiega - zwolnionego kiedyś z armii majora lotnictwa Haszewicza. 19:00 GIGANCI HISTORII - PAŃSTWO FRANKÓW Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Przemysław Babiarz Zaczęło się niewielkiego państwa plemiennego, którego władcą był ambitny, toczący liczne ościenne wojny Chlodwig z dynastii Merowingów. Podbił kolejno sąsiednie państwa, najpierw Galo - Rzymian, wyrosłe na gruzach Imperium Rzymskiego, później Alemanów. Tak rozpoczęło się jednoczenie ziem Franków w organizm państwowy. Początki nie były łatwe. Dziedzictwo władcy uległo wkrótce podziałowi między synów, aż wreszcie pojawił się Karol Młot, który dał początek dynastii Karolingów. Ich państwo stało się najsilniejszym mocarstwem wczesnośredniowiecznej Europy. Na wyżyny prawdziwej potęgi wyniósł je Karol Wielki. Choć przez skromność nie przyjął tytułu cesarza, jego imperium - Królestwo Franków - obejmowało imponujący obszar: całą obecną Francję, Belgię, Holandię, Austrię i Szwajcarię, a także północne Włochy i zachodnie Niemcy. Nastąpiło odrodzenie kultury i starożytnej sztuki, a tzw. renesans karoliński stał się symbolem rozkwitu średniowiecznej Europy. 19:50 KALENDARIUM POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863 - ODC. 42 Cykl dokumentalny, 5 min, Polska, 2023 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Celem cyklu Kalendarium powstania styczniowego 1863 jest przypomnienie współczesnym Polakom wydarzeń jakie miały miejsce 160 lat temu. Powstanie styczniowe było największym i najdłużej trwającym zrywem niepodległościowym Polaków, jaki miał miejsce w okresie zaborów. Jego wybuch 22 stycznia 1863 roku wywołało ogłoszenie branki czyli poboru do wojska rosyjskiego. Choć powstanie zakończyło się klęską, pamięć o nim trwała w narodzie do końca zaborów. Doświadczenie tajnego państwa z okresu powstania było wzorem dla państwa podziemnego z czasu okupacji niemieckiej i sowieckiej. Jego herb Orzeł Biały, Pogoń i św. Michał Archanioł przypominał niezrealizowaną ideę Rzeczpospolitej trojga narodów. Z doświadczenia powstania styczniowego czerpał Piłsudski planując walkę o odzyskanie niepodległości. Powiedział m.in. Dla nas, żołnierzy wolnej Polski, powstańcy 1863 roku są i pozostaną ostatnimi żołnierzami Polski, walczącej o swą swobodę, pozostaną wzorem wielu cnót żołnierskich, które naśladować będziemy. Kalendarium powstania styczniowego 1863 będzie zawierać cotygodniowy przegląd wydarzeń na ziemiach polskich, ale także reakcji świata na wybuch powstania, biogramy postaci, przegląd prasy powstańczej i rosyjskiej. W każdym odcinku znakomici polscy historycy tj. Włodzimierz Suleja, Janusz Odziemkowski, Andrzej Nowak, Wojciech Karwat, Michał Kopczyński, Mariusz Wołos opowiedzą o jednym, najważniejszym wydarzeniu z danego tygodnia, bądź przypomną ważną, a często zapomnianą postać z okresu powstania. Cykl będzie ilustrowany archiwaliami pochodzącymi z zasobów TVP oraz archiwów polskich i zagranicznych. 20:00 SERPICO (SERPICO) Film sensacyjny, 125 min, USA/Włochy 1973 Reżyseria: Sidney Lumet Scenariusz na podstawie książki Petera Maasa: Waldo Salt, Norman Wexler Muzyka: Mikis Theodorakis Występują: Al Pacino, John Randolph, Jack Kehoe, Biff McGuire, Barbara Eda - Young, Cornelia Sharpe, Tony Roberts, John Medici, Allan Rich i inni 16 lat po "Dwunastu gniewnych ludziach", należących do klasyki światowej kinematografii, amerykański reżyser Sidney Lumet nakręcił kolejny film, który stał się wielkim wydarzeniem komercyjnym i artystycznym. Uhonorowany dwiema nominacjami do Oscara (najlepszy aktor, scenariusz) "Serpico" został zainspirowany autentycznymi wydarzeniami, o których w swojej reportażowej książce pisał jej autor, Peter Maas. Oddający klimat powieści film przedstawia mechanizmy rządzące amerykańskim systemem sprawiedliwości, śledzi proces moralnej degrengolady w szeregach nowojorskich policjantów, odsłania korupcję i demoralizację, które niemal stały się normą. Nie ma w "Serpico" wysmakowanych plastycznie zdjęć, wyrafinowanej formy, stylistycznej ekwilibrystyki, za to reżyser bardziej zadbał o solidny portret bohatera, przedstawiając jego losy w sposób na poły dokumentalny. Całą uwagę skupił na samotnym tytułowym bohaterze, podejmującym nierówną walkę z szerzącym się złem. Silne wrażenie robi znakomita kreacja odtwórcy głównej roli, pełnego żywiołu i ekspresji Ala Pacino, który ponownie zaprezentował szczyt aktorskiej formy, jeszcze nie ochłonąwszy po suksesie w "Ojcu chrzestnym". Młody idealista Frank Serpico, pochodzący z rodziny włoskich imigrantów, kończy z wyróżnieniem szkołę policyjną. Rozpoczyna służbę jako szeregowy funkcjonariusz na ulicach Nowego Jorku. Jest nieprzekupny i bezwzględny dla wszystkich przestępców, co doprowadza do konfliktów z kolegami, którzy wolą przyjąć bardziej asekuracyjną postawę w walce o poszanowanie prawa i porządku w mieście. Skłócony ze środowiskiem przenosi się do innych jednostek, wszędzie jednak obowiązują te same zasady gry, a on czuje się coraz bardziej wyobcowany. Ambitny Serpico nie poddaje się. Pogłębia wiedzę, studiując na nowojorskim uniwersytecie, gdzie poznaje tancerkę Leslie Lane (Cornelia Sharpe), z którą połączy go uczucie. Rozpoczyna pracę w biurze policji kryminalnej, w nadziei że awansuje na detektywa. Szybko jednak nuży go papierkowa robota i po raz kolejny zmienia jednostkę. Już pierwszego dnia styka się z korupcją i próbami przekupstwa. Uświadamia sobie, że niemal wszyscy policjanci są opłacani przez przestępców, którym zapewniają bezkarność. Serpico powiadamia o tym przełożonych, zostaje wszczęte śledztwo w tej sprawie, które jest jednak tuszowane przez wyższe władze, a on sam bojkotowany i prześladowany. 22:20 DOM POD DWOMA ORŁAMI - ODCINEK 7 Serial historyczny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Waldemar Krzystek Scenariusz: Małgorzata Kopernik, Waldemar Krzystek Zdjęcia: Piotr Kukla Aktorzy: Karolina Gruszka, Adrian Zaremba, Marta Klubowicz, Małgorzata Zajączkowska, Sonia Mietielica, Agnieszka Mandat, Karolina Rzepa, Anna Graczyk, Eryk Lenartowicz, Mariusz Bonaszewski, Przemysław Stippa, Cezary Łukaszewicz, Sławomir Orzechowski, Wiesław Cichy, Michał Rolnicki Trwa mordercza podróż wysiedlonych Polaków w głąb Związku Radzieckiego. Podczas przeładunku na stacji, Zbyszek zostaje zwerbowany do pracy przez sowieckich żołnierzy. Transport z jego matką odjeżdża. Zbyszek mając szansę na ucieczkę, decyduje się porzucić Zofię i rodzeństwo. W Bresalu Karl, jak dawniej, spędza czas ze swoimi kolegami, teraz członkami Gestapo. Na jednym ze spotkań ogląda film z rozstrzelania więźniów skazanych na śmierć. Karl oświadcza się Marii i zostaje przyjęty. Wkrótce jednak miasto zostaje ogłoszone twierdzą i nazywane Festung Breslau. Wśród zabezpieczanych przez komisję Grundmanna dzieł pojawiają się skrzynie pełne złotych zębów przywiezione z Auschwitz jako tajny depozyt Gestapo. Karl w porozumieniu z SS opracowuje plan ukrycia złota i dzieł sztuki wielkiej wartości w podziemnych skrytkach w górach. 23:15 DOM POD DWOMA ORŁAMI - ODCINEK 8 Serial historyczny, 44 min, Polska, 2021 Reżyseria: Waldemar Krzystek Scenariusz: Małgorzata Kopernik, Waldemar Krzystek Zdjęcia: Piotr Kukla Aktorzy: Adam Szyszkowski, Dymitr Hołówko, Norbert Kaczorowski, Maria Semotiuk, Nam Bui Ngoc, Anna Seniuk, Mirosław Kropielnicki, Igor Aronov, Nina Czerkies, Zuzanna Puławska, Karolina Gruszka, Andrew Zhuravsky, Eryk Lenartowicz, Jan Frycz, Aleksandra Konieczna Dzięki pomocy dawnych mieszkańców Nowosioła Paul odnajduje żyjącą jeszcze starą Aksinię. Kobieta pamięta jego rodzinę i opowiada, co wydarzyło się przed laty. Wówczas, po wielu tygodniach tułaczki, półżywy Zbyszek powraca do rodzinnej wsi, teraz rządzonej przez radzieckich okupantów. Chłopak musi się ukrywać. A wciąż szalejący z zazdrości o Aksinię Wasylko ma okazję wydać brata. Zamiast tego grozi mu jednak śmiercią, jeśli dziewczyna kiedykolwiek zbliży się do niego. Tymczasem w łagrze, gdzieś w Kazachstanie, Zofia walczy o przetrwanie swoje i bliźniąt. Wydaje się jednak, że los jej dzieci, jak i wielu innych wywiezionych, jest przesądzony. Straszliwy głód popycha ludzi do niewyobrażalnych czynów. Zdarzają się przypadki kanibalizmu. Nowy pop nawołuje Ukraińców do mordu na polskich sąsiadach. Aksinia, narażając własne życie, przychodzi ostrzec Zbyszka. Jest jednak za późno. Ukraińska sotnia napada na starych już i zniedołężniałych rodziców Zofii, których bestialsko morduje. Dom zostaje spalony. Brat Zosi, niewidomy Maurycy, przepada bez śladu. 02:05 SZEROKIE TORY - POTIOMKINOWSKA WIOSKA Reportaż, 21 min, Polska, 2010 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Potiomkinowska wioska pod Kurskiem. Na drodze asfalt, w chałupach plastikowe okna i centralne ogrzewanie, toalety jak w mieście i superszybki Internet. Maleńka wioska Mansurowo pod Kurskiem nie ma w Rosji równych. Bo w ciągu roku z typowej zapadłej rosyjskiej prowincji (tzw. głubinki) przemieniła się w osiedle XXI wieku. A wszystko dlatego, że urodził się tam... dziadek Dmitrija Miedwiediewa. Czyli pokazówka jak w XVIII wieku, kiedy to książę Potiomkin kazał naprędce budować wsie na trasie przejazdu Katarzyny II, by wzbudzić w niej dobre samopoczucie sprawnie zarządzanym imperium. Mieszkańcy Monsurowa są zdezorientowani. Większość nie umie korzystać z Internetu, a aparatu USG, który przywieziono do przychodni , nikt nie potrafił obsługiwać. Jeden dzień spędzony w Monsurowie odkrywa dobre strony, ale także absurdy pokazówek, które w Rosji mają długą tradycję. Pokazuje także warunki życia i mentalność mieszkańców tzw. głubinki.